De Oder - Neisse
KOU
GEVAT
V
t
I
de lekkere
ITALIAN 0
Een rechtvaardige grens tussen Polen en Duitsland
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
I
19 cent
per rol.
Frankering bij abonnement, Axel.
ZATERDAG 9 JANUAR 1960
74e Jaargang No. 15
Donnemem, /\xei. -
AXELSE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS: Lowe nummer» 10 cent
Kwartaal - abonnement
Axel binnen 4e kom 1.25. Andere plaatsen 1J5.
Buitenland ƒ2,—.
Hoofdredactie t J. G. VINK.
Redactie en Administratie i Axel, Markt 12, tal. 0 1155-646, postbus 16
Drukker - Uitgeefster FIRMA J. C. VINK
VERSCHIJNT IEDERE ZATERDAO
ADVERTENTIEPRIJS10 cent per m.m.
BH contracten belangrijke reductie.
Ingezonden Mededelingen 30 cent per
Kleine Advertentitn 1-5 regels 1,—
iedere regel meer 12 cent extra.
De kwestie-Berlijn kan niet los worden gezien van het vraagstuk van de hereniging van Duits
land. Maar de hereniging van Duitsland, die enerzijds afhangt van de Verenigde Staten,
Engeland, Frankrijk en de Duitse Bondsrepubliek zelf en anderzijds van de Sovjet-Unie, is
zoals president De Gaulle terecht opmerkte, slechts mogelijk binnen de thans bestaande
Duitse grenzen. Dit slaat natuurlijk in de eerste plaats op de Oder-Neisse Linie, de grens
tussen Polen en Duisland. Een positieve en vreedzame oplossing van het Duitse vraagstuk
is zonder de erkenning van de Oder-Neisse grens niet mogelijk, omdat deze grens het onder
pand is voor een duurzame vrede en evenwicht in Midden-Europa. Hierdoor kan tevens
in de toekomst - d.w.z. na een eventuele reorganisatie van de staatkundige indeling van
Midden- en Oost Europa - de eeuwenoude Pools - Duitse vijandschap vervangen worden
door wederzijds respect, vertrouwen en vriendschap, ten voordele van de beide naties, van
Europa en van de gehele mensheid.
wegen onbegaanbaar en akkers vernield.
Maar de opbouw van deze gebieden werd met
grote energie en geestdrift ter hand genomen en
heeft tot verwonderlijke resultaten geleid. Met
name werd veel aandacht besteed aan herstel en
uitbreiding van het onderwijs. In Wroclaw b.v.
dat onder de Duitsers Breslau heette, bestond er
vóór de oorlog een Universiteit en een Tech
nische Hogeschool. In het studiejaar 1939- 40
studeerden er 2677 personen. Thans zijn er in
Wroclaw aoht hogescholen en het aantal stu
denten bedraagt ruim 18.000, ongerekend de
studerenden die avondcursussen volgen.
Chauvinisme is iets hinderlijks het zelfbe
wustzijn der Duitsers was onverdragelijk. De
vreugde der Polen over hun herwonnen land en
zijn opbouw heeft iets naïefs. Maar is na
ïviteit niet de beminnelijke eigenschap van de
jeugd De enige wil is te mogen arbeiden
de enige wens voort te bouwen.
En thans veertien jaar later is vrijwel het ge
hele land vernieuwd en opgebouwd. In Wroclaw
herinnert niets meer aan het Duitse Breslau,
evenals in Szczecin aan Stettin. Alle steden en
plaatsen kregen hun oorspronkelijke oude Pool
se namen terug. En zo trachtte de geschiedenis
rechtvaardig te zijn Polen herwon zijn weste
lijke gebieden, die tengevolge van de Duitse
„Drang nach Osten" eeuwenlang onder Duitse
heerschappij zijn geweest. Want op deze ge
bieden laat Polen rechten gelden van historische
en ethnografische aard.
COMPENSATIE VOOR ONNOEMELIJK
LEED.
Het feit dat Duitsland in zijn „Drang nach
Osten" - de exterminatie en germanisatie van
de autochthone Poolse bevolking - de Oder-
Neisse-gebieden in de loop der geschiedenis ge
annexeerd heeft, betekent nog geenszins, dat dit
land rechten verwierf waarop het zich nu zou
kunnen beroepen. En zeer zeker niet na al het
onnoemelijk leed, dat het Duitse volk het Poolse
tijdens de tweede wereldoorlog heeft aangedaan.
