AXELSE COURANT
Het begon in het dodenhuis
van de Sing-Sing
Florence Nightingale,
nippers
j. C. VINK
'rankering bij abonnement, Axel
WOENSDAG 15 SEPTEMBER 1954
68e Jaargang No. 94
O
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
VERSCHIJNT IEDERE WOENSDAG EN ZATERDAG
Drukker - Uitgeefster FIRMA J. C. VINK
Red. en Adm.: Axel, Markt 12, Tel. 0 1155-646
HoofdredactieJ. C. VINK
De deur is achter me in het slot gevallen
en ik sta in het dodenhuis van de Sing-Sing.
De korte, zachte slag is niettemin gehoord
door de twaalf mannen, wier énige zeker
heid in het leven nog is, dat ze straks ter
dood zullen worden gebracht.
Ik hoor beweging in de cellen. Achter die
zwaarbeslagen deuren staan nu de ter dood
veroordeelden en houden de adem in. Zij
wachten en weten niet waarop. Zij wachten
en het kan alleen maar zijn op de dood. M n
begeleider gaat me voor naar wéér een deur
en dan sta ik in een klein, onaanzienlijk ver
trek, met daarin een kleine, onaanzienlijke
stoel. De electrische stoel.
Je huivert van deze grauwe, gruwzame
atmosfeer, van de onwezenlijke stilte, van
die simpele, maar genadeloze stoel, die wel
de mens, niet echter diens probleem vernie
tigen kan. Het probleem van de ontspoorde
mens in een maatschappij, die de voorwaar
den tot die ontsporing helpt scheppen.
Het vertrek ziet er proper uit als een mo
derne toonzaal. Er ligt nergens een stofje,
het schakelbord, dat de moordende stroom
bergt, glimt feestelijk. In een nabijgelegen
vertrekje staan een aantal keurige ontleed-
tafels. Straks zal uit de verschroeide licha
men van de twaalf mannen het hart worden
gesneden om de maatschappij desgevraagd
te kunnen bewijzen, dat de misdaden jegens
haar metterdaad zijn afgestraft. Hierna kun
nen de misdadiger door diezelfde maatschap
pij weer voorrechten worden geboden, want
enorrrie ijskasten wachten om gaaf zijn dode
lichaam te bewaren, zo de familie op een
eigen begrafenis prijs mocht stellen. Je ver.
laat het zo steriele, maar tegelijk zo sinistere
dodenhuis weer langs de cellen van de ver
oordeelden. Een van hen slaat uitzinnig met
de vuisten tegen de stalen deur. ,,Het is haast
nog een jongen," vertelt je gids, „maar hij
vermoordde een bejaard echtpaar om aan
geld te komen."
„En zijn voorgeschiedenis wil je Weten.
„Het oude lied," zegt de man naast ie.
„Opgegroeid in een achterbuurt van New-
York. Een vader, die liever dronk dan
werkte, en een moeder, die met haar kin
deren meer slaag kreeg dan eten. De eerste
diefstal, de jeugdgevangenis, enfin, u weet
zelf wel ,hoe dat gaat
Je weet het en we moesten het allemaal
weten. Ook wij in Nederland, waar jegens
de ontspoorde naaste zoveel méér ten goede
wordt gedaan, zoveel méér, móar altijd nog
te weinig
De roffelende vuisten op de celdeur zijn
als vuisten in je eigen gezicht. Was het
z ij n schuld, vraag je je af, dat deze jongen
de hand en redt men zijn leven, althans
doet men door reclasseringsverenigingen
voor hem, wat menselijkerwijze maar moge
lijk is.
Kort na mijn oriëntatie-reizen naar Ame
rika en het Midden-Oosten en nog diep
onder de indruk daarvan bezocht ik een
Jeugdgevangenis in Zutphen. V/at ik hier
ontdekte, trof mij minstens zo diep. Hier
toch vond ik een gevangenis, die met een
strafplaats maar weinig, met een reclasse-
ringsoord daarentegen alles te maken had.
