AXELSE COURANT
MR91 SBHStti
Een vluchteling op Syros
WRIGLEY
j.G.VINK
Opbrengstschattingen landbouwgewassen 1954-
Nieuwe mogelijkheden
bij de teelt van vlas
ja
P
n.j I!
FIRMA
Markt 12
I g mii LAP al
AXEL.
Voor top pr«'Qlie:
1954
1953
1952
1951
1950
4100
4150
4100
3900
3450
3750
3600
3550
3050
4000
3800
3600
3400
3650
3350
3250
3250
3200
2950
3100
2950
3050
3000
3050
2650
3400
3050
3100
1400
1300
1350
1400
1050
1050
950
900
925
2600
2350
2600
2550
3350
3150
3100
3150
3250
3350
3550
3600
3400
3450
3250
3450
3500
3250
3650
ZATERDAG 16 OCTOBER 1954
69e Jaargang No. 5
tFrankering bij abonnement, Axel
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
VERSCHIJNT IEDERE WOENSDAG EN ZATERDAG
ABONNEMENTSPRIJS: Losse nummers 6 cenl
Kwartaal-abonnement
Axel binnen de kom f 1,55 Andere plaatsen f 1,75
Buitenland f 2,00
Drukker - UitgeefsterFIRMA J. C. VINK
Red. en Adm.: Axel, Markt 12, Tel. 0 1155-646
HoofdredactieJ. C. VINK
ADVERTENTIEPRIJS: 8 cent per mm.
Bij contracten belangrijke reductie.
Ingezonden Mededelingen 20 cent per m.m.
Kleine advertentiën (maximum 6 regels) 1-5 regels
70 cent iedere regel meer 12 cent extra.
A
Nicoalis Pradouvolos laat zijn vuile stro
hoed tussen zijn handen ronddraaien als hij,
gezeten op het bed en met de ellebogen op
de knieën voorovergeleund, zijn verhaal ver
telt. Hij is nerveus, nog steeds na al die ja
ren, als de toekomst ter sprake komt.
Voordat hij begon te spreken heeft hij een
verzoek gedaan. Hij heeft de bezoeker bij
de schouder gepakt en hem bezworen niet
zijn ware naam te noemen. Want hij heeft
familie in Roemenië, voor wie hij repres-
sailles van de communisten vreest als be
kend wordt dat hij nu, na te zijn gevlucht,
in vrijheid in Griekenland leeft. De bezoeker
willigt dat verzoek zonder meer in en noemt
hem Nicoalis Pradouvolos.
Nicoalis Pradouvolos zit op het bed. Dat
bed staat in het vluchtelingencentrum Delia-
grazia. Dellagrazia is gevestigd in een ver
vallen villa op Syros. Syros is een van de
24 eilanden van de groep der Cycladen, op
zeven uur varens van de hoofdstad van het
koninkrijk waartoe zij behoren Athene, de
hoofdstad van Griekenland.
Syros is arm. Meer dan de helft van de
mannen is werkloos. Het is droog. Er valt
bijna geen water en daarom is men uiterst
zuinig met dit vocht. De bewoners leven
van brood, vis, tomaten en olijf-olie. Syros
is eenzaam. Eenmaal per dag komt de boot
uit Athene aan, en daarvoor loopt heel de
hoofdstad Ermoupolis uit. Deze reis van
Athene naar Ermoupolis of omgekeerd is
duur. Daardoor zijn vele inwoners, vrije
mensen, gevangenen van het eiland. In ieder
geval zijn dat de vluchtelingen, ongeveer 200
in aantal. Zij leven in twee kampen Lazza-
reda en Dellagrazia, beide op kilometers af
stand van de hoofdstad.
Nicoalis Pradouvolos leeft in een roman
tische omgeving. Rond de vervallen villa
ligt een wilde tuin met palmbomen en een
prachtige gemetselde waterput zonder
water. Even verder ligt rimpeloos de staal
blauwe Egeïsche Zee, kalm spoelend om de
rotsen van het eiland. Aan de horizon in de
verte de wazige omtrekken van bergen op
andere eilanden. Op enkele wintermaanden
na straalt de zon het bele jaar door met
felle glans op de huizen van gele steen en
de stoffige, keiachtige wegen.
Maar Nicoalis Pradouvolos heeft daar
geen oog voor. Hij laat zijn vuile strohoed
tussen zijn handen ronddraaien als hij in zijn
hete, van allerlei geurtjes vervulde kamer
het verleden terugroept en een onmachtige
poging doet, iets van optimisme voor de
toekomst te suggereren.
Jaren geleden was hij in de Roemeense
havenstad Constantza een welgesteld zaken
man. Hij bemoeide zich niet met de politiek.
