AXELSE COURANT Zweden herdenkt een groot Botanicus. m* pp W 40 jaar Ford-tractoren. J. C. VIP mem hankering bij abonnement, Axel WOENSDAG 8 MEI 1957 71e Jaargang No. 62 NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN VERSCHIJNT IEltf E WOENSDAG EN ZATERDAG Drukker-Uitgeefster: FIRMA J. C.VINK Red. en Adm.: Axel, Markt 12, Tal. 0 1155-646 Hoofdredactie: J. C.VINK FIRMA Markt 12 AXEL. Ideaal voor ieder die brieven schrijft! LINNAEUS, ZWEED VAN GEBOORTE, VERTOEFDE LANGE TIJD IN ONS LAND. VORSTELIJKE BELANGSTELLING BIJ PLECHTIGHEDEN. Iedere stad heeft wel een Linnaeusstraat en al weten de meeste inwoners wel waar deze te vinden is, wie de man was, wiens naam de betreffende straat draagt, is bij de meesten niet bekend. Een simpel bericht over het komende bezoek van Koningin Juliana en Prins Bern- hard aan Zweden doet de naam Linnaeus plotseling naar voren komen. Het Konink lijk bezoek n.l. zal, zo wordt in het bericht gemeld, samenval'en met de herdenking van het feit, dat de Zweedse botanicus Linnaeus 250 jaren geleden, in 1707, werd geboren. Wie was Linnaeus Carl von Linné (Linnaeus is de Latijnse naam) werd in 1707 te Rashult geboren. 2ijn vader was predikant en zag graag, dat zijn zoon ook theologie zou kiezen als studie vak. De zoon dacht er echter anders over en gaf de voorkeur aan medicijnen. Op de universiteit te Lund viel de jonge student op door zijn uitzonderlijke begaafdheid. Zó zelfs, dat één zijner docenten hem college in de botanie liet geven. Ook kreeg hij het beheer over de plantentuin der academie. Zijn liefde voor de plantenwereld was voor hem een stimulans tot het verrichten van onderzoekingen. In 1732 ondernam Linnaeus een tocht naar Lapland. Het resultaat van hetgeen hij tijdens deze onderneming aan gegevens verzamelde werd te boek gesteld in „Flora Lapponica". Naar Nederland. Linnaeus vatte zijn studies aan de uni- verstiteit weer op en gedurende enkele jaren nam hij weer plaats op de collegebanken. Daarna echter trok hij er weer op uit. Nu werd Nederland het doel van zijn reis. Te Harderwijk, toen nog universiteitsstad, pro moveerde hij met een verhandeling over de oorzaken van de wisselkoorts. Deze disser tatie getuigde er van, dat de geleerde zich nog steeds bezig hield met studies op me disch terrein. Te Haarlem evenwel verrichtte hiij enige tijd later arbeid in de plantentuin ..Hartecamp Na een bezoek aan Frank rijk en Engeland vestigde de Zweed zich weer in ons land, nu als practiserend arts. In 1741 verliet Linnaeus ons land en werd hoogleraar in de medicijnen te Uppsala. Een jaa rlater volgde zijn benoeming tot profes sor in de plantkunde. Hij stichtte een na tuurhistorisch museum en een particulier herbarium. Een omvangrijke studie over het plantenrijk ving aan. Classificeren en rangschikken. Linnaeus dankt zijn faam in de weten schappelijke wereld aan zijn groot vermogen tot classificeren en rangschikken der vormen. De botanische naamgeving vond bij hem een oorsprong zijn omvangrijke kennis van het plantenrijk stelde hem in staat dit be langrijke werk aan te pakken. Hij voerde de I z.g. dubbele naamgeving (geslacht- en soort naam) in voor heel de planten- en dieren wereld. Zo deelde hij de planten in op basis van het aantal meeldraden, dat in de bloem voorkomt. Deze indeling werd door anderen overgenomen en is zo de grondslag ge worden voor de classificatie der planten. Op dit gebied zagen verscheidene werken van zijn hand het licht, o.a. „Systema natu rae" en „Species plantarum". Ook schreef hij een leerboek voor de plantkunde „Phi- losophia botanica", een boek dat wijd en zijd in Europa bekendheid verkreeg. Deze en vele andere werken van cle Zweedse ge leerde zijn het eigendom van de Linnaean Society te Londen. In het jaar 1778 over leed Linnaeus, na een zeer werkzaam leven, te Uppsala. Thans maakt Zweden zich op om deze grote zoon te herdenken en het is goed, dat ons vorstelijk paar de dank vertolkt van een volk in wiens midden deze beroemde bota nicus heeft geleefd en gewerkt. Het is goed, dat Koningin Juliana en Prins Bernhard de nagedachtenis van Linnaeus aangrijpen om de vriendschapsband tussen Zweden en Nederland te