Moeder LANGS DE SCHELDESTROMEN T BABYDERM Frankering bij abonnement, AXEL ZATERDAG 13 MEI 1961. 75e Jaargang no. 33. NIEUWS. EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN VERSCHIJNT IEDERE ZATERDAG ABONNEMENTSPRIJSLoot nummer» 10 etU. Kwartaal abonnement i Axel Nn»#«i de koen 1*25. Andere plaatoer t IJS, Buitenland 2» Hoofdredactie i J. C, VINK. Redactie en Administratie g Axel, Markt 12, tel. 0 1155-646, postbus 16 Drukker - Uitgeefster i FIRMA J. G. VINK ADVERTENTIEPRIJS: 10 cent per Bf( contracten belangrijke reductie. Ingezonden Mededelingen 30 cent per m. Kleine AdvertentiSn 1-5 regels iedere regel meer 12 cent extra. Iets over de geschiedenis van Axel XIX TIJDPERK TUSSEN 1586 EN 1648. - KERK TE ZUIDDORPE De oorlog met Spanje duurde voort en het is te begrijpen dat Axel op de grens van de Verenigde Provincies gelegen, met de Spaanse bezetting aan de overzijde van het „Canaal" tegenover zich gevaar liep, aan gevallen te worden. Jan Scharp vertelt dan ook in zijn „Costu- men" deel I bl. 133: „Ook waakte de goede hand Gods over ons, toen in het jaar 1629 de Spaansen herwaarts kwamen met een menig te platboomde schuiten, wel gewapend. Doch Hij die de winden bestuurt en over de vloed der wateren heerscht, geboodt den storm en deedt de golven bruischen, zodat zij na een groot verlies van volk en vaartuigen rug waarts moesten wijken En hij vertelt verder gelijk in het jaar'1631 de Chaloupevloot op den 11 en Sep tember van Antwerpen afgevaren, wel het oog had op Axel of Zuid-Beveland, maar door 50 zoo Hollandsche als Zeeuwsche sche pen op de hoogte van mijn geliefd St. Anna- land deerlijk geslagen werdt." Zo weerhield de nabijheid van de vijand vele personen zich hier te komen vestigen of verhinderde het vroegere bewoners hier te rug te komen. Immers, het meerendeel der reeds vroeger aangelegde forten als St. Ge- leyn, St. Catharina, St. Marc, St. Jozef en Moerspui waren weder door de Spanjaarden bezet er pas na de verovering van Hulst na een korte belegering (614 november 1645) aan de stadhouder van Friesland Willem Frederik van Nassau (16131664) over gegeven. Toen was er, vlak voor de vrede van Munster, vaste voet verkregen aan de overzijde van het Axelse Gat of het „Canaal". De fortificaties van Axel moesten door de provincie Zeeland onderhouden worden, wat meer dan eens tot geschillen aanleiding gaf, daar Zeeland beweerde, slechts voor de be staande en niet voor nieuw aan te leggen werken aansprakelijk te zijn. Zeil.III,bl.625) De welvaart in deze streek vermeerderde, want door indijkingen behoorden toen tot de jurisdictie van Axel een oppervlakte van 26759 gemeten en werd in het jaar 1612 door Hun Hoogmogenden aan de regering van Axel toegestaan (zo ook in het jaar 1625) om ten voordele van de stad te mogen verkopen de huizen en erven van Geestelijke personen, die zich bij de vijand onthielden, alsmede van zulke uitgewekene burgers, die met de woning naar andere Provinciën vertrokken (waren) en nalatig bleven om hun vaste goederen bin nen zeekeren bepaalden tijd te koomen aan vaarden, terwijl de middenstand voordeel trok uit de bepaling van Hun Hoogmogenden (juli 1606) waarbij verboden werd, toen zware garnizoenen hier gelegerd waren, dat geen officieren of soldaten neering in deze stad of Ambacht mochten doen (Scharp 137) Natuurlijk was na de verovering van Axel (1586) de Hervormde godsdienst de heersen de en waren de R.K. inwoners gevlucht. Na de verovering