AXELSE COURANT
Omwenteling binnen 100 jaar
„Met raad en daad
nippers
J.C.VINK
Frankering bij abonnement, Axel
ZATERDAG 3 JULI 1954
68e Jaargang No. 75
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
VERSCHIJNT IEDERE WOENSDAG EN ZATERDAG
Ideaal voor ieder
die brieven schrijft!
k ,S
FIRMA
Markt 12
AXEL.
IN 1854: KINDERARBEID, DE PLAK, DE TREKSCHUIT EN DE KAARS.
IN 1954: SCHOLEN, VACANTIE, POSTZEGELS, VERKEER EN
EEN BANKSTEL.
De snelheid, waarmee het leven door de tijd jaagt, is zo groot geworden,
dat wij ons nauwelijks kunnen indenken, dat vele van de gemakken en omstan
digheden, waarover wij nu beshikken, voorheen niet bestonden. Onze groot
ouders, ja dikwijls nog onze ouders, leefden in een wereld, die een heel ander
aanzien had. Mak en we een vergelijking, dan moeten we toch toegeven, dat
we ondanks alle pessimisme op vele terreinen mogen spreken van vooruitgang.
Het leven van de kinderen onderging in
elerlei opzicht een verbetering. Honderd
jaar geleden vonden we nog geen regelmatig
gevulde schoolklassen met leerlingen. Het
schoolgaan werd beschouwd als een soort
uxe. Een middelbare school was een instel
ing voor goed gesitueerden en een univer
sitaire studie was alleen voor jongelui weg
gelegd, die vermogende ouders hadden of
vaders met een zeer hoog inkomen. Een z.g.
werk-student" zou eenvoudig geen leven
hebben gehad. Ook het (instituut van de
kleuterscholen is een product van de mo
derne tijd.
In 1854 kon men zijn kind van 0 tot 10
jaar wel laten opbergen bij een vrouw' die
er een soort school op na hield. Die school
was een ruimte, waar grotere kinderen speel
den en knutselden, maar waarin ook nog
een aantal wiegen stond van moeders, die
overdag werkten en gedurende die tijd de
pas verschenen wereldburgers (in een be
waarplaats brachten. Met behulp van ,de
plak", een pak voor de broek, een uur in
een hoekje staan werd de wind er onder
gehouden, zodat de kinderen de dag'wel
door kwamen op een of andere manier.
Overgens was men in die jaren meestal
niet lang meer een kind, want jongens en
meisjes werden van het zesde jaar af inge
schakeld voor het welzijn van de huishou
ding. Geen verbod tot kinderarbeid was nog
aanwezig, noch een arbeidswet, zodat men
kinderen van zonsopgang tot de duisternis
kon aantreffen in fabrieken en werkplaatsen.
de-artikel en men zou het in de meeste huis
gezinnen als een verspilling hebben gezien,
wanneer er een tapijt op de vloer zou hebben
gelegen.
Waar ook veel vrouwen in fabrieken en
werkplaatsen werkten, zou er toch geen ge
legenheid zijn geweest om eens rustig thuis
te zitten. Na afloop van de dagtaak was er
in huis nog van alles te doen en het gehele
gezin werd daarvoor ingeschakeld. Waar
zou men overigens de tijd vandaan halen
om in een stoel uit te rusten Men werkte
de gehele dag en als men mfet de dagtaak
gereed was, stapte rrien in bed. Dan was
het ook reeds lang donker en electrisch licht
bestond immers nog n'iet. Het branden van
een lamp of kaarsen was voor de meeste
gezinnen een luxe, waaraan nooit of alleen
op bijzondere dagen werd gedacht.
Kermis en jaarmarkt.
De meeste mensen verlieten hun v oon-
plaats zelden. Er was geen tijd voor en de
vervoermiddelen ontbraken. De vermaken,
die in een stad of dorp geboden werden,
vonden in die tijd derhalve veel meer waar
dering dan thans. Wij denken b.v. aan de
dorps- en stadskermis, die vroeger een ge
beurtenis van belang was.
