Heldere visie Zeeuwsch-Vlaamse gemeenten
spreekt minister en staatssecretaris aan
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Bovengemeentelijk orgaan is geen alternatief voor herindeling
„KLAPROOSCOMITE" VERLEENDE IN 20 JAAR
Gastvrijheid aan meer dan 40.000 Oorlogsnabestaanden
Langs de Scheldestromen
Frankering bij abonnement, AXEL
ZATERDAG 6 NOVEMBER 1965
80e Jaargang No. 6
AXELSE COURANT
VERSCHIJNT IEDERE ZATERDAC
ABONNEMENTSPRIJS: Losse nummers 10 cent.
Halfjaar-abonnement:
Axel binnen de kom f 2,90. Andere plaatsen f 3,90
Buitenland f 4,50
Hoofdredaktie: J. C VINK
Redaktie en Administratie: Axel, Markt 12, tel. 01155-646, postbus 16
Drukker-uitgeefster FIRMA J. C. VINK
ADVERTENTIEPRIJS: 10 cent per mm.
Bij kontrakten belangrijke reduktie.
Ingezonden mededelingen 30 cent per mm.
Kleine advertenties 1-10 woorden f 1,
elk woord meer 15 cent.
Minister J. Smallenbroek en staatssecretaris
drs Th. J. Westerhout van binnenlandse zaken
hebben woensdagavond hun tweedaags herin-
delingsbezoek aan Zeeuwsch-Vlaanderen af
gesloten met een persconferentie. Minister en
staatssecretaris verklaarden
Wij zijn getroffen door de duidelijke visie,
die men in geheel Zeeuwsch-Vlaanderen
heeft over de toekomst van dit deel van
Nederland en over het inzicht, dat hieruit
voortvloeit voor de bestuurlijke indeling.
Wij willen zo spoedig mogelijk deze her
indelingsprocedure Zeeuwsch-Vlaanderen
tot een einde brengen, we hebben begre-
pen, dat dit ook de intentie is van gede
puteerde staten van Zeeland. Het zou
echter onjuist zijn een bepaalde datum te
noemen.
- Een bovengemeentelijk orgaan is op dit
ogenblik voor Zeeuwsch-Vlaanderen geen
oplossing. Men moet de hele zaak van de
bovengemeentelijke structuren los zien van
de gemeentelijke herindelingen. Bovenge
meentelijke organen kunnen pas dan goed
functioneren als de samenstellende ge
meenten gezond en krachtig zijn. Daar
moet in de eerste plaats voor Zeeuwsch-
Vlaanderen naar worden gestreefd.
Tot zover de belangrijkste uitspraken van mi
nister en staatssecretaris.
Allereerst stelde de bewindsman duidelijk dat
de gesprekken hebben plaatsgevonden op ba
sis van het zogenaamde 10-gemeentenplan.
En als antwoord op de vraag van één van de
journalisten „Als er over het advies van ge
deputeerde staten werd gesproken, dan werd
dat beslist niet afgehamerd. Maar formeel
was dat niet aan de orde om de eenvoudige
reden dat de raden met de inhoud van dat
advies officieel niet op de hoogte waren".
Voorts zei de minister dat de hernieuwing
van zijn kennismaking met Zeeuwsch-Vlaan
deren, indruk op hem had gemaakt én dat
hem was opgevallen dat men in dat gebied be
paald niet heeft stilgezeten. De gesprekken
met de raadsleden noemde hij van uitermate
groot belang voor een verdere meningsvorm.
„Men oriënteert zich beter dan uit notulen en
rapporten. Stellig niet overbodig, ook al
meent men dat wel eens", zo vervolgde de
minister.
Wat verder
De bewindsman begreep - ook zonder dat
dit werd gevraagd dat de journalisten wil
den weten wat er nu verder zal gebeuren.
„Om te beginnen, alle kennis die wij in de
afgelopen twee dagen hebben opgedaan, nog
eens in nauw overleg met gedeputeerde staten
van Zeeland bestuderen. Maar ik kan u van
daag beslist nog niet zeggen hoe het wets
ontwerp er uit gaat zien. Ook dat zal uit
voerig met gedeputeerde staten worden over
legd", zo vervolgde de minister.
Staatssecretaris Westerhout onderstreepte de
woorden van de minister en voegde er aan toe
dat het voor de streek van het grootste belang
is om zo spoedig mogelijk de eindbeslissing
te weten. Het bleek voor de minister een uit
gemaakte en heel duidelijke zaak dat de hui
dige toestand niet kan voortduren. Er zijn
naar zijn mening in Zeeuwsch-Vlaanderen ge
meenten, waarvan de grootte niet meer bij
deze tijd past. „Zeeuwsch-Vlaanderen heeft
een grote toekomst en moet meehelpen Ne
derland sterk te maken".