Er bevinden zich een honderdtal jeugdige
delinquenten, onder wie er zijn, die geen ge
ringe misdaden begingenToch zijn er
hier geen cellen, maar kamertjes, die de be
woners al naar hun karakter en smaak zelf
kunhen inrichten. De cipiers zijn eerder maat
schappelijke werkers dan gestrenge bewa
kers. E zijn een paar dikgetraliede straf-
cellen, maar wanneer ik vraag ze te mogen
bekijken, moet eerst de sleutel worden ge-
haald en gaat de deur maar moeilijk openanders of u zult dit
anfwoorde vrije-tijdsbesteding. Hij zou zich
dan met mij verheugen, dat er mannen en
vrouwen zijn, die onverpoosd en door
alle onvermijdelijke teleurstellingen heen
het beste van zichzelf geven om deze ver
knoeide levens weer bezinning, zelfrespect
en moed bij te brengen en daar, naar de
uitkomsten bewijzen, voor een goed deel in
slagen. Over reclassering gesproken be
halve het massale Werk dat zij doet om de
ontspoorde medemens weer in het gareel te
krijgen, ziet hij jaarlijks nog de kans ruim
10.000 voorlichtingsrapporten uit te brengen
die de rechter vóór het vonnis volledig in
lichten omtrent de verdachte, diens aard,
milieu, voorgeschiedenis e.d., zodat bij de
bepaling van de strafmaat en de heropvoe
ding hiermee rekening kan worden gehouden.
De v/et van de liefde verplicht de gemeen
schap, dat niets zal worden nagelaten om
haar verdoolde burgers weer terug te bren
gen op het pad 'van eerlijkheid en fatsoen.
Zo jbezien moet de straf niet alleen vergel
ding, maar ook vergeving en ook verbete
ring inhouden. Dan wordt de strafmaatregel
voor de veroordeelde, zo goed als voor de
maatschappij een zegen in plaats van een
vervloeking en een schande. Het kan niet»
Al in geen negen maanden deden ze dienst.
De directeur, de geestelijkheid, de psy
chiater, de sociale ambtenaar, ze zijn hier
niet om te vergelden, rr^aar om te observeren
en te peilen, te begrijpen en het begrip te
wekken, om te genezen en o te voeden. Wie
deze methode verwekelijkt wenst te noemen
en zweert bij de wraak en de vergelding, hij
zou als ik met de directeur van deze ge
vangenis of met de gevangenen zelf moeten
kunnen praten om dan te ervaren door welke
ellendige oorzaken deze jongens vaak hier
belandden. Door v/rijvingen in het gezin,
door de miserabele, ronduit onzedelijke wo
ningtoestanden, door de verderfelijke in
vloed van de straat en het gebrek aan ver
met mij eens zijn.
En
dan zult u het uwe willen doen om hier te
helpen. Bijvoorbeeld door een geldelijke gift
aan de reclassering.
Niet uit goedkoop sentiment, niet uit een
beschermende houding, maar uit het diep
gevoelde besef, dat We deze ongelukkigen
na de gevangenis niet alleen het leven moe-
.ten hergeven, maar ook fatsoenlijk werk
voor hun handen en moed en geloof voor
hun hart. En daarvoor zorgen de vrouwen
en mannen van de reclassering, als u en ik
hun even noodzakelijk als onzelfzuchtig werk
mogelijk maken. Mógen, kunnen we nog
aarzelen
Leo Uittenbogaard.
1854
1954
HOUDT HAAR LAMP BRANDENDE!
Op 15 October wordt hier te lande het
feit herdacht, dat Florence Nightingale van
het Britse Ministerie van Oorlog haar aan
stelling kreeg als hoofd van de verpleegsters
die naar de Krim zouden vertrekken.
Waarom herdenken wij -deze aanstelling
van honderd jaar geleden en waarom hul
digen wij bijvoorbeeld niet om tevens
dichter bij huis te blijven Zuster C. M.
