öe Jaarg.
No. 788.
Zaterdag 17 Februari l89i.
Nieuws- en Advertentieblad
voor Zeeuw sch-Vlaanderen.
F. D1ELEMAN,
AXEL.
Boterfabrieken.
99. FEUILLETON.
Dit Blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
per 8 Maanden
50 centfranco per post 60 cent
voor België 80 cent. Afzonderl. numm. 5 ct.
DRUKKER - UITGEVER
Advertentie n van 1 tot 4 regels 25 gent;
voor eiken regel meer 5 cent. Groote letters worden
naar plaatsruimte berekend. Plaatsing 3/2 maal.
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk
tot Dinsdag- en Vrijdagnamiddag TWEE uren.
Zondag jl. des namiddags vier uren
zoo schrijft de verslaggever der MiddL
Crt. hield te Scnoondijke, in het lo
kaal van den heer Témmerman, de heer
F. Corten, rijbslandbouwleeraar te Maas
tricht, eene voordracht over zuivelbe
reiding en de oprichting van boterfa
brieken Hét initiatief was aanvanke
lijk uitgegaan van den heer Van de
Noort, kapelaan te IJzendijke, waarop
enkele landbouwers aldaar zich hebben
gewend tot bet bestuur der afdeeling
Oostburg van AeMaatscliappij tot bevorde
ring van landbouw en veeteelt in Zeeland
hetwelk van het hoofdbestuur eene sub
sidie daarvoor heeft verkregen.
De spreker werd bjj de vergadering,
die uit circa 90 mannen en éene dame
van het vak bestond, ingeleid door den
voorzitter der afdeeling, den heer P.
Steenhart. Hij begon met de wijze te
schetsen, waarop men in Limburg en
Noord-Brabant tot zuivelbereiding is ge
komen. Sedert enkele jaren toch bleek
dat, bij het ruineusa der graanprijzen,
die thans gelijk zijn aan de jaren 1820
-1830, de bakens moesten worden ver
zet en er naar middelen gezocht moest
worden om tot verbetering te komen of
te wel staande te blijven.
De veehouderij, die vroeger onderge
schikt was aan den akkerbouw, scheen
meer en meer een omgekeerde rol te
gaan vervullen, maar het breken van
traditien is geen gemakkelijke taakhet
ijs werd evenwel gebroken. Baron Peers
te Oostcamp, in Belgie, die den eersten
stoot aan de zuivelbereiding gaf, werd
nagevolgd. Men lichtte in Tongelroo,
NAAR HET HOOGDTJ1TSCH VAN
ftOLO BAinHJND
DOOR
A. A. v. W.
Uw leven, uwe tijdsverdeeling en werk
zaamheid, ieder plekje in de pastorie, hoe
ge dat gebruikt en uw gemak u dienst-
baai maakt, boezemt mij belang in en als
ge mij alles getoond hebt en beschreven,
stjjg dan op naar het kasteel er, den slot
tuin, waarin de rozen bloeiden, toen ik
heenging en zeg mij, hoe het er daar
uitziet.
Er ligt een wonderbare poëzie van lang
vervlogen tyden op dat stille verborgen
plekje, omsloten door die grauwe, met
klimop begroeide muren. Theresa's ge
stalte past daarin, als had men dit stuk
middeleeuwsche schoonheid voor haar op
zettelijk behouden. Even hecht en sterk
als de muren van die stoute burcht is
haar zin en ook daarin bloeien geurige
rozen.
Leef gelukkig, mijn goede Werner, groet
Esther innig van mij. Zij is mij waar
achtig dierbaar geworden in de zwaarste
uren var. myn leven, een trouwe lieve zus
een plaatsje van 560 inwoners, een bo-
terfabriek, ot liever botermakerij op. Suc
cessievelijk verrees de eene botermake
rij achter de andere Telde men in Oc
tober 1892 slechts 8 van die inrlchtin
gen, thans zijn zij geklommen tot het
respectabel getal van 38.
De toestanden daar zijn evenwel van
geheel andereD aard dan hiei. Ginds
meest zand, hier kleigrond. Daar de
levenswijze hoog zuinig, krachtige ar
beidszin en onverwoestbare vlijt, hier
meer luxe en. veel meer kapitaal. Ddar
moest men soms sukkelen om 1600
tot 2000, voor de oprichting eener bo-
lermakerij benoodigd, bijeen te brengen,
hier zou, volgens spreker, veel giooter
kapitaal gemakkelijk tot dit doel te ver
krijgen zijn. De inventaris van zoo'n
botermakenjtje kost p. m. 700 en om
dan met succes te werken heqft men dp.
productie van 150 koeien noodig. Nu
kunnen de landbouwers de handen in
eenslaan en coöperatief werken, of zy,
die den landbouwer willen steunen, kun
nen het kapitaal fourneeren om op den
duur den boer eigenaar van de inrichting
te maken door inhouding eener percen
tage op de productie, b. v. een halve
cent op eiken liter, maar die medewer
king tot nut var. 't algemeeD ontbreekt
wel eens.
