De Oder - Neisse KOU GEVAT V t I de lekkere ITALIAN 0 Een rechtvaardige grens tussen Polen en Duitsland NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN I 19 cent per rol. Frankering bij abonnement, Axel. ZATERDAG 9 JANUAR 1960 74e Jaargang No. 15 Donnemem, /\xei. - AXELSE COURANT ABONNEMENTSPRIJS: Lowe nummer» 10 cent Kwartaal - abonnement Axel binnen 4e kom 1.25. Andere plaatsen 1J5. Buitenland ƒ2,—. Hoofdredactie t J. G. VINK. Redactie en Administratie i Axel, Markt 12, tal. 0 1155-646, postbus 16 Drukker - Uitgeefster FIRMA J. C. VINK VERSCHIJNT IEDERE ZATERDAO ADVERTENTIEPRIJS10 cent per m.m. BH contracten belangrijke reductie. Ingezonden Mededelingen 30 cent per Kleine Advertentitn 1-5 regels 1,— iedere regel meer 12 cent extra. De kwestie-Berlijn kan niet los worden gezien van het vraagstuk van de hereniging van Duits land. Maar de hereniging van Duitsland, die enerzijds afhangt van de Verenigde Staten, Engeland, Frankrijk en de Duitse Bondsrepubliek zelf en anderzijds van de Sovjet-Unie, is zoals president De Gaulle terecht opmerkte, slechts mogelijk binnen de thans bestaande Duitse grenzen. Dit slaat natuurlijk in de eerste plaats op de Oder-Neisse Linie, de grens tussen Polen en Duisland. Een positieve en vreedzame oplossing van het Duitse vraagstuk is zonder de erkenning van de Oder-Neisse grens niet mogelijk, omdat deze grens het onder pand is voor een duurzame vrede en evenwicht in Midden-Europa. Hierdoor kan tevens in de toekomst - d.w.z. na een eventuele reorganisatie van de staatkundige indeling van Midden- en Oost Europa - de eeuwenoude Pools - Duitse vijandschap vervangen worden door wederzijds respect, vertrouwen en vriendschap, ten voordele van de beide naties, van Europa en van de gehele mensheid. wegen onbegaanbaar en akkers vernield. Maar de opbouw van deze gebieden werd met grote energie en geestdrift ter hand genomen en heeft tot verwonderlijke resultaten geleid. Met name werd veel aandacht besteed aan herstel en uitbreiding van het onderwijs. In Wroclaw b.v. dat onder de Duitsers Breslau heette, bestond er vóór de oorlog een Universiteit en een Tech nische Hogeschool. In het studiejaar 1939- 40 studeerden er 2677 personen. Thans zijn er in Wroclaw aoht hogescholen en het aantal stu denten bedraagt ruim 18.000, ongerekend de studerenden die avondcursussen volgen. Chauvinisme is iets hinderlijks het zelfbe wustzijn der Duitsers was onverdragelijk. De vreugde der Polen over hun herwonnen land en zijn opbouw heeft iets naïefs. Maar is na ïviteit niet de beminnelijke eigenschap van de jeugd De enige wil is te mogen arbeiden de enige wens voort te bouwen. En thans veertien jaar later is vrijwel het ge hele land vernieuwd en opgebouwd. In Wroclaw herinnert niets meer aan het Duitse Breslau, evenals in Szczecin aan Stettin. Alle steden en plaatsen kregen hun oorspronkelijke oude Pool se namen terug. En zo trachtte de geschiedenis rechtvaardig te zijn Polen herwon zijn weste lijke gebieden, die tengevolge van de Duitse „Drang nach Osten" eeuwenlang onder Duitse heerschappij zijn geweest. Want op deze ge bieden laat Polen rechten gelden van historische en ethnografische aard. COMPENSATIE VOOR ONNOEMELIJK LEED. Het feit dat Duitsland in zijn „Drang nach Osten" - de exterminatie en germanisatie van de autochthone Poolse bevolking - de Oder- Neisse-gebieden in de loop der geschiedenis ge annexeerd heeft, betekent nog geenszins, dat dit land rechten verwierf waarop het zich nu zou kunnen beroepen. En zeer zeker niet na al het onnoemelijk leed, dat het Duitse volk het Poolse tijdens de tweede wereldoorlog heeft aangedaan. Nu is het allerminst niet de bedoeling om in protocollaire nauwkeurigheid alle feiten betref fende de