van de fortenlinie be zuiden het „Canaal" in 1645 werd op de for ten Moerspui en St. Marc de hervormde leer gepredikt voor een 52 lidmaten (Scharp, II, bl. 264). Ouderlingen waren Kapitein Louis du Bois en de Vaandrig Jonkheer Joos Nagel terwijl diakenen waren de Vaandrig Barth Loper en majaor Jan Hespel. We zien daar uit dat het meest leden der bezetting waren, die de kerk op Zuiddorpe en Moerspui vormden. „Dus bleef alles zo, totdat op den 15en november in de consistorie werd ingebracht, hoe dat die van den Ambachte van Axel met order van Hun Ed. Mog. de Raad van State in die week bezit hadden genomen van de kerk van Zuiddorpe, en geresolveerd hadden om in dezelve en op St. Marc bij provisie te doen prediken door Ds. Bernardus van Laere, predikant te Axel. Zuiddorpe, voor heen een afzonderlijke heerlijkheid, was nu, na de reductie aan de Staat, een ambachts heerlijkheid van Axel geworden en ingevolge daarvan had men een gedeelte van de oude kerk aldaar tot het houden van de godsdienst gereed gemaakt (Scharp, bl. 265), blijkende uit de nog overig zijnde oude ruinen der muu- ren dat deze kerk van ouds een der grootste en schoonste kerken van deezen oort geweest is, gelijk ze nog in dat gedeelte, dat nu voor onzen godsdienst gebruikt wordt, pronkt met een gebeelden zerk, liggende op het graf van Jonker Jan van Gistelle „Deeze oude overblijfselen van den tooren en muuren der Zuiddorpse kerke staan nog.' Hieruit blijkt dat de oude kerk van Zuid dorpe werd gebruikt door de protestanten, althans een gedeelte de kapel en dat de kerk in de tijd van Jan Scharp (1786) nog bestond. Aan de westzijde van de kerk ligt nog een beeld of een overblijfsel daarvan, dat op een graftombe gelegen heeft. Wijlen de heer A. de Mul heeft in het jaarboekje van de Oudheidkundige Kring, jaar 1931, geschre ven, dat een tweetal fragmenten der tombe bij de afbraak der kerk door de Axelse nota ris Mullié zijn bewaard en in de achtergevel van zijn huis aan de zuidzijde der Axelse markt, Markt no. 10, heeft laten inmetselen. Later is dit huis de pastorie der Ned. Herv. Kerk van Axel geworden. Nog later zijn die fragmenten eigendom geworden van baron Collot d'Escury, die ze in de tuinmuur naast de voorgevel der woning van de rentmeester van het Kroondomein te Kloosterzande heeft laten inmetselen. de natuur in met natuurzuivere Zeeuwse V.V.V. tegen logeergastenbetaling Vreemdelingenverkeer heeft vorige week zaterdag haar jaarvergadering te Kamperland gehouden. Uit de 'jaarverslagen bleek dat 1960 voor Zeeland, ondanks het slechte weer, toch een goed toeristisch jaar is geweest, beter zelfs nog dan 1959. Dr. M. C. Tideman uit Voorschoten hield tijdens de lunch een causerie over de ekono- mische aspekten rond het toerisme. Daarbij toonde hij zich een voorstander van de logeergastenbelasting, die naar zijn mening gesteld zou moeten worden op vijftig cent per overnachting. De opbrengst van deze heffing zou kunnen worden gebruikt voor uitbreiding en verbetering van de toeristische akkomo- datie. De aanwezigen stonden echter niet sym pathiek tegenover een dergelijke belasting, alhoewel zij de penningmeester ook geen ander middel aan de hand wisten te doen om de grote bedragen, die een behoorlijk funk- tionneren van het V.V.V.