De botermakerij met bandmacbine is
even goed als die door middel van stoom.
Die vau baron Peers wordt thans door
stoom gedreven, kost 15 mille en is
geschikt voor 500 koeien het komt e-
venwel meer aan op de kwaliteit dan op
de kwantiteit, daarom moet iedere boer
zijn koeien kennen. Daar zijn er die
1500 liter in 300 dagen geven maar er
ter, wie ik dagelijks dank voor het ge
luk, dat zij u schenkt. Ik bljjf met de
hartelijkste toegenegenheid.
Uw RICHARD.
De jonge vrouw vouwde de velletjes te
zamen en reikte ze haren echtgenoot over.
Het is een lieve brief, zeide zjj, die een
open blik gunt in zyn gemoed en wij
hebben wel grond om tevreden te zijn.
De predikant zag haar eenigszins ver
wonderd aan. Gij zijt daarom tevreden
omdat gij hem vroeger niet gekend hebt
in zijn trischheid, zijn vertrouwen op de
menschen en zijn blijden levensmoed.
Ziet gjj dan niet, aat dit terugkomt
vroeg zijne vrouw.
Neen, mijn goede Esther hernam hij,
ik zie alleen, dat hij ternedergedrukt is
en mismoedig, onbestendig en vol tegen
strijdigheid.
Lachend schudde de predikantsvrouw
het hootd. Moet ik u zeggen, wat de
dag is, lieve man Dit verlangen en de
ze onrust, deze mismoedigheid en deze
tegenstrijdigheid zijn het wagen en drin
gen van den morgennevel, als de zon op
stijgt boven de bergen.
Twijfelend keek de predikant op. Gij
kent hem niet, hij zal Magdalena nooit
vergeten Dat moet en zal hij niet,
hernam zij ernstig. Hij zal immer haar
aandenken heilig houden in zijn hart,
zij kan steeds het ideaal blijven, dat bem
bezielend heett omzweefd op zyne kun-
werden er ook gevonden van 5000. De
slechte moeten opgeruimd en dooi goede
vervangen worden. Van de laatste moe
ten de jonge worden aangekweekt, want
het is onbetwistbaar dat de melkrijkheid
der moeder op de dochter wordt over
geplant.
Ook de stierkalveren van melkrijke
koeien moet men ter voortteling behou
den, ja desnoods daarvan een stamboek
oprichten hei zal ongetwijfeld zijn nut
ben. Maar behalve goede melkgevende
koeièn is zindelijkheid hier traditio
neel - een eersie vereischle. Toch
woiden in deze streek na het melken van
elke koe zelden de handen gewasschec,
ofschoon het oveibekend is dat bacteriën
van de eene koe op de andere kunnen
worden overgebracht, waardoor de melk
kan bederven. Een strenge controle dooi
eene daartoe aangewezen commissie uit
de deelnemers is derhalve strikt nood
zakelijk.
Aanvankelijk kon hij de oprichting
van botermakerijen slechts hei roomge-
lialte worden bepaald, maar thans zijn
twee toostellen in dan handel gebracht,
door landbouwprofessoren uit Wisconsin
en Zurich, die nauwkeurig het vetgehal
te, waarop de betaling der melk moet
zijn gebaseerd, aanduiden. Ze kosten
ƒ61 doch hebben, dank zij liet octrooi,
eene vermoedelijke innerlijke waarde
van ƒ16, de cyfers omgekeerd dus. In
elke makerij moet een zoogenaamde
me'kbaas zijn, iemand die ontwikkeld is
en zich op de hoogte van het bedrijf
heeft gesteld waarvoor in Limburg gelegen
heid teover is. De melk wordt aangevoerd
éénmaal daags, door de versten het eerst
zij wordt niet heel zoet gekarnd, zoo iets
stenaarsloopbaan en hem de lauweren des
roems nog aanreikt van uit het graf.
