Nieuws- en Advertentieblad
voor Zeeuwsch-Vlaanderen,
No. 33.
DINSDAG 26 JULI 1932.
48e Jaarg.
J. C. VINK - Axel.
De koopkracht beslist.
FEUILLETON.
Een moeilijke taak.
Buitenland.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 75 Centfranco per post 1 Gulden.
Afzonderlijke Nos. 5 Cent.
DRUKKER-UITGEVER
Bureau Markt C 4.
Telef. 56 - Postrek. 60263.
1
tot 5 regels 60 Centvoor
Groote letters werden naar
ADVERTENT1ËN van
eiken regel meer 12 Cent,
plaatsruimte berekend.
AévertentiSn werden f r a n e e ingewacht, uiterlijk
tot Dinsdag- en Vrijdagveormiddag 11 ure.
De vorige week werd te Am
sterdam een congres gehouden
voor wetenschappelijke bedrijfs
organisatie. Dit congres nu is
Donderdag gesloten met een rede
van dr. H. Colijn, die daarin een
bizonder licht werpt op de op
lossing van het werkloozenpro-
bleem. Daar dit probleem aller
gedachten bezig houdt, en het
voorzeker van bslang is, als
groote mannen zich daarover uit
spreken, geven ook wij aan de
hand van een dagbladverslag hier
in beknopten vorm weer, hetgeen
dr. Colijn reide.
Sprekend over het algemeen
karakter van de beweging, die
door het congres is bestudeerd,
zeide hij, dat het streven naar
wetenschappelijke organisatie niet
overal met instemming begroet
wordt.
De beweging, die spr. op het
oog had, is de beschuldiging, dat
rationalisatie leidt tot werkloos
heid. Deze oppervlakkige maar
tegelijkertijd verbreide meening
kan maar niet met een enkel ge
baar genegeerd worden. De
kwestie is, dat het congres streeft
naar meer volmaakte productie
methoden, wat beteekent öf groo-
tere productie met dezelfde ar
beidskrachten öf en dat wordt
gevreesd dezelfde productie
met minder arbeidskrachten.
Men kan dit niet ontkennen.
Het is een voldongen feit. En
een treurig feit tevens, als men
in het oog houdt, dat millioenen
menschen, die bereid zijn te wer
ken, reeds geen emplooi kunnen
vinden. Zou men dan nog meer
menschen het brood kunnen ont
nemen Dat is de brandende
kwestie.
Maar daarmede is zeker geen
definitief vonnis uitgesproken over
het werk van het Congres.
Juist nu is er reden te over,
om door te gaan in de eenmaal
genomen richting, met uit
zondering wellicht van de groote
openbare werken mits er maat
regelen worden genomen, om
53)
Als o me een beetje terwille is,
zoo zei ik tegen den maai schalk
provoost, dan zal ik morgen uw partij
opnemen, want u zult zonder twijfel
in moeilijkheden komen. De heer de
Retz, op wiens aandringen het bevel
tot inhechtenisneming gegeven werd,
is weg, zooals u weet. De heer de
Viliequier zal er morgen wel van door
gaan, maar de heer de Rambonillet
komt zonder twijfel terug. Daar kunt
u verzekerd van wezen.
Deze opmerking miste zijn uitwer
king niet. Hij scheen een oogenblik
van zijn stuk te raken. Zonder iets te
antwoorden beval hij de mannen om
naar de trap te gaan. Ik deed de
grendels van de deur. De mannen van
de Brühl verzetten zich eerst heftig
tegen het bevel van den maarschalk,
provoost en hij moest ze door zijn
hellebaardiers van de deur laten drijven
Ik ging nu naar buiten, terwtjl S
mon achter mij de grendels weder
dichtschoof. De maarschalk-provoost
had op dat oogenblik een woorden
wisseling met Fresnoy, wiens leelijk
gezicht ik bij het licht van een toorts
■ontdekte. In een opzicht was de ellen
deling door de bescherming die hem
ten deel viel, er op vooruit gegaan
Hij was veel beter gekleed en droeg
zelfs een rijk versierde jas, maar he
laas kwam zijn gezicht nog onvoor-
deeliger uit tegen al dat fraais. Toen
hij me zag kwam er zoo'n helsche
Uitdrukking op zijn gezicht, dat zelfs
plotselinge groote veranderingen
te voorkomen. Dat moet ieder
duidelijk zijn, die de moeite neemt,
dieper op het werk van het con
gres in te gaan.