Maar het ogenblik kwam dat de politiek
zich met hem bemoeide en nu is hij een
vluchteling zonder enig bezit. Alleen zijn
vrouw en zijn drie kinderen zijn hem1 over
gebleven. Met hen leeft hij in deze ene ka
mer. Hij is er lang niet slecht aan toe hij
hoeft de kamer niet met anderen te delen.
En, naar vluchtelingenmaatstaf gemeen, "het
meubilair mag er ook zijn. Een groot breed
bed, waar alle vijf gezinsleden in kunnen
slapen, een grote ronde tafel, een kastje, een
paar kisten om op te zitten, een stoel. Met
zeildoek is een hoek afgeschoten.' In die
hoek hangt een pan en staat een petroleum-
toestel, ligt een aantal vorken en lepels en
staan wat busjes de keuken.
Bovendien wat een luxe de kamer
heeft een raam, dat ook nog open kan. Al is
het niet groot genoeg om alle mensenluchtjes
en kook-, slaap- en wasgeurtjes te spuien.
De eens welgestelde zakenman Nicoalis
Pradouvolos geneert zich niet meer voor zijn
tegenwoordige kledij een srtohoed, een
colbertjasje dat uit elkaar hangt, een ver
sleten pyamabroek en kapotte pantoffels. De
tijd van géne is voorbij. Zijn vrouw heeft
nog een soort jurk aan en de kinderen heb
ben ook nog wat om! het lijf. Dat is zeer be
langrijk voor Nicoalis.
Hij kijkt strak naar de draaiende srohoed
als hij zijn verhaal vertelt. De Grieken in
Roemenië werden onder druk gezet om het
land te verlaten. Hij was uit Griekse ouders
geboren en dus Griek. Eerst kwamen er al
lerlei beperkingen. Daarna werd hij uitge
sloten. Zijn zaak werd onmogelijk gemaakt.
Dan de keuze Griek blijven en weggaan,
of Roemeen worden en onder het commu
nistische regime leven.
Hij deed de keuze die hem naar Syros zou
voeren. Met enkele kilo's persoonlijke bezit
tingen kwam hij twee en een half jaar ge
leden naar Griekenland. Hij wilde alles doen
om in zijn onderhoud te voorzien. Maar de
inwoners van het land zelf kunnen al niet
voor het merendeel in eigen behoeften voor
zien en moeten door de staat worden onder
houden, geheel of gedeeltelijk. Wat kon
Nicoalis Pradouvolos voor hoop koesteren 1
De bezoeker vraagt, wat hij nu, op dit
ogenblik, doet. Het antwoord is er een van
één woord. Niets. Nicoalis slentert rond
door het huis, de tuin, de omgeving. Hij
heeft geen kleren om verder weg te gaan,
om zich eventueel zelf hier of daar een kans
te scheppen. Negen-en-veertig jaar is hij.
Zijn vrouw Aneta vijf-en-dertig. De oudste
twee kinderen zijn jongens van 12 en 5 jaar,
De jongste is een meisje van drie jaar. De
twee jongens gaan op school, enkele hon
derden meters verderop in een eveneens oud
vervallen gebouw. Het meisje loopt haar
moeder de hele dag na, omdat ze geen ruimte
heeft om te spelen. En geen speelgoed ook
trouwens. In de school leren de jongens
Engels. Misschien wordt dat de sleutel die
zal passen op de hermetisch gesloten deur
van hun toekomst.
Nicoalis Pradouvolos is nerveus als hij
over de toekomst spreekt. Met drukke ge
baren onderstreept hij zijn betoog, dat het
mogelijk moet zijn in Nieuw-Zeeland een
bestaan op te bouwen. Zijn broer is daar al.
De autoriteiten die zich met vluchtelingen
zaken bezig houden denken daar anders
over. Maar dat weet Nicoalis niet. Hij
voedt zich met hoop, omdat er niet veel an
ders is wat hem op de been houdt.
Eens per dag gaat zijn vrouw de trap af
naar de centrale keuken .achter in de villa.
Daar krijgt zij een schaal met eten die lunch
en diner tegelijk is. Want tweemaal koken
zou te duur komen. In lange rijen staan de
vrouwen achter elkaar in een sombere gang.
Wachtend tot de deur zal open gaan. waar
achter de geur opstijgt van koken en braden
en waarvan zij maar zo weinig kunnen mee
nemen naar hun woonruimten. Want vijf
drachmen per dag om in het leven te blij\ en
betekenen niet veel het zijn zestig Neder
landse centen. Behoedzaam schuifelen de
vrouwen na de uitreiking terug. Zeer be
hoedzaam, want als er eens een over een
oneffenheid zou struikelen, zou dat een ramp
betekenen. De ramp van een dag geen eten
voor ondervoede mensen.
