Droge zomer? Weineen!
8e Lustrum der bevrijding
- Examen doen
Frankering bij abonnement, Axel
ZATERDAG 18 JULI 1959
73e Jaargang No. 41
NIEUWS- IN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
rSPRÏJSLo*jt nummers 10 cent.
Kwartaal - abonnement
AmI binnen de kom ƒ1,35. Andere plaaUen ƒ1,15.
Buitenland 2,—.
Hoofdredactie J. C. VINK.
Redactie en Administratie i Axel, Markt 12, tel. 0 1155-646, postbus 16
Drukker - Uitgeefster FIRMA J. C. VINK
VERSCHIJNT IEDERE ZATERDAG
ADVERTENTIEPRIJS: 10 cent per m.m.
Bi] contracten belangrijke reductie.
Ingezonden Mededelingen 30 cent per m.m.
Kleine Advertentiën 1-5 regels ƒ1»—
iedere regel meer 12 cent extra.
HONDERD JAAR GELEDEN WAS HET OP SCHIERMONNIKOOG VEEL ERGER.
IN VIJF MAANDEN VIEL ER GEEN REGEN!
Hoe groot de droogte in mei en juni ook ge
weest mag zijn, officieel was er nog niet sprake
van een „noodtoestand". Dat we aan de rand
van een noodtoestand geweest zijn moeten we
we wel haast geloven, wanneer we ons de rode
en bruine velden herinneren waar eens gras
groeide en we hoorden dat ons bosbezit dage
lijks inkortte vanwege de achteloos weggeworpen
sigarettenpeukjes en lucifers. Vele records zijn
dan ook in de maanden mei en juni gebroken.
We hadden zelfs meer zonneschijn dan ooit in
De Bilt werd geregistreerd. 1959 zal de ge
schiedenis ingaan als het jaar met één der
grootste droogteperioden die Nederland gekend
heeft. Speelt het cijfer 59 hierbij een rol Wij
zijn niet bijgelovig, doch wanneer we eens na
gaan wat er in 1859 gebeurde ,dan lijkt het er
veel op, dat Pluvius de neiging heeft in de jaren
59 met vacantie te willen.
Lezen we de kranten van honderd jaar ge
leden, dan merken we aanvankelijk weinig van
een droge zomer. Wel eens een berichtje over
warme dagen, hier en daar slecht staande rogge
en haver, maar op gezette tijden komen er mel
dingen van onweersbuien, zelfs van noodweer
met overvloedige regen- en hagelval. Maar pas
in het laatst van augustus worden we geconfron
teerd met een droogte in 1859, waarbij die van
1959 tot nu toe slechts kinderspel was. Geluk
kig betrof dit echter maar een zeer klein deel
van ons land, doch de ramp was groot genoeg.
Het was een warme zomer in 1859.
Dit ontlenen we aan een bericht in de
„Utrechtse Courant" van 1 september 1859,
waarin de weerkundige, prof. Buys Ballot,
aan het woord was. De professor gaf een
overzicht van de weeistoestand en schreef
„De maanden Julij en Augustus zijn wer
kelijk evenals Junij te warm geweest. Deze
uitdrukking gebruiken wij met opzet opnieuw
om haar weder te kunnen omschrijven door
„warmer dan gewoonlijk Nu is echter den
28sten Augustus een groote verkoeling in
gevallen. Geheel Europa is in temperatuur
gedaald en allerwege heeft zich in den nacht
van 28sten op 29sten een sterk noorderlicht
vertoond en zijn groote magnetische storin
gen waargenomen".
Tot zover prof. Buys Ballot. Europa daalde
dus in temperatuur en ten gevolge daarvan
noorderlicht. Maar daarvoor is het een bericht
van 100 jaar geleden. De stijl was toen even
anders.
Inderdaad lezen we dat in de nacht van 27 op
28 augustus overal zware onweersbuien, over
vloedige regenval, harde wind en vele branden
veroorzaakten, doch nergens wordt vermeld dat
deze buien een einde maakten aan een lang
durige droogte. Toch was dit het geval, want
in die nacht viel er voor het eerst na vijf
maanden op Schiermonnikoog en Ameland regen
van betekenis
Noodtoestand op Schiermonnikoog.
Op 23 augustus 1859 kwam in de „Gro
ninger Courant" het volgende bericht voor
„Een ontvangen berigt van het eiland
Schiermonnikoog stelt ons in staat mede te
deelen, dat, hoewel op bijna alle plaatsen de
droogte een schadelijke invloed heeft op de
gewassen, dit echter in die gemeente vooral
het geval is, zoodat het vooruitzigt zelfs op
een schralen oogst geheel en al verijdeld is.
