AXELSCHE ftfi COURANT FrarkeHrg bij abonnement, Axel. ZATERDAG 28 IANUARI 1950. 64 lAARGAN'G n 34 NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD Verschijnt iedere VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN Woensdag en Zaterdag Drukker-Uitgeefster: Firma J. C. VINK Adres Redactie en Administratie: AXEL Markt 12 Postbus 16 Tel. 56§ Hoofdredactie: T. C. VINK-van VESSEM Het boerenbedrijf in Denemarken. Denemarken is een land vrijwel zonder dorpen. Wel zijn er steden soms haven steden, soms ook rond een min of meer belangrijk centrum gebouwd. De eentonig heid van het platteland met zijn uitgestrekte weiden en korenvelden wordt hier en daar onderbroken door de alleenstaande kerken met hun witgekalkte torens of door over blijfsels uit een ver verleden de ronde terpen en de cirkels van reuzenkeien, af komstig uit de ijstijd, waarbinnen de ouder lingen der gemeenten eens hun vergade ringen hielden. Het open landschap is als bezaaid met lage, witgekalkte boerderijen, soms gedeel telijk uit hout opgetrokken met strooien of pannen daken, waaromheen een indruk wekkend complex van bijgebouwen ligt, die tijdens de barre, koude winter dienst doen als stallen en opslagplaatsen voor voer en werktu gen. Hagen ziet men niet, alleen hier en daar schuttingen teg^n de wind. Overal grazen de talloze rode üee se en witzwarte Jutland koeien in rijen de weilanden af, methodisch als een gras machine. Er zijn weinig overjarige graasweiden, maar veel eenjarig gias, klaver en lucerne- klaver. De Dene i munten uit in het kwe ken van zuivere grassoorten, en voeren het zaad zelfs uit naar het buitenland. Behalve graan en rogge groeit er tarwe en uit stekende haver en gerst. De oogsten zijn er overvloediger dan waar ook ter wereld, maar dit is niet toe te schrijven aan de natuurlijke rijkdom van de grond, die niet zo heel lang geleden nog grotendeels onvruchtbaar, zuur en drassig was. Drooggelegde grond. De tegenwoordige grond in Denemarken is bijna even kunstmatig als die in Neder land. Gedurende de laatste 25 jaar der 19ï eeuw en het begin der 20e eeuw span den de Denen al hun krachten in om hun natte velden te draineren, meren en fjorden droog te leggen en moeras, heide en arme gronden bruikbaar te maken met behulp van kalkmergel, mest en kunstmeststoffen. Het initiatief berustte bij een particuliere onderneming, de organisatie Heath, die zich, nadat de Duitsers in 1864 Sleeswijk aan Denemarken hadden ontnomen, ten doel stelde swat buiten de grenzen verloren was gegaan, in het land zelf te herwinnen*. Naderhand kwam de staat met fondsen te hulp en nam tenslotte de gehele verant woordelijkheid voor de plannen over. Gedurende de jaren van algemene werk loosheid tussen de beide wereldoorlogen was er werk in overvloed en werd er in een enkele campagne en in weinig meer dan een mensenleeftijd ongeveer 800000 ha. vruchtbare grond toegevoegd aan het lanbouwgebied van dit kleine land. De Deense boerderij en de Deense land bouw zijn gebaseerd op een weldoordacht plan en zijn niet slechts bij toeval tot stand gekomen. Gedurende de late middeleeuwen verviel de positie der boeren tot weinig meer dan die van erfpachters, hoewel hun grond nooit officieel werd onteigend. Zij genoten echter de bescherming der Deense koningen en na het einde der 18de eeuw verkregen zij, als gevolg van de landbouw hervormingen achtereenvolgens persoonlijke vrijheid, bezitswaarborg en tenslotte vrij eigendom. Hiermede gepaard gingen zekere maat regelen, die vooikwamen dat de landerijen tengevolge van erfrechten en bruidschatten werden verbrokkeld tot kleine verspreide stukken land de vloek van zovele landen, waar landbouw hoofdzaak is. En naarmate de landbouwbevolking toenam geraakte men tenslotte in de laatste jaren der 19e eeuw tot een doelbewuste volksplantingspolitiek. Behoefte aan intensievere bebouwing. Vele drooggelegde streken en vroegere grote landgoederen werden verbrokkeld tot kleine boerenerven. Overal lagen de nette, popperige boerenhuisjes verspreid langs de hoofdwegen temidden van boomgaarden, ieder met een larg en smal stuk grond daarachter, verdeeld in veldjes knolgewas sen, koren, grasland, enz. Nu zijn de boerenhuisjes