Frankering bij abonnement, AXEL
ZATERDAG 9 DECEMBER 1961
76e Jaargang no. 10
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN VERSCHIJNT IEDERE ZATERDAG
2,
Hoofdredaküe J. C. VINK.
Redaktie en Administratie Axel, Markt 12, tel. 0 1155 - 646, postbus 16
Drukker - Ufcgeeirter FIRMA J. C. VINK r
De behandeling
van de Gemeente- en Bedrijfsbegrotingen
voor het Dienstjaar 1962 door de Gemeenteraad.
DE ALGEMENE BESCHOUWINGEN.
LOF VOOR BELEID VAN BURGEMEESTER EN WETHOUDERS.
KRITIEK OP G.P.V.-FRAKTIE INZAKE DE ACHT WONINGEN,
C.H.U. MEENT: TE VEEL SHOW, TE WEINIG REALISERING.
AXELSE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS: Looe nummers 10 eeot
Kwartaal - abonnement
Axel binnen de kom 1,25. Andere plaatsen 1,75,
ADVERTENTIEPRIJS10 cent per
Bi) kontrak ten belangrijke reduktie.
Ingezonden Mededelingen 30 cent per m.m.
Kleine Ad verten tién 1-5 regels f 1,— 0
iedere regel meer 12 cent extra.
Zoals bekend is, wordt door de voorzitter van
de gemeenteraad, alvorens de begrotingen worden
behandeld, gelegenheid gegeven tot het houden
van de zogenaamde algemene beschouwingen.
Dit jaar hebben vertegenwoordigers van alle
frakties in de gemeenteraad van deze gelegenheid
gebruik gemaakt.
Als eerste spreker vorde het woord de fraktie-
leider van het G.P.V., de heer D. J. Oggel. Deze
zeide onder meer
Mijnheer de Voorzitter,
De Begroting die voor ons ligt is de laatste die
aan de Raad in zijn huidige samenstelling wordt
aangeboden. Immers, het is niet uitgesloten dat de
samenste ling van de Raad, na de verkiezingen die
volgend jaar staan gehouden te worden, gewijzigd
wordt.
Met deze begroting wordt een belangrijke periode
afgesloten, waarin veel werk is verzet. Dit, on
danks de interim-periode in het burgemeesterschap.
De toekomstige uitbreiding van Axel in zuidelijke
richting, de toekomstige vestiging van een nieuwe
grote industrie, de reorganisatie, en veel andere
zaken zijn objecten van grotere omvang waarvoor
in deze periode de basis werd gelegd of die reeds
zijn verwezenlijkt.
Het is gebleken dat door een doelmatige sa
menwerking op praktisch gebied onder respectering
van eikaars beginselen, veel gedaan kan worden
in het belang van Axel Het leven uit, en het uit
komen van zijn beginsel is geen be'emmering ge
weest voor de eendrachtige samenwerking die in
Axel heeft geheerst, gedurende deze wel zeer moei
lijke periode. De ene groep zal wat progressiever
zijn, de andere wat conservatiever: sommigen lig
gen elkaar beter, anderen minder; het resultaat is
dat al'e partijen, op een enkele uitgezondering na,
in opbouwende zin hebben samengewerkt.
Moge God Zijn zegen geven over dit werk, want
als Hij het huis niet bouwt, arbeiden wij tevergeefs.
Met welke beloften bij de aanstaande verkiezin
gen de kiezers gepaaid zullen worden is nog niet
bekend. De waarde van die beloften blijkt eerst in
de periode dat ze verwezenlijke moet worden. En
dat geeft vaak te'eurstelling. Zo kwam de nieuwe
groepering, die bij de laatste verkiezingen voor het
eerst in de gemeenteraad kwam, uit met een ver-
kiezingsbiljet, dat met vette letters vermeldde „wij
wil en geen politiek in de gemeenteraad". En als er
nu iemand politiek heeft bedreven in de Raad, dan
is het wel de fraktieleider van deze groep, die hier
van bij verschillende gelegenheden blijk gaf. Dat
zijn van die momenten waarop men de waarde van
die beloften kan taxeren.