Overprodnetie.
Allereerst: wat is de eigenlijke
beteekenis van de overproductie,
waaronder de wereld lijdt? On
getwijfeld een teveel aan arbeids
krachten en hier en daar ook een
teveel aan producties. Machines
en werktuigen worden in het ge
heel niet of hoogstens nu en dan
gebruikt; fabrieken zijn gesloten,
evenals talrijke plantages in de
tropische gewesten. Dat alles
zijn feiten, die niet genegeerd
kunnen worden. Maar beteekent
dat nu, dat wij de goederen, die
vervaardigd zouden kunnen wor
den als de fabrieken worden
heropend, niet noodig hebben
Voor bepaalde producten moet
wellicht bevestigend worden ge
antwoord, maar in het algemeen
moet het antwoord luiden neen,
wij hebben die goederen noodig,
vele menschen hebben ze zelfs
bitter noodig. En toch worden
ze niet vervaardigd. Waarom
Omdat onze maatschappij zóó
verarmd is dat zij de noodige
koopkracht mist, om zich de
goederen te verschaffen. En der
halve blijven fabriek en plantage
gesloten.
Te vaak wordt over het hoofd
gezien, dat de welvaart niet wordt
bepaald door de hoeveelheid van
goederen, die binnen het bereik
van het volk kan worden gebracht.
En die is beperkt door de koop
kracht van de massa. De maat
schappij kan niet meer consu-
meeren dan zij kan betalen.
Lagere productiekosten.
Dat is één kant van het vraag
stuk. Maar er is nog een andere.
De productiekosten vormen een
belangrijken factor in de verhou
ding tusschen productie en con
sumptiekracht. Hoe lager de
productiekosten, des te grooter
de hoeveelheid goederen, die
binnen het bereik van het volk
kunnen worden gebracht op het-
de maarschalk-provoost er van scheen
te schrikken. Deze laatste beheerschte
zich en begroette mij op vormelijke
wijze. Ik zeide hierop, dat ik me aan
hem overgaf en voegde er bij, dat hij
op de toorts zou letten, die nog
brandde. Ik vreesde namelijk dat, als
deze uit mocht gaan, wij geen van
beiden ons leven zeker zouden zijn.
Hij scheen deze bedoeling te begrij
pen en verzocht aan Fiesnoy en zijn
mannen om ons door te laten. Ze
schenen hier echter niet veel last in
te hebben en de maarschalk-provoost,
die veel ontzag had voor de Biiihl,
riep diens hulp in. De Brühl stond
op de bovenste trap en nam mij met
een minachtenden glimlach op. Wat
voor plannen zou hij hebben, om mede
te gaan of om te blijven Als hij
eens ontdekt had dat zijn vrouw er
was? Mijn ongeduld om te weten wat
hij in zijn schild voerde, bracht mij
er toe om hem toe te spreken. Ik
kan u tot mijn spijt geen gastvrijheid
aanbieden mijnheer de Brühl, maar
dat komt omdat uw vriend, de Vilie
quier, zich met mijn zaken bemoeid
heeft.
Ik ben u «eer verplicht, zeide hij
met een duivelschen lach. Maar
maak u daar niet bezorgd over. Ah
u weg bent, zal ik meself wel weten
te helpen, beste vriend, aan hetgeen
het best in mijn smaak valt.
