GEMEENTERAAD VAN AXEL
Frankering bij abonnement, AXEL
ZATERDAG 4 FEBRUARI 1961
75e Jaargang No. 19
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Hoofdredactie t J. C. VINK.
Redactie en Administratie i Axel, Markt 12, tel. 0 1155-646, postbus 16
Drukker - Uitgeefster i FIRMA J. C. VINK
ZITTING VAN DINSDAG 31 JANUARI 1961.
f9**' DIT DOET U NIET...
.WAAROM DIT DAM WEL?
DOE HET DUS ZÓ
'v
AXELSE COURANT
VERSCHIJNT IEDERE ZATERDAG
ABONNEMENTSPRIJSLosse nummers 10 cent
Kwartaalabonnement
Axel binnea de kom fU25. Andere plaatsen ƒ1.75.
Buitenland f2,
ADVERTENTIEPRIJS10 cent per man.
Bi] contracten belangrijke reductie.
Ingezonden Mededelingen 30 cent per nun.
Kleine Ad verten tién 1.5 regels l.—
iedere regel meer 12 cent extra.
De eerste openbare raadsvergadering in 1961, die
dinsdagavond 31 januari werd gehouden en waarbij
alleen de heer J. C. van Luijk wegens ziekte afwezig
was, werd voor de eerste maal voorgezeten door
burgemeester M. K. van Dijke, welke na de gebrui
kelijke opening zijn nieuwjaarsrede uitsprak, die wij
hieronder in extenso laten volgen
Mijne Heren,
Het is mij een behoefte U bij de aanvang van deze
vergadering, mede Uit naam van mijn echtgenote, har
telijk dank te zeggen voor de wijze waarop gij ons op
5 januari j.l. zijt tegemoet getreden. Mede hierdoor is
de dag van mijn installatie als burgemeester van Axel
voor ons een onvergetelijke geworden.
Heden ben ik op de dag af juist drie weken in func
tie. U zult begrijpen, dat ik op dit moment nog slechts
zeer ten dele ben georiënteerd over de problemen, die
U thans bezig houden alsook over die welke in de toe
komst Uw aandacht zullen vragen.
Ik verkeer nu nog in het stadium van de recruut die
wat onwennig de kazerne observeert, vindt dat het
uniform hem aardig staat, dat er soms wat wonderlijk
aandoende reglementen zijn en zulks in tegenstelling
tot wat hem van tevoren daarover was verteld het
eten goed smaakt en hij niet bezorgd hoeft te zijn hoe
zijn tijd te vullen.
In die situatie verkerende werd mij medegedeeld, dat
van mij in deze' vergadering een nieuwjaarsrede" ver
wacht wordt. De gewoonte getrouw zou deze rede
met name een terugblik horen te bevatten over het af-
afgelopen jaar. U zult begrijpen en kunnen billijken,
dat ik mij in deze toespraak bijzonder veel beper
kingen op moet leggen. Het ware mij liever geweest
het verslag over het afgelopen jaar gedrukt aan U
uit te reiken als bijlage van mijn nieuwjaarsrede. Ik
stel mij voor deze navolgenswaardige Goese methode
het volgend jaar toe te passen, teneinde U een vrij uit
voerige en wellicht saaie toespraak te besparen. Ge
zien de korte tijd van voorbereiding moet ik thans nog
de gebruikelijke methode volgen, zij het dat ik bij
de verschillende aan de orde komende onderwerpen mij
zal veroorloven daaraan hier en daar een voorzichtige
beschouwing te verbinden.
Puttend uit de gegevens, welke de administratie mij
ter beschikking stelde en aan de hand van hetgeen ik
mij in deze enkele weken heb kunnen eigen maken,
moge ik thans een summier overzicht over het jaar
1960 doen volgen.