bestendigen. Bezoeken van koninklijke paren aan el kaar hebben het nuttige effect, dat men zich in de betrokken landen bewust wordt van de sluimerende hartelijkheid der betrekkingen. Een dergelijk bezoek is aanleiding tot be langstelling, al zal deze in de meeste ge vallen maar van tijdelijke aard zijn. In de tweede helft van mei brengen Koningin Ju liana en Prins Bernhard een bezoek aan Zweden, de langgestrekte oostelijke helft van hetScandinavische schiereiland, welk land op een oppervlak van 440.000 vierkante km. iets meer dan zeven millioen mensen her bergt. De vergelijkende cijfers voor Neder land zijn 33.700 vierkante km. en 11 millioen inwoners. Bij het bezoek van midden mei wordt vef- band gelegd met de herdenking van Linnaeus die 250 jaren geleden in Rashult in Zweden is geboren en een belangrijk deel van zijn leven in Nederland heeft doorgebracht. Dat een Zweed in die tijd en eerder al in de Zeven Provinciën studeerde en werkte, be hoeft geen verbazing te wekken, want de wetenschap stond in ons land op bijzonder hoog peil en Nederland was door de handel met de landen om de Oostzee (lagen daarom de sleutels van de Sont niet in Amsterdam, zoals men toen zei voor die gebieden een belangrijk land. Niet alleen studeerden in de 17e eeuw veel jonge Zweden in ons land, ook de rol van Nederlandse geleerden bij de opbouw van de Zweedse universiteiten is niet te verwaarlozen. Hugo de Groot was, een andere vorm van band, ambassadeur van Zweden in Parijs. Bovendien hebben vrij veel Nederlanders Zweden op commer cieel en industrieel gebied gediend. De ha venstad Gothenburg, omstreeks 1620 ge sticht, is door Nederlanders ontworpen en gebouwd en jarenlang werden de notulen der gemeenteraadszittingen in het Neder lands en in het Zweeds opgesteld. De vader van de Zweedse industrie, Louis de Geer, was Nederlander. Hij voerde in plaats van de oude lemen hoogoven de gemetselde in, waardoor hogre en constantere tempera turen mogelijk waren. Dit heeft de stoot ge geven tot de grote opbloei van de Zweedse staalindustrie. De Zweedse wapenindustrie heeft tijden lang de markt beheerst. Het land had de grondstoffen voor een zware industrie. In de middeleeuwen werd er naast koper en zilver al veel ijzererts gedolven in Midden- Zweden, terwijl de onuitputtelijke bossen voor de brandstof zorgden. Nog steeds be hoort de Zweedse staalindustrie tot de beste in de wereld. Sinds eind vorige eeuw de exploitatie van de enorme mijnenvelden in Noord-Zweden ter hand is genomen, voert Zweden ook enorme hoeveelheden ijzererts via de ijsvrije Noorse haven Narvik uit. Het erts is een van de pijlers, waar de Zweedse welvaart op rust. De tweede is de hoog ontwikkelde mechanische en electro-technische industrie. Namen als Husqvarna en Bofors en Erics son zijn over de gehele wereld békend. Maar daarnaast mag men het hout en de houtproductie niet onderschatten. Zweden is voor meer dan de helft bedekt met bossen van goede kwaliteit en strenge voorschriften zien er op toe, dat op deze natuurlijke rijk dom niet wordt ingeteerd en dat gekapt hout vervangen wordt door nieuwe, vaak ver edelde aanplant. Zweden is na Canada het tweede land op de houtuitvoerlijst. Maar hout levert ook de cellulose, een zeer be- langrrjce grondstof voor de chemische in dustrie. Ook als aanvullende exploitatie voor het boerenbedrijf zijn de bossen onmisbaar. In dit noordelijke land met zijn lange en harde winters is het bosbedrijf noodzakelijk om de boeren een redelijk bestaan te ver zekeren. Om vele redenen is het echter een moeilijk bestaan. Het barre klimaat, het grote isolement, het zoveel zwaardere en ook lang duriger werk uiten zich in een trek naar de steden, hetgeen eerst de o.a. door mechani satie van de landbouw veroorzaakte over bevolking op het platteland verlichtte, maar nu zelfs tot ontvolking dreigt te leiden, zodat de boerenpartij aandringt op het nemen van maatregelen om door middel van industriële vestigingen vooral de jongeren een aan vaardbaar bestaan te bieden. De zuigkracht van de stad met de zich voortdurend sterk uitbreidende industrialisatie, met haar gro tere afwisseling in amusement en ontwikke