Bejaarde inwoners aldaar heugt het niet
zulk een zomer te hebben beleefd, waarin
gedurende meer dan vijf maanden het reeds
uitgedroogde land door geen regen werd ver
kwikt. Hoewel het zomer is ziet het er op
het anders zoo schoone eiland allertreurigst
uit".
behoeften voorzien, dreven, aangetrokken
door de Noordzee, het telkens voorbij.
Er is dien ten gevolge geene weide meer
voor het vee. Akkers en velden zijn dor en
kaal. Al de gewassen mislukten en ver
droogden. Menigeen, die in de lente zijn
grond met aardappels en andere vruchten
vol van blijde hoop beplantte, ontvangt nu
misschien niet zoo veel terug, als door hem
werd uitgezet.
Groot is dan ook reeds de nood van vele
ingezetenen, die in dit seizoen gewoon zijn
uit hunne tuinen eenig levensonderhoud, in
aardappelen vooral bestaande, te vinden
maar die zich daarvan thans geheel ontbloot
zien, en wie het aan de middelen ontbreekt,
om ander voedsel te kunnen bekomen. Groo-
ter wordt deze van dag tot dag en het uit-
zigt op den te wagten winter ongemeen
donker.
Die vroeger daarvoor nog een geringen
voorraad kon opleggen, bevindt zich nu hier
toe geheel buiten de mogelijkheid, en ziet
met angst het tijdstip naderen, waarop hij
en de zijnen het uiterste gebrek zullen moe
ten lijden.
Vanwaar toch zal de hulpe komen De
overige inwoners, op wier mededeelzaamheid
men zich mag verlaten, zijn weinig in getal
bij den besten wil schieten hunnen krachten
veel tekort. Meestal zeevarenden van beroep,
hebben ook zij, daar de verdiensten gering
zijn, en de schepen in de havens der Oost-
Op 24 augustus 1859 deed het gemeentebe
stuur van Schiermonnikoog, met de plaatselijke
predikant, een schrijven uitgaan naar alle dag
bladen in Nederland, dat onS een duidelijk beeld
geeft van de noodtoestand waarin het eiland was
gekomen. Wij citeren
„Treurig is het thans gesteld op het eiland
Schiermonnikoog, hetwelk gedurende vijf
maanden door geen of weinig regen werd
bevochtigd. Donderbuijen, nu en dan opge
rezen, en die men hoopte, dat boven dit
eiland mogten losbarsten en in de dringende
TOERISTISCH NIEUWS UIT BELGIË.
De Klank- en Lichtspelen van België.
De klank- en lichtspelen, die het eerst in
Frankrijk toepassing vonden, zijn in België voor
al tijdens de Wereldtentoonstelling op verschei
dene plaatsen met succes uitgevoerd. Deze spelen
van tekst en muziek, geluid- en lichteffecten zijn
bij uitstek geschikt om toeristen op boeiende
wijze nader te brengen tot de belangrijkste epi
soden uit de geschiedenis van een stad of een
monument.
Bij de vacantiegangers - of zij nu in een
plaats voor één overnachting, dan wel voor een
langer verblijf logeren - blijken de klank- en
lichtspelen dan ook zeer in de smaak te vallen.
Zo'n spel biedt een doel voor de avond zonder
al te veel tijd in beslag te nemen. Meestal duren
de uitvoeringen niet langer dan drie kwartier.
De voornaamste klank- en lichtspelen van
België zijn
Beloeil (Henegouwen) 18 juli tot en met
14 augustus om 21,30 uur van 15 augustus
tot en met 30 september om 21 uur, in het do
mein van de Prinsen de Ligne „De Feeërie van
Beloeil". Tekst van Gilbert Renault, muziek van
Georges Delerue, enscenering van P. R. Houdin,
orkest onder leiding van Franz André.
Bouillon (Luxemburg) tot en met 15 augus
tus om 21.30 uur van 16 augustus tot 14 sep
tember om 21 uur, in het feodaal kasteel .God
fried van Bouillon, koning van Jeruzalem
Brugge (West-Vlaanderen) tot en met 30
september (behalve dinsdags) om 22 uur, in het
Paleis Gruuthuse „Lodewijk van Gruuthuse
Doornik (Henegouwen) tot en met 15 sep
tember elke avond om 21.30 uur van 16 30
september alleen op zaterdag en zondag om 21
uur, voor de kathedraal „lournai, première
capitale d'Occident". Tekst van Charles Bertin,
muziek van Gaston Brenta, enscenering van
Henri Billen, met de stemmen van Jean Davy
van de Comédie Frangaise en van een 30-tal
Belgische toneelspelers met de medewerking
van het Groot Orkest en van de Koren van de
Belgische radio-omroep.