Koopman, die een Amerikaanse onderschei
ding verwierf voor haar werk in een Ame
rikaans legerhospitaal in Tokio voor de
slachtoffers van de strijd in Korea Om het
simpele feit, dat als die éne aanstelling van
zijn schuld, vraag je je af. dat deze jongen honderd jaar gelcden niet had plaats gehad pleegster mede, cue zi) met ""-a-
werd qrootqebracht in de reddeloze armoede ^et de vraag zou zjjn Qf er nu wel een Zuster kozen. Hieronder waren zowel Lie <-ezus ers
der achterbuurten? Was het z ij n schuld Koopman geweest zou zijn. a1<! n'arrm oasen als veroleeasters, ie a i]
Het is moeilijk voor de tegenwoordige
In 1853 stonden haar ouders eindelijk toe,
dat zij de leiding op zich nam vn een tehuis
voor verzorging en verpleging van oude
damjes. Het jaar daarop echter werd Enge
land in de Krimoorlog betrokken en al heel
snel drongen de berichten door over de er
barmelijke toestanden, die in de hospitalen
heersten en over de zeer hoge sterftecijfers
onder de patiënten. Toen bovendien de Mi
nister van Oorlog een goede vriend, die
haar al dikwijls bij haar pogingen had ge
steund zich tot haar wendde, kon niets
haar meer weerhouden naar, de Krim te ver
trekken. Met haar gingen een veertigtal ver
pleegster mede, die zij met zorg had uitge
FIRMA
Markt 12
AXEL.
in Engeland. Nadat de zusters hier waren
opgeleid, werden zij op verzoek van vele
landen, o.a. Amerika en Australië, uitgezon
den om aldaar opleidingen te organiseren.
Anderen begonnen met wijkverpleging en
allen bleven in contact met Florence Nigh
tingale zelf. Ook hier te lande kan men deze
invloed bespeuren. Zuster Kruysse, de latere
mevrouw De Bussy, die velen onzer nog ge
kend hebben als adjunct-directrice van het
Wilhelm ina-Gasthuis te Amsterdam, ont
ving haar opleiding gedeeltelijk in Edinburg
aan de op deze wijze gestichte school en
werkte later nog in de wijkverpleging in
Dublin, die ook voortgekomfen is uit deze op
leidingen.
Vele van Florence Nightingale s uitspra
ken gelden nog heden ten dage en zo is het
door haar in 1859 uitgegeven boekje „Notes
on Nursing" (aantekeningen over de ver
pleging) nog dit jaar weer herdrukt en niet
alleen als curiositeit. Wanneer men b.v. leest
„Verplegen is de patiënt helpen om te-leven",
,,De verpleegstersopleiding is de verpleegster
leren de patiënt te helpen om te leven", of
„Verplegen is en kunst en een kunst, die een
georganiseerde, practische en wetenschappe
lijke opleiding vereist, want de verpleegster
"is* de geschoolde dienares van de genees
kunde, chirurgie en hygiëne", dan kon dat
net zo goed heden ten dage zijn geschreven.
En *zo kunnen wij heel veel van de tegen
woordige facetten van de verpleging terug
voeren tot Florence, Nightingale.
Geen wonder dan ook, dat de viering van
he teeuwfeest van Florence Nightingale's
vertrek naar de Krim aanleiding is geweest
„De verpleegster-pionierster van de gezond
heidszorg" als thema te kiezen voor Wereld-
gezondheidsdag 1954, die in de hele wereld
op 7 April aart dit onderwerp was gewijd.
Vandaar dat ook ónze Minister van So
ciale Zaken en Volksgezondheid op die dag
een comité in het leven riep om deze her
denking voor te Bereiden. Vandaar dat wij
U opwekken om op of omstreeks 15 October
een der herdenkingsbijeenkomsten bij te wo
nen, of, mocht U dit niet mogelijk zijn, Uw
radio- of televisietoestel op een der aan
Florence Nightingale gewijde uitzendingen
af te stemmen.
