ZWITSAL
WALCHEREN IN DE ZOMER
MOEDER WORDEN...
Frankering bij abonnement, AXEL
ZATERDAG 8 APRIL 1961
75e Jaargang No. 28
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
VERSCHIJNT IEDERE ZATERDAG
ABONNEMENTSPRIJSLosse nummers 19 cent
Kwartaal - abonnement i
Axel binnen de kom 1(25. Andere plaatsen 1,75.
Buitenland ƒ2,—.
Hoofdredactie i J. <3. VINK,
Redactie en Administratie 3 Axel, Markt 12, tel. 0 1135-646, postbus 16
Drukker - Uitgeefster t FIRMA J, 0. VINK
ADVERTENTIEPRIJS: 19 cent per
Bt) contracten belangrijke reductie.
Ingelanden Mededelingen 39 cent per
Kleine AdvertentUn 1-3 regels f U
iedere regel outr 12
De parel der Zeeuwse eilanden
Men moet even nadenken bij de vraag
.Wanneer is Amsterdam het schoonst Is
het dit op een zonnige middag met allemaal
mensen op de terrassen en vrolijk geflaneer
op de straten, of is het dit in het najaar, als
er zo n mistroostige regen neerdruilt en als
de lichten van de voertuigen lange strepen op
de natte straat werpen Men moet even na
denken bij de vraag „Wanneer is het gebied
van de Hoge Veluwe het schoonst Is het
dit in het hartje zomer, als de lucht trilt van
de hitte en als het groen overal dicht staat,
of is het dit op een stille wintermorgen met
een ongeschonden sneeuwlaag, overal waar
je maar kijkt Dat is moeilijk te zeggen.
Maar als deze vraag met betrekking tot
Zeeland gesteld wordt en dan wel erg in het
bijzonder met betrekking tot Waldieren, dan
is een antwoord misschien minder moeilijk te
geven. Misschien, weliswaar, want voor deze
is het zus en voor gene is het zo en nooit zijn
er twee zielen geheel en al eengestemd.. Maar
wij geloven, dat men Zeeland en in het bij»
zonder Walcheren in de zomer moet gaan
bezoeken. Want dit land, klaar en openhartig
als het Friese, maar toch ook van wat directe
zuidelijke lieflijkheid en gezelligheid getui
gend, zo met het groen langs de wegen,
komt het best tot zijn recht als de hemel
open is en als een zuivere zeebries het land
binnenwaait. Op Walcheren, ondanks alle
oorlogsellende en watersnood meer en meer
reeds weer het charmantste der Zeeuwse ei
landen, moet ge dat aanzien, als de zon on
verbloemd over dat rijke land schijnt en als
de paarden op 'het land doende zijn en een
Zeeuwse boerin in costuum U over de weg
komt tegemoet gefietst Zeeland en de
Zeeuwen, dat is alles rust en in die rust wel
bewuste kracht. Dat is gulheid en gastvrij
heid. Dat is klaar besef en voorname eenvoud.
Dat is goedlachsheid en eerlijkheid. En horen
al deze dingen niet in eerste instantie bij de
zomer Is ook de zomer niet gulhartig en
royaal en welbewust O zeker, wij weten
wel, dat de Zeeuw een minder duidelijk ge
richt type is dan de Fries of de Limburger.
En o zeker, wij weten daarom wel, dat er
onder het klare water der buitenkant een
onderstroom zuigt die niet dezelfde loop gaat.
Wij komen er in dit artikel nog wel eens zo
hier en daar op terug. Maar wij zien deze
dingen ook inderdaad als onderstroom, die
men bij dieper graven leert kennen, maar die
niet onmiddellijk al het aspect bepalen. En
daarom krijgt voor ons Zeeland eerst zijn
wezenlijke kleur in de zomer. Maar we willen
niet kortzichtig zijn. En wij willen wel eens
een onderzoek instellen naar de waarde van
de woorden van de man die ons zei„Ja,
maar zie dit noest en vierkant volk nu eens
in de winter met zijn gramstorige luchten en
met de zee die de dijken beuktMaar of
onze opinies ondersteboven worden gegooid,
geloven wij niet zo gauw. Want schoon en
stralend en vrolijk zijn de ronde Zeeuwen en
hun lieflijk land onder de openhartige hemel
met de gulle, wei-verwarmende zon
Maar ter zake, daar ligt Walcheren voor u.
Walcheren, de parel der Zeeuwse eilanden.