De jaarlijkse begrotingen beelden de behoeften
van de gemeente uit en moeten de drang tonen om
Axel zijn rechtmatige plaats te doen innemen. Het
stemt tot vo'doening dat B. en W. doen uitkomen
dat hun streven is gericht op verbetering van het
woon- en leefklimaat. Daar ik hierover het vorig
jaar tamelijk breed heb uitgeweid, valt hierover nu
weinig te zeggen, We moeten het in deze richting
zoeken, daar we erg gehandicapt zijn doordat Axel
geen industriekern is geworden. We moeten roeien
met de riemen die we hebben, doch dienen dit dan
ook zo goed mogelijk te doen. Was de autonomie
der gemeente groter, dan waren er veel meer mo
gelijkheden en zou de daadkracht die er in Axel
leeft beter tot ontplooiing kunnen komen. Met
Franeker als voorbeeld, weten we dat de initiatie
ven der gemeenten zeer beperkt worden.
Vervolgens schetste spreker de gang van zaken
in de gemeente Franeker in verband met de niet-
aanwijzing tot kerngmeente, waarna hij vervolgde
De maatschappij is de totaalsom der levende
aktiviteit van miljoenen handen en harten, die tot
een eenheid .samengebundeld, ons in staat stelt, on
danks ve'e tekorten, een stil en gerust leven te
leiden: de maatschappij waarachter wij weten de
scheppende en onderhoudende hand van de leven
de God. Deze maatschappij dreigt dienstbaar te
worden gemaakt aan het primaat van de economie.
En daaronder lijden veel levenskrachtige gemeen
ten, ook Axel. Als daarnaast dan nog de gemeen
telijke autonomie tot praktisch nul wordt geredu
ceerd, wordt de gemeenteraad gedegradeerd tot een
decoratief element.
DE ACHT WONINGEN.
De aantasting van de gemeentelijke autonomie
komt steeds veelvuldiger voor. Een dergelijk symp-
toon deed zich voor bij een voorstel in de vorige
Raadsvergadering. Toen meende onze fraktie ge
gronde bezwaren te 510eten inbrengen tegen het
voorstel van B. en W. tot «bet bouwen van de
8 woningwet-woningen. Deze bezwaren waren
de verdere aantasting van de autonomie der ge
meente en de financiële zijde van deze zaak.
Wij brengen hulde aan het col'ege van B. en W.
en in 't bijzonder aan de Burgemeester voor de be
toonde aktiviteit in dezen en betreuren het dat we
dit voorstel niet in dank konden aanvaarden. We
dienen echter in deze zaak verder te zien en een
niet al te beperkte blik te hebben. Gezien het feit
dat reeds enkele mede-raadsleden, behorend tot ver
schillende fraktie's te kennen gaven dat ze dit bij
de a.s. verkiezingen tegen ons willen uitspelen, is
een nadere toelichting wel vereist. Het gevaar be
staat dat er lieden zijn die, door hun politieke
hartstochten, het partij- of groepsbelang op de
voorgrond gaan stellen en het belang der gemeente
op de tweede plaats. Dat we aan de minister heb
ben gevraagd te bevorderen dat het Raadsbes'uit
door de Kroon zal worden vernietigd, kan inder
daad deze 8 woningen in gevaar brengen.
