Xo. 8'i.
31e Jaar**.
Zaterdag 22 Januari 1916
Nieuws- en Advertentieblad
voor Zeeuwsch-Vlaanderen.
F. DIELEMAA
De Watersnood.
D>t blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 Maanden 50 Centfranco per post 60 Cent.
Voor België 70 Cent. Afzonderlijke Nos. 5 Cent.
DRUKKER—UITGEVER
AXEL.
A UVERTENTIEN van 1 tot 4 regels 25 Centvoor
eiken regel meer 5 Cent. Groote letters worden naar
plaatsruimte berekend. Plaatsing S/2 maal.
Advertentiën worden franc» ingewacht, uiterlijk tot
Dinsdag- en Vrijdagnamiddag TWEE aren.
Dinsdagmiddag heeft H. M. de Konin
gin een langdurig bezoek gebracht san
het eiland Marken, dat door den waters
nood zoo zwaar beproefd is. Te voet
kon H. M. zicb naar de Kerkebuurt
begeven, daar het pad daarheennu
weer droog ligt. Zij toefde bij de ver
nielde huisjes en sprak deelnemend met
de menschen, o.a. met weduwe De
Waard en bakker Schouten Daarna
ging het per schuit naar de Moeniiwerf
om de verwoesting daar te zien en de
zwaar getroffenen toe te spreken. Ten
slotte begaf Hare Majesteit zich ook
naar de Rozeuwert,
de Witte Werf.
Het bezoek vau
plaats even nadat
de Groote Werf en
de Koningin vond
elf van de zestien
slachtoffers ter aarde waren besteld.
Ds. Klomp sprak eerst in de kerk, en
daarna op de begraafplaats een lijkrede
uit. Het was een plechtigheid, die diepen
indruk maakte op allen, die haar bij
woonden.
H. M. de Koningin bezocht ook de
andere streken.
Dinsdag heeft minister Posthuma, in
gezelschap van den directeur-generaal
van den landbouw, den heer P. van den
Hoek, en den inspecteur, den heer P.
B. Löhnis, een bezoek gebracht aan het
Tolhuis, het hoofdkwartier van de Mili
taire Verplegingscommissie.
In het geheel had de commissie
ongeveer 80Ö0 stuks vee uit Noord-
Holland „verwerkt". Voorts, een hon
derdtal paarden. Tot dusver zijn de
beesten meest alle gestald in (Je oumid-
delijke nabijheid van Amsterdam; op
het terrein bij de Superphosphaatfabriek
staan er ongeveer 450, in het Stadion
eenige honderden, en zoo ook in het
Abattoir. In het kamp aan den Laauweg
over het IJ zijn eenige duizenden scha
pen verzameld. Daar de toevloed van
vee uit het ondergeloopen land echter
nog altijd niet ophoudt, zullen er nu
transporten vertrekken naar den Haar-
lemmermëerpolder, Diemerbrug, enz.
Er is ook veel pluimgedierte aaugevoerd
uit Landsmeep. Het laatste is onderge
bracht in het Asyl voor Noodlijdende
dieren aan de Spaarudammerstraat.
Dinsdagavond ontving de commissie
bericht, dat er te Uitdam (gem Broek
in Waterland) groote behoefte bestaat
aan levensmiddelen en brandstoffen.
Onmiddellijk zijn er maatregelen geno
men om daarin te voorzien.
J\. R. crt.
Uit Amsterdam wordt gemeld, dat de
Koningin den heer S. van Eeghen ten
paleize heeft ontvangen, in zijn kwaliteit
van voorzitter van Administrateuren
der Algemeene Vereeuigde Commissie
tot leniging van rampen door Waters
nood, ten einde van den -lieer Van
Eeghen eenige inlichtingen te verkrij
gen omtrent de werkwijze dier com
missie.
De Koningin heeft den heer Van
Eeghen meegedeeld, dat zij bereid is
met een gift van tiendu zeinl gulden
de lijst te openen met dien verstande,
dat wanneer mocht blijken dat later
meer noodig is dan de dan ingekomen
giften mochten bedragen, H.M. het voor-
uemen heeft een tweede gift te laten
volgen.
H.M de Koningin Moeder heeft, naar
aanleiding van den watersnood aan de
algemeene vereenigde commissie ter
leniging van rampen door watersnood
in Nederland 5000 doen toekomen.