Wat de televisie betreft, kan reeds worden
gemeld, dat Dinsdag 28 September de film
„De witte Engel" wordt vertoond, ingeleid
en toegelicht door de voorzitster van het
landelijk Florence Nightingale Herdenkings
comité, Zuster L. Baronesse van Hogendorp.
dat zijn vader geen begrip had en hem met
een stok de straat opjoeg Was het alle
maal z ij n schuld alleen Of ook en
in de allereerste plaats die van de
maatschappij Of ook en in de eerste
plaats die van ons volwassenen
Het doffe geluid van die beukende vuisten
hoor je nog als je weer buiten staat. Je voelt
je onpasselijk en geschokt. Vóór je Amerika
straks verlaten hebt, is deze jongen, zijn deze
twaalf mannen ter dood gebracht. Dooi een
maatschappij, die van de misdadigheid de
oorzaak èn de gevolgen kent, maar die on
machtig is in haar behandeling er van v er-
betering aan te brengen
Na Amerika kwam je in Saoedie-Arabië.
Daar zag je weer een andere methode om
de misdaad te wreken. Denkt u nu niet, dat
ik u een fabeltje navertel. Het gaat hier om
een realiteit, die ik met eigen ogen zag. In
het rijk van de Ibn Saoed s regeert nog ue
oude meedogenloze Mohammedaanse wet.
Deze straft de dief niet af met gevangenis,
maar en u leest het heus goed met
het afhakken van de linkerhand. Ik zag zo n
verminkte in de straten van Djeddha. Zo
ergens dan gold hier dus de aloude, barre
wet van het „oog om oog, tand om tand
Alsof de harde, genadeloze straf de misda
digheid zou kunnen verminderen, laat staan
opheffen
In Saoedi-Arabië neemt men de mjisdadi-
ger zijn hand. In Amerika en in menig ander
land neemt men in het uiterste geval zelfs
zijn leven. Wat gebeurt er nu in ons land
Hier reikt men de ontspoorde medemens
generatie te beseffen, dat men honderd jaar
geleden nog geen ruime, lichte, vriendelijke
ziekenhuizen kende met een hele staf toe
gewijde verpleegsters. Het is heel moeilijk
zich in te denken, dat er iets meer dan een
mensenleeftijd geleden aan drank verslaafde
vrouwen de zieken moesten bewaken dat
deze vrouwen zich bovendien niet ontzagen
het voedsel dat voor de zieken bestemd was
zelf te verorberen. Van verplegen of zelfs
maar van verzorgen kon men in de meeste
gevallen niet eens spreken.
Florence Nightingale was één der eersten
die overtuigd was, dat hierin verandering
moest komen en er zich op voorbereid heeft.
Op het landgoed van haar vader bezocht zij
de zieken, zorgde voor hun eten, zag toe,
dat zij voldoende kleren en beddegoed had
den, maar voelde, dat er meer moest worden
gedaan. Het kostte haar echter al veel over
redingskracht om te mogen gaan zien wat
de Diaconessen in Kaiserswerth of de Lief
dezusters in Parijs bereikten. Toch stond
haar na deze bezoeken nog iets anders voor
de geest. Zij wilde een opleiding, die alleen
op de verpleging zou zijn gericht en die voor
iedere ontwikkelde vrouw zou openstaan,
zonder dat bovendien een religieuse belofte
van haar zou worden geëist. Maar, even
goed als zij voelde, dat een meisje in staat
moest zijn om na een opleiding met verplegen
haar brood te kunnen verdienen, evengoed
begreep zij, dat voor dit beroep meer nodig
is dan opleiding alleen dat men er de toe
wijding en de liefde voor moet hebben.
als Diaconessen, als verpleegsters, die al bij
haar werkten. Dit is het begin geweest van
Florence Nightingale's werk in het open
baar. Dit wil niet zeggen, dat zij sindsdien
voor de publieke tribune werkte. Niets is
minder waar.