Wie zou denken, dat dit jaar, wat de gemeentelijke
bemoeiingen betreft, een specifiek interim-karakter
heeft vertoond, slaat de plank mis. Het bestuur der
gemeente kende geen stilstand, doch integendeel grote
toewijding en activiteit.
Voor de medewerking welke het dagelijks bestuur
der gemeente in deze van Uw raad mocht ondervinden
breng ik U gaarne dank. Tevens wil ik in deze dank
betrekken het ambtenarenkorps, dat met groot elan en
dikwijls met opoffering van eigen vrije tijd naar Von
dels woord het gemeen bezorgde als zijn eigen.
Ook de raadsverslag gevers dank ik voor hun arbeid
in het afgelopen jaar. Zij immers vormen de voor
lichtende schakel tussen het gemeentebestuur en de be
volking en zijn als zodanig een zeer waardevol ele
ment in het goed functioneren van ons democratisch
bestel.
Loop der bevolking.
Dat ondanks alle activiteit de in de vorige jaren na
de oorlog opgetreden bevolkingsaanwas tot stilstand
is gekomen, is niet aan het beleid van het gemeente
bestuur te wijten. Deze stilstand, die is opgetreden,
nadat in 1953-'54 de laatste woningwetwoningen ge
bouwd waren, is ook niet veroorzaakt door een toe
stand van verzadiging. Van het bereiken van een
evenwicht met betrekking tot de huisvesting kan niet
worden gesproken.
Tegen het buiten werking stellen der Woonruimte-
wet 1947 werden door U dan ook terecht bezwaren
bij de minister ingediend.
Door een vertrekoverschot van 104 tegenover een
geboorte-overschot van 82 daalde het aantal inwoners
met 22 tot 7724 op 31 december 1960. De stilstand in
de bevolkingsaanwas zal slechts kunnen worden opge
heven door een verruiming van de woningtoewijzing,
een toewijzing, welke in de laatste jaren tot een wel
haast verdwijnend minimum is teruggebracht. De laat
ste twee minieme toewijzingen bieden geen noemens
waardig soulaas.
Verdeling woonruimte.
Dit blijkt wel uit het feit, dat per 31 december 1960
ondanks het drastisch saneren van de lijst, nog 157
aanvragers stonden ingeschreven, waarvan 31 trouw
lustigen en 17 aanvragen van elders. In 1960 konden
toch nog 252 vergunningen tot het betrekken van
woonruimte worden uitgereikt, waarvan 62 aan elders
wonenden. Dit resultaat is bereikt door ruiling en op
schuiving, waardoor in vele gevallen een oplossing
werd gevonden.
Met waardering mag hier herinnerd worden aan de
verdiensten van de heer Pijpelink, die na een 13-jarige
staat van dienst als voorzitter en lid van de woon
ruimte-commissie aftrad.
De sanering van de Oudewijk en die in verband met
verkeersverbeteringen en de noodzakelijke ontruiming
van woningen in de buitenwijken worden helaas nog
steeds niet door vervangend bouwvolume gedekt.
De teleurstellende recente toewijzing van bouwvolume
aan de provincie Zeeland geeft in dit stadium nog
weinig hoop op verbetering. Met volledig begrip voor
de moeilijkheden, die dit ook voor Ged. Staten mede
brengt, mag ik toch wel de hoop uitspreken, dat dit
college met onze speciale behoeften in dezen rekening
zal kunnen houden. Wij zullen niet nalaten hierop
met de meeste klem aan te dringen.
Dankbaar maar verre van voldaan kan worden ge
memoreerd, dat 18 woningwetwoningen in aanbouw
zijn.
Uit aanvragen om vestiging van elders blijkt ons,
dat Axel aantrekkingskracht heeft als woongebied.
Recreatie - toerisme - sport.