Kom, kom, zeide ik op koelen
toon, alsof ik de bedoeling van zijn
woorden niet begreep, en nadat ik een
schril gefluit liet hooren, ripp ik mer
heldere stem Maignan, Maignan 1
Ik behoefde niet voor de derde maal
te roepen, want voor de maarschalk-
provoost er iets tegen kon doen, werd
er boven een deur opengegooid en
zelfde niveau van de koopkracht.
De vrees voor rationalisatie is
een gevolg van de huidige econo
mische depressie. Men deinst
terug voor een grootere productie,
maar verliest uit het oog, dat de
fout schuilt in een te groote pro
ductie-capaciteit in vergelijking
met de koopkracht. Indien voor
dezelfde koopkracht meer goede
ren zouden kunnen worden ver
kregen, dan zou het resultaat
zijn grootere welvaart. Zelfs in
onze verarmde maatschappij. Ja,
speciaal in onze verarmde maat
schappij, want een vermeerdering
van de goederen, die binnen ons
bereik liggen, beteekent een zegen
voor de menschheid, en die zegen
zal te grooter zijn, naarmate de
maatschappij armer is.
De Staatsdiensten.
Wat spr. hier had uiteengezet,
heeft ook betrekking op de staats
diensten. Hij legde daarop den
nadruk omdat velen geneigd zijn,
den arbeid van 't congres tot de
particuliere ondernemingen te be
perken. Daaraan heeft het con
gres geen schuld. Het Neder-
landsche Instituut voor efficiency
heeft vanaf den aanvang een
groote belangstelling gehad voor
de organisatie van publieke dien
sten en dit congres heeft bewe
zen, dat de internationale effi-
ciency-beweging hetzelfde stand
punt inneemt.
En terecht. Want deze diensten
hebben niet minder dan particu
liere ondernemingen behoefte aan
gezond advies. Wellicht zelfs
meer. Want het is een bekend
feit, dat gouvernementen, uiterst
conservatief zijn in zaken van ad
ministratie. Nu is dat dan ook
in de private ondernemingen,
vooral in de groote geen onge
kend verschijnsel, maar het
staatsbedrijf spant toch de kroon.
Om de eenvoudige reden, dat
het nooit door concurrenten be
dreigd wordt. Daarom is zijn
administratie zoo snel verouderd
en versteend.
Bezuiniging noodzakeltyk.
Vooral in dezen tijd eischt de
weerklonk een zware stap op de trap
pen. De man, dien ik geroepen had,
stond nu vlak voor de Brühl, die een
nijdige vloek uitstootte en een stap
achteruit deed.
Maignan was wel altijd een moedig
persoon geweest, maar nit had hij zoo
iets ontzagwekkends over zich, dat
alle aanwezigen voor hem op zijde
gingen. Zooals hij daar glimlachend
naast de Brühl stond en achteloos
met zijn zwaard speelde, wist ik dat
hij tegen ai de mannen van Fresnoy
was ongewassen.
Maignan, zeide ik rustig, ik
ga vannacht ergens anders logeerer.
Als ik weg ben, ga je je mannen
halen en bewaak deze deur. Als iemand
soms het slot wil forceeren, dan weet
je wat je te doen staat.
Daar kur.t u op rekenen, kapitein,
zeide hij.
Zelfs als het de heer de Brü'il
was, voegde ik er bij.
Natuurlijk.
Je moet tot morgen of overmor
gen op wacht blijven staan, tenminste
als mijnheer de Brühl zoo lang blijft,
maar als hij weg gaa', dan moet je
de bevelen opvolgen van de personen
die binnen zijn.
Mijnheer de Marsac kan er op
rekenen, zeide hij zijn zwaard in de
hand nemend.
Met een glimlach wendde ik me nu
tot de Biühl, die met een woedend
gezicht had staan luisteren.
Dat is dus in orde, mijnheer de
Brühl, zeide ik op opgewekter, toon.
