AXELSE COURANT
Kindj
Jaarlijkse algemene
Kring Axel
vergadering van de
der Z.L.M.
J. C. ViNK
£»van L
Frankering bij abonnement, Axel
ZATERDAG 23 FEBRUARI 1957
71.e Jaargang No. 41
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
VERSCHIJNT IED/ E WOENSDAG EN ZATERDAG
Uw maaltijd
hoeft U niet op te breken
Een of twee Bennies
blnssen dat znnrbranden dadelük.
VOORLICHTING VAN „VEILIG VERKEER"
Op dit plaatje ziet U er één te veel. Wij bedoelen
die fiets. U mag op de bromfiets nog zo be
dreven en handig zijn, deze wijze van vervoeren
is gevaarlijk
U hebt aan het stuur beide handen nodig om U
veilig door het verkeer te kunnen loodsen.
Onze ernstig gemeende raad is neemt U geen
voorbeeld aan de mijnheer op de tekening.
Het is misschien wel eens vervelend als U b.v.
een fiets met een lekke band wilt wegbrengen,
maar de verkeersveiligheid weegt hier ruim
schoots tegenop.
FIRMA
Markt 12
AXEL.
SA8YDERM
ABONNEMENTSPRIJS: Lost* nummer» 6 cent
Kwartaal-abonnement i
Axel binnen de kom f 1.53 Andere plaatsen f 1,73
Buitenland f 2,00
Drukker - UitgeefsterFIRMA J. C. VINK
Red. en Adm.: Axel, Markt 12, Til. 0 1155-646
HoofdredactieJ. C. VINK
ADVHTINTIEPÏ1JS: t cut per m.m.
Bi] contracten belangrijke reductie,
tap «onden Mededelingen 20 cent per m.m.
Kleinv kdvertentlën (maximum 6 regels) 1-5 regels
70 cent Iedere regel meer 12 cent extra.
Daar deze vergadering bij het afdrukken van ons
vorig nummer nog in volle gang was, volstonden wij
met de vermelding van de openingsrede van de voor
zitter. Ter aanvulling diene dat deze in zijn openings
woord inzonderheid verwelkomde de Rijkslandbouw-
consulent, ir. Haenen, met de spreker va ndeze na
middag, de heer Stuvel en de vertegenwoordiger van
het voedselbureau, de heer Burger.
Na zijn openingswoord vroeg de heer A. Haak de
aandacht voor een op schrift gestelde samenvatiing
van het door de Rentmeester der Domeinen te Breda
medegedeelde aan vertegenwoordigers van de ge
organiseerde landbouw in Zeeuwsch-Vlaanderen op
14 februari j.l. te Terneuzen gehouden, inzake de uit
gifte van gronden in de Braakmanpolder.
Spr. achtte dit rapport van zeer grote belangrijkheid
waarom hij ook opname hiervan in de pers verzocht,
waaraan wij hier gevolg geven
1. Nadat de Braakman in juli 1952 door de Rijks
waterstaat van de Westerschelde was afgesloten, wer
den door deze dienst alle in de polder noodzakelijke
civieltechnische voorzieningen (kanalen, wegen, kunst
werken, e.d.) getroffen, terwijl de Dienst der Domeinen
ressorterend onder het ministerie van Financiën, de
overige werken, strekkend tot het tot de definitieve
bestemming doen geraken van de polder, ter hand
nam.
2. Zo werd door de Dienst der Domeinen terstond
na de afsluiting een aanvang gemaakt met de ont
ginning van het drooggevallen gebied, dat doorsneden
werd door talloze grotere en kleinere kreken. Deze
kreken werden, waar dit kon, dichtgeschoven met
oeverwalzand ,zo mogelijk afgedekt met goede sloot
grond. In de grotere kreken werd vaak zand gespoten
als onderlaag van de slootgrond. Het dichtschuiven
der kreken geschiedde met een bulldozer het aan
voeren van de slootgrond hoofdzakelijk met smalspoor.
Ook het graven van de kavelsloten en de verdere af
werking van het terrein werd bijna geheel mechanisch
uitgevoerd.
Deze cultuurtechnische werkzaamheden, noodzake
lijk ter voltooiing van de eerste aanleg van de polder
zijn thans geheel beëindigd.
3. In het najaar van 1953 was de ontginning reeds
zover gevorderd, dat de gehele polder met landbouw
gewassen kon worden ingezaaid.