vervangen door kl ine of middelmatig grote boerde ijen van 10 tot 25 ha., waar het werk voornamelijk wordt gedaan door de boer en zijn g zin. Betaalde arbeid wordt er niet zozeer vrr richt door getrouwde boerenknechts, die in de buurt hun eigen huisje hebben, maar door jonge mannen en meisjes, zelf boeren zoons en dochters, die bij de boer inwonen, bij hem aan tafel eten, het gezinsleven delen en zodoende de ervaring opdoen, die voor het beheer van een boerenbedrijf en een boerenhuishouding noodzakelijk is en die zij menselijkerwijs niet zo geredelijk van hun eigen ouders zouden hebben aan vaard. Niettegenstaande de zware arbeid en de lange werkdagen is de levensstandaard op deze boerderijen merkwaardig hoog. De huizen zijn ruim en goed gebouwd, goed gemeubeld en goed onderhouden. Boeken, radio, kranten, vakbladen en tijdschriften hebben een intellectuele sfeer geschapen, die het leven aanmerkelijk verrijkt heeft. Er is veel geschreven over de Deense volkshogescholen, die zoveel tot de homo geniteit en de culturele ontwikkeling van de plattelandsbevolking hebben bijge dragen. Zij vormden in cultureel opzicht wat de landwinning in materieel opzicht betekende een antwoord op het bijna een eeuw tevoren door de Duitsers toege- bracnte verlies. Landbouwtechniek noch landb juwwetenschap wordt er onderwezen, daar niervoor speCialfe scholen bestaan, die ecnter van later datum zijn. De bedoeling van de volkshogescholen is een gemeen schap en een natie te vormen, met door middel van hys'erische ltuzen als ,Blut und Boden", maar berustende op een ethische en realistische grondslag. Er wordt geschiedenis, poëzie en fok'ore onderwezen, terwijl ook aan het muziekonderwijs de nodige aandacht wordt besteed. Zij zijn de universiteiten voor de Deense boer, niet zozeer om de kennis die hij er opdoet of de intellectuele opleiding die hij er ont vangt, als om het contact dat hij er heeft met zijn eigen generatie van toekomstige boeren en de levenskrachtige en onwereldse gemeenschap waarin hij op een nog ont vankelijke leeftijd wordt opgenomen. Een gevolg is geweest dat de Deense landbouw met één slag van een zuiver commercieel op een meer intellectueel niveau werd gebracht. Bovendien won zij door de coöperatieve zuivelinrichtingen, dte nu door het hele land verspreid, wer den opgericht door boeren, die elkaar zo goed kenden dat zij niet eens de moeite namen zich als firma te laten registreren. Er werd geen kapitaalintekening gehouden maar de belofte der leden om met hun gehele vermogen voor de onderneming borg te staan en daaraan hun totale melk productie te leveren was voor iedere bank voldoende waarborg om hen financieel te steunen. De binnenlandse en later ook de buiten landse handel in Deense boter was geba seerd op wederzijds vertrouwen en op de uitstekende kwaliteit, die weer was terug te voeren tot de goede organisatie der productie en de verzorging, voeding en raszuiverheid van de koeien. Hetzelfde zou men kunnen zeggen van Deens spek: om aan de eisen der export tegemoet te komen werd er, geheel kunstmatig, een nieuw ras varkens gefokt. Het Deense boerenbedrijf was niet altijd zo intensief en gespecialiseerd naar de eisen van de afzetmarkten. In het midden der 19a eeuw bestond de landbouw in Denemarken nog voornamelijk uit graan- verbouw en veeteelt, maar zodra er tarwe uit Amerika werd ingevoerd viel de hele landbouw-economie in duigen. Coöperatieve inspanning. De overgang naar de pluimvee en var- kensteeit was niet het onwillekeurige gevolg van de druk der omstandigheden, maar ver liep volgens een zorgvuldig uitgedacht plan, dat coöperatief ten uitvoer werd gebracht, zowel wa» de verkoop der producten als de aankoop vdn bedrijfsbenodigheden be treft. Nu siaat de Deense boer echter op nieuw voor een moeilijke beslissine. Zelfs voor de oorlog was de voornaam ste afzetmarkt Engeland al niet meer wat zij vroeger was. Tengevolge van wer keloosheid en de overeenkomst van Ottawa was de export aar merkelijk verminderd, die gedurende de oorlog bovendien, behalve naar Duitsland, geheel werd stopgezet. Het ergste was dat de blokkade alle invoer verhinderde van goedkoop veevoer, waarmee de Deense varkens tot dusver waren