nazi-occupatie van Polen hier de revue te laten passeren. Di tis bovendien zelfs niet mogelijk, want en dit zijn de woorden van Lord Russell of Liverpool - „indien men alles neerschreef, zo zou het niet te lezen zijn en wie het toch las, zou het niet meer kunnen ge loven.". Maar enkele globale feiten en cijfers zijn hier toch wel op zijn plaats. De biologische verliezen van het Poolse volk bedragen zes millioen mensen, of wel één-vijfde deel van de totale bevolking. Van deze ruim zes millioen Poolse burgers die tijdens de tweede wereldoorlog hun leven lieten werden 644.000 gedood bij oorlogshandelingen, terwijl ruim vijf millioen mensen omkwamen in de concentratie kampen of op gruwelijke wijze werden vermoord tijdens de talrijke massa-executies, die door de Duitsers maar evenzeer door de Russen werden gepleegd. Bovendien werden circa twee millioen Poolse mannen en vrouwen als slaven naar Duitsland gedeporteerd en daar als dwangarbeiders tewerk gesteld, terwijl 600.000 Polen afkomstig uit de gebieden die op onwettige wijze bij eht „Reich" werden ingelijfd, gedwongen werden dienst te nemen in het Duitse leger. Poolse ondernemingen, zaken, huizen en boer derijen werden in beslag genomen,universiteiten en hogescholen gesloten, bibliotheken verbrand, musea en kerken geplunderd. „Wij ontkennen het bestaansrecht van de de Duitse gouverneur-generaal tijdens de bezet- Polen in welke vorm dan ook," zei Hans Frank, ting „Onze politiek is biologische uitroeiing." Polen verloor rond 70% van zijn levende have, 90% van zij nindustriële uitrusting. Het totale materiële verlies van Polen is op rond 50 milliard dollar geschat. PERMANENTE GRENS. De vaststelling van de Oder-Neisse grens en toewijzing van de ten oosten van deze lijn ge legen gebieden aan Polen is het gevolg van de laatste wereldoorlog. Tijdens de conferentie van de Grote Drie, welke eind november 1943 te Teheran werd gehouden, stemden Churchill en Roosevelt er in toe, dat de oostelijke helft van Polen door Rusland werd geannexeerd en dat in ruil daarvoor „de voormalige Duitse gebieden, gelegen ten oosten van een lijn die van de Oostzee loopt on middellijk ten westen van Swinemünde en daar op de Oder volgt, tot waar deze met de weste lijke Neisse samenvloeit en langs de westelijke Neisse tot aan de Tsjecho-Slowaakse grens, even als dat gedeelte van Oost-Pruisen, dat niet onder het bestuur van de U.S.S.R. valt, zowel als het gebied van de voormalige Vrije Stad Dantzig, onder het bestuur van de Poolse Staat zullen staan en derhalve niet beschouwd dienen te worden als een deel van de Sovjet-bezettings zone van Duitsland." Bovendien werd in verband hiermede besloten dat alle Duitsers vanuit deze gebieden geëva cueerd zullen worden. Het feit dat de Duitse bevolking uit deze gebieden naar Duitsland werd overgebracht, wijst er op dat de Oder-Neisse lijn als de permanente grens tussen Duitsland en Polen werd beschouwd. De reden, dat de Westelijke mogendheden de Oder-Neisse grens als zodanig nog niet formeel hebben erkend, is dat tot nu toe geen vredes verdrag met Duisland werd gesloten. Want op de vraag van de Poolse regering in Londen, of Engeland welwillend staat ten opzichte van een verschuiving van Polen's westgrens tot de Oder en de Neisse, antwoordde de Engelse regering, dat zij „deze wijzigingen bij de vredesonder handelingen zouden blijven voorstaan en dat „Zijner Majesteits Regering inderdaad de op vatting is toegedaan, dat Polen het recht moet worden toegekend, zijn grondgebied tot deze om vang uit te breiden." HERWONNEN GEBIEDEN. Het Polen, dat uit de baaierd van de oorlog tot aanzien kwam, werd dus tengevolge van de besluiten genomen te Teheran en Potsdam, en kele honderden kilometers naar het