Ik wensch u goeden nacht en hoop u
morgen bij de brug van Chaverr.y te
vinden, maar voor we ons duel be
ginnen zal ik Maignan even onder de
brug laten kijken
organisatie van de staatshuishou
ding de grootst mogelijke bezui
niging.
Het is noodzakelijk, dat het
mes in de uitgaven wordt ge
zet ook kleine bezuinigingen
mogen niet verwaarloosd worden.
Gedreven door een schijnwel
vaart, hebben de regeeringen van
alle landen dezelfde fouten ge
maakt als vele private onderne
mingen. Uitbreiding en een bijna
ongelimiteerde expansie waren
de gevolgen van den overvloed
van geld, die de schatkisten
vulde, terwijl tegelijkertijd de
prijsstijging de uitgaven tot e«n
ongekende hoogte opdreef. Een
hoogte, die nu door een onrust
barende vermindering der inkom
sten, onmogelijk kan gehandhaafd
blijven. Overal bedreigt de fi-
nanciëele crisis de welvaart en
soms zelfs het bestaan der bur
gers. En hoe zullen de regeerin
gen reageeren op dit gevaar?
Hoe zullen zij evenwicht in de
begrootingen brengen Samen
trekking van hun werkzaamhe
den zal vaak onvermijdelijk zijn.
De salarissen zullen moeten
worden verlaagd en zijn reeds
gereduceerd. Maar dat is alleen
gerechtvaardigd als geen moeite
gespaard is om op andere wijze
te bezuinigen.
En hier komt de arbeid van
het Congres te pas. Maar hier
ook zal de taak het moeilijkst
zijn, want administratief conser
vatisme is stoutmoedig als een
leeuw en koppig als een muil
ezel. Daarom zijn geduld en vol
harding noodig. Maar als daarmee
succes behaald wordt, dan zal
het congres den dank oogsten
van ieder, en dat zal geen min
dere belooning zijn dan het re
sultaat in geldsommen, bij de op
lossing van het probleem der
wetenschappelijke organisatie in
een private onderneming.
Spr. besloot met zijn overtui
ging uit te spreken, dat het
congres heeft bijgedragen tot de
vermeerdering van de kennis en
het inzicht in de op te lossen
problemen.
HOOFDSTUK XXIV.
Alles wat er gebeurd was scheen
zoo'n indruk op den maarschalk-pro
voost te hebben gemaakt, dat hij me
buitengewoon beleefd behandelde. Hij
liet me mijn zwaard behouden en in
plaats van mij naar de gevangenis te
brengen verzocht hij me om dien
nacht in zijn huis door te brengen.
Ik wilde al die voorkomendheid
niet onopgemerkt voorbij laten gaan.
Ik gaf zijn mannen een fooi en vroeg
hem om een flesch wijn met mij te
drinken. Hij nam dit gretig aan en
zoo zaten we nog langen tijd met el
kander te praten en namen eindelijk
op gemoedelijke wijze afscheid, want
het was nacht geworden.
De gebeurtenissen van dien dag
hadden me zóó opgewonden, dat ik
geen oog dicht kon doen. Vanaf het
bezoek van Francois tot de komst van
den maarschalk-provoost was de eene
gebeurtenis op de andere gevolgd en
wat zou mij nu verder wachten? Tot
nu toe was alles betrekkelijk goed af-
geloopen. Ik had het grootste ver
trouwen in Maignan en twijfelde er
niet aaR of de Brühl zou er gauw
genoeg van krijgen om doelloos op
de trappen te zitten. De koning zou
misschien al binnen een uur naar huis
kunnen gaan en daarmede zou de
opdracht geëindigd zün, waarvoor ik
naar Blois was gestuurd. Het besluit
dat de koning ten opzichte van den
I koning van Navarre zou nemen, zou
zonder twijfel door de Rambouiliet
worden overgebracht. Misschien zou
den er nu voor Frankrijk betere dagen
aanbreken. Terwijl ik hier zoo over
nadacht, had ik een gevoel van vol
doening. dat ik één van degenen zou
Pruisen.