In de Krim ondervond zij veel tegenwer
king, maar zij ging rustig haar gang. Wilde
men haar niet op de ziekenzalen toelaten,
goed, dan was er vooreerst nog wel ander
werk te doen. Er moesten nog lokalen wor
den schoongemaakt om een nieuw gewon
dentransport te kunnen opnemen in de
keuken viel nog veel te reorganiseren. En
zo werkten zij en haar helpsters waar het
maar nodig was. Niettemin heeft zij later
gezegd, dat wanneer een verpleegster tijd
moet gebruiken om iets schoon te maken, dat
eigenlijk niet vuil had moeten zijn, deze tijd
wederrechtelijk aan de verpleging van een
patient wordt onttrokken.
Door met een omweg te reizen onttrok zij
zich bij haar thuiskomst aan een grootse
ontvangst. Onmiddejlijk begon zij een rap
port over haar ondervindingen samen te
stellen. Hieraan zijn vele hervormingen in
de militair-geneeskundige diensten te dan
ken. Bovendien kreeg zij een ruime som
gelds ter beschikking, waaraan alle rangen
en standen van het leger tot een bedrag van
100.000 gulden hadden bijgedragen. Hier
mede stichtte zij de eerste zuivere verpleeg
stersopleiding i de Florence iNightingaJe-
school voor verpleegsters, die verbonden
werd (en nog is) aan het St. Thomas-Zie
kenhuis te Londen. De invloed van deze
school is zeer groot geweest en niet alleen
Zondag is men er in geslaagd nog een
deel van de „Triton" naar de wal te brengen.
Men had gepoogd het hele voorstuk van
het vliegtuig met behulp van luchtzakken te
bergen, doch bij de bergingswerkzaamheden
brak dit deel van het wrak wederom en men
kon slechts het voorste deel van de „neus"
aan wal brengen. Thans ligt het deel m,et
het instrumentenbord, dat naar men hoopt,
meer licht op de oorzaak van het ongeluk
kan werpen, nog in het water. Besloten was
om het voorste deel en de staart het eerst aan
land te brengen, omdat deze mogelijk het
belangrijkste voor het onderzoek zijn.
De 39-jarige metselaar C. Hoogmoed
uit Rotterdam was Zaterdagavond met zijn
vrouw en 4 kinderen met een motorbootje
gaan varen op de Kralingse plas. Het bootje
bevond zich midden op de plas en het oudste
dochtertje mocht even sturen, terwijl vader
van plan was naar het kajuitje te gaan waar
zijn vrouw en de andere kinderen vertoef
den, toen hij in het gangboord uitgleed en
overboord viel. Alle reddingspogingen moch
ten niet baten. De vrouw zag haar man in de
richting van een eilandje zwemmen, maar
hij werd gehinderd door de overjas en de
zw'are laarzen die hij droeg. Kort daarop
veloor zij hem uit het oog. Het stoffelijk over
schot is nog niet geborgen.
Zes opvarenden van de Russische tank
boot „Toeapse", die in Juni toen zij op weg
was naar communistisch China, ten oosten
van Formosa door oorlogsschepen van de
nationalisten werd aangehouden en opge
bracht, hebben verzocht op Formosa te mo
gen blijven. Hun verzoek is ingewilligd. De
zes Russische zeelieden hebben geweigerd
terug te keren naar het gebied achter het
„ijzeren gordijn".
ABONNEMENTSPRIJS: Losse nummers 6 cent
Kwartaal-abonnement t
Axel binnen de kom f 1,35 Andere plaatsen f 1,75
Buitenland f 2,00
ADVERTENTIEPRIJS: 8 cent per m.m.
Bij contracten belangrijke reductie.
Ingezonden Mededelingen 20 cent per m.m.
Kleine advertentiên (maximum 6 regels) 1-5 regels
70 cent Iedere regel meer 12 cent extra.
V J l Vt-L V lUci8.1Il y CU CCll
A 1 -A A. A U AAA —A n —J V A I f rt /-V A T V f 1 1 Of* 4 X
S
is