Alternatief
Een bovengemeentelijk orgaan is volgens de
bewindsman van binnenlandse zaken geen al
ternatief voor een gemeentelijke herindeling.
Zelfs in het gebied van de Rijnmond - ook
nog maar een experiment, aldus minister
Smallenbroek - zou een herindeling toch
hebben plaatsgevonden. „Zelfs in dat geval
is eerst een grotere bestuurskracht van de bij
zo'n orgaan betrokken gemeenten nodig".
Eén van de journalisten herinnerde eraan,
dat tijdens de behandeling van de herindlings-
wet Walcheren zowel door de kamer als door
de bewindsman er op was gewezen, dat er een
nieuw plan uit de bus zou zijn gekomen, wan
neer deze herindelingsprocedure nu nog be
gonnen had moeten worden. Het thans door
de tweede kamer aanvaarde ontwerp zou na
melijk achterhaald zijn door de feitelijke ont
wikkelingen.
„Wordt de snelhid van de ontwikkelingen nu
wel ingecalculeerd in de plannen ten aanzien
van Zeeuwsch-Vlaanderen", aldus de vragen
steller.
„Wij denken ook niet meer zo beperkt als een
aantal jaren geleden", was het antwoord van
minister Smallenbroek. Zijns inziens moet er
nu reeds rekening worden gehouden met een
bestuurlijke indeling van een Nederland met
18 tot 20 miljoen mensen. Hij zei ten volle
te beseffen dat elke herindeling een gevoelige
zaak is, maar dat daarnaast de wetgever ver
plicht is vooruit te zien. Ook bij een herin
deling gaat het om het belang van de mensen.
Drs Westerhout voegde er nog aan toe dat
men momenteel moet afstemmen op hetgeen
er in het deltagebied gaande is. In dat ver
band wees de minister op de gezonde visie op
de toekomst die hij in bepaalde gemeenten
had bespeurd. „Dat heeft mij getroffen om
dat men normaal vrijwel overal de neiging
heeft in dat soort zaken de boot af te hou
den".
Eenvoudige zaak
Uiteraard werd ook de vraag gesteld wat de
minister denkt van het idee om Zeeuwsch-
Vlaanderen te verdelen in drie grote gemeen
ten. Zijn persoonlijke mening daarover wilde
de bewindsman liever nog voor zich houden.
„Maar als men het daarover in de streek vol
ledig eens zou zijn, hetgeen overigens niet
het geval is - dan wordt dat uiteraard een
eenvoudige zaak..., dacht hij.
Over een eventueel tijdschema zei de minister
beslist niets te kunnen voorspellen. Hij wees
in dat verband op langdurige procedures van
25 jaar en nog langer, terwijl andere plannen
binnen drie jaar hun beslag hebben gekregen.
Vraag „Kan het ontwerp nog volgend jaar
worden behandeld
Minister „Ik kan het echt niet zeggen, maar
zou dat wel erg graag."
Vraag „Is dat ook de intentie van het col
lege van gedeputeerde staten?"
Mr. Van Aartsen „Inderdaad. Hoe langer
de procedure sleept, des te onaangenamer is
het voor betrokkenen."
Een andere vraag was of een nog rigoureuzer
plan dan hetgeen nu aan de orde is, de herin
deling ernstig zou vertragen. „Misschien met
twee tot drie maanden maar langer niet",
dacht de minister. Ook de toestand in de ka
naalzone is uiteraard volledig aan de orde
geweest. Maar op de vraag of een bestuurlijke
eenwording van die zone, de ontwikkelingen
in dat gebied zouden bevorderen, wilde de
minister zich niet uitlaten.
Hearing
herindeling Zeeuwsch-Vlaanderen
Minister J. Smallenbroek en staatssecretaris
drs Th. J. Westerhout, hebben woensdag hun
informele gesprekken voortgezet met de raden
van de Zeeuws-Vlaamse gemeenten met be
trekking tot de herindeling van gemeenten.
Evenals dinsdag bleek gisteren, dat de stand
punten van de verschillende gemeenten nog
slechts weinig of in het geheel niet zijn ver
anderd sinds de hearing door gedeputeerde
staten op 11 en 12 maart van dit jaar.