Rijkscommissaris Dr. Bracht
heeft Vrijdagavond voor de radio
een redevoering gehouden, waar
in hij o.a. zeide
Het lag niet in de bedoeling
der Rijksregeering met de ont
heffing uit hun functies van den
premier en den minister van Bin-
nenlandsche Zaken van Pruisen
den militairen uitzonderingstoe
stand af te kondigen. Eerst de
verklaring van staatsminister Se
vering, dat hij zich niet zou schik
ken naar de verordening van den
Rijkspresident en slechts voor
geweld zou wijken, maakte een
beperkte gebruikmaking der
machtsmiddelen van het Rijk
noodzakelijk. Deze is plaatselijk
tot de hoofdstad van het Rijk en
haar naaste omgeving en zakelijk
beperkt tot die maatregelen, welke
vereischt zijn voor de verzekering
van de ordelijke overneming der
ambtsbezigheden. Wie in de
hoofdstad van het Rijk het ver
loop der gebeurtenissen van de
laatste drie dagen heeft gadege
slagen, heeft zich kunnen over
tuigen van de volkomen orde
waarmede de vereischte over
gangsmaatregelen zijn afgewik
keld. Ik wil hiertoe in alle
openlijkheid allen danken die
hiertoe hebben medegewerkt. Dit
optreden heeft er wezenlijk toe
bijgedragen de autoriteit van den
staat Pruisen te versterken en de
beweringen te weerleggen dat het
bij de maatregelen gaat om een
door willekeurige politieke ge
zichtspunten bepaalde actie van
het Rijk tegen het land Pruisen.
Daarom heb ik er ook waarde
aan gehecht aan de bekende
verklaringen slechts voor geweld
te zullen wijken tegemoet te ko
men in een vorm, welke over
eenkomt met de persoonlijke
waardigheid der afzonderlijke
functionarissen.
De taak welke de Rijkskanse
lier mij, in zijn hoedanigheid van
Rijkscommissaris, heeft opgedra
gen, heeft niets te maken met
een of andere politieke manoeu-
zijn, die krachtig hadden medegewerkt
aan de voorbereidende maatregelen
van dit herstel. Ik wist echter dat ik
van den kant van den koning van
Navarre op geen bescherming be
hoefde te rekenen en ik was zeer be
nieuwd hoe het nu verder met mij
zou afloopen. Ook dacht ik aan
freule de la Vire.
Het was of ik nu pas begreep,
waarom ze z!ch zoo zonderlidg tegen
over mQ gedragen had en zich tus
schen mij en den koning had gedron
gen om diens zwaard af te weren. Ik
dacht na over alles wat gebeurd was
sinds we elkander kenden. Eerst aan
de toespeling van den nar toen ik aan
het hof fe St. Angely zoo'n dwaas
figuur had geslager, toen aan wat er
bq mijn moeder was voorgevallen en
aan haar houding ten huize van de
Rosny. Alles verscheen me in een
gansch ander licht.
Reeds op middelbaren leeftijd en
half grijs had ik nooit aan zootets
durven denken en nog kwam me het
als iets wonderlqks voor.
Het was reeds morgen en ik had
nog geen oog dicht gedaan. Met ge
noegen zag ik de zon in een wolke-
loozen hemel opkomen. Ik warmde
mij in die zachte stralen, die mg met
nieuwe hoop vervulden.
Buiten hoorde ik een klok acht uuf
slaan en opeens hoorde ik in de gang
een geratel van kettingen.
Ik wachtte met angst af wat dat
kon beteekenen, toen de deur van mgn
kamer geopend werd en tot mijn
groote verbazing de doove knecht van
Fresnoy. die ik in het huis aan de
d'Arcy zoo had toegetakeld, naaf
binnen kwam.
(Wordt vervolgd)
AXELSCHE
COURANT