De aantrekkelijkheid van onze gemeente wordt nog
vergroot door de gelegenheid tot recreatie, die onze
plaats, mede dank zij het beleid van het gemeente
bestuur, biedt. Zoals het recreatie-bos, het zwembad
met in het afgelopen jaar8980 baden, 616 abonnemen
ten, zulks ondanks het zeer ongunstige seizoen, de
jeugdherberg met 3433 overnachtingen, waaronder
1725 Nederlanders, 156 Belgen, 137 Duitsers en 1386
Engelsen, waarbij nog niet gerekend zijn de 820 over
nachtingen van militairen voor een nachtoefening en
ten behoeve van de oogsthulp en het gemeentelijk kam
peerterrein met nu reeds circa 1500 overnachtingen.
De verdere voorziening in de behoefte aan goede
sportvelden is in voorbereiding.
Het uitbreidingsplan wacht thans, na een jarenlang
slopend proces van voorbereiding, nog slechts op de
koninklijke goedkeuring.
Tengevolge van het dynamisch karakter onzer ge
meente zal daarna weer aan herziening gewerkt moe
ten worden. Dit betreft niet alleen het uitbreidingsplan
Grote Kreek", doch ook het door Ged. Staten vast
gestelde plan.
Sanering.
De sanering van de Oudewijk en omgeving vond
in zoverre voortgang, dat weer verscheidene panden
door de gemeente werden aangekocht en enkele daar
van werden gesloopt. Op 31 december 1960 was hier
voor in totaal uitgegeven 129.000,—
Het is te betreuren, dat de beschikking inzake de
rijksbijdrage in deze kosten zo lang op zich laat
wachten.
Ook voor de sanering van de Kerkdreef met het
oog op het verkeer werden enkele panden aangekocht
In dit verband verdient ook aandacht het verschijr
sel dat de buitenwijken als het ware zichzelf sanere
doordat vele der daar aanwezige woningen dot
bouwvalligheid en het ontbreken van comfort slech
een geringe mate van bewoonbaarheid bezitten. H
ware te wensen, dat de mogelijkheid aan wezig waU
om ook in de behoefte aan woningen in de levens
krachtige buitenwijken te voorzien.
De voortgaande „leegloop" van onze plattelands
kernen vervult ons gemeentebestuur met grote zorg.
Met instemming heb ik in dit verband kennis genomen
van de onlangs door de Zeeuwse Landbouw Maat
schappij uitgebrachte Nota Plattelandsbeleid. Wij zul
len er voor moeten zorgen, dat de industrialisatie ook
van onze gemeente gepaard gaat met een verdere har
monische ontwikkeling van ons agrarisch gebied.
Bejaardenwoningen.
Ten behoeve van de huisvesting van de bejaarden
werd ingevolge Uw besluit het beheer over een aantal
duplex-woningen overgedragen aan de Stichting Prot.
Chr. Bejaardenzorg te Axel. Deze Stichting heeft reeds
voorbereidingen getroffen voor de nodige voorzienin
gen. Kon hier dus reeds een begin worden gemaakt,
voor groeperingen van andere levensovertuiging is de
hoop nog op de toekomst gevestigd. Ook hier is het
wachten op het beschikbaar komen van bouwvolume.
Onderwijs.
Het onderwijs, aan onze nog onbezorgde jeugd, was
hoewel „voorwerp van aanhoudende zorg" toch geen
„zorgenkind".
De bouw van de openbare kleuterschool vorderde,
ondanks stagnatie door de weersomstandigheden. Ver
wacht mag worden, dat de school na de Paasvacantie
in gebruik kan worden genomen. De r.k. lagere school
verkreeg na de uitbreiding van het schoolgebouw ook
uitbreiding van het speelterrein, de chr. lagere school
te Spui een rijwielbergplaats, de chr. nat. scholen en
de o.l. school vroegen ook voorzieningen, waaraan
medewerking werd verleend.
In de toekomst zal mogelijk ook Uw medewerking
gevraagd worden voor de bouw van een nieuwe chr.
nat. lagere school.
Straten en wegen.
