AXELSE COURANT
Zweden herdenkt
een groot Botanicus.
m*
pp W
40 jaar Ford-tractoren.
J. C. VIP
mem
hankering bij abonnement, Axel
WOENSDAG 8 MEI 1957
71e Jaargang No. 62
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
VERSCHIJNT IEltf E WOENSDAG EN ZATERDAG
Drukker-Uitgeefster: FIRMA J. C.VINK
Red. en Adm.: Axel, Markt 12, Tal. 0 1155-646
Hoofdredactie: J. C.VINK
FIRMA
Markt 12
AXEL.
Ideaal voor ieder
die brieven schrijft!
LINNAEUS, ZWEED VAN GEBOORTE, VERTOEFDE LANGE TIJD
IN ONS LAND.
VORSTELIJKE BELANGSTELLING BIJ PLECHTIGHEDEN.
Iedere stad heeft wel een Linnaeusstraat en al weten de meeste inwoners wel waar
deze te vinden is, wie de man was, wiens naam de betreffende straat draagt, is bij
de meesten niet bekend.
Een simpel bericht over het komende bezoek van Koningin Juliana en Prins Bern-
hard aan Zweden doet de naam Linnaeus plotseling naar voren komen. Het Konink
lijk bezoek n.l. zal, zo wordt in het bericht gemeld, samenval'en met de herdenking
van het feit, dat de Zweedse botanicus Linnaeus 250 jaren geleden, in 1707, werd
geboren.
Wie was Linnaeus
Carl von Linné (Linnaeus is de Latijnse
naam) werd in 1707 te Rashult geboren.
2ijn vader was predikant en zag graag, dat
zijn zoon ook theologie zou kiezen als studie
vak. De zoon dacht er echter anders over
en gaf de voorkeur aan medicijnen. Op de
universiteit te Lund viel de jonge student op
door zijn uitzonderlijke begaafdheid. Zó
zelfs, dat één zijner docenten hem college
in de botanie liet geven. Ook kreeg hij het
beheer over de plantentuin der academie.
Zijn liefde voor de plantenwereld was voor
hem een stimulans tot het verrichten van
onderzoekingen. In 1732 ondernam Linnaeus
een tocht naar Lapland. Het resultaat van
hetgeen hij tijdens deze onderneming aan
gegevens verzamelde werd te boek gesteld
in „Flora Lapponica".
Naar Nederland.
Linnaeus vatte zijn studies aan de uni-
verstiteit weer op en gedurende enkele jaren
nam hij weer plaats op de collegebanken.
Daarna echter trok hij er weer op uit. Nu
werd Nederland het doel van zijn reis. Te
Harderwijk, toen nog universiteitsstad, pro
moveerde hij met een verhandeling over de
oorzaken van de wisselkoorts. Deze disser
tatie getuigde er van, dat de geleerde zich
nog steeds bezig hield met studies op me
disch terrein. Te Haarlem evenwel verrichtte
hiij enige tijd later arbeid in de plantentuin
..Hartecamp Na een bezoek aan Frank
rijk en Engeland vestigde de Zweed zich
weer in ons land, nu als practiserend arts.
In 1741 verliet Linnaeus ons land en werd
hoogleraar in de medicijnen te Uppsala. Een
jaa rlater volgde zijn benoeming tot profes
sor in de plantkunde. Hij stichtte een na
tuurhistorisch museum en een particulier
herbarium. Een omvangrijke studie over het
plantenrijk ving aan.
Classificeren en rangschikken.
Linnaeus dankt zijn faam in de weten
schappelijke wereld aan zijn groot vermogen
tot classificeren en rangschikken der vormen.
De botanische naamgeving vond bij hem
een oorsprong zijn omvangrijke kennis van
het plantenrijk stelde hem in staat dit be
langrijke werk aan te pakken. Hij voerde de
I z.g. dubbele naamgeving (geslacht- en soort
naam) in voor heel de planten- en dieren
wereld. Zo deelde hij de planten in op basis
van het aantal meeldraden, dat in de bloem
voorkomt. Deze indeling werd door anderen
overgenomen en is zo de grondslag ge
worden voor de classificatie der planten.