4. Het gebied van de polder, dat een totale opper
vlakte heeft van circo 1400 ha., zal overwegend be
stemd worden voor de uitoefening van het agrarisch
bedrijf.
Alhoewel de bestemming van de gronden in het
zuidoostelijke gedeelte van de polder, in uitwerking
en detaillering, mede in verband met een ter plaatse
zeer waarschijnlijk te stichten zoetwaterbekken ten be
hoeve van de drinkwatervoorziening van Zeeuwsch-
Vlaanderen, nog moet worden vastgesteld en het be
stemmingsplan derhalve nog verschillende onzekerheden
heeft, laat het zich thans niettemin aanzien ,dat in de
Braakmanpolder circa 24 landbouwbedrijven met een
gezamenlijke oppervlakte van circa 778 ha. zullen ge
sticht worden. Vermoedelijk zal circa 110 ha. als los
land worden uitgegven in het kader van een na te
streven sanering van te kleine bedrijven in de naaste
omgeving van de polder, alsook ten dienste van een
eventuele ,in onderzoek zijnde, sanering van het grond
gebruik in de aanliggende Dijckmeesterpolder. Een
oppervlakte van circa 22 ha .wordt geschikt geacht
voor de stichting van een viertal fruitteeltbedrijven.
Voorts zullen de bos- en recreatieterreinen uiteinde
lijk vermoedelijk circa 185 ha. in beslag nemen. In
samenhang met deze terreinen zal de grot ekreek, welke
met een oppervlakte van circa 140 ha. uitstekend ge
schikt is voor de beoefening van de watersport, in de
toekomst wellicht een belangrijke recreatieve functie
vervullen.
Behoudens mogelijke wijzigingen laten de diverse
bestemmingen zich als volgt samenvatten
Landbouwgronden (circa 24 landbouwbedrijven
circa 778 ha; los land circa 110 ha en circa vier
fruitteelbedrijven circa 22 ha is samen een oppervlakte
van circa 910 ha.)
Niet-landbouwgronden (bos- en recratie-terreinen
circa 185 hagrote kreek circa 140 hawater
bekken, eventueel natuureservaat, wegen .overig water
en onland circa 165 ha is samen 490 ha.)
5. In het najaar van 1954 werden in het zuid
westelijk gedeelte van de polder de eerste zes land
bouwbedrijven in pacht uitgegeven. Per rovenoogst
1955 werden vier in het noordelijk deel gelegen land
bouwbedrijven verpacht. Van deze tien bedrijven met
een gezamenlijke oppervlakte van circa 290 ha werden
er negen toegewezen aan door de Herverkavelings
commissie Zeeland daartoe voorgedragen boeren uit
dt herverkavelingsgebieden, terwijl één boerderij werd
toegewezen aan een uit de polder Kruiningen af
komstige landbouwer. Deze boeren dienden daarbij
afstand te doen van hun gebruiksrechten op de voor
heen geëxploiteerde gronden, zulks om daarmede een
vergroting van de in hun vroegere woongebieden te
kleine landbouwbedrijven te kunnen realiseren. Aldus
kon een bijdrage worden geleverd tot de sanering van
het grondgebruik in de Zeeuwse rampgebieden.
6. Voor zover de landbouwgronden in de Braak
manpolder nog niet zijn uitgegeven, worden ze van
Staatswege geëxploiteerd. De thans nog in eigen be
heer geëxploiteerde oppervlakte bedraagt circa 720 ha.
7. Van de nog niet verpachte landbouwbedrijven
zullen er wellicht zeven, met een gezamenlijke opper
vlakte van circa 233 ha., per rovenoogst 1957 worden
uitgegeven. Deze bedrijven zijn gelegen in het noor
delijk gedeelte van de polder, behoudens één in het
zuidwestelijke deel.
8. De overige landbouwbedrijven in de Braakman
polder, derhalve waarschijnlijk zeven stuks met een
gezamenlijke oppervlakte van circa 254 ha. zullen ver
moedelijk in het najaar van 1958 of 1959 worden
uitgegeven. Met uitzondering van één bedrijf, liggende
ln het zuidwestelijk gedeelte van de polder, Zijn deze
bedrijv enale gelegen in het gebied ten oosten van
het Isabellakanaal.