Dat was het vroeger, met zijn rijke groen om
zoomde wegen, zijn vruchtbare akkers, zijn
magnifiek bewaard gebleven oude steden als
Middelburg en Veere, zijn rustieke dorpjes,
zijn verrukkelijke duinen, zijn bosrijkdom en
zijn vriendelijk volk. Dat is het nu nog, on
danks oorlog en watersnood, want de kracht
dadige Zeeuwen van Walcheren lieten niets
na om hun grondgebied weer tot de parel der
Zeeuwse eidanden te maken. De dijken wer
den hersteld, de akkers weer bebouwd, de
huizen opnieuw opgetrokken of gerestaureerd,
vooral de struiken en de bomen werden op
nieuw geplant en het volk bleef hetzelfde,
behulpzaam, vriendelijk, flink, sober, ver
standig, op-zich-zelf, ernstig in religieuze
zaken en diepere problemen, lollig waar het
dagelijkse wissewasjes betreft.
De Zeeuwse mens, laat ons een ogenblik
tbij hem stilstaan. De Zeeuwse mens, hier zus
en daar zoop Zuid-Beveland b.v. minder
op de penning dan op Walcheren. En op
Schouwen wellicht het minst zwaartillend in
religieuze zaken. De Zeeuwse mens die moei
lijker als type te omschrijven is als de Fries
of de Brabander, maar die toch stellig zijn
eigenheden heeft. De Zeeuwse mens laten
wij ons dienomtrent eens met de dingen con
fronteren.
Hoe is de Zeeuwse mens Ja, en dan eerst
eens over zijn uiterlijke verschijning. Het zijn
'bijna nooit zeer lange en zeer slanke mensen.
Ze zij.n eerder wat gedrongen en erg breed
in de schouders. Ook de koppen met de klare
ogen zijn fors en nimmer teer gelijnd.
Het Zeeuwse volk lijkt op het Hollandse
en toch is het anders. De soberheid spreekt
in Zeeland krachtiger taal dan in Holland.
In het geloofsleven van de Zeeuwen schijnt
ons toch iets meer warmte te stralen dan in
het religieus gevoelen van de Hollander. Het
Zeeuwse geloof is iets mystiéker en daaruit
spreken dan wellicht toch weer de geestelijke
banden met Brabant en Vlaanderen. Ook zijn
de Zeeuwen wel sterker individualistisch van
aard dan de Hollanders. Luidruchtig is de
Zeeuw nimmer, behalve wanneer hij de bloe
metjes buiten zet. En zijn meest intieme ge
dachten geeft hij ongaarne prijs aan „de
ander", die toch altijd beoordeelziek blijft.
Dan is hij behoudzaam, vergelijk maar z'n
klederdrachten, die hoewel schaarser
nog door de hele provincie gedragen worden.
Tenslottede Zeeuw is verstoken van
enig sociaal gevoel. Ieder voor zich en God
voor ons allen is zijn devies. En hij is vrien
delijk tegen zijn buurman en voorkomend
tegen de vreemdeling. Hij is vriendelijker in
de omgang dan de Fries, zoals hij op de
duur ook minder trouw kan zijn. De vaste
knechts van de boeren veranderen nogal eens
een keer van, hoeve en met de ringrijderij
gaat het hard tegen hard, gezeten op de rug
gen van de Zeeuws-Belgische paarden. Het
individualisme heeft de Zeeuwen al heel wat
ongemak bezorgd Daarom zijn er Zeeuwen
die het nieuwe plan van één grote zeewering,
die Walcheren, Noord-Beveland, Schouwen
en Goeree met elkaar zal verbinden, zien als
een mogelijkheid om het particularisme te
doorbreken.
Middelburg en zijn wederopbouw.
Maar wat praten wij weer Er ligt een
heel eiland in al zij.n pracht en schittering
voor onze ogen en wij staren maar bij ons
zelf naar binnen De zon schijnt, de graan
velden geuren, wij kiezen de weg naar Mid
delburg, waar wij op de oude Vismarkt nog
de oude sfeer willen proeven, de Vismarkt
werd niet verwoest, waar wij de voltooide
wederopbouw van de Lange Jan in ogen
schouw willen nemen, waar wij willen zien,
hoe het geheel verwoeste centrum is her
bouwd. Veel werd over dit laatste reeds ge
schreven, pro en contra, maar wij willen het
zelf eens gaan beoordelen.
Wij herinneren ons Middelburg van vroe
ger, van voor de oorlog. Als jongetje van
een jaar of tien logeerden wij bij grootouders
in de Jasmijnstraat. Wij speelden dan met
Sjaak Candell en dat wilde moeder niet heb
ben. Wij herinneren het ons. Maar wij her
inneren ons méér, namelijk hoe we als kind
bekoord raakten door de milde, wijze rust
van de oude stad op zondagmorgen. Dan
tikkelde het carillon. Dan luidde de bronzen
klok van de Lange Jan. Dan kwamen de
Zeeuwen in klederdracht ter kerke, het boek
met goude sloten meedragend. Dan was het
nog zeer stil in de oude straatjes, zó stil, dat
het een kind niet moeilijk gemaakt werd om
al fantaserend zo n beetje inzichzelf te lopen
praten.