Van de voorzieningen aan straten en wegen noem
ik de verbetering van de Emmastraat, het doortrekken
van de Marijke- en de Bemhardstraat, de verbetering
van de Polenstraat, de verbinding Walstraat-Evertsen-
straat, de plannen tot reconstructie van het tweede
gedeelte van de Oudeweg en tot verbetering van de
Julianastraat en voor de openbare verlichting van de
Zuidsingel, alsmede de reeds gedeeltelijk gerealiseerde
plannen tot openbare verlichting van de Nieuwendijk.
Middenstand,
Het is verheugend, dat de handeldrijvende midden
stand in deze gemeente zich aan de ontwikkeling van
zijn plaats weet aan te passen. De moderne winkel
panden en hetgeen daarin geboden wordt vallen op
en beantwoorden goeddeels aan de eisen, welke men
aan een koopcentrum mag stellen.
Landbouw.
Ook de landbouw „wortel der volkskracht" is voor
onze plaats van grote betekenis, alsmede de zaterdagse
landbouwbeurs.
Het wel zeer ongunstige seizoen vergde welhaast
bovenmenselijke prestaties bij het binnenhalen van de
oogst. Dit heeft in deze tijd van industrialisatie aller-
wege de aandacht gevestigd op de belangrijke taak
van de landbouw en dwingt bewondering af voor het
geen de boer presteert.
Markt.
De zaterdagse kramenmarkt, die volgens insiders de
tweede in betekenis in Zeeland is, leverde moeilijkheden
op in verband met de plaatsruimte voor de kramen
in de Noordstraat. Hopelijk zal deze reeds lang be
staande puzzel door de ingestelde jnarktcommissie
kunnen worden opgelost.
Begraafplaats.
De algemeene begraafplaats werd verder gemoderni
seerd, voor zoveel de grafaanduiding betreft. De bouw
van een aula is in voorbereiding en wij hopen U
binnen afzienbare tijd terzake een definitief voorstel
te kunnen aanbieden.
Afvalwaterleiding.
Door U werd besloten tot vaststelling van de Ge
meenschappelijke Regeling Afvalwaterleiding Kanaal
zone Zeeuwsch-Vlaanderen.
Deze voorziening zal naar te verwachten is, het in
dustriële klimaakt van onze streek nog in belangrijke
mate verbeteren.
Het is bijzonder verheugend, dat een dergelijke in-
terlocale samenwerking mogelijk is.
In het geheel van ons gewest heeft Axel een voor
name en in meerdere opzichten centrale plaats en taak.
Industrie.
In dit verband mag niet onvermeld blijven, dat na
vele onderhandelingen, welke in het afgelopen jaar
werden gevoerd, thans de akte is ondertekend, waar
bij door de N.V. „Schelde Chemische Maatschappij
S.C.M." een oppervlakte van 38 ha grond op de
Axelse Vlakte in erfpacht is genomen. Er wordt naar
gestreeft, nog in 1961 met de bouw van dit nieuwe
bedrijf in onze gemeente te beginnen.
Ik wil U niet verhelen, dat het gemeentebestuur
buitengewoon is ingenomen met deze aanstaande ves
tiging. Temeer daar hieruit de conclusie mag worden
getrokken, dat het onderhavige concern uit eigen er
varing blijkbaar het volste vertrouwen heeft in het
gunstige industriële klimaat van Zeeuwsch-Vlaanderen
en haar arbeidszame bevolking. Moge deze nieuwe
buitenlandse vestiging een voorbeeld zijn voor de eigen
Nederlandse industrie, die zich veelal nog verdringt
in de randstad Holland.
Door taaie volharding en doortastend optreden is
bewezen, dat men geen z.g. kerngemeente behoeft te
zijn om tot industriële ontplooiing te komen. Ik wil
hiermede intussen niet zeggen, dat het ons niet bij
zonder welkom zou zijn indien de naar mijn aan
vankelijk oordeel, vrij willekeurig getrokken scheids
lijnen in de Kanaalzone konden worden vervangen
door een meer op de realiteit gerichte begrenzing te
dezer zake.