Op dit gebied zagen verscheidene werken
van zijn hand het licht, o.a. „Systema natu
rae" en „Species plantarum". Ook schreef
hij een leerboek voor de plantkunde „Phi-
losophia botanica", een boek dat wijd en
zijd in Europa bekendheid verkreeg. Deze
en vele andere werken van cle Zweedse ge
leerde zijn het eigendom van de Linnaean
Society te Londen. In het jaar 1778 over
leed Linnaeus, na een zeer werkzaam leven,
te Uppsala.
Thans maakt Zweden zich op om deze
grote zoon te herdenken en het is goed, dat
ons vorstelijk paar de dank vertolkt van een
volk in wiens midden deze beroemde bota
nicus heeft geleefd en gewerkt. Het is goed,
dat Koningin Juliana en Prins Bernhard de
nagedachtenis van Linnaeus aangrijpen om
de vriendschapsband tussen Zweden en
Nederland te bestendigen.
Bezoeken van koninklijke paren aan el
kaar hebben het nuttige effect, dat men zich
in de betrokken landen bewust wordt van de
sluimerende hartelijkheid der betrekkingen.
Een dergelijk bezoek is aanleiding tot be
langstelling, al zal deze in de meeste ge
vallen maar van tijdelijke aard zijn. In de
tweede helft van mei brengen Koningin Ju
liana en Prins Bernhard een bezoek aan
Zweden, de langgestrekte oostelijke helft van
hetScandinavische schiereiland, welk land
op een oppervlak van 440.000 vierkante km.
iets meer dan zeven millioen mensen her
bergt. De vergelijkende cijfers voor Neder
land zijn 33.700 vierkante km. en 11 millioen
inwoners.
Bij het bezoek van midden mei wordt vef-
band gelegd met de herdenking van Linnaeus
die 250 jaren geleden in Rashult in Zweden
is geboren en een belangrijk deel van zijn
leven in Nederland heeft doorgebracht. Dat
een Zweed in die tijd en eerder al in de
Zeven Provinciën studeerde en werkte, be
hoeft geen verbazing te wekken, want de
wetenschap stond in ons land op bijzonder
hoog peil en Nederland was door de handel
met de landen om de Oostzee (lagen daarom
de sleutels van de Sont niet in Amsterdam,
zoals men toen zei voor die gebieden een
belangrijk land. Niet alleen studeerden in de
17e eeuw veel jonge Zweden in ons land,
ook de rol van Nederlandse geleerden bij de
opbouw van de Zweedse universiteiten is
niet te verwaarlozen. Hugo de Groot was,
een andere vorm van band, ambassadeur
van Zweden in Parijs. Bovendien hebben
vrij veel Nederlanders Zweden op commer
cieel en industrieel gebied gediend. De ha
venstad Gothenburg, omstreeks 1620 ge
sticht, is door Nederlanders ontworpen en
gebouwd en jarenlang werden de notulen
der gemeenteraadszittingen in het Neder
lands en in het Zweeds opgesteld. De vader
van de Zweedse industrie, Louis de Geer,
was Nederlander. Hij voerde in plaats van
de oude lemen hoogoven de gemetselde in,
waardoor hogre en constantere tempera
turen mogelijk waren. Dit heeft de stoot ge
geven tot de grote opbloei van de Zweedse
staalindustrie.
De Zweedse wapenindustrie heeft tijden
lang de markt beheerst. Het land had de
grondstoffen voor een zware industrie. In
de middeleeuwen werd er naast koper en
zilver al veel ijzererts gedolven in Midden-
Zweden, terwijl de onuitputtelijke bossen
voor de brandstof zorgden. Nog steeds be
hoort de Zweedse staalindustrie tot de beste
in de wereld.