Westen ver plaatst. Ongeveer de helft van het vóór-oorlogse Pools grondgebied is Russisch geworden, een minder omvangrijke, maar economisch veel ho ger ontwikkelde streek in het Westen, dat voor de oorlog Duits grondgebied was, is Pools ge worden. Duitsland dat de oorlog verloren had, heeft op deze wijze 18% van zijn grondgebied verloren. Polen daarentegen als „overwinnaar nog altijd 20%. Een omvangrijke volksverhui zing had plaats honderdduizenden Polen trok ken over de Boeg uit het nu Russische oostelijke gebied, millioenen Duitsers waren al voor de komst der Russen uit de westelijke gebieden ge vlucht of werden nu gedeporteerd naar Duits gebied, milMoenen nieuwe Poolse bewoners trokken het herwonnen land binnen. De herwonnen westelijke gebieden, zonder welke Polen - na de annexatie door Rusland van de helft van Polen - niet levensvatbaar zou zijn geweest, bevatten o.a. 550 km. Oostzeekust, de grote zeehavens Szczecin en Gdansk, een be langrijke waterweg (de Oder) en de uiterst waar devolle industriestreek Silezië. Toen de Polen deze gebieden in bezit namen lag alles braak, in ellende verbrijzeld. Men moet niet vergeten, dat het de Duitse legers in af tocht waren, die een niet gering aandeel hadden in de verwoesting van deze gebieden, doordat zij heel wat kleinere en grotere steden in nood- vestingen herschiepen. De Russen zorgden op hun beurt voor de ontmanteling van de fabrie ken van hun machines, motoren etc. Alle spoor- materiaal was ontvoerd, bruggen opgeblazen, Met dit bedrag zou het gehele Amerikaanse Marshall-plan voor langer dan tien jaar te be kostigen zijn. Het lijkt echtre de moeite niet waard over ontzaggelijke materiële veriiezen te spreken tegenover de zee van menselijk lijden. Welnu, dit alles geef tPolen het ontegen sprekelijk recht op substantiële schadevergoe ding ten koste van Duitsland. Temeer omdat al het onnoemelijk leed, dat het Duitse volk in de jaren 1939 - 45 Polen heeft aangedaan, niet een op zichzelf staand geval is, maar slechts een op laaiend fragment in een proces dat reeds langer dan duizend jaar duurt. WAARBORG TEGEN AGRESSIE. De toewijzing van de Oder-Neisse gebieden alsook van een gedeelte van het z.g. Oost- Pruisen aan Polen, geschiedde „last but not least" tevens uit veiligheidsoverwegingen. De grenzen namelijk die Polen in Versailles wer den toegekend, waren uit strategisch oogpunt voor Polen zeer nadelig, omdat dit land uit drie zijden het westen, noorden en zuiden, om singeld werd door Duitsland. Mede hierdoor kon Polen zich - ondanks grote heldhaftigheid van zijn leger - tegenover de Duitse aanval in september 1939, niet handhaven. Deze zo nadelige situatie was het gevolg van de eeuwenoude Duitse „Drang nach Osten In de 10e eeuw wanneer de Oder-Neisse gebieden deel uitmaakten van het Poolse Koninkrijk, reik te de Duitse staat nauwelijks tot de Elbe. Maar reeds toen begonnen de Duitsers onder het voor wendsel van christianisatie naar het oosten te dringen, waarbij ze de West-Slavische stammen die het gebied tussen de Elbe en de Oder be woonden, hebben uitgeroeid en vervangen door Duitse kolonisten. En toen ze hiermede klaar waren begonnen zij hun veldtochten tegen de Poler. en annexeerden al spoedig het westelijk deel van Pommeren aan de Oder. Het oostelijk deel met Gdansk (Dantzig) werd in 1308 door de Duitse Orde bezet, kwam echter in 1466 weer bij Polen terug en werd pas bij de eerste verdeling van Polen in 1772 door Pruisen ge annexeerd. Silezië daarentegen, dat in 999 een deel van de Poolse staat is geworden en sindsdien ge durende vier eeuwen nauw met Polen was ver bonden, kwam in 1479 in bezit van Hongarije, in 1526 onder de Oostenrijkse monarchie en pas in de 18e eeuw in Pruisisch bezit. Als