Doch reeds jarenlang* is Axel de dupe van het
beleid van G.S. in deze. En we menen dat dit
niet kan blijven voortduren. We kunnen beter deze
8 woningen in de waagschaal stellen, dan dat we
b.v. volgend jaar het gehele jaarkontingent er aan
wagen. Daarom is het nu het ogenblik om de
strijd aan te binden, daar deze botsing niet is te
ontgaan. En als nu de gehele Raad unaniem is in
dezen, dan 'is er o.i. wat te bereiken. Mede door
de toewijzingen der woningwet-woningen, is Axel
nu van de vijlde plaats in Zeeland verdreven en is
het inwonertal van Souburg nu gestegen boven dat
van Axel. Inderdaad, op een kunstmatige manier,
maar het feit ligt er. Wie kan dit, als echte
Axelaar aanvaarden En dat, terwijl er in Axel
zeer gunstige omstandigheden zijn, Axel tamelijk
gemakkelijk inwoners trekt en de Raad het woon-
en leefklimaat op al'e wijze bevordert. Als men
dan aan een dergelijke willekeur is overgeleverd,
moet een gemeenteraad uiteindelijk toch de strijd
aanbinden. Die willekeur kwam wel zeer sterk tot
uiting nadat indertijd, door het initiatief van burge
meester van Oeveren, Axel een groot aantal wo
ningen kreeg toegewezen. Dit zinde blijkbaar Mid
delburg niet en daarna werd Axel jarenlang ver
stoken van de toewijzing van deze woningen. Dit is
wel een fraaie beloning voor de tijd en moeite die
het nemen van een dergelijk initiatief eist. En nu
is sinds jaren het motto braaf zijn, opzitten en
pootjes geven, anders worden we weer gedupeerd
Doch als we inderdaad leven in een rechtsstaat
met demokratische beginselen, dan is er in dezen
maar één antwoord, n.l. „de tirannie verdrijven I"
Niet meer meewerken aan de willekeur die er
heerst, doch dan maar vechten, desnoods tot in de
hoogste regionen. De heren die er nu zitten, ver
dwijnen wel eens enna regen komt zonne
schijn". We hebben de eed afgelegd het belang
van Axel te zullen behartigen en dit betekent niet
dat we steeds moeten „ja"-knikken op wat een
ander over ons beslist. Nu de kogel dan, voor ve
len wellicht ongewild, door de kerk is, hopen we
dat we eensgezind zullen staan om voor Axel te
krijgen wat recht en bi lijk is. Laat ons alle ge
paste middelen aanwenden om voor Axel recht te
krijgen en volhouden, want „de gestadige drop
holt de steen uit". Uiteindelijk strijden we voor een
goede zaak, het gaat om ons Axel.
Wat het voorstel van B. en W. betreft, Axel
kreeg uit het overschot 4 woningen toegewezen.
Door B. en W. die hier een mogelijkheid zagen,
werd aangevoerd dat, indien we 8 woningen kre
gen het restant van de Marijkestraat kon worden
vo'gebouwd. Deze taktiek lukte, doch het resultaat
was dat de gemeenteraad geen zeggenschap meer
had, waar de woningen zouden worden gebouwd.
Haar autonomie, in de Wet gewaarborgd, kwam
dus in dezen niet tot gelding. Zij kon niet be
palen in welk deel der gemeente de meeste behoefte
was of op welk punt er bepaalde toezeggingen
lagen, die hiermee niet konden worden ingelost. We
moesten eenvoudig „ja" of „nee" zeggen en daar
mee dit deel van onze bevoegdheid prijsgeven. Dit
is geheel in strijd met de demokratische beginselen
van ons staatsleven
Een tweede reden van onze handeling was wat
voor de zoveelste maal de plaatselijke aannemers
niet in de gelegenheid werden gesteld om naar dit
object te rekenen. Indertijd werden we, om des tijds
wille, naar de Fa. in 't Veld verwezen en nu moet
deze ieder jaar, om des tijds wille, de woningen
bouwen. Tot nu toe was de kringloop niet te onder
breken. Daar hieraan toch eens een eind moet ko
men, achtten we nu, bij deze overschot-toewijzing,
het ogenblik gekomen om rigoureus in te grijpen.
In het belang van Axel en zijn inwoners
Dat het college van B. en W. zich ook opmaakt
om de strijd voor Axel, tegen de misstanden aan
te binden en ook de tegenwerking beu wordt, blijkt
uit de mededeling dat in een vrij scherp gesteld
schrijven aandrang wordt geoefend om nu eindelk
de rijksbijdrage in de sanering van de Oudewijk
vast te stellen. Het college heeft in dezen onze vol
ledige steun.
DE SPORTVELDEN.
Een ander punt van algemeen belang met een
morele betekenis is het inlossen van gedane be
loften. Of men nu vóór of tegen een voetbalver
eniging is doet niet ter zake; als er een vervan
gend sportveld is beloofd, moet dit zo spoedig
moge'ijk worden gegeven. Als men ergens wonin
gen afbreekt en er ligt en belofte dat er nieuwe
zullen worden gebouwd, moet dit niet telkens wor
den uitgesteld. En ook als aan een nieuwe burge
meester een voorlopige woning ter beschikking
wordt gesteld, met het uitzicht van een definitieve
passende op'ossing, moeten we daarmee ook ernst
maken. In deze gevallen menen we dat we als
Raad niet vrijuit gaan. In het laatste geval zou het
bijv. onjuist zijn als men de politieke richting van
een persoon liet meespreken.