Die kermissen waren niet alleen de centra
van vermaak, maar werden gecombineerd
met grote jaarmarkten, die iedereen bezocht.
Elk nieuw artikel dat populair werd, kwam
Sins dat Zuurbranden
Geen vacantie Op ÜW maag.
Het gehele maatschappelijk leven ontwik
kelde zich langs andere banen. Aan vrije-
tijds-besteding werd dn de meeste lagen van
de bevolking niet gedacht. Men werkte zo
lang het dag was. Wie tijd over had, kon
eens een lezing bijwonen. Men vond dat even
spannend als wij nu een bioscoopvoorstel-
ling.
Jonge meisjes gingen nog niet alleen de
straat op en zeker niet bij duisternis. Een
huwelijk betekende voor de meesten n'iet
meer dan een vrije dag. Aan bruidskleding
en een huwelijksreis werd eenvoudig niet
gedacht. Het zou ook onmogelijk zijn ge
weest, want de reis zou te voet of per trek
schuit moeten geschieden. De spoorwegen
moesten nog populair worden en aan fiets
of auto dacht niemand. Bovendien werd er
geen vacantie gegeven Zeer zeker het la
ger personeel kwa m daarvoor niet in aan
merking. Een algemeen recht op vacantie
bestaat immers pas sinds vorig jaar.
Het toerisme was een onbekend begrip.
Een werkgever zou een arbeider direct on
beperkt vacantie hebben gegeven, d.w.z.
ontslag, Wanneer men b.v. om een vacan-
lietoeslag had durven verzoeken. Wel een
schrille tegenstelling met onze dagen, waar
in werkgevers zich uitsloven om met hun
personeel een week naar de Ardennen te
gaan of een tocht langs de Rijn te maken
Geen verstand van politiek.
Het gehele politieke leven was in handen
van de betere kringen. Er bestond nog geen
algemeen stemrecht. De meerderheid van de
Nederlanders had geen besef van politieke
raken en men zou het een ongehoord schan
daal hebben genoemd, wanneer vrouwen
zouden willen stemmen. Aan de culturele
verheffing van de bevolkng werd geen aan
dacht besteed.
Kennis van lezen en schrijven was stellig
nog geen gemeengoed. Het postverkeer was
dientengevolge ook nog maar zeer beperkt.
De postzegel b.v. was nog onbekend. Het
sprak vanzelf, dat porto werd betaald door
de geadresseerde. De ontvanger van een
brief zou zich in die dagen beledigd hebben
gevoeld, wanneer hij een gefrankeerde brief
ontving. Dacht de afzender soms dat hij
geen porto meer kon betalen
Andere tijden, andere zeden. Dat zag men
ook in het huiselijk leven. De meerderheid
der bevolking bezat geen bankstel of een
„gezellig" zitje. Een tafelkleed was een weel-
Nog beter: voorkom bet
Met Renniee.
via de kermissen in gebruik. Dan kregen de
handelaren de gelegenhdid hun waren te
demonstreren en de bruikbaarheid er van
aan te tonen. Pas na de jaarmarkt op de
kermis was een artikel „ingevoerd" of men
zag er nooit iets van terug.
Bijzonder belangrijk was steeds de handel
in stoffen, want de kleding vormde een eeuw
geleden een veel groter probleem dan thans.
Confectiebedrijven waren nog volkomen on
bekend. Elk kleedingstuk was „maatwerk"
en het was een probleem om stoffen te be
machtigen, die door niemand anders werden
gedragen in een bepaalde stad of een be
paald dorpje. De kermismarkt bood kansen
op „koopjes" en aparte dessins en niemjand
wilde die missen.
Overigens betekende het maatwerk uit
die dagen meer werk dan een goede maat.
De meeste vrouwen moesten zich behelpen
en de kleding van het gehele gezin verzor
gen. Geen geringe taak waarbij het niet te
verwonderen is, dat er aan de pasvorm wel
eens iets mankeerde.