gevoed en die de hogf m ikprodiicti*' der Deense koeien had mogelijk gemaakt. Het aantal varkens verminderde sterk en, hoewel het aantal koeien vrijwel onveran derd bleef, ging de melkproductie waar schijnlijk ten voordele van de koe ach teruit. Voor het boerenbedrijf betekende dit alles een grote klap. Nu staat de vrije wereld opnieuw voor de Denen open en biedt afzetmarkten, bege rig naar al het goede dat zij kunnen leve ren. Maar zelf zitten zij op zware lasten en zijn niet meer zoals vroeger in slaat te con curreren met hun collega's in de nieuwe wereld. Vele factoren werken hen tegende hoge levensstandaard in Denemarken, de prijzen van industriële goederen als gevolg van hoge lonen en de afwezigheid van grond stoffen, de beperkte landoppervlakte, de onmogelijkheid om de nodige hoeveelheid veevoer tegen redelijke prijzen te importe ren. Wat blijft hun dus over Mechanisatie der boerderijen zou de kosten enigszins doen dalen. De coöperatieve beweging zou de kleinere landbouwwerktuigen binnen het bereik van de boer kunnen brengen, en de grotere zouden als eigendom van de coöperatie aan een ieder beschikbaar kunnen worden ge steld. Maar er zit meer aan de zaak vast. Zal de vrije wereldmarkt in grondstoffen en voedsel ooit weerkeren Zal de Deense boer ooit weer naar willekeur zijn mais en lijnkoeken uit Amerika kunnen betrek ken en zijn eieren, spek en boter vrij kun nen verkopen Wat hierop het antwoord ook moge zijn hij zal de moeilijkheden langzaam maar zeker tot een oplossing brengen met behulp van zijn gezond verstand, democratische discussies en, niet in het minst, met behulp van zijn uitstekend georganiseerd coöpera tie! systeem. 1637 Zuivelfabrieken Fabriceren boter. Even voor de laatste oorlog exporteerde Denemarken meer boter dan enig ander land ter wereld nl. 25—30 pet. van de totale wereldproductie. In de omwikkeling van de Deense zuivelindustrie zijn twee factoren van grote invloed geweestde uitvinding van de centrifugale afromingsmachine door de Deense ingenieur L. C. Nielsen in 1880, en de oprichting van de eerste coöperatieve melkerij in 1882. Tegenwoordig zijn er, regelmatig over het land verspeid, 1637 zuivelfabrieken. Hiervan zijn er 1374 coöperatief die geza- melijk 90 pet. van de totale melkproductie verwerken. In 1931 bereikte de boter-export zijn hoogtepunt met 170,000 ton. Al vroeg gaven de Deense boeren zich rekenschap van het belang van een stan daard-kwaliteit. In 1900 werd het merk Lur als algemeen handelsmerk door alle Deense zuivelfabrieken erkend. Toestemming om dit merk te mogen voeren kon alleen wor den verkregen wanneer de boter aan zekere strikte eisen voldeed wat betreft kwaliMt, zuiverheid en watergehalte, en na 1906 moest alle boter bij de wet van het Lur- merk zijn voorzien om te mogen worden uitgevoerd. Ook de verpakking moest aan zekere eisen voldoen, en op ieder pakje moest de datum van fabricage zijn aangege ven zodat de verbruiker zich van de vers heid kon o/ertuigen. Bovendien stond op het pakje het indentiteiisnummer van de producent vermeld, zodat eventueel kon worden nagegaan van wie de boter afkom stig was. Gewoonlijk driemaal per jaar worden er door de boter-keuiingscommissies van de regering bij de wet voorgeschreven keuringen gehouden. In deze commissies zijn expor teurs, directeurs der zuivelfabrieken en regeringsinspecteurs vertegenwoordigdhun uitspraken zijn doorslaggevend. Bovendien wordt de exportboter wekelijks geanalyseerd en gekeurd op onregelmatige tijden en van elke willekeurige hoeveelheid gefabriceerde boter om een zo rechtvaardig mogelijke beoordeling te verzekeren. Ook worden er onverwachte inspecties gehouden in melke- rijen, boter-f xportfirma's spoorweg en haven opslagplaatsen. Er staan zware straffen op het niet voldoen aan de eisen. In 1947 bedroeg de boter export 86.000 ton. De gedeeltelijke mislukte oogst en het voortdurend gebrek aan veevoer van over zee hebben de productie verminderd, maar hieraan is gedeeltelijk tegemoet gekomen door een verdere vermindering van het Deense boter-ra: tsoen en de vervanging door margarine. (Denmark Illustrated) Gemeenteraad van Axel. ZITTING VAN DINSDAG 24 JAN. '50. Afwezig de h.h. P. J. van