Nu is het allerminst niet de bedoeling om in
protocollaire nauwkeurigheid alle feiten betref
fende de nazi-occupatie van Polen hier de revue
te laten passeren. Di tis bovendien zelfs niet
mogelijk, want en dit zijn de woorden van
Lord Russell of Liverpool - „indien men alles
neerschreef, zo zou het niet te lezen zijn en
wie het toch las, zou het niet meer kunnen ge
loven.". Maar enkele globale feiten en cijfers
zijn hier toch wel op zijn plaats.
De biologische verliezen van het Poolse volk
bedragen zes millioen mensen, of wel één-vijfde
deel van de totale bevolking. Van deze ruim zes
millioen Poolse burgers die tijdens de tweede
wereldoorlog hun leven lieten werden 644.000
gedood bij oorlogshandelingen, terwijl ruim vijf
millioen mensen omkwamen in de concentratie
kampen of op gruwelijke wijze werden vermoord
tijdens de talrijke massa-executies, die door de
Duitsers maar evenzeer door de Russen werden
gepleegd.
Bovendien werden circa twee millioen Poolse
mannen en vrouwen als slaven naar Duitsland
gedeporteerd en daar als dwangarbeiders tewerk
gesteld, terwijl 600.000 Polen afkomstig uit de
gebieden die op onwettige wijze bij eht „Reich"
werden ingelijfd, gedwongen werden dienst te
nemen in het Duitse leger.
Poolse ondernemingen, zaken, huizen en boer
derijen werden in beslag genomen,universiteiten
en hogescholen gesloten, bibliotheken verbrand,
musea en kerken geplunderd.
„Wij ontkennen het bestaansrecht van de
de Duitse gouverneur-generaal tijdens de bezet-
Polen in welke vorm dan ook," zei Hans Frank,
ting „Onze politiek is biologische uitroeiing."
Polen verloor rond 70% van zijn levende
have, 90% van zij nindustriële uitrusting. Het
totale materiële verlies van Polen is op rond
50 milliard dollar geschat.
PERMANENTE GRENS.
De vaststelling van de Oder-Neisse grens en
toewijzing van de ten oosten van deze lijn ge
legen gebieden aan Polen is het gevolg van de
laatste wereldoorlog. Tijdens de conferentie van
de Grote Drie, welke eind november 1943 te
Teheran werd gehouden, stemden Churchill en
Roosevelt er in toe, dat de oostelijke helft van
Polen door Rusland werd geannexeerd en dat
in ruil daarvoor
„de voormalige Duitse gebieden, gelegen ten
oosten van een lijn die van de Oostzee loopt on
middellijk ten westen van Swinemünde en daar
op de Oder volgt, tot waar deze met de weste
lijke Neisse samenvloeit en langs de westelijke
Neisse tot aan de Tsjecho-Slowaakse grens, even
als dat gedeelte van Oost-Pruisen, dat niet onder
het bestuur van de U.S.S.R. valt, zowel als het
gebied van de voormalige Vrije Stad Dantzig,
onder het bestuur van de Poolse Staat zullen
staan en derhalve niet beschouwd dienen te
worden als een deel van de Sovjet-bezettings
zone van Duitsland."
Bovendien werd in verband hiermede besloten
dat alle Duitsers vanuit deze gebieden geëva
cueerd zullen worden. Het feit dat de Duitse
bevolking uit deze gebieden naar Duitsland werd
overgebracht, wijst er op dat de Oder-Neisse lijn
als de permanente grens tussen Duitsland en
Polen werd beschouwd.
De reden, dat de Westelijke mogendheden de
Oder-Neisse grens als zodanig nog niet formeel
hebben erkend, is dat tot nu toe geen vredes
verdrag met Duisland werd gesloten. Want op
de vraag van de Poolse regering in Londen, of
Engeland welwillend staat ten opzichte van een
verschuiving van Polen's westgrens tot de Oder
en de Neisse, antwoordde de Engelse regering,
dat zij „deze wijzigingen bij de vredesonder
handelingen zouden blijven voorstaan en dat
„Zijner Majesteits Regering inderdaad de op
vatting is toegedaan, dat Polen het recht moet
worden toegekend, zijn grondgebied tot deze om
vang uit te breiden."
HERWONNEN GEBIEDEN.