9. Van de thans nog uit te geven bedrijven zal er
waarschijnlijk één worden toegewezen aan de onlangs
opgerichte Stichting Demonstratiebedrijf Zeeuwsch-
Vlaanderen, Bij de uitgifte va nde overige der
halve circa dertien stuks die zullen worden toege
wezen aan gegadigden uit Zeeuwsch-Vlaanderen, kan
zowel worden gedacht aan een uitgifte ter compen
satie van geleden grondverlies ten gevolge van ont
eigening e.d. als aan een vrije uitgifte, geheel of ge
deeltelijk onder beding van afstand van gebruiks
rechten op grond, zulks ten behoeve van sanerings
doeleinden.
'n uitkomst, die Rennies, voor alle lijders aan Bran
dend Maagzuur. Zorg steeds ze bij de hand te
hebben. Makkelijk bij U te steken één voor één
hygiënisch verpakt nog makkelijker in te nemen,
zonder water of wat ook. Vraag Rennies bij Uw
Apotheker of Drogist. U moet ze in huis hebben,
voor Uzelf, voor Uw huisgenoten.
Ingez. Med.
10. Ten aanzien van de toedeling van de land
bouwbedrijven in de Braakmanpolder naar gezindte
kan worden gesteld, dat de Zeeuwse verhoudingen
tussen de gezindten van de mannelijke bedrijf shoo fden
in de landbouw, evenwel met een correctie in de rich
ting van de Zeeuwsch-Vlaamse verhoudingen, maat-
stafgevend zullen zijn. Dienovereenkomstig zal er naar
worden gestreefd, dat de landbouwbedrijven in deze
polder waarbij het waarschijnlijk aan de Stichting
Demonstratiebedrijf Zeeuwsch-Vlaanderen toe te wij
zen bedrijf uiteraard buiten beschouwing blijft uit
eindelijk voor circa 60% door protestantse en voor
circa 40% door Rooms-Katholieke boeren zullen zijn
bezet.
Waar van de tot dusverre uitgegeven bedrijven er
r.egen aan protestantse boeren en één aan een Rooms-
Katholieke boer werden toegewezen in verband met
de zeer overwegend protestantse bevolkingssamen
stelling van de rampgebieden was zulks uiteraard te
verwachten zullen van de thans nog uit te geven
bedrijven acht of negen aan Rooms-Katholieke en vier
of vijf aan protestantse gegadigden worden toege
wezen.
Ingeval in de Braakmanpolder, in afwijking van
het gestelde sub 4, niet 24 doch 25 landbouwbedrijven
mochten worden gesticht, zouden van de alsdan aan
Zeeuwsch-Vlaamse gegadigden toe te wijzen bedrijven
negen aan Rooms-Katholieke en, vijf aan protestantse
gegadigden kunnen worden uitgegeven."
Na de voorlezing van dit belangwekkende epistel
door de voorzitter dat generlei commentaar uitlokte
volgden nog enkele plichtplegingen als voorlezing der
notulen etc.
De secretaris-penningmeester bracht daarop nog een
bondig jaarverslag uit over 1956 hetgeen een resumé
was van de algemeen in de afdeling betoonde acti
viteit, waardoor alle afdelingen in de Kring verblij
dende ledenwinst noteerden. Het bestuur ontwikkelt
ook nu weer actie inzake het verenvraagstuk, de in
poldering van Saeftinge en de voorziening der z.g.
onrendabele gebieden met electriciteit en water. Te
dezer zake zal men in 1957 diligent moeten blijven.
Namens de financiële commissie werd daarop door
de heer J. Dees te Zaamslag rapport uitgebracht om
trent de financiële toestand en de boeken en beschei
den van de secretaris-penningmeester, waarbij alles
in orde werd bevonden en derhalve geadviseerd werd
tot goedkeuring.
De beide aftredende heren A. Haak en J. de Regt-
Dekker, beiden te Zaamslag, werden daarna met over
grote stemmenmeerderheid herkozen, resp. als voor
zitter (hoofdbestuurslid) en plaatsvervanger. Zij na
men beiden onder dank voor het in h engestelde ver
trouwen hun herbenoeming aan.
Na deze herkiezing nam de heer J. de Rc-gt het
woord en richtte zich tot de voorzitter.
25-jarig jubileum Kringvoorzitter.
De heer de Regt sprak ongeveer als volgt
Als jong landbouwer werd U in 1929 gekozen als
bestuurslid en in 1932 volgde Uw benoeming door de
algemene vergadering als Kringvoorzitter. Wij brengen
Udank voor het zeer vele werk in al die jaren in
het belang van de landbouw, de Z.L.M. en bijzonder
de Kring Axel verricht. Wij spreken daarbij de wens
uit dat God U gezondheid, kracht en wijsheid zal
schenken om de belangen van de Kring Axel nog vele
jaren te behartigen.