LEVERINGEN DOOR DE INWONERS.
Verder zouden we gaarne zien dat er over 't al
gemeen meer rekening werd gehouden met de be
langen onzer inwoners bij de leveringen der beno
digdheden. Als er grote partijen van b.v. kantoor
behoeften of andere zaken voor gemeentelijk ge
bruik nodig zijn, kan men de inwoners ook een
kans geven, door ook bij hen de prijs op te vra
gen. We moeten niet een hogere prijs betalen, doch
als onze belastingbetalers het kunnen, behoeven
we niet de dingen van veraf laten komen. Hierop
is re»ds dikwijls gewezen, aocn het schijnt moeilijk
lri orde te kunnen komen.
DE BEGROTING.
Wat de Begroting ze'f betreft, valt het op dat
we nu een sluitende begroting hebben, in tegen
stelling met een lange reeks van voorafgaande ja
ren. Dat het evenwicht tussen ontvangsten en uit
gaven in feite nog een fiktie is, toont wel duidelijk
de Eerste Wijziging van deze begroting, die we
tegelijk in behandeling krijgen.
Het stemt tot voldoening dat B. en W. in het
VOORWOORD opmerken dat de verbetering van
de Oudeweg nu spoedig zal plaatsvinden. Na de
vele plannen, komt nu eindelijk de mogelijkheid om
dit te verwezenlijken, in samenhang met het nieuwe
industrieterreip, waarmee Axel in noordelijke rich
ting dan voorlopig wordt afgerond.
In de sanering van de OUDEWIJK zit nog wei
nig schot. Gezien het renteverlies dat op de grote
investeringen in dezen wordt ge'eden, is het van
groot belang dat deze sanering spoedig voortgang
vindt. We zijn overtuigd dat B. en W. in dezen
doen wat ze kunnen, doch de voorstelling die inder
tijd met deze zaak is gegeven, deed niet vermoeden
dat we gedwongen zouden zijn hierop grote ver
liezen te lijden.
Een kwestie die niet in het Voorwoord werd
aangeroerd, is die van de toegangswegen naar
Axel. Deze verkeren in zeer slechte toestand, nj.
de weg van Terneuzen, die van Hu'st en die van
Sluiskil.
Hierop is door ons reeds vroeger gewezen en
het schijnt dat er nu schot komt in die naar Ter-
neuzen en Sluiskil, doch dat de weg naar Hulst
niet voorzien is van een rijwielpad, is een groot
gebrek en levert veel gevaar op. Het zal nodig
zijn deze kwestie voortdurend warm te houden.
Verder wi'len we opnieuw aandacht vragen voor
de buitenwijken. Hiervoor wordt weinig gedaan,
daar alles zich over 't algemeen op de kom richt.
Zoutespui heeft een uitbreidingsplan, dóch er wordt
weinig gebouwd en voor woningwet-woningen
komt het tot nu toe niet in aanmerking, ondanks
de steeds weer herhaalde belofte. Nu daar aan de
Prov.weg de huizen worden afgebroken, dient men
dit ook verder af te werken, want zoals het er nu
bij ligt is het een onooglijk gezicht. We hopen dat
B. en W. in het nieuwe begrotingsjaar hieraan
vo le aandacht zullen schenken.
Ook het plaatselijk museum vraagt onze aan
dacht. Er is reeds gefluisterd dat dit uit het stad
huis moet verdwijnen, doch een geschikte oplos
sing wordt nog niet aan de hand gedaan, daar de
Begroting hierover niets vermeldt.
In Hoofdstuk VI worden we gekonfronteerd met
verschillende ingrijpende wijzigingen. De rigoureuze
BELASTINGVERHOGING n.l. de Straatbelas
ting, de Rioo'belasting en de Hondenbelasting wor
den ons van bovenaf opgelegd en moeten we he
laas wel accepteren, daar anders onze uitkeringen
in gevaar komen. Ons idee om in dezen verschil
lende verfijningen aan te brengen, wordt niet ge
accepteerd. Wel willen we erop wijzen dat er, bij
een hogere belasting ook meer aandacht zal moeten
worden besteed aan de toestand van de straten.