Het Polen, dat uit de baaierd van de oorlog
tot aanzien kwam, werd dus tengevolge van de
besluiten genomen te Teheran en Potsdam, en
kele honderden kilometers naar het Westen ver
plaatst. Ongeveer de helft van het vóór-oorlogse
Pools grondgebied is Russisch geworden, een
minder omvangrijke, maar economisch veel ho
ger ontwikkelde streek in het Westen, dat voor
de oorlog Duits grondgebied was, is Pools ge
worden. Duitsland dat de oorlog verloren had,
heeft op deze wijze 18% van zijn grondgebied
verloren. Polen daarentegen als „overwinnaar
nog altijd 20%. Een omvangrijke volksverhui
zing had plaats honderdduizenden Polen trok
ken over de Boeg uit het nu Russische oostelijke
gebied, millioenen Duitsers waren al voor de
komst der Russen uit de westelijke gebieden ge
vlucht of werden nu gedeporteerd naar Duits
gebied, milMoenen nieuwe Poolse bewoners
trokken het herwonnen land binnen.
De herwonnen westelijke gebieden, zonder
welke Polen - na de annexatie door Rusland
van de helft van Polen - niet levensvatbaar zou
zijn geweest, bevatten o.a. 550 km. Oostzeekust,
de grote zeehavens Szczecin en Gdansk, een be
langrijke waterweg (de Oder) en de uiterst waar
devolle industriestreek Silezië.
Toen de Polen deze gebieden in bezit namen
lag alles braak, in ellende verbrijzeld. Men moet
niet vergeten, dat het de Duitse legers in af
tocht waren, die een niet gering aandeel hadden
in de verwoesting van deze gebieden, doordat
zij heel wat kleinere en grotere steden in nood-
vestingen herschiepen. De Russen zorgden op
hun beurt voor de ontmanteling van de fabrie
ken van hun machines, motoren etc. Alle spoor-
materiaal was ontvoerd, bruggen opgeblazen,
Met dit bedrag zou het gehele Amerikaanse
Marshall-plan voor langer dan tien jaar te be
kostigen zijn. Het lijkt echtre de moeite niet
waard over ontzaggelijke materiële veriiezen te
spreken tegenover de zee van menselijk lijden.
Welnu, dit alles geef tPolen het ontegen
sprekelijk recht op substantiële schadevergoe
ding ten koste van Duitsland. Temeer omdat al
het onnoemelijk leed, dat het Duitse volk in de
jaren 1939 - 45 Polen heeft aangedaan, niet een
op zichzelf staand geval is, maar slechts een op
laaiend fragment in een proces dat reeds langer
dan duizend jaar duurt.
WAARBORG TEGEN AGRESSIE.
De toewijzing van de Oder-Neisse gebieden
alsook van een gedeelte van het z.g. Oost-
Pruisen aan Polen, geschiedde „last but not
least" tevens uit veiligheidsoverwegingen. De
grenzen namelijk die Polen in Versailles wer
den toegekend, waren uit strategisch oogpunt
voor Polen zeer nadelig, omdat dit land uit drie
zijden het westen, noorden en zuiden, om
singeld werd door Duitsland. Mede hierdoor kon
Polen zich - ondanks grote heldhaftigheid van
zijn leger - tegenover de Duitse aanval in
september 1939, niet handhaven.
Deze zo nadelige situatie was het gevolg van
de eeuwenoude Duitse „Drang nach Osten In
de 10e eeuw wanneer de Oder-Neisse gebieden
deel uitmaakten van het Poolse Koninkrijk, reik
te de Duitse staat nauwelijks tot de Elbe. Maar
reeds toen begonnen de Duitsers onder het voor
wendsel van christianisatie naar het oosten te
dringen, waarbij ze de West-Slavische stammen
die het gebied tussen de Elbe en de Oder be
woonden, hebben uitgeroeid en vervangen door
Duitse kolonisten. En toen ze hiermede klaar
waren begonnen zij hun veldtochten tegen de
Poler. en annexeerden al spoedig het westelijk
deel van Pommeren aan de Oder. Het oostelijk
deel met Gdansk (Dantzig) werd in 1308 door
de Duitse Orde bezet, kwam echter in 1466
weer bij Polen terug en werd pas bij de eerste
verdeling van Polen in 1772 door Pruisen ge
annexeerd.
Silezië daarentegen, dat in 999 een deel van
de Poolse staat is geworden en sindsdien ge
durende vier eeuwen nauw met Polen was ver
bonden, kwam in 1479 in bezit van Hongarije,
in 1526 onder de Oostenrijkse monarchie en pas
in de 18e eeuw in Pruisisch bezit.