Dit Middelburg is onverbiddelijk wég. De
eenheid van het oude is verbroken. De prach
tige, majestueuze abdij, voornaam van een
voud, is met liefde weer helemaal gerestau
reerd. De Lange Jan is hersteld. Het raad
huis siert weer in alle luister de markt. Maar
daar rondom staan nieuwe huizen met hier
en daar een antiekerig ideetje. Men heeft
zijn best gedaan. Men heeft flin'k gebouwd en
het had veel slechter gekund. Maar het eens
zo schone Middelburg van vóór 1940 is weg.
En dan wat jammer van al die souvenir-
winkelc. Toch mag de toerist Middelburg
niet ongezien laten. Er zijn nog plekjes die
ontroeren door hun stille schoonheid.
Veere en Veerisme.
Veere, noordelijk van Middelburg, bleef
beter gespaard. Veere is maar een klein
plaatsje. Er wonen nauwelijks 1000 mensen.
Er moeten er eens 20.000 gewoond hebben.
Veere maakt een beetje droevig. Een prach
tig stadje met een kostelijk raadhuis, zo met
dat laag bordes en dat ranke, spitse torentje,
was het eenmaal. Een std, die het zich finan
cieel kon permitteren, een kerk te bouwen,
zó kolossaal groot, dat het zélfs in Veere's
rijkste bloeitijd grootmoedswaanzin moet zijn
geweest om zo n kerk te willen hebben.
Nu is die grote kerk een logge laibbedoedas,
vet en vadsig, te vroeg oud en niet helemaal
op zijn plaats in een stadje, dat lieflijk is
gebleven, lieflijk en vriendelijk, in weerwil
van de ellende, die het heeft moeten onder
gaan.
Het pleintje voor het stadhuis is wel het
mooiste plekje van Veere. Let u eens op de
zeven beelden, die de raadhuisgevel sieren 1
Vindt U niet, dat ze wreed kijken? Te
wreed wellicht voor de zachtaardige sfeer.
Het is te hopen, dat U net zoveel zon heeft
als wij hadden, dan is ales op zijn schoonst.
En dan is het hier verstilder dan aan de
haven. Want daar liggen de plezierbootjes,
die er vroeger eigenlijk niet thuishoorden,
maar die nu, met de dichting van het Veerse
Gat, een steeds voornamer object zullen gaan
worden. Misschien gaat het rijke Veere van
voorheen weer een rijke tijd tegemoet door
de toenemende sport- en recreatiemogelijk
heden in verband met het creëeren van het
Veerse Meer.
De Veerenaren houden va,n hun stad, al
zijn er, die de last van oude huizen te zwaar
op de séhouders voelen drukken. De liefde
voor bet stadje heet Veerisme. Voor wie
Veere heeft gezien, is het duidelijk, dat er
zo iets als Veerisme bestaat
Wij storen onszelf in onze dromerijen. Een
zonnig eiland ligt op ons te wachten. Wij
verlaten dus Veere en trekken door de Vrou
wenpolder naar het plaatsje van die naam,
dat in enkele jaren tijds tot badplaats groeide
met allemaal zomerhuisjes en pensiongasten
en badcostuuims.
(Vervolg op pagina 3)
BABYSET DE LUXE M
Losse Gedachten
DE ORANJEVERENIGING.
Vorige week waren wij niet in de gelegen
heid, in deze rubriek enige losse gedachten
te wijden aan de Axelse Oranjevereniging.
Wel hebben wij in het vorige nummer van
ons blad nog 'het programma kunnen op
nemen, dat door het bestuur dezer vereni
ging is samengesteld ter viering van Konin
ginnedag 1961,
Ieder, die dit programma heeft gelezen, zal
moeten toestemmen, dat het weer goed in el
kaar zit. Dit jaar wordt weer voor ieder iets
geboden. Voornamelijk voor de jeugd, uiter
aard, doch als de jeugd geniet, genieten de
ouderen mee.
Het voormiddagprogramma kunnen wij zo
langzamerhand traditioneel gaan noemen.
Wij dachten echter: zou het niet moge
lijk zijn, dat bij het zingen van de vader
landse liederen door de schoolkinderen ook
de ouderen betrokken werden
Zou het niet prachtig zijn, wanneer jong
en oud tezamen de vaderlandse liederen de
den weerklinken
Voor de namiddag heeft men weer iets
bijzonderseen demonstratie met politie
honden.
Ieder, die wel eens iets heeft moeten orga
niseren, weet hoe moeilijk het is, telkens wat
nieuws te verzinnen. Tot nog toe is het be
stuur van de Oranjevereniging er in ge
slaagd, bij ieder feestelijkheid, welke werd
georganiseerd, iets nieuws te brengen.