Zo zullen in 't bijzonder ook de trottoirs beter moe
ten worden onderhouden.
De belasting die voor de polderwegen wordt be
taald, verplicht ons om bij verbetering dier wegen
ook iets te doen. Dit is enkele malen geschied, nu
is er alle aanleiding om op die weg voort te gaan.
De verhoging van de straatbelasting geeft o.i.
aanleiding om nu te komen tot afschaffing van de
Baatbelasting in de Singelweg. We zien hierover
t.z.t. het voorstel van B. en W. tegemoet.
Onzes inziens kan voor de percelen die riool
belasting betalen een afzonder'ijke regeling gemaakt
worden wat de beerruiming betrpft.
Inzake de HONDENBELASTING zagen we
gaarne dat voor hondenliefhebbers, die een groter
aantal honden hebben en deze niet los laten lopen,
ook een gunstiger regeling werd gemaakt.
BEZWAAR
TEGEN AANSTELLING SCHILDERS.
Verder worden we in Hoofdstuk VI geplaatst
voor een principië'e beslissing, n.l. om in de toe
komst het schilderwerk aan de gemeentewoningen
in eigen beheer te nemen. Nu kunnen er klachten
zijn, doch deze zullen er wel blijven en het zal de
gemeente meer geld gaan kosten. Onzes inziens
kunnen de kontrakten, die met de schilders worden
gemaakt, hierin voorzien. Nu de schi ders dit reeds
jaren aannemen, dienen we ervoor te waken dat
we niet opeens aan deze Axelse bedrijven een deel
van hun basis ontnemen. We kunnen in dezen iet
met de betreffende post istemmen.
Verder valt in Hoofdstuk VI het grote tekort op,
in de exploitatie van de Algemene Bgraafplaats.
Na de bouw van de aula zal een nieuwe exploi
tatieberekening nodig zijn.
WAT IS KULTUUR
Bij Hoofdstuk IX komen we voor een bes'issing
te staan die in feite praematuur is. De instelling
van een Kultureel Fonds is op zichzelf toe te jui
chen, doch dan dient eerst vast te staan wat onder
kuituur wordt verstaan. In onze Raad zal dit wel
de Grootste Gemene Deler moeten worden van de
ve'e tegengestelde opvattingen. Nu weten we niet
waar we aan toe zijn en het gaat om de besteding
van een deel der belastinggelden.
Dit is in hoofdzaak hetgeen onze fraktie meent
over de Begroting te moeten zeggen. Eventueel
kunnen we bij de behandeling der Hoofdstukken
nog nader op verscheiden punten ingaan.
We mogen verklaren dat we in grote lijnen staan
achter het beleid van B. en W. en hopen dat het
col'ege een voortvarend beleid zal tonen, om, on
danks alle tegenwerking, onder Gods zegen, Axel
zijn rechtmatige plaats te doen innemen.
LOF VOOR B. EN W.
Hierna was het woord aan de heer J. C. van
Luijk, die sprak namens de Anti-Revolutionaire
raadsfraktie. Zijn rede luidde als volgt
Mijnheer de Voorzitter,
Nu door U de ge'egenheid wordt geboden tot
het houden van Algemene beschouwingen wil ik
daar gaarne een kort gebruik van maken.
Terugziende op het jaar dat voorbij ging, kan
van de arbeid, die door de Raad werd verricht, ge
zegd worden dat ze niet onverdienstelijk is geweest.
Ik bedoel hier allerminst mede de Raad het brevet
van grote bekwaamheid te geven. Veel meer droeg
daartoe bij, de vaak langdurige en moeilijke arbeid
van U, heren Burgemeester en Wethouders in het
voorbereiden en uitwerken der voorstelen die door
U ter besluitvorming aan de Raad toekwamen.
Daarvoor kan de Raad U alleen maar dankbaar
zijn.
Dit houdt echter niet in dat elke Raadsverga
dering voor ieder die hieraan deelnam in een vreug
devolle stemming werd beëindigd. Er was in het
samenspel wel eens een min of meer scherpe disso
nant te horen. Daarover straks nog enkele woor
den.
BEGROTING SLUITEND.