Als slachtoffer van herhaalde Duitse agressie,
heeft Polen het recht om ten aanzien van moge
lijke toekomstige Duitse aanvallen gerustgesteld
te worden door een zo kort mogelijke en strate
gisch verantwoorde grens. En zulk een grens is
juist de Oder-Neisse grens een natuurlijke -
want door rivieren bepaalde grens van on
geveer 459 km. De vooroorlogse grens bedroeg
daarentegen ruim 1900 km.
RECHTVAARDIGE GRENS.
Resumerend moet men dus vaststellen, dat de
Oder-Neisse linie een rechtvaardige grens is
tussen Polen en Duitsland
a. omdat zij Polen een billijke compensatie
biedt voor zijn verliezen en zijn bijdrage tot
de geallieerde overwinning
b. omdat zij zowel uit economisch, geografisch,
historisch, ethnografisch en strategisch oog
punt verantwoord is en de voorwaarden
schept voor een duurzame vrede en even
wicht in Midden-Europa.
Billy Strenk.
LOSSE GEDACHTEN
DE POSTBODE.
De jaarwisseling ligt weer achter ons met
zijn gezelligheid van oud en nieuw vieren, olie
bollen eten en gelukwensen uitspreken.
Een goed hulp bij het aanbieden van de beste
wensen is onze goede, oude P.T.T. Want wonen
familie, vrienden of kennissen wat ver weg, dan
roepen wij de post te hulp en verzenden onze
nieuwjaarskaartjes.
En de bestellers, de postboden, doen hun
werk plichtsgetrouw zorgen zij, dat de kaart
jes op hun bestemming komen voor de luttele
prijs van slechts vier centen.
Bij het schrijven van onze nieuwjaarskaartjes
lieten wij onze gedachten daarover eens even
gaan. Wij meenden, dat een speciaal artikeltje
wel aan de postboden gewijd mocht worden, na
deze drukke dagen. Een stukje, waarin de er
kentelijkheid jegens deze ambtenaren wordt uit
gesproken.
Hebt U er wel eens op gelet, hoe zij 's morgens
vroeg met zware tassen het kantoor verlaten, om
ieder te brengen, wat aan hem geadresseerd is
Maar als U daar even bij stilstaat, daai even
verder over nadenkt, nee, eigenlijk moet U niet
stilstaan, maar in werkelijkheid of in gedachten
eens met hen meegaan.
Dan merkt U pas, hoeveel kilometer deze men- j
sen per dag afleggen.
Dan komt U bij de adressen, waar de post
moet worden bezorgd. De één ontvangt slechts
kleine kaartjes, de ander een groot stuk een
kalender of wat het dan ook moge zijn.
En nu het bezorgen De één heeft £een brie
venbus, de ander wel. De één heeft een grote,
brede brievenbus, de andere een kleine. De ene
bus heeft een klep die gemakkelijk open gaat, de
andere heeft zulke straffe veren, dat twee handen
nodig zijn om de klep te openen en de post er
in te deponeren.
De ene bus zit hoog, de andere zit soms vlak
bij de grond. En dan zijn er de adressen waar
een brievenbus geheel ontbreekt, terwijl de deur
vrijwel altijd op slot is en de post er dus maar
- indien mogelijk - onderdoor geschoven
moet worden.
Vooral dit laatste is voor de bestellers wel erg
moeilijk. Een zware tas op de rug en dan moeten
bukken, op gevaar af, dat de tas naar voren
zwaait met alle gevolgen van dien.
Het zijn in het algemeen maar kleinigheden,
waar niet bij wordt nagedacht. Er moet een
nieuwe deur komen, maar om de aanwezigheid
of de plaats van een brievenbus bekommert men
zich niet of nauwelijks.
En juist dit is voor de P.T.T.-mensen van zo'n
grote betekenis
Maar ondanks al deze moeilijkheden doen zij
hun plicht. Zij hebben de beste wensen weer in
de bussen gedeponeerd, evenals de overige
brieven, briefkaarten en andere poststukken.
Zij hebben, evenals wij allen, weer een jaar
voor de boeg een jaar, waarin zij ons zullen
bedienen, zoals het hoort.
Eeen even bijzondere aandacht schenken aan
deze mensen bij het begin van het jaar, achten
wij wel op zijn plaats
9
EEN PRODUKT VAN KING- EN RANGFABR1EKEN TONNEMA N.V. SNEEK