Gent (Oost-Vlaanderen) tot en met 31
augustus iedere avond om 21.30 uur van
1 tot 15 september om 20.30 uur, in de St.
Baafsabdij „Van de Vikings tot Keizer Karei".
Tekst van Hugo Claus, muziek van Daniel
Sternefeld, Kamerorkest van de «Belgische radio-
omroep onder leiding van de componist. Neder
landse versie even dagen, Franse oneven dagen.
La Roche-en-Ardenne (Luxemburg) tot en
met 15 september op de burcht, iedere avond
te 21 uur „Des Romains a l'Offensive des
Ardennes".
zee of elders soms lang onbevracht blijven,
een zeer nadeelig jaar. Door de beperktheid
van eigene inkomsten worden zij in hun
liefdebetoon aanmerkelijk verhinderd.
De staat des armkas, daarenboven, is zoo
danig, dat er jaarlijks eenen maar al te rui
me subsidie uit de fondsen der gemeente
wordt vereist, en de onvermijdelijke kosten
der openlijke gealimenteerden te bestrijden."
Het gemeentebestuur vreesde blijkbaar niet
alleen een hongersnood, maar tevens een bank
roet van het eiland. Er volgt dan ook een
smeekbede om geld en gaven. Het schijven be
sluit met
„Landgenoten en medechristenen, vrien
den en bekenden, opent voor deze smeekstem
oor en hart Ontferm U Hebt de goed
heid Uwe penningen, die gij mogt kunnen
en willen overmaken, in te zenden bij den
Burgemeester of den predikant van Schier
monnikoog
Oproep niet vergeefs.
De noodkreet was niet vergeefs. Van alle
kanten kwamen de goede gaven binnen, waar
voor inkopen konden worden gedaan aan de
„wal". Maar niet alleen het kapitaalkrachtige
publiek kreeg medelijden met het eiland, ook
de weergoden werden blijkbaar vertederd, want
drie dagen later regende het ook op Schiermon
nikoog Sinds februari had men geen regenbui
meer gekend
Toen de oproep van Schiermonnikoog was ge
plaatst volgde Ameland het voorbeeld op de
4e september. Ook daar heerste na een mislukte
oogst in 1858 een maandenlange droogteperiode
in 1859.
Elders komen we berichten tegen dat de boe
ren van Schiermonnikoog hun vee in Groningen
aan de markt brachten, daar deze beesten tótaal
waren uitgehongerd en vermagerd. Het water
werd van Zoutkamp per schip naar het eiland
gebracht
En dan klagen wij nog over een paar maanden
zonneschijn en wat dor land Droog was het
pas honderd jaar geleden op Schiermonnikoog
en Ameland. Stelt U zich voor, dat vanaf de
maand februari dit jaar geen noemenswaardige
regen was gevallen en we nu nog steeds op een
buitje zouden moeten wachten, totdat dit ein
delijk eind augustus a.s. zou komen
We moeten er niet aan denken, hoe ons landje
er dan wel zou uitziep
Vleer.
LOSSE GEDACHTEN
met actieve,beheerste zenuwen
Mijnhardt's Zenuwtabletten
DE KANAALPLANNEN.
Natuurlijk hebt ook U de krantenberichten
gelezen over de grootse plannen, die bekend ge
maakt zijn ten aanzien van de verbreding van
het kanaal van Terneuzen naar Gent.
Wat zal dat een enorm werk worden
Een kanaal van 150 meter breed, dus twee
keer zo breed als thans een zeesluis in Ter-
neuzen van 40 meter breed en 290 meter lang,
nieuwe bruggen en nieuwe wegen.
De kosten zijn niet bekend, althans zijn nog
niet bekend gemaakt, maar worden geschat op
meer dan 150 millioen. Dat is geen peuleschil.
En „ons" kanaal? Wordt dat ook verbreed
en verlegd of verlengd
Zou dat niet in één moeite door kunnen gaan
Wij bedoelen het kanaal Sluiskil Sassing.
Als ze nu toch bezig zijn, waarom dan de
draglines en bulldozers niet even ook daar een
hap uit laten nemen
Wij lieten zo onze gedachten weer eens even
de vrije loop en gingen aan het fantaseren.
Wij dachten zo, als nu dit kanaaltje ook eens
werd verbreed en verdiept er als het eens werd
doorgetrokken tot Axel of zelfs tot Hulst toe,
welke mogelijkheden zouden er dan tegelijkertijd
geopend kunnen worden.
Er zijn nu al enkele bedrijven, die zich op
de Axelse vlakte gevestigd hebben, maar dan
zouden er nog veel meer kunnen komen.
De grond in Smitschorre is nu niet van de
allerbeste kwaliteit ook dat zou industrie
terrein kunnen worden.