-apparaat vereist, bijeen te krijgen. Zeeuwse beroepsgoederenvervoerders werken met verlies. Uit een door het Ekonomisch Techno logisch Instituut voor Zeeland samengesteld rapport blijkt, dat ongeveer 80 van de Zeeuwse goederenvervoersbedrijven met een verlies van gemiddeld 10 werkt De per- spektieven zijn volgens het E.T.I. minder somber omdat de vervoersvraag in de komen de tien jaar met 30 en in de komende 20 jaar zelfs met 75 zal stijgen. Laten we hopen dat de vervoerders het zo lang zullen kunnen uitzingen. Boete geëist voor de verschrijvingen te Goes. De officier van justitie bij de Middelburgse rechtbank heeft een boete van 500,— ge- eist tegen de direkteur van gemeentewerken te Goes wegens het bevorderen van de „ver schrijvingen" bij de gemeente en wegens het aannemen van een geschenk. De uitspraak is bepaald op 18 mei a.s. Goes houdt nog geruime tijd waarnemend burgemeester. Burgemeester en wethouders van Goes hebben in antwoord op vragen, gesteld bij de behandeling van de gemeentebegroting voor het jaar 1961 geantwoord, dat zij ver wachten dat de waarneming van het burge meesterschap nog geruime tijd zal duren. Jonge Zeeuwsch-Vlaamse boeren ontvingen diploma. Tijdens de openbare eindles die gegeven werd aan de Rijks Middelbare Landbouw school te Schoondijke, werd aan vijftien jonge boeren het einddiploma uitgereikt. Uit Axel waren dit de heren J. de Putter Jzn en P. Verstraten Jzn. A. Schout opgevolgd door J. A. v. Bennekorn De heer A. Schout die tien jaar lang voor zitter is geweest van het provinciaal comité van Anti-Revolutionaire Kiesverenigingen in Zeeland, heeft tijdens een vergadering van dit comité het voorzitterschap overgedragen aan de heer J. A. van Bennekorn te Middel- bprg, lid van de Tweede Kamer der Staten- Generaal. Veerhaven te Kats op 19 mei in gebruik Als gevolg van de dam door de Zandkreek is de veerhaven van Katseveer vervangen door die te Kats. Deze nieuwe veerhaven voor de dienst ZierikzeeNoord Beveland zal op 19 mei a.s. in gebruik worden genomen. Een gevolg hiervan is dat de vaartijd van 50 tot 35 minuten kan worden teruggebracht. Kapelle-Biezelinge contra de aannemers Bij de openbare aanbesteding van riolerings werkzaamheden in Kapelle-Biezelinge bleek, dat de laagste inschrijver zo rond 30.000,— boven de begroting zat. Men kreeg stellig de indruk dat de aannemers na een voor bespreking er allen een schep van 29.000, bovenop hadden gedaan. De gemeenteraad liet dit niet op zich zitten doch annuleerde de openbare aanbesteding. Het werk werd daarna onderhands aanbesteed aan de fa. Wiskerke te Nieuwdorp, die bereid was, de riolering uit te voeren tegen een prijs die nog iets beneden de raming lag Waterschade in de landbouw werkt door De overvloedige regenval in het najaar van 1960 en het voorjaar van 1961 heeft tot ge volg gehad dat in verschillende landbouw gronden struktuurbederf is opgetreden. Er zijn percelen grond waar het zaad niet tot ontkieming komt. De polder Schouwen is wel het ergste ge troffen. In deze polder ligt tussen de 3000 en 4000 hectare, waar de kans op een normale oogst slechts 50 bedraagt. Op Tholen betreft het 100 hectare en in de zak van Zuid Beveland 350 hectare. Het Zeeuwse ruit is op. Op de fruitveilingen te Goes en Kapelle- Biezelinge zijn de laatste officiële fruitvei lingen van het seizoen 1960-1961 gehouden. Wellicht zullen nog wel enkele kleine par tijtjes appelen worden aangeboden, doch die zullen niet van betekenis zijn. Zeeuwse Muziekschool organiseert uitvoeringen. Door de Zeeuwse Muziekschool worden in het komende seizoen e^n aantal uitvoeringen, te geven door leelingen der