iLSCIII!
R
I2,; Jaarg.
i\o. 1036.
Zaterdag 3 October 1896.
Nieuws- eu Advertentieblad
voor Zeeuwse li- Vlaanderen
F. mi.U.MW,
AXEL.
Herhalingsonderwijs.
Herkaliiigsoiulerwijs,
FEUILLETON.
Voor honderd jaren.
Een drentsch verhaal.
Dit Blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
per 3 Maanden
50 centfranco per post 60 cent
voor België 80 cent. Afzonderl. numm. 5 ct.
DRUKKER - UITGEVER
Advertentie n van 1 ot 4 re^e's 25 oent
voor o1 ken rcocl n eer 5 ccat. Groote lette.s worden
ntvr plcetsrn'r 'e berekend. Pk. L'ng 3/2 m,
Advertentfen worden fro, co ingeweektuiterlijk
tot Dinsdag- ea Vrijdagnamiddag TWEE i> en.
Zij, die verlangen gebruik te maken
van bet
behooren zich vóór 14 October e. k aan
te melder, aan het hoold der openbare
lagere school te Axel.
Graanrechten een ramp voor den burger
maar ook voor den kleinen
landbouwer.
Dezer dagen ontwikkblde de bekende
Ericus in bet N v. d. D. wêer, op de
hem eigen duidelijke wijze, zijne denk
beelden omtrent invoerrechten, schaal-
rechten of graanrechten.
Hij deed dit èn naar aanleiding van
de prijzen der granen in landen, waar
die rechten wel, en in ons land waar die
rechten niet bestaan èn in verband vooral
met do ideëen, door den heer Vosterman
van Oyen in de M. Ct. en in een later
van zijn hand verschenen brochure ont
wikkeld.
Het pleidooi van Ericus komt ons zoo dui
delijk, zoo eenvoudig, zoo juist voor, «lat
wij dit ook onder de aandacht van onzen
lezerskring wenscben te brengen.
Bjj deze kwestie heeft men het vooral
op tarwe voorzien en wenscht men billijke
schaalrechlen, ergo billijke bedeeling van
den grooten grondeigenaai en landbouwer
door den burger, den handwerksman, den
arme. De burgerij in 't algemeen is ïeeds
zeer benadeeld door coöperatieven aan
koop van alle mogelijke landbouwbenoo
digdheden. „Van den boer moet het
20
Treurig liep de dag ten einde, en toen
de avond aanbrak, begaf de weduwe Brink
meijer zich alleen naar hare woning op
weg, werwaarts Weineltien haar den vol
genden dag hoopte te volgen.
Toen vrouw Brinkmeijer Orvelte verliet,
begon de wind aan te wakkeren en vielen
er nu en dan groote regendroppels neder.
Reeds den geheelen naderaiddag had d'
lucht er onstuimig uitgezien en verande
ring van weer voorspeld. Meer dan eens
had men de weduwe daar opmerkzaam op
gemaakt en haar dringend geraden om
niet te vertrekken, immers niet zonder
bet geleide van den knechtdoch zjj
verkoos alleen te gaan
Den vorigeu avond had zij met Wemel
tien een omweg gekozen, ten einde zoo
wel de woning van Alfing als die van
Kranghand te vermijden thans echter he
sloot zij. dewijl het vrij donker werd en
de regendroppels steeds in grooter hoe
veelheid nedervielen, om den gewonen weg
die over Wesup onmiddellijk langs Krang-
hands woning liep, te volgen.
Naarmate zij haren tocht vervolgde
komen." Jawel, maar het komt in de
meeste gevallen slechts den groothande
laar ten bate. De winkelier, de Klein
handelaar, verkoopt, nog slechts aan den
kleinen landbouwer.
Veel duurder brood dus, duurdere
vrachtprijzen door duurdere haver: minder
verdiensten, goeft dubbele schade voor
den burger. En die kleine landbouwers,
waarvan hij dan in landstadjes en dorpen
bijna uitsluitend moet bestaan, zullen
grootendeels verdwijnen door graanbe-
lastingmen »doekt ze op", zegt de
schrijver.
Kon men door invoerrechten of graan
belasting tarwe, rogge, haver en gerst ook
maai een halve gulder, per HL. duurder
maken, dan mochten Amsterdam, Rotter
dam, 's Gravenhage en andere groote
steden wel opnieuw grachten, wallen en
poorten maken en deze goed gesloten
houden. Wat tech zou gebeuren De
kleine landbouwers koopen graan bij èn
voor hun eigen voeding èn voor hun vee.