Werden vorig jaar bij de behandeling der pri
mitieve begroting vele verzuchtingen geslaakt van
wege het door haar aangewezen tekort van
163.000,(er werden ook fluisteringen onder
elkaar gehoord dat men dit niet al te serieus mocht
nemen) deze begroting werd ons, met verheuging
van Burgemeester en Wethouders (blijkens de bij
gevoegde geleide brief) door hen aangeboden in
gelijke ontvangst en uitgaaf, dus s'uitend. Ook wij
heren raadsleden kunnen ons hier verheugen.
BELASTINGVERHOGING.
Of deze verheuging mede deelzaam wordt aan
de burgerij, als zij tot de ontdekking komt, dat door
haar, hiervoor eeu offertje van 45.000,moet
worden gebracht is aan gerechtvaardigde twijfel
onderhevig. Laten zij echter bedenken dat dit be
drag slechts 5% is van het totaalcijfer wat beno
digd is voor de gewone dienst dezer begroting en
dan kunnen wij wel zeker zijn van een milde be-
oorde'ing. Temeer nog als in aanmerking genomen
wordt dat „Hogerhand" ons met zachte hand hier
toe drong. Het verzorgingspeil kan aan de hand
van de hogere uitkering gebaseerd op de nieuwe
Financiële Verhoudingswet 1960, gehandhaafd wor
den. Het beleid van Burgemeester en Wethouders
zal geleid worden in de richting van een zoveel
mogelijke verbetering van het woon- en leefklimaat.
Een loffelijk streven, inderdaad. Al onze aandacht
waardig. Alleen wens ik hier één voorbehoud.
Hang aan dit begrip niet alles op. Dit be'eid
voere men niet door onder het standpunt van „Het
koste wat het kost". Aan dit begrip ontspringt in
de eerste plaats de aandacht van Burgemeester en
Wethouders ten aanzien van de woningbouw, ver
betering van straten, wegen, pleinen en plantsoenen
en als vanzelfsprekend de uitbreidingsplannen der
gemeente die om dringende herziening vragen. Bij
het ontwerpen en realisren der uitbreidingsp'annen,
houde men scherp in het oog dat de te calculeren
prijs der bouwgrond niet te hoog wordt.
KOSTEN BOUWGROND.
Men kan de mening naar voren brengen dat de
prijs der bouwgrond een faktor is van weinig be
tekenis bij het bouwen van woningen, deze mening
zou bij mij op kritiek stuiten. Wanneer het toch
straks zou blijken dat de te betalen bouwgrond
20% zou bedragen van de daarop te bouwen wo
ning. kan men dit toch moeilijk een te verwaar
lozen faktor noemen. Voor hen, die hun illusies
ste len om te komen tot eigen woningbezit, mede
door aandrang der landsregering en het sterk pro
pageren ten deze door vakorganisaties zullen moei
lijk tot verwezenlijking daarvan kunnen komen. Als
toch de kosten der huisvesting meer dan 20% van
het netto week-inkomen gaat bedragen ligt dit be
drag te hoog, zo niet veel te hoog. En inzonderheid
is de aandrang om te komen tot eigen woningbezit,
bedoeld voor hen wier netto week-inkomen in onze
streek f 80,bedragen incasu dus de werk
nemer.
We hebben ge'ukkig de belofte gehoord van
Burgemeester en Wethouders dat zij, wat dit aan
belangt de vinger bij de pols zullen houden De be
lofte van „Op de pols" ware mij liever geweest.
DE WONINGBOUW KRITIEK OP G.P.V.
Wat de bouw van woningen in onze gemeente
betreft kan men zien dat het voor 1961 ons toe
bedeelde machtige contingent van 12 woningen zijn
voltooiing tegemoet gaat. Ge'ukkig kon door een
zeer goed gerichte aktiviteit van B. en W. dit
aantal met 2/3 worden vermeerderd. Echter doemt
aan verre horizon de donkere wolk der tegenslag.
Immes ons in vorige vergadering genomen besluit
tot het bouwen van 8 woningwet-woningen met
grote instemming genomen, dreigt te worden ver
nietigd. Althans hierom is door 2 onzer kollega's
gevraagd.
Dit besluit was niet naar de zin en mening van
de 2 afgevaardigden van het G.P.V. a's te zijn in
strijd met het algemeen belang. In de eerste plaats
de autonomie der gemeente werd aangetast.
vervolg op pagina 2).