Wij zullen niet nalaten in deze richting pogingen
in het werk te stellen. Indien wij ons daarbij gesteund
mochten weten door het provinciaal bestuur, zou
zulks ons uiteraard zeer aangenaam zijn.
Public relations c.a.
Met het oog op de plaats, taak en ontwikkeling der
gemeente, ook in de toekomst, is het verblijdend, dat
haar bestuur zich hierop tijdig heeft voorbereid.
Ik doel hier o.a. op het door de commissie ad hoe
uitgebrachte rapport betreffende public relations, be
vordering burgerzin, instelling van een ideeënbus en
uitgifte van een gemeenteblad.
Met de uitvoering van verschillende in het rapport
genoemde zaken is reeds een bescheiden aanvang ge
maakt. Een begin is gemaakt met de samenstelling
van een nieuwe industrie-folder, die binnenkort gereed
zal zijn, terwijl ook reeds informaties worden ver
strekt in verband met de bevordering van het vreemde
lingenverkeer. Omdat geen V.V.V.-folder over de ge
meente beschikbaar was, is ter secretarie een folder
samengesteld en door middel van de cyclostyle ver
menigvuldigd. Vertrouwd wordt, dat deze nieuwe
V.V.V.-folder niet lang op zich zal laten wachten.
De verordeningen betreffende het instellen van een
ideeënbus en van het ereburgerschap en gemeentelijke
onderscheidingen kwamen in het afgelopen jaar tot
stand.
De reorganisatie.
Ook wat de administratie betreft, worden maatrege
len genomen, teneinde niet alleen voor het heden maar
ook voor de toekomst volledig geoutilleerd te zijn.
In het afgelopen jaar werd tot de bekende reorga
nisatie op financieel gebied besloten. Hierdoor werd
ook voor de bedrijven een goede interne controle
mogelijk gemaakt, als gevolg van de scheiding van het
kas- en administratief beheer.
Met ingang van 1 januari 1961 is zowel de centrale
kas als de centrale boekhouding voor de bedrijven
in werking getreden, terwijl tevens alle voorschot- en
andere kassen zijn opgeheven en alles centraal is
ondergebracht bij de kassier der gemeente, tevens kas
sier der centrale kas.
Met ingang van dezelfde datum zijn de boekhou
dingen en financiële administraties van de bedrijven
gemoderniseerd.
Financiën.
De voorgaande, nog slechts zeer summiere, opsom
ming van gemeentelijke taken en bemoeienissen over
ziende slaakt men wellicht met een financieel 'deskun
dige de verzuchting „Aan de behoeften van de over
heid is geen eind zij hebben maar één grens, die van
het financieel mogelijke."
Nu, deze grens kent het gemeentebetuur maar al
te goed.
De financiële situatie is nog steeds niet rooskleurig.
Zoals bekend, geeft de gowone dienst der begroting
voor het dienstjaar 1961 een tekort van 163.000,.
te zien, terwijl de gewone dienst der begroting 1960
na de 12e wijziging een even groot tekort aanwijst.
Hierin zal, naar verwacht mag worden, nog wijzi
ging komen, omdat Ged. Staten hebben geadviseerd,
de algemene uitkering voor de gemeente Axel zodanig
te verhogen, dat over 1959 een verhoging wordt be
reikt van 26.708,en over 1960 van 74.408,—.
Wij zijn dankbaar voor deze verhogingen, doch
moeten daaraan aanstonds toevoegen, dat deze niet
toereikend zijn om een redelijk verzorgingspeil te hand
haven.
Vele inspanningen zullen nog nodig zijn om een
sluitende begroting te bewerkstelligen.