Als de bezoeker afscheid neemt van Ni
coalis Pradouvolos blikkert de zon nog on
barmhartig in de dorre tuin zonder bloemen.
De metselsteen van de droge waterput is
gloeiend heet. Nicoalis stem trilt, als hij
vraagt, hem nu eens niet te vergeten. Hij
zwaait met zijn strohoed.
Straks zal de zon in enkele minuten weg
zinken. Dan zal een diepblauwe hemel vol
flonkerende sterren als een boog over Del
lagrazia staan en boven allen die op Syros
slapen. Misschien zal Nicoalis dromen. Over
een nieuwe zaak, over Nieuw-Zeeland. Of
alleen maar over een costuum voor hem of
een japon voor zijn vrouw, of voldoende eten
voor zijn kinderen. Want vluchtelingen eisen
niet veel. In ieder geval, of hij droomt of
niet, hij zal enkele uren onbewust zijn van
de realiteit. De werkelijkheid van armoede,
ontbering en leed tussen palmbomen en ber
gen in een oude villa op een klein eiland in
de Egeïsche Zee.
verhoogt bij sport en spel
Ver/^ uithoud'n9svermogen.
zuivert Uw „j
em'mond e„ kee,
De opbrengstschatting van tarwe, zowel
winter- als zomertarwe, beantwoordt aan de
verwachtingen. Nog niet alles is geborgen
en de schattingen zijn gebaseerd op uitzon
derlijk weinig dorsresultaten. De kwaliteit
laat in het algemeen nogal wat te wensen
over, n.l. de kleur en het hoge vochtge
halte. Het optreden van „schot" valt bij de
tarwt nogal mee.
De zomergerst heeft in verhouding tot de
voorgaande jaren een hoge opbrengstschat
ting. De percelen in het rampgebied die voor
het eerst werden beteeld zijn hierbij n'iet in
begrepen. Toch is ook hier de stand aan
merkelijk beter dan het vorige jaar. In de
noordelijke zeekleigebieden is de opbrengst
van zomergerst belangrijk lager dan het ge
middelde over het gehele land, doch de op
pervlakte is hier nïet groot.
De haveropbrengst is in vergelijking met
de voorgaande jaren goed. Ook bij dit ge
was mag deze schatting n(iet anders dan
voorlopig worden beschouwd. Het vochtge
halte is zeer hoog. In Oost-Gelderland heb
ben vele percelen last van een te hoge wa
terstand. Op verschillende percelen werd
schade ondervonden van „doorwas". In het
Oosten van Drente zijn zelfs enkele per
celen op stam verrot.
De opbrengst van de groene erwten is erg
tegengevallen. De aanvankelijk zeer gun
stige standcijfers konden als gevolg van de
slechte weersomstandigheden niet worden
gehonoreerd. Er is nog weinig gedorst. De
kwaliteit laat veel te wensen over. De erw
ten zijn klein van stuk en men verwacht een
geringe kiemkracht. In Westelijk Zeeuwsch-
Vlaanderen is de erwtenopbrengst, evenals
de graanopbrengst, belangrijk beter dan in
Oost Zeeuwsch-Vlaanderen.
Mosterdzaad, blauwmaanzaad en kanarie
zaad geven goede opbrengsten. Vooral bij
deze gawassen beïnvloedt het hoge vocht
gehalte de kwaliteit.
De hooisoorten hebben, niet uitzondering
van het grashooi (latere snede), een wat ge
ringere pbrengst dan de laatste jaren het
geval was. Wat het aantal kg. per ha. be
treft is echter de maaidatum doorslaggevend.
Belangrijker is, dat de weersomstandigheden
tijdens het hooien, vooral waar geen ge
bruik werd gemaakt van ruiters, een z^er
ongunstige invloed uitoefenden, zodat er
meestal een product werd verkregen van ge
ringe kwaliteit. Vooral bij graspercelen werd
meestal de voorkeur gegeven aan inkuilen.
Geschatte opbrengst in kg. ha.
GEWAS
Wintertarwe
Zomertarwe
Zomergerst
Haver
Gemengde granen
Groene erwten
Mosterzaad
Blauwmaanzaad
Kanartezaad
Grashooi (latere snede)
Klaverhooi (2e snede)
Lucernehooi (2e snede)
Wat de hoeveelheden betreft, vallen de
tot nu toe geoogste akkerbouwgewassen mee.
De oogstwerkzaamhedenwerden echter zeer
gestagneerd. De kwaliteit van de geoogste
producten laat veel te wensen over door het
grote vochtgehalte. Daar er nog zeer weinig
dorsresultaten bekend zijn, is voorzichtigheid
met deze schattingen geboden.