Te Spijkenisse is Woensdagmorgen
om 10 uur Z. K. H. Prins Hendrik aan
gekomen om een bezoek te brengeu
aan den Oostbroekpolder, waar enkele
woningen bezocht werden, die bij de
overstrooming tot aan het dak in het
water hadden gestaan, doch nu weer
zijn vrijgekomen
Fan Spijkenisse ging de prins per
auto naar Ridderkerk.
Bij zijn bezoek aan Nijkerk en eenige
bewesten daarvan aan de Zuiderzee
gelegen, door de overstrooming geteis
terde plaatsen, begaf prins Hendrik
zich van Nijkerk over Amersfoort naar
Hoogland om verder per roeiboot naar
Bunschoten terug te keeren. Vervolgens
ging de terugtocht per wagen langs
beslijkte modderige wegen naar Hoog
land vanwaar de prins naar Utrecht
reed om per spoor Den Haag weder te
bereiken. De prins, die geen oogenblik-
opzag tegen de moeilijkheden van den
rondgang, bezocht verscheidene boerde
rijen en onderhield zich met vele inwo
ners over de ramp.
Om halt twee arriveerde te Rotterdam
per auto de Prins, tot het brengen van
een bezoek aan het door de overstroo
ming geteisterde stadsgedeelte.
Het eerst werd naar het stadhuis ge
reden, waar de burgemeester plaats nam
in de auto.
Vervolgens reed men naar het over
stroomde terrein aan den West Varken-
oordschen weg, alwaar aanwezig waren
de vertegenwoordiger van de Staats
spoor en de directeur van gemeente
werken.
Daarna begaf men zich naar het
huis van den burgemeester, waar de
Prins eenige ververschingen gebruikte
en vervolgens naar den Haag terug
keerde.
De heer Thierry, ingenieur van den
provincialen waterstaat van Noord-
Holland, heeft aan het Hbld. eenige
inlichtingen verstrekt.
„Wat tot dusver is geschied behoort,
zoo zeide hij, tot het onvermijdelijke
gevolg van de eerste doorbraak. Toen
de Waterlandspolder ouder was ge-
loopen, wisten we, dat ook de Oostzaan-
polder zou volgen. Daartusschen is
slechts een lage dijk, een kade om het
binnenwater te keeren. De vraag is
nu slechts, of de dijk, die den Oostzaan-
polder van den Westzaanpolder scheidt,
in staat zal zijn aan de kracht van het
water weerstand te bieden. Daar wordt
nu met man en macht aan gewerkt.
En de groote polders, de Purmer, de
vVormer, de Schermer en de Beemster
„Ja, veel zal afhangen van het weer.
Maat direct gevaar dreigt er niet.
Overal zijn militairen. Van alle kanten
wordt de meest mogelijke medewerking
verleend. In het Noorden vormt de
spoordijk de afscheiding, die het water
van den Anna Paulownapolder tegen
houdt.
„Denkt u, dat het herstel van de
dijken langen tijd zal vorderen
„Dat valt nog niet te zeggen. We
kennen de grootte van de gaten nog
niet precies. Het groote publiek heeft
daar niet zoo'u begrip van. Maar zoo
lang als dat water met woeste kracht
naar binnen stroomt, is het onmogelijk
met de werkzaamheden te beginnen.
Het beste zou zijn, als de wind spoedig
naar het Zuidoosten draaide. Dan krij
gen we in de-Zuiderzee den iaagsten
waterstand. Maar daarop zullen we
natuurlijk niet wachten. Zoodra er kans
is, gaan de gaten dicht. Overal wordt
gewerkt.
Hier en daar is de meening verkon
digd, dat de dijken niet goed onderhou
den zouden zijn. Maar dat is onjuist.
Dat de meening onjuist is, blijkt ook uit
het feit, dat de steenglooiingen weinig
geleden hebben. De'enorme vloed en
anders niets is de oorzaak geweest. De
dijken, toch reeds van den regen door
weekt, werden eerst weggevreten door
het zoogenaamde buiswater (spatwater).
Dan vormde zich een geultje en zoo
zijn vermoedelijk de doorbraken ont
staan.
„Hoe komt het water weer uit de
polders weg
„Daarvoor zullen de stoomgemalen
dienst moeten doen. In den Waterlauds-
polder zijn er bv. drie die,, een geza
menlijke capaciteit hebben van ongeveer
600 kubieke meter per minuut."
„Wanneer zouden de polders weer
droog kunnen zijn?"