Ook tijdens deze hearing - gehouden in
Vogelwaarde, Hulst en Axel - pleitten enkele
gemeenten voor grotere eenheden dan de
voorgestelde. Voor een grote gemeente ten
oosten van de lijn Kampen-Koewacht pleitte
de gemeente Vogelwaarde. Vogelwaarde is
van mening, dat de voorgestelde combinatie
Vogelwaarde-Hontenisse-Graauw te zwak is,
onvoldoende draagkracht heeft en qua vorm
een log gevaarte vormt. Daarom geeft men
de voorkeur aan één grote gemeente in het
„Land van Hulst".
Hontenisse daarentegen kon zich verenigen
met de voorgestelde combinatie.
De gemeente Graauw en Langendam toonde
zich een tegenstander van die combinatie. Wel
kon deze gemeente zich verenigen met een
combinatie met Clinge. In Hulst - waar
Hulst, Clinge, St. Jansteen en Zuiddorpe
werden gehoord - verklaarde de gemeente
Clinge zich tegen het plan van G.S. Clinge
is teleurgesteld omdat gezonde gemeenten
moeten worden opgeofferd aan het groter
worden van Hulst. Wanneer er toch moet
worden herindeeld, dan kiest Clinge voor een
combinatie met Graauw.
Grote gemeente
De gemeente Hulst is nog altijd geporteerd
voor één grote gemeente in het oostelijk deel
van Oost-Zeeuwsch-Vlaanderen, zo bleek tij
dens deze hearing. Hulst acht grotere een
heden een eis van deze tijd. Daarmee kan
naar het inzicht van het gemeentebestuur de
ontwikkeling van de streek ter hand worden
genomen. Andere voordelen hierbij zijn: ver
menging van bestuurders, veel rivaliteit en de
aanwezigheid van een krachtig en historisch
centrum (de stad Hulst). De overgangsfase,
die G.S. voorstellen, kan naar de mening van
Hulst worden overgeslagen.
De gemeente St. Jansteen is in eerste instantie
nog altijd voor behoud van zelfstandigheid.
Wanneer dit echter niet te realiseren is, ziet
men liever één grote gemeente voor het hele
„Land van Hulst". De gemeente Koewacht
heeft, evenals Overslag, weinig bezwaar tegen
het plan van gedeputeerde staten. Wel zou
men graag zien, dat in het noord-oosten de
oude gemeentegrens van Koewacht wordt her
steld. Beslist fout vindt men echter de nieuwe
combinatie de naam Zuiddorpe te geven, om
dat Koewacht 2400 inwoners heeft tegen
Zuiddorpe 800.
Grote bezwaren hadden beide gemeenten te
gen een eventuele samenvoeging met Axel.
Eveneens bezwaren hiertegen had Zuiddorpe,
welke gemeente verder weinig bedenkingen
had tegen het plan van gedeputeerde staten.
Van deze gemeenten werden Koewacht en
Overslag evenals de overige gemeenten in
Zeeuwsch-Vlaanderen die nog niet aan de
beurt waren gekomen in Axel gehoord.
Verruiming
In Axel pleitte Sas van Gent voor een zuide
lijke kanaalzonegemeente. Daarbij acht men
echter een verruiming van het grondgebied
van de voorgestelde gemeente noodzakelijk,
met name de toevoeging van de Axelse vlakte,
het kanaaleiland en geheel Sluiskil. Sas van
Gent is tegen één kanaalzonegemeente omdat
de gemeente vanouds de industriepromotor is
en recht heeft deze functie te handhaven. Men
is van mening, dat Terneuzen zijn specifiek
eigen functies heeft.
Westdorpe toonde zich in deze zaak het ge
heel eens met Sas van Gent. Deze gemeente
ziet ook vele bezwaren tegen de vorming van
één kanaalzonegemeente.
Philippine wil in eerste instantie zelfstandig
blijven. Als alternatief ziet men aansluiting
bij de zuidelijke kanaalzone gemeente, die
dan echter meer armslag moet krijgen dan ge-
deputerde staten voorstellen.
Ook het standpunt van Axel bleek niet ge
wijzigd te zijn. Het overgrote deel van de
raad (11 van de 13) is een voorstander van
één grote gemeente in Midden-Zeeuwsch-
Vlaanderen. Deze vérstrekkende oplossing
verkiest men boven 'n samengaan met Zaam-
slag. Aardenburg wil de zelfstandigheid be
waren en is tegen een samengaan met Sluis.
Ook is men gekant tegen één gemeente in
West-Zeeuwsch-Vlaanderen. Aardenburg is
van mening dat de gemeente een gezonde fi
nanciële basis heeft en dat er voldoende be
stuurskracht is.
Ook IJzendijke was de mening toegedaan dat
de gemeente geen vormwijziging nodig heeft.
Men is er vast van overtuigd, dat in een ge
meente als IJzendijke het democratisch bestel
aan de eisen van de tijd kan voldoen.