Een prachtige bloemenmand met een keur van zeld
zame levende bloemen werd daarop de praeses over
handigd.
De heer Haak dankend voor de goede tot hem ge
richte woorden toonde zich zichtbaar verrast voor het
hem aangeboden blijk van erkentelijkheid. Toch meen
de spr. deze lof Voor een groot deel te moeten delen
met zijn medebestuurders bij wie hij al deze tijd een
geest van steun en medewerking vond, die zijn taak
aanzienlijk verlichtte. Spr. is daarvoor gevoelig en
dankbaar en spreekt daarom zijn grote waardering uit
in de wetenschap dat hij zelf niets gedaan heeft dan
zijn plicht vervullen, hetwelk hij ook in de toekomst
hoopt te kunnen blijven doen.
Thans kwam aan de orde de verkiezing van een
secretaris-penningmeester.
De heer J. de Putter J.Kz. verklaarde naar aan
leiding van een te zijne gunste geplaatste aanbeveling
geen prijs te stellen op een verkiezing en deze niet te
zullen aanvaarden. Hij noemde daarop de heer W. de
Feijter Wz. die wellicht deze taak op zich zou willen
r.emen.
Tot tweemaal toe bekwamen de beide door de leden
genoemde candidaten een weinig uiteenlopend aantal
stemmen, dat echter telkens beneden de volstrekte
meerderheid bleef, die 40 stemmen bedroeg, zodat na
twee vrije stemmingen herstemming volgde tussen de
heer W. de Feijter Wz. te Axel en de beer F. de
Kuber te Zaamslag. Deze stemming leverde het zeld
zame resultaat dat beide heren elk 36 stmmen op zich
verenigden en deze staking van stemmen loting tot ge
volg had.
Reglementair werd hieraan voldaan en verzocht de
voorzitter aan ir. Haenen het lot te trekken dat de
heer F. de Kubber aanwees.
De voorzitter richtfe zich daarop tot de heer M.
Boogerd, die thans gedurende elf jaren deze veelom
vattende taak op de meest voorbeeldige wijze heeft
vervuld. Nimmer heeft het werk van deze volijverige
functionaris aanleidin gtot enigerlei klacht gegeven
en daarom brengt spreker hem dank voor het zeer vele
dat hij in het belang van de Z.L.M. en de Kring deed
en sprak de hoop uit dat zijn opvolger zijn voetsporen
moge drukken.
Ook de heer Boogerd dankte voo rde goede geest
van samen- en medewerking steeds ondervonden en
drukte de hoop uit dat ook de nieuwe functonars
aldus zal worden gesteund.
Daarop vroeg de nieuwe Rijkslandbouwconsulent,
ir. Haenen, het woord, die de eer had hier voor de
eerste maal aanwezig te zijn en het woord te monen
voeren.
Reeds eerder had hij met de voorzitter als harts
tochtelijk paardenkenner en -liefhebber elders kennis
gemaakt.
Spr. wees op de toestanden in de landbouw die de
laatste zes jaren telkenjare met circa 10%. dus nu
in totaal met 60% zijn gestegen. Dit houdt geen ge
lijke tred met de inkomsten. De prijzen zijn nog on
zeker en aangaande de keuze van het bouwplan is
ook nog niets definitiefs bekend. Spr. hoopt dat het
cp een vast hoewel geen ijzeren bouwplan zal
uitlopen. Soepelheid is te verkiezen boven schoksge
wijze veranderingen die de harmonie verstoren en de
kosten zullen verzwaren. Spr. besloot met de wens uit
te spreken dat de Rijkslandbouwvoorlichtingsdienst de
landbouw in veel van dienst zal kunnen zijn.
De voorzitter deelde mede dat het rondom de pas
verschenen bestedingsnota voorlopig nog rustig blijft,
doch binnen enige dagen zullen wel meer gedetail
leerde gegevens beschikbaar zijn. Het zal wel neer
komen op een bietenprijs van ƒ51,25 (het Land
bouwschap vroeg 55.— en een tarweprijs van
28 cent per kg. Hoewel de prijs der bieten aan de
lage kant is zullen wij voorlopig even af dienen te
wachten.
Spr. drukte de wens uit dat de samenwerking met
de Rijkslandbouwvoorlichtingsdienst als coorheen ook
weer voorbeeldig moge zijn.