lingsmogelijkheden is echter nog onverzwakt nu het tekort aan arbeidskrachten zo groot is, dat er zelfs plaats is voor veel immigran ten, vluchtelingen uti de Baltische landen, maar ook veel Finnen, die in eigen land werkloosheid kennen. Deze nijpende schaarste aan arbeidskrach ten en de wetenschap, dat de toeneming van de bevolking door het betrekkelijk lage ge boortecijfer maar gering zal blijven, heeft de Zweedse industrie na de Amerikaanse tot een van de best geoutilleerde ter wereld ge maakt. Een Zweed spreekt over zijn land graag als het Amewka van Europa, wat pro ductiviteit en wat hoge levensstandaard be treft. De Zweed heeft een hoog loon en het feit, dat vele vrouwen werken, waardoor het gezinsinkomen zeer hoog ligt, stelt hem tot een hoge mate van luxe in staat. I Zorg voor de toekomst hoeft een inwoner van dit nu al zo lang door socialisten gere geerde land niet te hebben. De sociale voor zieningen staan op hoog peil, voor de oude dag bestaat al een goede staatsregeling, die m enechter nog verder wil uitbreiden, wat in het najaar aan een volksstemming onder worpen zal worden. Sociale maatregelen eisen ongeveer 40% van de begroting op. De zeer snelle groei van de stadsbevolking leidt tot een ganse reeks problemen, zoals het woningvraagstuk (de Zweed is kleinbehuisd voor veel geld) en een zekere ontworteld- heid, die zich vooral bij de jongeren, die veel geld en geen zorgen voor de toekomst heb ben (sociale voorzieningen en een grote vraag op de arbeidsmarkt), uit in bandeloos heid, mede als gevolg ook van de geringe weerstand, die vele Zweden aan het drinken bieden. Hoe acuut dat probleem nog.is, blijkt wel uit het feit, dat nergens de geheelont houdersbeweging zo principieel en omvang rijk is als in Zweden. Tot voor kort bestond in Zweden nog een rantsoeneringsstelsel van sterke drank de opheffing daarvan heeft geleid tot een sterke stijging van de alcohol verkoop, maar men verwacht, dat gezondere tendenties veld zullen winnen. Het bezoek van ons koninklijk paar zal voornamelijk Stockholm gelden, de koningin van Malaren, het langgestrekte meer op welks oevers de stad is gebouwd. De oude stadskern, Gamla Sta'n is allang het centrum van de stad niet meer. Die is verschoven naar het noorden, waar de winkels ruimte vonden, waar de kranten gevestigd zijn, waar de vele schouwburgen en bioscopen een onderdeel van het uitgaande leven vor men, Stockholm, de rusteloze hoofdstad van een land, dat door zijn grote uitgestrektheid, door zijn eindeloze bossen, afgewisseld met schilderachtige meren en meertjes, met een prachtig hooggebergte langs de grens met Noorwegen, zo'n rijke bron van rust is. (Nadruk verboden) Henry Ford II heeft alle redenen om zich te verheugen want onlangs kwam de millioenste Fordtrekker van de band in de zelfde fabriek, waar eens de beroemde T- Ford werd vervaardigd. Veertig jaar ge leden bracht Ford de eerste landbouwtrac- tor uit. Dat was in 1917, tien jaar nadat Henry Ford I op zijn modelboerderij in Dear born was begonnen met experimenten om na te gaan in hoeverre voertuigen met benzine motor landbouwwerktuigen konden trekken. De productie werd later overgebracht naar de fabriek van Highland-Park, waar de be roemde T-Ford werd vervaardigd. De oor spronkelijke Ford tractorfabriek bestaat nog altijd aan de Oakwood Boulevard in Dear born en maakt tegenwoordig deel uit van het Ford Research-Centrum. Die fabriek werd destijds in drie maanden tijd gebouwd ten dienste van de Britse voedselvoorziening. Engeland had in 1917 groot gebrek aan ar beidskrachten en als gevolg daarvan dreig de er een voedselcrisis. De eerste Fordson- tractoren waren voorbestemd om in dat ge brek aan mankracht in de Britse landbouw te voorzien. Pas in 1918 konden de eerste Fordson-trekkers ook in Amerika worden geleverd. De productie van de Fordson trekkers werd later overgeplaatst naar Cork in Ier land en naar Dagenham in Engeland. In Amerika werd de naam toen gewijzigd in Ford tractor, maar in Engeland en Ierland werd de roemrijke Fordsontraditie voort gezet. Deze continuïteit wordt onderstreept door het feit, dat 81 seconden nadat de 2 millioenste tractor in Dearborn