Axel zou aan een vaarwater komen te liggen
en zo nodig ook Hulst.
De bevolking van ons kleine landje neemt
gestadig toe. Naast de moeiten en problemen,
die deze bevolkingsaanwas meebrengen, getuigt
dit toch ook van een gezond volk.
Om al deze monden open te houden, zal er
echter hoe langer hoe meer geïndustrialiseerd
moeten worden, zo zeggen de geleerden.
Er worden ontwikkelingskernen aangewezen,
waar de industrie veel voordelen geniet.
Maak dan van geheel Oost Zeeuwsch-Vlaan-
deren een ontwikkelingskern, zo zeiden ons onze
gedachten en biedt de industrieën in een groot
stuk van ons gewest vaarwater.
Goede wegen zijn er gelukkig al. Spoorwegen
eveneens. De Benelux zal nog verdere faciliteiten
mogelijk maken.
Zou dit niet kunnen Is het te duur
Als men over de hond kan, kan men toch ook
over de staart Die hond is dan het kanaal
Terneuzen - Gent en zijn staart reikt dan tot
Axel of Hulst
Ligt hier geen taak voor ons steeds actieve
gemeentebestuur
GAAT AXEL OP
De 19e september lijkt inderdaad nog ver af
dat duurt nog twee maanden.
En toch, wanneer Axel op die 19e september
feest wil vieren, is die datum al angstwekkend
dichtbij, ten minste, wanneer Axel een feest wil
vieren, dat enigszins overeenkomt met dat van
vijf jaar geleden
Daarom wilden we in dit artikeltje even de
aandacht vestigen op het zeer snel naderbij ko
men van de bevrijdingsdag.
Herinnert U zich nog de viering van het 2e
lustrum, vijf jaar geleden De komst van Gene
raal Maczek en van Kolonel Szydlowski
Ziet U nog voor U de demonstraties, gegeven
door de Commandotroepen Hoe deze jongens
met de touwhindernissen werkten en langs het
schuingespannen touw op adembenemende wijze
omlaag kwamen zweven
Natuurlijk herinnert U zich nog de parachu
tisten, die boven het concoursterrein uit de over
vliegende Dakota sprongen de bijzonder ge
zellige Braderie in de Weststraat, de straatver
sieringen in het algemeen, de optocht, de mili
taire parade en tot slot het grandioze vuurwerk
aan de Kleine Kreek.
Wat zal er dit jaar gaan gebeuren
Stil, bijna angstvallig stil, is het nog.
Omdat wij even achter de schermen konden
kijken, weten wij, dat het toch niet zo stil is
als het lijkt.
Men is al doende een feestcomité te formeren,
terwijl men tevens reeds contacten heeft gelegd
om op 19 september iets te organiseren.
Zijn wij goed ingelicht, dan zijn ook reeds
Poolse oud-officieren, die in en om Axel ge
vochten hebben, uitgenodigd de plechtigheden
19 SEPTEMBER WEER FEEST VIEREN?
en feestelijkheden bij te wonen.
Uiteraard is nog geen programma vastgesteld,
maar men werkt al wel volgens voorlopige richt
lijnen.
Een dergelijk feest kan echter alleen slagen,
wanneer zo algemeen mogelijk wordt meege
werkt. Dit houdt in, dat ook de inwoners van
Axel actief zullen moeten worden. Ook zij zullen
in de verschillende straten en buurten de hoofden
weer bij elkaar moeten steken om eens te praten
over straatversiering en dergelijke.
Zou naar het voorbeeld van de Weststraat,
vijf jaar geleden, dit keer niet eens een algemene
Braderie kunnen worden georganiseerd Hier
bij denken wij in de eerste plaats aan de voor-
naamste winkelstraten, zoals Weststraat, Noord
straat, Kerkdreef, Stationstraat, Nieuwstraat en
dergelijke.
Er zijn echter nog veel meer mogelijkheden.
Velen zullen, wanneer zij daa.r eens even over
piekeren, wel één of meer ideeën hebben.
Zou het niet mogelijk zijn, om deze ideeën
via ons blad uit te wisselen en te bespreken
Gaarne zullen wij in de komende weken enige
plaatsruimte beschikbaar stellen voor suggestie's
van lezers, waarmede dan naar wij hopen ieder
zijn voordeel zal kunnen doen.
Piekert U daar eens over en zet Uw gedachten
eens op papier en stopt U dan dat papiertje bij
ons in de bus, dan kan dit in ons blad worden
opgenomen.
Wij weten het, dat het moeilijk is de lezers
aan het schrijven te krijgen, maar op deze wijze
kunt U er aan medewerken om weer een gezellig
en geslaagd feest te vieren, waaraan allen kunnen
deelnemen.
AZELSE COURANT