In dit verband wil ik U niet onthouden, dat naar
mijn voorlopig oordeel, het verzorgingsniveau van
onze gemeente bepaald niet overdreven is te noero»n.
ne door mij reeds eerder genoemde nota van de
Z.L.M. wijst in dezelfde richting.
Betreurd moet worden dat de nieuwe regeling van
de financiële verhouding tussen rijk en gemeenten nog
steeds niet is tot stand gekomen. Dit werkt zeer stag
nerend op verschillende werkzaamheden. Nog steeds
zijn de begrotingen voor de jaren 1959 en i960 niet
goedgekeurd, terwijl de gemeenterekening 1959 reeds
enkele maanden gereed is.
Geeft dus de budgetaire positie der gemeente en het
uitblijven van een nieuwe, bevredigend financiële ver
houdingsregeling reden tot bezorgdheid, de liquiditeits
positie van de gemeente Axel kan goed genoemd wor
den. In het afgelopen jaar werd 267.430,79 afge
schreven op de lopende investeringen, terwijl op ge
sloten geldleningen 210.540,10 moest worden afge
lost, zodat de liquiditeitspositie met rond 57.000,
verbeterde. In 1960 kon naast de voorschotten van
het ministerie van Volkshuisvesting en Bouwnijverheid
ten behoeve van de bouw van woningwetwoningen
131.000,worden geleend ten behoeve van de bouw
van de openbare kleuterschool.
Om het lijstje van wenselijkheden te vervolgen
De bouw van een nieuwe noodslachtplaats mag als
zeer urgent worden genoemd. Aan een gymnastiek
lokaal bij de openbare lagere school bestaat eveneens
behoefte. Verdere ontsluiting van het uitbreidingsplan
„Noord-Oost" wordt nodig in verband met de be
vordering van de bouw van woningwetwoningen, zo
wel als van particuliere woningbouw.
De noodzaak van deze voorzieningen zal ook in de
verdere toekomst sterk worden beinvloed door de ves
tiging van de nieuwe industrie in deze gemeente, waar
op ik hiervoor reeds doelde.
Ik meen redelijkerwijs te mogen aannemen, dat met
dit laatste bij de toewijzing vanbouwvolume aan onze
gemeente rekening zal worden gehouden.
Tevens komt hierdoor ook het z.g. uitbreidingsplan
„Grote Kreek" in een urgenter stadium. Zeer binnen
kort zult U met dit onderdeel van gemeentelijke zorg
nader worden geconfronteerd.
Behalve de in de beleidsnota van B. en W. reeds
genoemde straten, zal uiteraard ook de verbetering
en het onderhoud der overige straten en wegen in de
toekomst de volle aandacht vragen.
De aanleg van twee nieuwe sportvelden en even
tueel mogelijke verdere voorzieningen in het belang
van de sport, verbetering van het water van het zwem
bad, de bouw van een werkplaats te Temeuzen voor
het gasbedrijf, de technische leiding van het gasbedrijf
en het aangaan van een eventuele fusie mef Temeuzen
inzake de gasvoorziening, ziedaar enkele van de pun
ten, die ons nog zullen bezig houden.
Een rijk arbeidsterrein is aan onze zorgen toever
trouwd. Een toekomst, die naar wij niet slechts
hopen, maar ook vertrouwen voor onze gemeente
goede beloften inhoudt, ligt voor ons.
Moge het ons met Gods hulp gegeven worden,
hieraan ook in het jaar 1961 onze beste krachten te
geven, evenals in het verleden in eendrachtige samen
werking en met liefde voor de gemeente, wier be
langen aan onze zorgen zijn toevertrouwd.
De heer P. J. van Bendegem beantwoordde als oud
ste raadslid deze rede en sprak de hoop uit voor een
goede samenwerking in het belang van de gemeente
en het district.
(Vervolg op pagina 2)
Loop op een buitenweg ALTIJD links, Ó6k
bij avond. Dan heeft U geen gevaar m de
rug en U ziet ook het gevaar vóór Ui!'