slachtoffer van herhaalde Duitse agressie, heeft Polen het recht om ten aanzien van moge lijke toekomstige Duitse aanvallen gerustgesteld te worden door een zo kort mogelijke en strate gisch verantwoorde grens. En zulk een grens is juist de Oder-Neisse grens een natuurlijke - want door rivieren bepaalde grens van on geveer 459 km. De vooroorlogse grens bedroeg daarentegen ruim 1900 km. RECHTVAARDIGE GRENS. Resumerend moet men dus vaststellen, dat de Oder-Neisse linie een rechtvaardige grens is tussen Polen en Duitsland a. omdat zij Polen een billijke compensatie biedt voor zijn verliezen en zijn bijdrage tot de geallieerde overwinning b. omdat zij zowel uit economisch, geografisch, historisch, ethnografisch en strategisch oog punt verantwoord is en de voorwaarden schept voor een duurzame vrede en even wicht in Midden-Europa. Billy Strenk. LOSSE GEDACHTEN DE POSTBODE. De jaarwisseling ligt weer achter ons met zijn gezelligheid van oud en nieuw vieren, olie bollen eten en gelukwensen uitspreken. Een goed hulp bij het aanbieden van de beste wensen is onze goede, oude P.T.T. Want wonen familie, vrienden of kennissen wat ver weg, dan roepen wij de post te hulp en verzenden onze nieuwjaarskaartjes. En de bestellers, de postboden, doen hun werk plichtsgetrouw zorgen zij, dat de kaart jes op hun bestemming komen voor de luttele prijs van slechts vier centen. Bij het schrijven van onze nieuwjaarskaartjes lieten wij onze gedachten daarover eens even gaan. Wij meenden, dat een speciaal artikeltje wel aan de postboden gewijd mocht worden, na deze drukke dagen. Een stukje, waarin de er kentelijkheid jegens deze ambtenaren wordt uit gesproken. Hebt U er wel eens op gelet, hoe zij 's morgens vroeg met zware tassen het kantoor verlaten, om ieder te brengen, wat aan hem geadresseerd is Maar als U daar even bij stilstaat, daai even verder over nadenkt, nee, eigenlijk moet U niet stilstaan, maar in werkelijkheid of in gedachten eens met hen meegaan. Dan merkt U pas, hoeveel kilometer deze men- j sen per dag afleggen. Dan komt U bij de adressen, waar de post moet worden bezorgd. De één ontvangt slechts kleine kaartjes, de ander een groot stuk een kalender of wat het dan ook moge zijn. En nu het bezorgen De één heeft £een brie venbus, de ander wel. De één heeft een grote, brede brievenbus, de andere een kleine. De ene bus heeft een klep die gemakkelijk open gaat, de andere heeft zulke straffe veren, dat twee handen nodig zijn om de klep te openen en de post er in te deponeren. De ene bus zit hoog, de andere zit soms vlak bij de grond. En dan zijn er de adressen waar een brievenbus geheel ontbreekt, terwijl de deur vrijwel altijd op slot is en de post er dus maar - indien mogelijk - onderdoor geschoven moet worden. Vooral dit laatste is voor de bestellers wel erg moeilijk. Een zware tas op de rug en dan moeten bukken, op gevaar af, dat de tas naar voren zwaait met alle gevolgen van dien. Het zijn in het algemeen maar kleinigheden, waar niet bij wordt nagedacht. Er moet een nieuwe deur komen, maar om de aanwezigheid of de plaats van een brievenbus bekommert men zich niet of nauwelijks. En juist dit is voor de P.T.T.-mensen van zo'n grote betekenis Maar ondanks al deze moeilijkheden doen zij hun plicht. Zij hebben de beste wensen weer in de bussen gedeponeerd, evenals de overige brieven, briefkaarten en andere poststukken. Zij hebben, evenals wij allen, weer een jaar voor de boeg een jaar, waarin zij ons zullen bedienen, zoals het hoort. Eeen even bijzondere aandacht schenken aan deze mensen bij het begin van het jaar, achten wij wel op zijn plaats 9 EEN PRODUKT VAN KING- EN RANGFABR1EKEN TONNEMA N.V. SNEEK

Krantenbank Zeeland

Axelsche Courant | 1960 | | pagina 1