van de band liep, in Dagenham de Fordsontractor no. 2.500.0001 van de band kwam. Dat zijn twee mijlpalen in de Fordhistorie en in de ontwikkelingsgeschiedenis van de landbouw. De Fordson landbouwtrekker was destijds de eerste in serie gebouwde en in massa vervaardigde landbouwtrekker ter wereld. In vroeger jaren werd het tempo waarmee de werkzaamheden op het land verricht konden worden voornamelijk be paald door het werktempo van de menselijke arbeidskrachten en van de de mens ten dienste staande paardentractie. Deze be perking was oorzaak, dat een sterke drang groeide naar versnelling van het arbeids- tempo, waarbij de technici er naar streefden een voertuig te bouwen, dat ook op moei lijk terrein in staat was voldoende kracht te ontwikkelen om ploegen, eggen en andere werktuigen over het land te trekken zodat men de werkzaamheden in sneller tempo kon uitvoeren. De landbouw over de gehele wereld onderging een enorme verandering toen de massaproductie van Fordtractoren een aan vang nam. Net zoals de T-Ford Amerika op wielen zette, zo vertegenwoordigde de Fordson-trekker een enorme stap vooruit in de landbouw, waar het er om ging de last van de' dagelijkse arbeid van de boer af te nemen en op een motorvoertuig over te dragen. Achter de T-Ford zowel als achter de Fordsontrekker stond dezelfde gedachte beide zo goedkoop mogelijk te vervaardigen volgens massaproductie-methodes, met een kostprijs die zo laag was, dat iedereen er zich één kon aanschaffen, met een simpel onderhoud en geschikt voor gebruik onder alle omstandigheden. De Fordsonproductie werd later overge bracht van Dearborn naar de nieuwe fa briek aan de Rive rRouge. In 12 jaar Ford sonproductie werden hier meer dan 750.000 tractoren gebouwd. De 500.000ste werd in 1925 gebouwd, de millioenste in 1942. Drie kwart van alle in de Verenigde Staten ge bouwde tractoren in de twintiger jaren kwa men uit de Fordproductie. Van 1928 tot 1938 stond de Amerikaanse Ford Tractoren productie bijna stil, maar werd in Ierland en Engeland voortgezet. In 1938 werd de Ame rikaanse Tractorproductie ook weer op grote schaal voortgezet onder de naam „Ford", terwijl de naam „Fordson" voor de Ierse en Britse tractorproductie gereserveerd bleef. Ford's nieuwe 9N-trekker van 1938 was naar een geheel nieuw ontwerp gebouwd. Deze tractor had een ingebouwde hydrau lische hef-installatie en een driepuntsop hanging voor werktuigen, waarmee men de landbouwwerktuigen direct aan de trekker kon bevestigen. Vanaf de bestuurderszit plaats kon men die werktuigen opheffen, laten zakken en de gehele bediening regelen. Hiermede werd de trekker een wetenschap pelijk landbouwwerktuig, veel méér dan het mechanische trekdier, dat alleen landbouw werktuigen voorttrok. Ford vervaardigt nu buiten en behalve de verschillende tractor modellen ook alle werktuigen voor de mo derne landbouw. De 2J/2 millioen tractoren welke de Ford organisatie sedert 1917 onder de namen Ford en Fordson produceerde, vormen in een enkele rij achter elkaar geplaatst, een file van 7700 km. lengte. Bij de productie van de 2Yi millioenste tractor in Amerika waren ook negentien Ford-employé's aan wezig, die destijds aan de bouw van de eerste Fordtrekker in 1917 hadden meege werkt. Onder hen was een vrouwelijke em ployé, die in 1917 magneetspoelen wikkelde en James Waggoner, in 1917 fabrieksarbei der in de tractorfabriek, nu directeur van Ford's Amerikaanse Tractorenproductie. De binding van de naam Ford aan de ontwikkeling van de moderne landbouw in vijf werelddelen is algemeen bekend. De spreiding van de productie onder de namen Ford en Fordson vormt een belangrijke fac tor voor de verhoging van de productie en de verbetering van de efficiency op land bouwgebied in de gehele wereld. ABONNEMENTSPRIJS: Losse nummers 6 cent Kwartaal-abonnement Axel binnen de kom f 1,55 Andere plaatsen f 1,75 Buitenland f 2,00 ADVERTENTIEPRIJS8 cent per m.m. Bi] contracten belangrijke reductie. lu{« xonden Mededelingen 20 cent per m.m. Kleine. ïdvertentiën (maximum 6 regels) 1-5 regels 70 cent iedere regel meer 12 cent extra. f.--. j "4 f-

Krantenbank Zeeland

Axelsche Courant | 1957 | | pagina 1