school, in ver- Losse Gedachten p. p. c. Kleine advertenties, vooral in de landelijke bladen, lijken soms meer op een puzzel, die alleen door enkele ingewijden kan worden op gelost, vanwege de vele afkortingen die daar in worden gebezigd. Ook wij gebruiken thans een afkorting als titel van dit stukje; een afkorting echter die vele lezeressen en lezers niet onbekend zal zijn. P. P. C.: „pour prendre congé" of in goed nederlands en letterlijk vertaald: om afscheid te nemen. Ook in deze rubriek willen wij even aan dacht schenken aan het afscheid van de heer A. J. M. Kesbeke als raadslid en wethouder van de gemeente Axel. De heer Kesbeke was, om het zo eens te zeggen, nog niet vergrijsd in de politiek. Toch heeft hij een belangrijke carrière gemaakt in de plaatselijke politiek. Van raadslid wet houder, tevens loco-burgemeester geworden, werd hij in september 1959 plotseling voor het feit gesteld dat hij zijn loco-burgemeester schap daadwerkelijk moest gaan uitoefenen. En, de omstandigheden in aanmerking ge nomen, heeft hij dit op een zodanige manier gedaan, dat niet velen het hem zouden kunnen verbeteren. Van loco-burgemeester is hij opgeklommen tot het ambt van burgemeester in onze na burige gemeente Zuiddorpe. Voorwaar een mooie promotie. Gaarne willen wij dan ook vanuit deze rubriek een vaarwel toeroepen aan de heer Kesbeke en hem van harte het allerbeste toe wensen in zijn nieuwe gemeente. Voor het tere Baby-huidje schillende plaatsen van Zeeland georgani seerd. De eerste uitvoering wordt in Oostburg gegeven op 18 mei aanstaande, waarna Tho len, Middelburg, Hulst (7 juni), Kortgene, Goes, Zierikzee, Vlissingen en Renesse aan de beurt zijn. Met opzet hebben wij de uitvoering die te Axel wordt gegeven, voor het laatst bewaard. Deze zal plaats vinden op dinsdag 13 juni. Zeeland Presenteert" dit jaar op 8 september. Het festijn waarmede te Yerseke jaarlijks het mossel- en oesterseizoen wordt geopend, hoopt men dit jaar te houden op vrijdag 8 september a.s. Zoals bekend, worden op deze dag vele feestelijkheden georganiseerd. Motie van wantrouwen De gemeenteraad van Baarland heeft met vier stemmen vóór en twee blanco een motie van wantrouwen aangenomen tegen wethou der L. de Bruijne Sr., omdat deze een secre tarie-ambtenaar en de gemeente in opspraak zou hebben gebracht. Dr. M. de Jong te Terneuzen docent in Namen. Met ingang van 1 september is dr. M. J. G. de Jong, sedert 1955 leraar aan het Uetrus Hondius-lyceum te Terneuzen, benoemd aan de Facultés Universitaires Notre Dame De- lapix te Namen (België). In de fakulteit der letteren en wijsbegeerte zal dr. De Jong do ceren in een aldaar te openen studierichting Germaanse filologie, afd. Nederlands. Dodenherdenking te Kapelle. Vandaag wordt te Kapelle op de franse militaire begraafplaats de jaarlijkse doden herdenking gehouden van hen die in de mei dagen van 1940 zijn gesneuveld. De plechtigheid zal onder leiding staan van de president van het Nederlandse Comité „Le souvenir frangais", pasteur M. Jospin zij zal om half elf beginnen en door ongeveer 130 fransen worden bijgewoond, waaronder (ie franse ambassadeur in Nederland S. E.M. baron de Beauverger. De Amsterdamse politie kapel onder leiding van de heer Joh. Pinkse zal aan deze plechtigheid haar medewerking verlenen. Bovendien zal deze kapel des mid dags van half drie tot kwart over vier concerteren. AXELSE COURANT

Krantenbank Zeeland

Axelsche Courant | 1961 | | pagina 1