't Valt moeilijk te zeggen, maar het
bouwlaud is toch voor langen tijd
bedorven. Wanneer het grasland einde
Maart weer droog is, zal daarvan nog
wel iets terecht komen."
„En de schade, wie draagt die?"
„Tot dusver was de regeling zoo, dat
de gezamelijke polders tot Schaardam,
de Dijkvereeniging van Noorder-IJ, de
kosten van het dijkeponderhoud droegen
tot éen bedrag van 48,000. Waren
de kosten hooger, dan droeg aan de
volgende 16,000 ook het achterland
bij. En stegen de kosten boven f 64,000
dan droegen ook de ingedijkte meren
bij aau de volgende 36,000. Daarboven
geschiedde dóór rijks en provinciale
subsidie-, maar nu hebben de menschen
niets dan hun krediet. Het rijk en de
provincie zullen nu wel het grootste
gedeelte van de kosten moeten dragen."
De Soldatenkrant schrijft:
Geen ongeluk zoo groot, of er is een
geluk bij. Indien de noodlottige over
strooming, die een deel van Noord-
Holland teistert, niet toevallig in den
mobilisatietijd zou zijn gevallen, dan
zou de ramp nog veel grooter afmetingen
hebben aangenomen en ernstiger ge
volgen hebben gehad.
Onze gemobiliseerde troepen in de
geteisterde gebieden hebben nu dadelijk
getoond, ui: wat hout de Hollandscne
soldaat gesneden is, Hier en daar is
door de militairen met schier boven-
menschelijke krachtsinspanning ge
werkt om doorbraken te voorkomen en
te stuiten, om zwakke punten in de
waterkeeringen te versterken. Overal
hielp men de verschrikte bevolking nog
bij de redding van have en goed, leidde
men het vee weg, bood hulp, waar
menscheulevens in gevaar verkeerden.
Uit alle berichten en verklaringen blijkt,
dat zonder de hulp van onze soldaten
-— die nu overal spoedig bij de hand
waren de verliezen in alle opzichten
veel grooter zouden zijn geweest.
Reeds goeden invloed oefenend door
hun orde-scheppend en kordaat optreden
hebben onze miliciens en landweerman
nen zich bij deze ramp uitstekend ge
dragen en daarvoof verdienen lij de
hulde en dank der natie.
Visschvangst in de kazerne. In
Mijnden, bij Naardeu, waar de over
strooming zwaar heeft huisgehouden,
de polders een halven meter onder
water zettend, de schuurtjes achter de
huizen der armen vernielend, kippen,
geiten en schapen verloren deed gaan,
liep bet water ook in de Slotbatterij
(kazerne).
Nadat Dinsdag ongeveer 5 c.M. water
uitgemalen was, trok een der officieren
in de slot batterij om eens poolshoogte
te nemen van de aangerichte schade.
Tot hun groote verwondering zwom
men daar als in een aquarium een flink
aantal brasems, bliekjes en baarzen
rond Binnen een kwartier tijd hadden
de heeren op die wijze in de onder
officierskamer 10 pond versche zoet-
watervisch gevangen, zoo vertelt de
Tel.
Naar men aan de Avp. mededeelt
neemt onze Rbgeering het standpunt in,
dat, waar in de oorlogvoerende landen
zoovele en ernstige nooden aanspraak
hebben op de openbare offervaardigheid,
Nederland, hoewel diep waardeerende
de hartelijke gevoelens die bij gelegen
heid van de jongste overstroomingen
uit den vreemde tot ons zijn gekomen
geene stoffelijke hulp zou mogen aan
vaarden uit inzamelingen die in bedoel
de landen tot leniging van den nood
mochten worden voorgenomen.
De gezant der Fransche Republiek
had namens zijne Regeering reeds 5000
francs aangeboden, terwijl een aantal
gezanten, ev-eneens namens hunne Re
geeringen minister Loudon deelpeming
met de ramp hadden betuigd.
Een telegram van het Corresponden
tiebureau te Weenen meldtDe Neue
Freie Presse" schrijft: Iu Oostenrijk
Hongarije, waar een vriendschappelijke
gezindheid jegens Nederland heerscht,
zullen de berichten over de verwoes
tingen door het hooge water aangelicht
levendige deelneming wekken.
Ook de Engelsche en Fransche pers
wijden woorden van groote deelneming
met de ramp.
De koning van -Engeland heeft tele
grafisch onze Koningin ziju diep gevoel
de deelneming betuigd met de ramp,
waarvoor H. M. telegrafisch dankte.
IIRANT.