Ook toenbelasting.
Reizende kooplieden, kermismensen en
vreemdelingen werden meestal met vreugde
begroet in de tijd van onze grootouders. Zij
brachten waren', vertier enhet nieuws.
Want ook het krantenbedrijf is nog zeer mo
dern en kwam pas goed op na het begin van
onze eeuw.
Rond 1850 kenden wij nog het couranten-
zegel, een vorm van belasting, die het de
krantenbedrijven even zuur maakte als nu
de omzetbelasting voor vele zakenmensen een
blok aan het economisch been is. Er is niets
nieuws onder de zon Een krant zag men
dus maar zelden.
Drukwerk was nog een buitengewone luxe.
Berichten van geboorte en overlijden wer
den steeds mondeling rondgezegd door aan
sprekers, die een w'itte of een zwarte, steek
droegen, al naar gelang ze een geboorte of
overlijden moesten aankondigen.
Een kleine honderd jaar maatschappelijk
leven ging in vogelvlucht aan ons voorbij.
Zij toonde een volkomen veranderde wereld
waarin de beelden van vandaag voor mor
gen antiek worden. Dwars door de veran
deringen en moderniseringen is toch een rode
draad aan te wijzen, die we de vooruitgang
kunnen noemen. Want wanneer we de maat
schappelijke historie nog eens nader beschou
wen, dan wil niemand onder de thans leven
de generaties terug naar die z.g. „goede oude
tijd", die slechts een droombeeld is uit onze
gedachtenwereld maar in werkelijkheid niet
bestaan heeft.
De autobussen van de Twentse electri-
sche tramwegmaatschappij kunnen binnen de
minuut worden schoongemaakt. De maat
schappij bezit een wasapparaat, waarvan er
maar zeven op de Wereld bestaan, n.l. vijf
in Engeland, één 'in Nieuw-Zeeland en deze
van de Twentse tramwegmij. Het apparaat
bestaat uit een tunnel van horizontale en
verticaal draaiende borstels, waaruit (tevens
w-ater wordt gespoten. Per uur kunnen 60
tot 80 bussen worden gewassen-
Dinsdagnacht is op de rijksweg in de
buurt van Hulshof een grote tankauto van
de internationale tankautodienst dit Uithoorn
tegen een boom gereden en omgeslagen. Uit
de achterste van de twee tanks, waarin een
gat werd geslagen, stroomde kokende teer
over de weg. De tank bevatte 18 ton van
deze vloeistof. De voorste tank kwam ge
heel over de weg te liggen. De verbindings
weg ussen Zwolle en Amersfoort was ge
heel afgesloten. Het verkeer moest langs
een grote omweg geleid worden. De w'ielen
van de tankauto werden afgerukt en een
zware boom bijna ontworteld. De brandweer
ut Nunspeet was spoedig ter plaatse. Het
mag een wonder heten dat de beide chauf
feurs van de tankwagen ongedeerd uit de
ravage te voorschijn gekomen zijn-
Maandagmiddag kwam een Amerikaans
toeristenpaar de hulp van de politie te Am-
sterdarri inroepen, daar de dame kort te
voren een gouden polshorloge ter waarde
van 4500 verloren had. Het horloge was
een 27 jaar oud familiestuk met platina voor
plaat, dat met diamantjes bezet was. Het
horloge was intussen gevonden voor de 'in
gang ven het hotel waar de Amerikanen
logeren. Het bleek dat het door het breken
van een schakel gevallen was. Het was ge
vonden door het kamermeisje van een ander
hotel. De politie kon nu het kostbare uur
werk teruggeven aan de gelukkige Ameri
kaanse dame, die op haar beurt het kamer-
meiisje, dat binnenkort gaat trouwen, ge
lukkig maakte met de uitgeloofde beloning.