Sinds eind vorige eeuw de exploitatie van
de enorme mijnenvelden in Noord-Zweden
ter hand is genomen, voert Zweden ook
enorme hoeveelheden ijzererts via de ijsvrije
Noorse haven Narvik uit. Het erts is een
van de pijlers, waar de Zweedse welvaart
op rust. De tweede is de hoog ontwikkelde
mechanische en electro-technische industrie.
Namen als Husqvarna en Bofors en Erics
son zijn over de gehele wereld békend.
Maar daarnaast mag men het hout en de
houtproductie niet onderschatten. Zweden
is voor meer dan de helft bedekt met bossen
van goede kwaliteit en strenge voorschriften
zien er op toe, dat op deze natuurlijke rijk
dom niet wordt ingeteerd en dat gekapt hout
vervangen wordt door nieuwe, vaak ver
edelde aanplant. Zweden is na Canada het
tweede land op de houtuitvoerlijst. Maar
hout levert ook de cellulose, een zeer be-
langrrjce grondstof voor de chemische in
dustrie. Ook als aanvullende exploitatie voor
het boerenbedrijf zijn de bossen onmisbaar.
In dit noordelijke land met zijn lange en
harde winters is het bosbedrijf noodzakelijk
om de boeren een redelijk bestaan te ver
zekeren. Om vele redenen is het echter een
moeilijk bestaan. Het barre klimaat, het grote
isolement, het zoveel zwaardere en ook lang
duriger werk uiten zich in een trek naar de
steden, hetgeen eerst de o.a. door mechani
satie van de landbouw veroorzaakte over
bevolking op het platteland verlichtte, maar
nu zelfs tot ontvolking dreigt te leiden, zodat
de boerenpartij aandringt op het nemen van
maatregelen om door middel van industriële
vestigingen vooral de jongeren een aan
vaardbaar bestaan te bieden. De zuigkracht
van de stad met de zich voortdurend sterk
uitbreidende industrialisatie, met haar gro
tere afwisseling in amusement en ontwikke
lingsmogelijkheden is echter nog onverzwakt
nu het tekort aan arbeidskrachten zo groot
is, dat er zelfs plaats is voor veel immigran
ten, vluchtelingen uti de Baltische landen,
maar ook veel Finnen, die in eigen land
werkloosheid kennen.
Deze nijpende schaarste aan arbeidskrach
ten en de wetenschap, dat de toeneming van
de bevolking door het betrekkelijk lage ge
boortecijfer maar gering zal blijven, heeft de
Zweedse industrie na de Amerikaanse tot
een van de best geoutilleerde ter wereld ge
maakt. Een Zweed spreekt over zijn land
graag als het Amewka van Europa, wat pro
ductiviteit en wat hoge levensstandaard be
treft. De Zweed heeft een hoog loon en het
feit, dat vele vrouwen werken, waardoor het
gezinsinkomen zeer hoog ligt, stelt hem tot
een hoge mate van luxe in staat.
I Zorg voor de toekomst hoeft een inwoner
van dit nu al zo lang door socialisten gere
geerde land niet te hebben. De sociale voor
zieningen staan op hoog peil, voor de oude
dag bestaat al een goede staatsregeling, die
m enechter nog verder wil uitbreiden, wat
in het najaar aan een volksstemming onder
worpen zal worden. Sociale maatregelen
eisen ongeveer 40% van de begroting op.
De zeer snelle groei van de stadsbevolking
leidt tot een ganse reeks problemen, zoals het
woningvraagstuk (de Zweed is kleinbehuisd
voor veel geld) en een zekere ontworteld-
heid, die zich vooral bij de jongeren, die veel
geld en geen zorgen voor de toekomst heb
ben (sociale voorzieningen en een grote
vraag op de arbeidsmarkt), uit in bandeloos
heid, mede als gevolg ook van de geringe
weerstand, die vele Zweden aan het drinken
bieden. Hoe acuut dat probleem nog.is, blijkt
wel uit het feit, dat nergens de geheelont
houdersbeweging zo principieel en omvang
rijk is als in Zweden. Tot voor kort bestond
in Zweden nog een rantsoeneringsstelsel van
sterke drank de opheffing daarvan heeft
geleid tot een sterke stijging van de alcohol
verkoop, maar men verwacht, dat gezondere
tendenties veld zullen winnen.