""De heer ir. J. C. Friederich, Hoofd van
de Afdeling Onderzoek van het Nederlands
Vlasinstituut, heeft dezer dagen voor de
microfoon enkele interessante mededelingen
gedaan over de nieuwe mogelijkheden, die
de laatste jaren ten opzichte van de teelt
van vlas zijn naar voren gekomen.
Uitgaande van de noodzakelijke voor
waarden tot het verkrijgen van een zo goed
mogelijk resultaat bij de teelt, zoals o.a. een
juiste rassenkeuze met een verantwoorde
stikstofgift, die op de teelt van vlas is af
gestemd en een nauwkeurig vastgestelde
zaaizaadhoeveelhe'id, wees ir. Friederich op
de nieuwe mogelijkheden, die het rassen-
sortiment voor de teler biedt. Met de op
name in de rassenlijst van de meer oogst-
zekere nieuwe rassen als Wiera, Solido en
Diana heeft de teler enkele ntieuwe rassen
tot zijn beschikking gekregen, die, abnor
male weersomstandigheden daar gelaten,
doo hun grotere oogstzekerheid in vergelij
king met de ouder rassen, zeker de moge
lijkheid van een goede financiële opbrengst
waarborgen. Het valt te verwachten, dat de
rassen Wiera en Solido voor de meer lichte
vruchtbare gronden op de duur als meest
productieve rassen in aanmerking komen,
terwijl Diana zich meer zal lenen voor de
zwaardere gronden. De n(ieuwe selectie Hyl-
keman 1871, die bij de rassenproeven in
1953 een zeer goed figuur sloeg, biedt voor
de toekomst weliswaar gunstige perspectie
ven, doch deze berusten nog op een te ge
ringe ervaring.
Wat de zaaizaadvoorzieniing betreft blijkt
in de practijk nog wel eens de neiging te be
staan om het vlas vroeg te trekken. Wan
neer het voor keuring aangegeven percelen
betreft, moet deze werkwijze, bepaalde om
standigheden van legering of het juist op
dat moment beschikbaar hebben van een
vlastrekmachine voorbehouden, besllist wor
den ontraden. Niet alleen omdat zaaizaad
van een vroeg geoogst gewas gemiddeld een
hoger botrytis-infectiepercentage geeft dan
een later geoogst gewas, maar ook in ver
band met het 1000-korrelgewicht, dat bij
zaad van vroeg geoogste percelen lager is,
aangezien het zaad geen gelegenheid heeft
gehad om geheel volgroeid te raken.
Een ander punt, dat vooral dit jaar met
zijn natte weersomstandigheden bijzondere
aandacht verdient, is de zaaizaadontsmet
ting. Hierbij bleken TMTD bevattende mid
delen no galtijd de beste resultaten te geven.
Een dosering van 3 gram per kg. zaad kan
als normaal worden aangehouden. Bij een
hoog infectiepercentage met schimmelsporen
van Botrytis en Polyspora, die met het zaad
overgaan, verdient een dosering tot 5 gram
de voorkeur. Een hgere doseing is niet ge
wenst, aangezien het ontsmettingspoeder
zich dan onvoldoende hecht en onder in de
zak terechtkomt.
Het percentage dorsbeschadiging van het
zaailijnzaad zal dit jaar belangrijk lager zijn
dan andere jaren, aangezien men steeds
rrieer overgaat tot het in bedrijf nemen van
nieuwe repelmachines, die voorzien zijn van
een certificaat van goedkeuring van het
Nederlands VlaSinstituut. Voorts zijn diver
se oudere machines omgebouwd en verbe
terd. Ook de belangstelling voor jde z.g'.
breekvlasmachine is sterk toegenomen. Bij
deze verwerkingsmethode wordt het vlas
eerst sterk gebraakt en daarna gezwingeld
en geschud. Het aldus verkregen product be
staat uit het z.g. „warlint". De voordelen
van deze methode ten opzichte van de nor
male zwingelturbine komen tot u'iting in la
gere productiekosten en geen verlies aan
lokken.
Belangrijk in dit verband is de nieuwe
verwerkingsmethode voor het vezelvlas, die
door het Vezelinstituut T.N.O. te Delft is
ontwikkeld. Hierbij verloopt de verwerking
van strovlas tot garens in één continu proces.
De eerste op laboratoriumschaal verkregen
garens en linnenproducten zijn binnenkort op
de tentoonstelling in Wagenlingen te bezich
tigen. Men is thans overgegaan tot de op
richting van een proeffabriek onder de naam
Novivlas, waaraan zowel door telers als
vlassers financieel wordt bijgedragen. Hoe
wel het nog jaren zal duren voordat toe
passing op practijkschaal mogelijk zal zijn,
is een verdere voortzetting van het onder
zoek noodzakelijk, wil men de concurrentie
strijd tegen katoen en kunstvezel op den
duur kunnen volhouden.