IN Moerbeke-Waas werd de 45-jarige
R. de BI. met verbrijzelde schedel aange
troffen- Het bleek dat de BI. naar een ker
mis was geweest, waar het tot ruzie en
nioeilijkheden was gekomen. Stomdronken
was hij naar huis teruggekeerd. ,De vrouw
en de dochter van de verslagene zijn door
het parket van Gent verhoord. Later werd
nog een zekere Fl. uit Moerbeke verhoord,
die vriendschappelijke betrekkingen mte de
vrouw en de dochter van de vermoorde zou
hebben onderhouden. De vrouw heeft be
kend, dat zij haar man de dodelijke slag met
een timmermanshamer heeft toegebracht tij
dens een hevige ruzie.
Op Texel zijn noodrantsoenen gevon
den, aangespoeld aan het Texelse strand. De
blikjes zijn vermoedelijk afkomstig van een
opengebarsten wrak van een schip, dat in
de tweede wereldoorlog langs onze kust is
getorpedeerd. Iedereen uit het dorp Den
Hoorn trok er op uit m te jutten- De blikjes
bevatten koekjes, een paar ons poedercho
colade, tabletten melkchocolade, gedroogde
vruchten enz. De inhoud was prima gecon
serveerd.
Na 10 jaar van „vrijwillige gevangen
schap" zijn de oud-commandant van een
Duitse onderzeeboot, Ernst Benders en twee
van de bemanningsleden op een Australisch
schip 'in Hamburg aangekomen. Het Duitse
opperbevel gaf in 1944 de gehele bemanning
als vermist op. De commandant, die over
tuigd was van de nederlaag van de Hitier-
regering, had echter met toestemming der
bemanning koers gezet naar de Carolinen,
waar hij in October 1944 de onderzeeboot
op het strand zette van het eiland Koesaei.
Vier bemanningsleden trouwden er met in
heemse vrouwen. De Duitsers leefden van
jacht en visserij. Zij werden dank zij hun
goede verstandhouding met de inheemse
bevolking niet ontdekt.
De polifiie te Valkenswaard heeft in
de nacht van Zondag op Maandag op ver
zoek van de Officier van Justitie te Den
Bosch de notaris J- J. S. te Valkenswaard
gearresteerd. Hij wordt beschuldigd van be
lastingfraude, deviezenovertreding en andere
duistere daden. De zaak kwam aan het rol
len door het onderzoek van enkele belas
tingkwesties.
ABONNEMENTSPRIJS, Losse nummers 6 cent
Kwartaal-abonnement
Axel binnen de kom f 1,55 Andere plaatsen f 1,75
Buitenland f 2,00
Drukker UitgeefsterFIRMA J. C. VINK
Red. en Adm.: Axel, Markt 12, Tel. 0 1155-646
HoofdredactieJ. C. VINK
ADVERTENTIEPRIJS: 8 cent per m.m.
Bij contracten belangrijke reductie.
Ingezonden Mededelingen 20 cent per m.m.
Kleine advertentièn (maximum 6 regels) 1-5 regels
70 cent Iedere regel meer 12 cent extra.
U hoeft geen vrees te hebben voor overtollig maag
zuur en het pijnlijk zuurbranden dat daardoor ont
staat. Neem Reönies bij voorbaat, iedere keer dat gij
iets eet dat wel eens „verkeerd zou kunnen vallen
't Zou interessant zijn ,als ge in Uw omgeving eens
vroeg, wie wel allemaal Reünies gebruiken.
Met Rennies behoort lijden aan zuurbrand tot het
verleden.De brand is al geblust vóórdat ze uitslaat.
Ingez. Med.
f«
N. B. Kan een gehuwd persoon met een pension
van 1245..per jaar nog recht doen gelden op eert
uitkering van de noodwet Drees
Antwoord Ja. Wij weten niet waar u woont, maar
in ieder geval kunt u zich vervoegen bij de Raad
van Arbeid in Uw district.