Het bezoek van ons koninklijk paar zal
voornamelijk Stockholm gelden, de koningin
van Malaren, het langgestrekte meer op
welks oevers de stad is gebouwd. De oude
stadskern, Gamla Sta'n is allang het centrum
van de stad niet meer. Die is verschoven
naar het noorden, waar de winkels ruimte
vonden, waar de kranten gevestigd zijn,
waar de vele schouwburgen en bioscopen
een onderdeel van het uitgaande leven vor
men, Stockholm, de rusteloze hoofdstad van
een land, dat door zijn grote uitgestrektheid,
door zijn eindeloze bossen, afgewisseld met
schilderachtige meren en meertjes, met een
prachtig hooggebergte langs de grens met
Noorwegen, zo'n rijke bron van rust is.
(Nadruk verboden)
Henry Ford II heeft alle redenen om zich
te verheugen want onlangs kwam de
millioenste Fordtrekker van de band in de
zelfde fabriek, waar eens de beroemde T-
Ford werd vervaardigd. Veertig jaar ge
leden bracht Ford de eerste landbouwtrac-
tor uit. Dat was in 1917, tien jaar nadat
Henry Ford I op zijn modelboerderij in Dear
born was begonnen met experimenten om na
te gaan in hoeverre voertuigen met benzine
motor landbouwwerktuigen konden trekken.
De productie werd later overgebracht naar
de fabriek van Highland-Park, waar de be
roemde T-Ford werd vervaardigd. De oor
spronkelijke Ford tractorfabriek bestaat nog
altijd aan de Oakwood Boulevard in Dear
born en maakt tegenwoordig deel uit van
het Ford Research-Centrum. Die fabriek
werd destijds in drie maanden tijd gebouwd
ten dienste van de Britse voedselvoorziening.
Engeland had in 1917 groot gebrek aan ar
beidskrachten en als gevolg daarvan dreig
de er een voedselcrisis. De eerste Fordson-
tractoren waren voorbestemd om in dat ge
brek aan mankracht in de Britse landbouw
te voorzien. Pas in 1918 konden de eerste
Fordson-trekkers ook in Amerika worden
geleverd.
De productie van de Fordson trekkers
werd later overgeplaatst naar Cork in Ier
land en naar Dagenham in Engeland. In
Amerika werd de naam toen gewijzigd in
Ford tractor, maar in Engeland en Ierland
werd de roemrijke Fordsontraditie voort
gezet. Deze continuïteit wordt onderstreept
door het feit, dat 81 seconden nadat de 2
millioenste tractor in Dearborn van de band
liep, in Dagenham de Fordsontractor no.
2.500.0001 van de band kwam.
Dat zijn twee mijlpalen in de Fordhistorie
en in de ontwikkelingsgeschiedenis van de
landbouw. De Fordson landbouwtrekker was
destijds de eerste in serie gebouwde en in
massa vervaardigde landbouwtrekker ter
wereld. In vroeger jaren werd het tempo
waarmee de werkzaamheden op het land
verricht konden worden voornamelijk be
paald door het werktempo van de menselijke
arbeidskrachten en van de de mens ten
dienste staande paardentractie. Deze be
perking was oorzaak, dat een sterke drang
groeide naar versnelling van het arbeids-
tempo, waarbij de technici er naar streefden
een voertuig te bouwen, dat ook op moei
lijk terrein in staat was voldoende kracht te
ontwikkelen om ploegen, eggen en andere
werktuigen over het land te trekken zodat
men de werkzaamheden in sneller tempo
kon uitvoeren.