Deltaplan en -problemen.
Daar de hierop aan de orde gestelde omvraag geen
vermeldenswaardige punten van behandeling oplever
de sloot de voorzitter de jaarvergadering, die direct
overging in een bijeenkomst in de beneden-concertzaal,
waar de heer H. J. Stuvel uit Voorburg een lezing
met lichtbeelden over bovenvermeld onderwerp zou
houden.
Over dit voor ons gehele vaderland diep ingrijpende
gigantische plan dat door de ontzettende watersnood
ramp van 1953 plotseling geweldig aan urgentie heeft
gewonnen, is reeds zeer veel gesproken en geschreven,
ook in ons blad.
Vele vooraanstaanden op waterbouwkundig gebied
hoorden wij reeds hun deskundige adviezen in dit
opzicht ontvouwen en het is voor iedereen wel duide
lijk dat de desastreuze gevolgen van de stormramp van
1 februari 1953 dit milliardenwerk vanuit de studie
kamers hebben gebracht in het volle licht van de
werkelijkheid. Niemand denkt nog over de realisering
er van als over iets dat behoort tot de onmogelijk
heden en derhalve naar het rijk der fantasieën moet
worden verwezen,. Maar elk voelt ook dat deze strijd
ons wordt opgedrongen. Deze strijd is zo oud als ons
volksbestaan, ja, eigenlijk veel ouder.
Maar zij kenschetst wel terdege ons volk, dat in
deze kamp met de elementen veel heeft gewonnen in
de loop der eeuwen, maar ook bijna evenveel weer
moest prijsgeven In acht eeuwen tijds wonnen wij op
he water niet minder dan 550.000 ha., doch wij moes
ten ook weer 500.000 ha. zien verloren gaan in deze
honderden jaren.
En daar wij altijd moeten rekenen met het voort
bestaan op kansen van herhaling, al komen deze
ramp enin vele honderden jaren gelukkig maar zelden
voor, ons volk is wakker geschrokken door wat in
1953 is gebeurd. En al zullen de kosten van de af
damming der zeegaten en wat daarmede samenhangt
omstreeks twe emiliiard bedragen, men heeft berekend
dat dez ezware last voor ons volk zal zijn te dragen.
De bekwame en in alle opzichten deskundige expert,
die wij in de heer Stuvel leerden kennen, maakte ons
in woord en beeld deelachtig van een klein deel van
deze als het ware tot wetenschap geworden materie,
die van nu af seeds al het streven en arbeiden van
duizenden voor decennia's zal beheersen.
Gtliijd gaaf huidje
Poeder - Zr\l - Olue - Zeep
Deze problemen zijn zo veelomvattend en uiteen
lopend dat het ondoenlijk is die in enige kolommen van
ons blad op serieuze wijze uiteen te zetten.
Geografisch lichtte de heer Stuvel de diverse stil
staande beelden toe, maar ook deze brachten ons aldra
op het terrein van wetenschap en techniek, vooral
toen wij op de film aan welks totstandkomen hij
zelf een zeer groot aandeel leverde nog eens op
nieuw werden gecconfronteerd met de ramp van 1953
en de bovenmenselijke inspanning die ons volk toen
heeft moeten opbrengen om de gaten te dichten en
de wonden te helen.
De problemen waarvoor de toekomst ons in deze
strijd zal stellen zijn overtalrijk, maar dit lijdt geen
twijfel ons volk zal ze overwinnen,
En opnieuw zal na afzienbare tijd eens te meer het
bewijs worden geleverd, dat ook een klein volk groot
kan zijn in het bedwingen van de vaak onberekenbare
krachten der elementen. Deze strijd is een strijd des
vredes, die niet met de wapenen der barbaren wordt
gestreden
Maar zij is veel grootser en heroïscher dan het
geweldigste gevecht in enige oorlog van verleden of
toekomstMoge ons volk glorieus als overwinnaar
uit dez estrijd te voorschijn treden
Met diepe aandacht werd deze film, die een echte
documentaire is, door alle aanwezigen gevolgd.
Na beëindiging va ndeze zeer leerrijke verhandeling
die in de wat kille hioscoopzaal twee en ene half uur
geduurd had, verhuisde de vergadering ten tweede
male en dit keer naar de bovenzaal, waar vanwege de
Kring Axel een eenvoudige, maar goed voorziene
koffietafel stond aangericht, die het slot werd van
deze zeer leerzame en nuttig bestede namiddag en
avond.