Abonné. Ik bewoon een huis van de gemeente en
daarin heb ik een, kantoor gevestigd, waarmede de
personele belasting rekening houdt. Voor 50% is het
bedrijfsruimte en de andere helft is woonruimte. Is de
huurverhoging geheel of gedeeltelijk op mij van toe
passing
Antwoord Als van een onroerend goed meer dan
60% van het vloeroppervlak behoort tot een niet zelf
standige woning, wordt het als woning beschouwd.
Is dit niet het geval, dan wordt het beschouwd als
bedrijfsruimte. Voor bedrijfsruimten blijft de huur
prijs van 31 December 1953 gelden, tenzij partijen
anders overeenkomen. De nieuwe huurprijs, die door
een eventueel te sluiten overeenkomst door partijen
ontstaat, mag de huurprijs van 31 Decemeber 1953
echter niet met meer dan het voor uw gemeente gel
dende percentage voor woonhuizen overschrijden. In
feite komt het dus hier op neer dat u uiteindelijk
voor een bedrijfsruimte dezelfde huurverhoging moet
betalen, als de eigenaar u een nieuwe overeenkomst
voorlegt.
H» S. Wij bewonen een huurwoning, hebben deze
helemaal op eigen kosten laten opknappen. Nu gaan
we er uit, heben we recht op vergoeding en mogen
we het aangebrachte er weer uithalen
Antwoord De huurder mag bij ontruiming van
het gehuurde goed .afbreken en naar zich toenemen,
al hetgeen hij daaraan op zijn kosten, heeft doen
maken mits zulks gedaan worde zonder beschadiging
van het goed. Zo staat het vermeld in het Burg. Wet
boek, artikel 1603. Als u uw huiskamer hebt laten
verven of behangen, zult U bezwaarlijk die verf of
s
het behang er af kunnen halen zonder beschadiging
van het goed. Hebt u daareentegen een vaste was
tafel geplaatst, dan kunt u deze gerust meenemen!,
maar u dient te waken voor beschadiging. Een bij
gebouwd kamertje op zolder kunt u afbreken, maar
zorg er voor, dat u het gehuurde goed niet beschadigd.
Breng alles terug in de oorspronkelijke toestand, dan
kan men u nimer iets maken. De nieuwe huurder zal
u vanzelfsprekend niets vergoeden voor de aange
brachte verf en behang. Van de eigenaar kunt u
dat evenmin vergen. U hebt een en ander immers
gedaan voor uw eigen genoegen.
G. te V. Is D.U.W.-arbeider. Door ziekte en op
name van zijn vrouw en plotseling wegblijven van de
aangenomen gezinsverzorgster (er zijn vier kleine
kinderen) kon hij niet meer naar zijn werk.. Moet
de gemeente hem nu opnemen in de sociale bijstand
of niet
Antwoord i Deze vragensteller had bij de D.TJ.W.-
leidin galle gewenste inlichtingen kunnen krijgen. Er
was dan niet zoveel tijd verloren gegaan. Wij radeni
hem aan, zich te wenden tot de dienst van sociale
zaken (rijkssteunregeling), die dit geval nader bekijken
zal. Er wordt zoveel mogelijk voor gezorgd, dat geen
enkel mens zonder inkomsten zit, maar kwesties als
de onderhavige, moeten onderzocht worden en dat
vraagt tijd. Als alles gegaan is, zoals vragensteller
heeft geschreven, zal er naar onze mening wel uit
komst zijn.
J. E. K. Loopt in de invaliditeitswet en, heeft ge
hoord, dat de kosten verbonden aan eenj „omscho
ling". verhaald kunnen worden op de Raad van Ar
beid. Is dat juist
AntwoordNeen, dat is niet zo. Wij veronder
stellen, dat u bedoelt, de ongevallenwet. In dat geval
bestaat er inderdaad een kans op tegemoetkoming.
Leg uw geval maar voor aan de Raad van Arbeid
in uw woonplaats, dan is de kwestie direct opgelost.