Maar hy heeft Magdelena alleen begeerd,
nooit bezeten, er was steeds een ledig in
zijn leven, dat zjj niet aanvulde, een man
ais Richard heeft toch nog hooger taak
dan te treuien aan een graf; hij zal af
rekenen met zijn lot en het leven opnieuw
aangrijpen. Hij is daarmede begonnen,
dat hij Magdalena's kind tot zich heeft
getrokken en zijn hart verwarmd heeft en
versterkt in de liefde tot dit kleine schep
sel. Maar hel gezonde mannenhart ver
langt zijn recht, het begeert meer dan
een ideaal, het wil een ziel, aan de zyne
verwant, eene trouwe gezellin zijner zor
gen, het wil eene dierbare vrouw, welke
zich teeder en vol wederliefde in zyne
armen vleit.
Als gy, mijne Esther 1 Nu, en hoe
heet deze vrouw?
Hoe kortzichtig zijt gij; hernam zjj, ze
heet Theresa.
DRIEËNTWINTIGSTE HOOFDSTUK.
De avondsneltrein, welke van Brussel
komt, hield stil onder de stationsgalerij
der hoofdstad. Een bont gewoel van rei
zigers, geduöeld in pels en mantel om
zich te beschermen tegen de bittere Ja-
nuarikoude, steeg uit en verstrooide zich
op het perron met meerderen of minderen
haast, om den ingang te bereiken, of zijn
bagage in veiligheid te brengen.
naar het zure, maar de room moet rijp en
daaraan aroma wezen. De boter moet
in het buitenland hare consumenten vin
den, in België, Frankrijk of Engeland,
en bij de bereiding moet men zich hou
den aan de d&ar gevorderde nuances,
stroogee!, lichtgeel of roodgeel. Die uit
zekere plaats in Limburg wordt algele-
verd aan eene Belgische firma, die daar
toe haar eigen vaatwerk zendt met het
étiquette »Delftsche roomboter" en daar
mede dus veel overeenkomst schijnt te
hebben.
Behalve coöperatieve botermakerijen
treft men in Limburg ook nog z.g. spe
culatieve inrichtingen van dien aard aan
waarvan de financiën op andere wijze wor
den beheerd, doch waarbij in hoofdzaak
hetzelfde systeem wordt gevolgd.
Nadat aldus de indirecte voordeelen
van de zuivelbereiding waren opgesomd,
kwam spreker als van zeil tot den in
vloed, dién zij op den veestapel uitoe
fent, en tot het veevoeder. Gekookt eten
achtte hij uitstekend, maar in gure stre
ken maakt het de beesten wat koüelijk
3 tot 4 kilo krachtvoeder per dag, ka-
toenzaadmeel of ljjnkoeken, buiten het
gewoon ration, moet aan een goede koe
gegeven worden zij is het overwaard.
De voederbouw zal de botermakerij
op den voet volgen. Bertels er. Ericus (van
het Nieuws van den dag) houden niet al
tijd rekening met de omstandigheden, al
zit er veel goeds in hunne adviezen.
Men mag evenwel niet te veel aan de
hooge cijfers hechten. Lc ton fait la
musique.
De slotsom van spreker's betoog was
dat de eerste stap het meest kosten zal
men moet doortasten, in Limburg een
Onder de meer bedaarden volgen wjj
een nog tamelijk jongen mao, die om
zich heen ziende, den stroom der overigen
volgde. Niets opvallends was er in die
kalme ernstige trekken, noch in die be
daarde bewegingen en otschoon zyn ge
laat donkerder gekleurd was, dan de zon
van het noorden zulks pleegt te doen,
was toch zijn taal de Duitsche, zyn tong
val de hier inheemsche, toen hy, het plein
voor het station betredend, zonder aarze
len het rytuig van een der eerste hotels
Hij bestelde een kamer, vroeg wat eten
en een flesch wijn en zoodra hij zich ver
kwikt en eenigszins toilet gemaakt had, be
stelde hij een huurrijtuig. Hij vroeg niet
veel inlichtingen, maar met de zekerheid
van iemand, die bekend is met omstan
digheden en plaatselyke gesteldheid, noem
de hij straat en huisnummer van het
Wangerlohsche paleis, dat hij na korten
rit bereikte.
Te midden der verlichte huizen aan
beide zijden stond het stil en duister daar.
De vreemdeling liet onderzoekend den
blik gaan langs de lange vensterryen
zy waren dicht gesloten, geen lichtstraal
viel door de neergelaten gordijnen, alleen
aan den ingang in de bediendenkamer
was hel schijnsel eenei lamp zichtbaar.
Maar hierdoor liet hij zich niet misleiden,
wellicht wist hij, dat zich achteraan liet
gebouw op de binnenplaats uitziende be-