De lampionoptocht, annex lichtstoet, die
een vorige maal bij de jeugd zo in de smaak
is gevallen, zal dit jaar worden herhaald. Wij
twijfelen er niet aan of dit jaar zal de deel
name zo mogelijk nog groter zij.n. Groepen
schoolkinderen in klasse-verband zullen zeker
weer meedoen, evenals verenigingen.
Wij hopen, dat ook ouderen ditmaal van
de partij zullen zijn. Laten thans ook eens
reclamewagens van bedrijven zich in de stoet
opstellen.
Eén ding moet ons echter nog van het hart.
Het aantal leden der Oranjevereniging be
weegt zich ,niet sterk in stijgende lijn, on
danks de programma's die geboden zijn.
Waarom toch blijven nog zovelen afzijdig
staan
Als er op Koninginnedag niets te doen was
mopperden sommigen, dat er speciaal voor
de kinderen toch iets geboden moest worden
op zo n dag. Welnu, thans wordt er iets ge
boden. Zo iets kost echter behoorlijk wat
geld. Wat is er tegenwoordig nog goedkoop
Wij vertrouwen dan ook, dat vele niet-
leden zich spoedig zullen aanmelden 1
Er zit vaart in de Bejaardenzorg te Axel.
2.
3.
Het Bestuur van de Stichting Protestants-
Christelijke Bejaardenzorg te Axel en omge
ving laat er geen gras over groeien.
Nog maar enkele weken geleden trad deze
stichting in de publiciteit. Zij ontvouwde toen
voor de pers haar plannen met betrekking
tot de bejaardenwoningen, staande in het
blok Beatrixstraat-Bernhardstraat-Bylocque-
straat en Singelweg.
Die plannen komen in het kort hierop neer
1. Het onderbrengen van de nog valide be
jaarden in de daartoe bestemde duplex-
woningen.
Het aantrekken van een of meerdere ge
zinsverzorgsters.
Het aanbrengen in de woningen van een
centraal belsysteem, waardoor de bejaar
den zo nodig de verzorgster kunnen be
reiken.
4. Het stichten van een centraal gebouw
met recreatiezaal en wasgelegenheden.
5. In de toekomst het bijbouwen van een
ziekenzaaltje en zo nodig een centrale
■keuken.
In ons blad van 25 februari j.I. hebben wij
reeds een en ander uitvoerig uiteengezet.
Daarbij vermeldden wij, dat de kosten ter
verwezenlijking van de bovenstaande punten
naar schatting een bedrag zullen vergen van
75.000,—, terwijl de jaarlijkse lasten wor
den geraamd op 10.000,voor de beloning
der verzorgsters, rente, aflossing e.d.
Het Stichtingsbestuur heeft thans aan de
vrouwen-organisaties in de gemeente het ver
zoek gericht, mede te werken aan de geld
inzameling, die in de tweede helft van deze
maand zal worden gehouden.
Dat de bejaardenverzorging in Axel leeft,
heeft het bestuur dankbaar kunnen consta
teren uit de spontane aanmelding van een be
hoorlijk aantal vrijwilligsters, die zich voor
deze geldinzameling hebben aangemeld.
In de loop van de volgende week zullen
alle protestantse gezinnen een circulaire in
de bus krijgen, waarin het doel van de stich
ting nogmaals wordt uiteengezet. Aan deze
circulaire is een strook bevestigd, die door
de dames zal worden opgehaald.
Wij twijfelen er niet aan of ook deze in
zameling zal opnieuw een succes blijken te
zijn. Velen zullen gaarne naar draagkracht
een behoorlijk bedrag beschikbaar willen stel
len ter verwezenlijking van dit mooie doel.
Het is mogelijk, dat nog meerdere dames
willen medewerken aan de geldinzameling,
doch zich om een of andere reden niet kon
den opgeven. Op vrijdag 14 april a.s. zal met
de vrijwilligsters een bespreking worden ge
houden in het verenigingsgebouw. Kerk-
dreef 19, aanvang 8 uur. Diegenen, die aan
dit mooie doel willen medewerken, doch zich
nog niet hebben aangemeld, zijn bij deze be
spreking van harte welkom 1
Laat de bevolking van Axel toch ook bij
dit prachtige sociale werk tonen, dat het tot
grote dingen in staat is
AXELSE COURANT
im
i De Zeeuwse mens.
Dit is de titel van het nieuwe boek van
Dr.W. de Kok. Alles over zwangerschap,
geboorte, babyverzorging en kleuter
opvoeding. Dit waardevolle boek (184
pagina's in fraaie omslag) krijgt U ten
geschenke bij aanschaffing van een