De landbouw over de gehele wereld
onderging een enorme verandering toen de
massaproductie van Fordtractoren een aan
vang nam. Net zoals de T-Ford Amerika
op wielen zette, zo vertegenwoordigde de
Fordson-trekker een enorme stap vooruit in
de landbouw, waar het er om ging de last
van de' dagelijkse arbeid van de boer af te
nemen en op een motorvoertuig over te
dragen. Achter de T-Ford zowel als achter
de Fordsontrekker stond dezelfde gedachte
beide zo goedkoop mogelijk te vervaardigen
volgens massaproductie-methodes, met een
kostprijs die zo laag was, dat iedereen er
zich één kon aanschaffen, met een simpel
onderhoud en geschikt voor gebruik onder
alle omstandigheden.
De Fordsonproductie werd later overge
bracht van Dearborn naar de nieuwe fa
briek aan de Rive rRouge. In 12 jaar Ford
sonproductie werden hier meer dan 750.000
tractoren gebouwd. De 500.000ste werd in
1925 gebouwd, de millioenste in 1942. Drie
kwart van alle in de Verenigde Staten ge
bouwde tractoren in de twintiger jaren kwa
men uit de Fordproductie. Van 1928 tot
1938 stond de Amerikaanse Ford Tractoren
productie bijna stil, maar werd in Ierland en
Engeland voortgezet. In 1938 werd de Ame
rikaanse Tractorproductie ook weer op grote
schaal voortgezet onder de naam „Ford",
terwijl de naam „Fordson" voor de Ierse en
Britse tractorproductie gereserveerd bleef.
Ford's nieuwe 9N-trekker van 1938 was
naar een geheel nieuw ontwerp gebouwd.
Deze tractor had een ingebouwde hydrau
lische hef-installatie en een driepuntsop
hanging voor werktuigen, waarmee men de
landbouwwerktuigen direct aan de trekker
kon bevestigen. Vanaf de bestuurderszit
plaats kon men die werktuigen opheffen,
laten zakken en de gehele bediening regelen.
Hiermede werd de trekker een wetenschap
pelijk landbouwwerktuig, veel méér dan het
mechanische trekdier, dat alleen landbouw
werktuigen voorttrok. Ford vervaardigt nu
buiten en behalve de verschillende tractor
modellen ook alle werktuigen voor de mo
derne landbouw.
De 2J/2 millioen tractoren welke de Ford
organisatie sedert 1917 onder de namen
Ford en Fordson produceerde, vormen in
een enkele rij achter elkaar geplaatst, een
file van 7700 km. lengte. Bij de productie
van de 2Yi millioenste tractor in Amerika
waren ook negentien Ford-employé's aan
wezig, die destijds aan de bouw van de
eerste Fordtrekker in 1917 hadden meege
werkt. Onder hen was een vrouwelijke em
ployé, die in 1917 magneetspoelen wikkelde
en James Waggoner, in 1917 fabrieksarbei
der in de tractorfabriek, nu directeur van
Ford's Amerikaanse Tractorenproductie.
De binding van de naam Ford aan de
ontwikkeling van de moderne landbouw in
vijf werelddelen is algemeen bekend. De
spreiding van de productie onder de namen
Ford en Fordson vormt een belangrijke fac
tor voor de verhoging van de productie en
de verbetering van de efficiency op land
bouwgebied in de gehele wereld.
ABONNEMENTSPRIJS: Losse nummers 6 cent
Kwartaal-abonnement
Axel binnen de kom f 1,55 Andere plaatsen f 1,75
Buitenland f 2,00
ADVERTENTIEPRIJS8 cent per m.m.
Bi] contracten belangrijke reductie.
lu{« xonden Mededelingen 20 cent per m.m.
Kleine. ïdvertentiën (maximum 6 regels) 1-5 regels
70 cent iedere regel meer 12 cent extra.
f.--. j
"4
f-