Bendegem en R. J. van den Berg, met kennisgeving. Na de opening gaf burgemeester van Oeveren allereerst een overzicht over het geen 1949 voor de gemeente heeft gebracht. Spr. hoopte op een spoedig herstel van wet houder van Bendegem, die nog steeds het bed moet houden en dankte daarna de secretaris met zijn medewerkers, de dienst gemeentewerken en het personeel van het gasbedrijf met zijn directeur voor hetgeen zij allen in het belaag der gemeente hebben gedaan. Het aantal inwoners onzer gemeente liep in 1949 met 1 terug (van 6931 naar 6930), het geboorteoverschot was 84, het vestigings tekort 85. De 12 woningen, met de bouw waarvan de gemeente in 1948 was begonnen, wer den voltooid. Aangevangen werd met de bouw van 120 simplex-montagewoningen. Gehoopt wordt, dat de eerste binnen enkele maanden gereed zullen komen. De parti culiere bouw vertoonde enige opleving. Per 31 Dec. '49 stonden op de lijst van woningaanvragen 86 gezinnen van twee personen, 176 gezinnen van drie of meer personen en 27 trouwlustigen, totaal 289. Dit aantal is thans gestegen tot 294, dat is 33 meer dan op 1 Jan. 1949; het aantal aanvragen is hoger dan ooit tevoren. Van deze 289 aanvragen zijn er 51 van personen buiten deze gemeente ligt. De aanvragen van buiten zullen nog vermeerderen als de C.N.A. gaat werken. Volgens een rapport van het Centraal Bouw- en Woningtoezicht was het tekort aan woningen na het gereedkomen van hel bouwplan 1949 nog 277, terwijl er 720 woningen zijn welke niet aan de minimum eisen van de Bouwverordening voldoen. Aangenomen dat deze in 10 jaar moeten verdwijnen zouden dan per jaar 72 wonin gen extra gebouwd moeten worden, zonder rekening te houden met de normale behoefte voor bcvolkings aanwas en vestiging van industrie-arbeiders. Alleen in 1949 zijn 175 aanvragen inge schreven. Het aantal in 1949 uitgegeven vergunningen bedraagt 227, te verdelen in 86 nieuwe vestigingen (29 vrije woning en 57 inwoning) en 141 interne (130 vrije woning en 30 inwoning). In de Oostelijke uitbreiding werden 2 nieuwe zijstraten aangelegd. Aan de onhoudbare toestand van de Sin- geiweg kwam een eind. Door aansluiting aan het nituw-aangelegde verlengde van de Bylocquestraat ontstaat hier een belang rijke ader voor het doorgaand verkeer. Het woningbedrijf kon dit jaar gaan fui.ctionneren. Een grondige herziening van het uitbrei dingsplan werd vastgesteld, waarbij met de te verwachten ontwikkeling in de toe komst rekening is gehouden. Met het oog op de uitbreiding van het woongedeelte werd besloten tot aankoop van gronden ten Zuiden van de kom. Dit terrein wordt ontsloten door omleg ging van het zijkanaal Axel-Hulst waar door tevens aan de waterverontreiniging een eind zal komen en aan die zijde een royale en aantrekkelijke entree tot stand komt. Voor het maken van een ontwerp-groen- stroken in de kom stelde de raad een bedrag beschikbaar, terwijl verschillende punten in de gemeente werden opgeknapt. Voor het opmaken van een geheel nieuw rioleringsplan werden gelden beschikbaar gesteld. Door de omlegging van de rijkswater leiding zal ook de toestand van het water in de Kleine Kreek bij de bad- en zwem inrichting aanmerkelijk verbeterd worden. Voor de particuliere exploitatie van een badhuis werd door de raad een garantie verleend, waardoor dit initiatief wordt be vorderd. Bereikt kon worden, dat voor de stich ting van een jeugdherberg in Zeeland deze gemeente werd gekozen. De voorbereidin gen zijn in volle gang. In de oehoefte aan een recreatie-terrein wordt thans voorzien door het aanbrengen van bebossing op de terreinen van het Kroondomein in de omgeving van het conconrsterrein. Door lofwaardig particulier initiatief wordt getracht in de toestand van de muziektent die ook reeds meerdere malen ter sprake n «.oonnements- prljst Losse nummers 5 ct. Kwartaal abonnement Axel binnen de kom fl 1,25 Alle andere plaatsen in Nederland en Ned. Indiè fl. 1,55. Buitenland fl. 2, Advertentie prij» 7 cent per m.m. Ingezonden Meaedeelingen 20 cent per m.m. Kleine Advertentlèn (n^xlmum 8 regels) 1 5 regels 60 cent. iedere regel meer 12 cent extra. Kuwe buid Ruwe handen Ruwe lippen

Krantenbank Zeeland

Axelsche Courant | 1950 | | pagina 1