Deze komen dus in veel slechter conditie:
hun pachten werden terstond verhoogd
dus komen ze in dubbel zoo slechte,
onhoudbare positie, onhoudbaar omdat die
reeds nu ver van rooskleurig is. Van
pardon geen sprakezoodra de steeds
verhoogde pachtsom ook maar een dag
te laat komt, wordeu de pachters ver
dreven, uitgezet, hun have en goed ver
kocht, en zij krijgen reisgeld naar de
groote steden, om oaar ten laste te komer,
d r burgerij, welke dan den toegang zou
moeten weigeren, want niemand wil. of
kan nog veel zwaarder belasting betalen.
Duurder brood, waardoor spoedig alle
levensmiddelen stijgen, hooger tiansport-
kosten en verdubbelde belasting: dit zouden
werd het weder ongunstiger. Vermoeid
en druipend nat bereikte zij eindelijk
Wesup en zag nu in Kranghands woning
het matte lamplicht nog schemeren. O,
had daar iemand anders gewoond, hoe
gaarne zou zij binnen gegaan zijn om er
eene wijle uit te rusten en hare verkleumde
leden te verwarmen. Maar aan zoo iets
viel niet te denken. En toch was zjj dermate
uitgeput, dat zij volstrekt een oogenbük
rust behoefde. Alzoo zocht zij naar eene
schuilplaats en vond die, als door hooger
hand zich weldra aangewezen, doordien zij
de deur van een klein schuurtje of „uitlaat''
waarin heideplaggen en dergelijke voor
werpen geborgen werden vond open staan.
Zoo als zij daar wilde binnen gaan, meende
zij evenwel eenig gedruisch in bare nabij
heid t^ hooren doch het daarna niet
meer vernemende, trad zij binnen en ge
voelde zich voor bet ruwe weder eenige
oogenblikken weldadig beschut. Dat deed
haat goed Hare drift naar huis evenwel
daar zij vreesde dat hare buurvrouw met
het jongske verlegen en de haar terug
verwachtende knecht ongerust zou worden
deed er haar niet lang vertoeven.
Doch zoo als zij hare schuilplaats wilde
verlaten, trad Peete met een schijn vat"
(lantaarn) uaar buiten, waarschijnlijk met
het doel om eenigen plaggen uit het be
doelde schuurtje te halen.
Met een onrustig „wie daar bleef
Peete eensklaps staan.
»Goed volk," was het antwoord; en
de gezegende gevolgen zijn der
invoerrechten op granen. Ook Hollands
Noorderkwartier sprak het flink en open
uit, dat invoerrechten, welke dan ook,
op granen, of andere beschermende rechten
op koren, een ramp voor ons land zouden
blijken 1 En zij, die hier spreken, zijn
grootendeels landbouwers.
Graanbelasting is, 't zij door inkomende
rechten, 't zij door directe belasting ook
van het in ons eigen land verbouwde
graan, een ramp voor den stedeling, den
burger, zoowel in de groote steden als
in de landstadjes en dorpen.
Niet minder is zij een ramp voor den
kleinen landbouwer. Hjj kan nooit con-
curreeren met granen, ornaat hij ze met
de band moet bewerken. Loonenile graan
bouw wordt slechts mogelijk door machines
Men spit nooit grond tot graanbouw,
zooals de kleine boer dit met zijn grond
geregeld minstens eens in de 4 jaai doet
men ploegt, eu dit gaat al heel spoedig.
Daarna zaait men met de zaaimachine,
wiedt niet, doch schoffelt met machines
Dar. valt er niets meer aan het graan
te doen vóór het rijp is. Nu wordt bet
gemaaid met de maaimachine, waaraan
een binatoestel is verbonden, dat de
schoven net en flink samenbindt. Het
wordr., zoodra het droog is, geöorscht en
zaK.scioon opgeleverd met de dorsch-
machine.
Van de 10 plattelandsbewoners kunnen
er dan gerust 3 naar de steden verbuizen
men heeft bijna geen volk meer noodig.
Verregaande onkunde of boosaardige mis
leiding moet het zijn als iemand in 'slands
vergaderzaal durft zeggenwanneer wij
gebti graanbelasting krygen, zal men ons
bouwland in weiland omzetten en daar-
Peete, die stem terstond herkennende
hield de lantaarn omhoog, die nu haar
volle licht op de weduwe liet vallen.