Hoofdplaat tenslotte gaf de voorkeur aan één
grote gemeente voor West-Zeeuwsch-Vlaan
deren.
P.Z.C.
Eerst waren de nabestaanden in hoofd
zaak afkomstig uit Engeland, de laatste
jaren komen er ook grote groepen uit Ca
nada en dit jaar was voor het eerst een
groot gezelschap Amerikaanse moeders
van in ons land begraven Amerikaanse
soldaten te gast.
Het Nederlands Oorlogsgraven Comité
bekostigt het verblijf enz. van de gealli
eerde oorlogsnabestaanden uit de op
brengst van de „Klaprooskollekte" - van
daar ook de populaire naam „Klaproos
comité" - die éénmaal per jaar wordt ge
houden.
Ook dit jaar - op en omstreeks 13 novem
ber - vindt deze inzameling weer plaats,
want het werk van het Nederlands Oor
logsgraven Comité is nog lang niet vol
tooid. In ons land vonden namelijk meer
dan 30.000 geallieerde gevallenen hun
laaste rustplaats. Dit betekent een aantal
achtergeblevenen, dat boven de 100.000
ligt. Zo kom^n de laatste jaren op uitno
diging van het Nederlands Oorlogsgra
ven Comité ook veel kinderen naar Ne
derland om hier te kunnen staan voor het
graf van vader, die tussen 1940 en 1945
sneuvelde.
Hoeveel uitnodigingen het Nederlands
Oorlogsgraven Comité in 1966 weer kan
verzenden, hangt af van de opbrengst van
de Klaprooskollekte in die ene week van
november.
Dat er door vele geallieerde oorlogsna
bestaanden vol spanning naar wordt uit
gezien, staat vast!
Kort na de bevrijding werd - door Neder
landers van „allerlei kleur en schakering"
- het Nederlands Oorlogsgraven Comité
opgericht.
De oprichters waren geroerd door de tien
duizenden graven in ons land van hen,
die hier als lid van de geallieerde strijd
krachten in de jaren 1940 tot 1945 stre
den en met het offer van hun leven de
vrijheid voor Nederland bevochten.
Het Nederlands Oorlogsgraven Comité
stelde zich ten doel om contact te zoeken
met de ouders, de echtgenoten en de
kinderen der gevallenen om te trachten
door het betonen van de dankbaarheid
van het Nederlandse volk het leed te ver
zachten.
Zo werden in de eerste jaren de gealli
eerde graven door Nederlandse burgers
geadopteerd, die ze verzorgden in over
eenstemming met de wensen van de fa
milieleden in het buitenland. Ook ontvin
gen de nabestaanden foto's van de oor
logsgraven op de meer dan 500 kerkho
ven in ons land.
Bij de contacten die hierdoor werden ge
legd, bleek de grote wens van de nabe
staanden te zijn: een bezoek aan Neder
land om daar met eigen ogen het graf
van man, vader, zoon of broer te zien.
Weldra werd dan ook het grafbezoek de
voornaamste taak van het Nederlands
Oorlogsgraven Comité, Sedert de bevrij
ding heeft deze instelling dan ook gast
vrijheid verleend aan meer dan 41.000
nabestaanden, merendeels bejaarde ouders
en weduwen, die een dergelijke reis zelf
nooit zouden hebben kunnen bekostigen.
Volkstoneel uit Hulst won WKA-landjuweel
Op de WKA-landdag te Hengelo heeft de
directeur van het landelijk bureau, de heer
F. Bloemkolk, het WKA-landjuweel uitge
reikt aan het Reizend Zeeuws Volkstoneel
uit Hulst. De vereniging heeft ter gelegenheid
van de uitreiking het toneelstuk „Volpone"
gespeeld voor de deelnemers aan de landdag.
In Westkapelle
stranden waren vuiler dan ooit
In de vijftien jaar van haar bestaan heeft de
V.V.V. nog nooit zoveel geld besteed aan het
onderhoud van de stranden als dit seizoen, al
dus de Westkapelse V.V.V. Er is nog nooit
zoveel vuil aangespoeld als deze zomer.
Twee keer per dag spoelde er een onvoorstel
bare hoeveelheid hout, wier, e.d. op het strand
en het was bijna onbegonnen werk, aldus de
V.V.V., alle dagelijks af te voeren. In de
zomer van 1964 spoelde er bijna helemaal
geen vuil op het strand.
Als de financiën het toelaten, wil het bestuur
in 1966 een paar mensen aanstellen die een
maand of vier in dienst van de V.V.V. zullen
zijn voor het opruimen van de stranden en
het afvoeren van het vuil.