»Ha, zjjt gij dat," voeide Peete der ver
moeide toe, terwijl zjj er niet minder 0 ts
op liet volgen: »wat heb je hier te tukken
wou je ook liever ra huis komeu
De ïeeds zoo dikwyls door Peete ge
krenkte vrouw vond goed te zwijgen en
vervolgde hare reis, waarna Peete, in zich
zelve mompelende, het schuurtje binnen
trad.
Wie zelf niet deugt, denkt zelden goed
van een ander, vooral niet als hg dien
ander geen goed hart toedraagt.
Peete verkeerde in dat geval.
„Wat had het vrouwmensch hier toch
te maken Zeker weinig goeds," sprak
zij. Terwijl zij dit zeide, viel haar oog
op iets, dat niet ver van haar verwijderd
op den grond lag. Zij bukte zich om het
op te rapen het was een doornatte
zakdoek. Haastig nam zij den doek op
doch wie beschrjjft hare ontroering en
schrik, toen zij daar onder een geopend
knjjfmes zag liggen!
„Daar steekt meer achter, want dien
doek ken ik," sprak zij nadenkend, en zich
daarna in allerhande gissingen als verlie
zende, spoedde zij zich naar haren meester
om hem haar wedervaren mede te
deelen
Doodelijk vermoeid en in eene uiterst
neerslachtige stemming bereikte vrouw
Brinkmeijer bare woning bijna in het zelfde
door den veldarbeider van arbeid berooveo.
Bij weiden moet men vee teelen, zuivel
bereiden, heelt men vee en zuivel te
verzorgen, behalve den grond, de weide.
Het onderhoud dier weide, doelmatige
bbgreppeling uitroeien der onkruiden, de
eigenaardige bemesting met aardmest, die
zooveel handen vord«irt, maaien, hooien,
inkuilen, het uit en in de weide brengen
van het vee, reinigen, verzorgen, melken
en daarboven de behandeling der melk
zelve, vordert voor weide per 11. A. in
alle gevallen veel meer arbeid dan voor
graan. Van zuivelbereiding, die fabriek
matig kan worden uitgeoefend, wordt hier
niet eens gesproken.
Wordt het graan duur, dan denkt de
landeigenaar »huizen zijn kruisen.". Hij
breekt de oude af, ontruimt de nieuwe
tot graanschuren, maakt al zijn weide
die er maar eenigszins toe geschikt is,
tot bouwland en, ziedaar, ons platteland
op reusachtig groote schaal ontvolkt,
do menschen mogen een goed heenkomen
zoeken, naar Amerika, naar de maan.
Van graanbelasting zullen dus alleen
profiteeren de groote grondeigenaars, de
groote landbouwers, die grond in onver
anderlijke erfpacht hebben. Andere groote
pachters toch zal men verjagen door steeds
verhoogde pachtsommen. Die groote land
eigenaars zouden dan op zich moeten
nemen de geheele armenverzorging, opdat
geen verschrikkelijke hongersnood en daar
door misdaad, oproer ontstaat. Men denke
aan 1848. Geesel eu brandmerk zullen
als toen weer moeten worden toegepast,
om dat te bedwingen men rekene daarop
vast.
Maar deze grondeigenaars zullen met
de rijken, die den grond bezitten, e6n-
oogenblik, waarin Alfing het dorpje Wes
terbork vei liet.
Niet enkel het- ongunstige weder, maar
veeleer ..e onverwachte ontmoeting in de
aerk, stemde ook Alfing tot diepe droef-
Onophoudelijk door zijn oom daartoe
gedrongen, had hjj, korten tijd geleden,
aanzoek gedaan om de hand van Anna
Tijms, de eenige dochter van een bemid
delden landman te Westerbork. Dat aan
zoek was met inachtneming der toenmalige
plaatselijke gebruiken geschied. De onder
handelingen waren geopend door bet zen
den van een zoogenaaruden maaksman*),
die na verloop van eenige dagen aan
Willem het bericht bracht, dat het raeisie
hem de gelegenheid aanbood, haai ant
woord in persoon te komen halen. De
tweede Zondag in Augustus werd daarvoor
besterad.
Willem ging er. zag aan den middag-
disch in het opdragen van eenige keurige
ham zijn aanzoek toegestaan.
Door het gebeurde op dien morgen was
hjj evenwel niet zoo gestemd, als men dat
van een minnaar, die pas het jawoord had
ontvangen, mocht en moest verwachten.
Ook koddesleper iemand, die voor
een ander een meisje ten huwelijk vraagt
ot den weg tot zulk vragen voor den
blooden minnaar opent en effen maakt.
Zjjne belooning is in den regel een nieuwe
hoed.