dag nadat hij als één van
de eerste Molukkers aankwam in
Zeeland.
... De eerste 345 Molukkers in Zee
land werden op 10 april 1951 op
gevangen in de woonoorden
Middelburg 2 (Seisweg, 145 bewo
ners) en Vlissingen 2 (Koudekerkse-
weg, 200 bewoners).
Burgemeesters:
Erken het leed
van Molukkers
... Een nieuw kabinet moet
het leed erkennen dat de
Molukkers is aangedaan
na hun komst naar Ne
derland, nu zeventig jaar
geleden. Ook de burge
meesters van Veere en
Vlissingen scharen zich
achter deze
We treffen er Lucas Waisapy,
een van de vrijwilligers. Met
zijn 77 jaar behoort hij inmid
dels tot de vierde generatie
Molukkers in de wijk. "Ik werd
jaren geleden gevraagd om het
beheer en de bar op
leed
te erkennen dat de Molukkers is aan
gedaan na hun aankomst in Neder
land. ,,De aankomst van het eerste
schip was vorige week zeventig jaar
Molukkers
... initiatiefnemers tot het verzoek
aan de regering om het leed te er
kennen dat rond 1950 (en later)
de Molukkers in Nederland is
aangedaan door de toenmalige re
geerders. Ik doe een dringend be
roep
MOLUKKERS KILLE ONTVANGST
... Voorjaar 1951 kwamen
12.500 Molukkers
naar Nederland. Het
De oproep van de burgemeesters
komt op de dag dat de Molukkers
herdenken dat zeventig jaar gele
den, op 21 maart 1951, het eerste
schip met KNIL-militairen aan
kwam in Nederland.
... Leiwakabessy noemt niet voor
niets de RMS. ,,De pijn en het leed
van de Molukkers beginnen name
lijk niet op 21 maart 1951, maar op 25
Erken leed
Molukkers
... Koning Willem-Alexander maakte vorig jaar in Jakarta ex
cuses voor de 'geweldontsporing aan Nederlandse zijde'
tijdens de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog. De
Molukkers wachten al 70 jaar op
Een heftige periode,
met veel krakers
rellen, treinkaping,
acties van Molukkers,
vissers en anti-
kernergiebeweging
meer. Terwijl hij toch vaak op bij
zondere plaatsen is. Want hij zit
van 1977 tot 1982 bij de ME. ,,Een
heel heftige periode met veel kra
kersrellen, treinkaping, acties van
Molukkers, vissers en anti ... -kerner-
giebeweging. Ik heb in die jaren
heel wat acties gezien." Hij vertelt
dat hij zich heel goed voor kan stel
len dat mensen in actie komen.
„Bijvoorbeeld de Molukkers. Zij
zijn heel erg aan hun lot overgela
ten
In de Onafhankelijkheidsoorlog vielen min
stens 200.000 doden en na afloop vertrokken
300.000 Indische Nederlanders en Molukkers
noodgedwongen naar Nederland. ,,Die pijn
was voor een groot deel
Frits Sahertian over bezettingsactie Molukkers in Wassenaar
... twee
'Zeeuwse' Molukkers die op 31 augustus 1970 met 31
anderen de ambtswoning van de Indonesische
ambassadeur in Wassenaar bezetten. Een
Nederlandse agent kwam daarbij om het leven.
,,Ik moest mijn eigen weg
zoeken. Ik had ook Neder
landse vrienden, maar het
waren gescheiden werelden.
Over Molukse zaken praatte
ik alleen met Molukkers. In
1966 werd onze president
Chris Soumokil
Duizenden Nederlanders, Indo-Eu
ropeanen, Molukkers en Menadone-
zen - zowel burgers als militairen -
belanden tijdens de oorlog in over
volle Japanse interneringskampen
met een hardvochtig regime en
27
december 1949. In de strijd
die plaatsvond tussen 1945
en 1949 tussen Nederland en
Indonesië, namen Molukkers
een prominente plaats in en
vochten aan beide zijden.
... Molukkers en de Molukken
namen ook aan het begin van
het kolonialisme een centra
le rol. Het waren immers de
specerijen, die alleen op de
Molukken groeiden, waar
mee het kolonialisme begin
Door de veranderde machtsverhoudin
gen vertrekken in totaal circa 350.000 to
toks, Indische Nederlanders, Molukkers,
Chinese Indonesiërs en Papoea's naar
Nederland. De eerste groep witte Europe
anen ... ,,Als het over Molukkers gaat, denken
de meeste Nederlanders meteen aan
de kapingen in de jaren 70. Zelfs mijn
nichtjes, van de vierde generatie, krij
gen nog opmerkingen. Weinig men
sen weten waar
Na aankomst
volgt tijdelijke
huisvesting in
contractpensi
ons, zoals De
Schattenberg
in Drenthe:
niets minder
dan het voor
malige con
centratiekamp
Westerbork.
Veel Molukkers
verbleven hier
tot 1971 ... Soekarno en Hatta roepen de
republiek Indonesië uit. Het is
het begin van de Bersiap-peri-
ode, driekwart jaar vol chaos en
geweld gericht tegen Nederlan
ders, Molukkers en Chinezen.
Met de tentoonstelling vierde
het museum de 400ste geboorte
dag van Coen. Directeur Ruud
Spruyt wilde de Molukkers er
graag bij betrekken en nodigde
Nanlohy uit om te exposeren.
Nanlohy bedekte zijn ... eigen beel
den met zwarte kleden, als teken
van rouw, en overhandigde bij de
opening een zwartboek over Coen
aan prins Claus, terwijl Molukkers
pamfletten uitdeelden.
profijt van hebben. Maar
wel ten koste van mijn voorou
ders, de Molukkers.''
mijn schoonmoeder blijven ko
men. En zij bij mij, later in het restaurant. Ze
was erbij toen ik het contract tekende en zij
was het die me papeda leerde te maken, het ge
recht waarvoor Molukkers uit het
gesteld in Duitsland. Maar ook
kinderen van Molukkers die na
de Indonesische onafhankelijk
heidsoorlog in datzelfde Wes-
terbork terechtkwamen. Goed
om weer even stil te staan bij
(de) oorlog. Heb je meteen
Duizenden Indonesische vrijheidsstrij
ders worden vrijgelaten. Indische Neder
landers en Europeanen belanden in Ja
panse interneringskampen, net als veel
Molukkers en Chinezen. Molukkers om
dat
Er volgt een gewelddadige periode, de
Bersiap, waarin Indische Nederlanders,
Europeanen, Molukkers en Chinezen
slachtoffer worden van marteling, ver
krachting en moord door Indonesische
nationalisten
De excuses zijn vol
gens Reawaruw zo
pijnlijk omdat de Ber-
siap-tijd nu totaal
wordt vergeten. Dat is
de periode na de Ja
panse capitulatie
waarin Indische Ne
derlanders, Europea
nen, Molukkers en
Nederlanders, Europeanen,
Molukkers en Chinezen slachtoffer
werden van martelingen, verkrach
tingen en moordpartijen door Indo
nesiërs. Naar schatting 15.000 tot
30.000 Nederlanders werden gedood.
sterven ruim 100.000 Indonesiërs.
Aan de andere kant worden onder
de Nederlandse en Indisch-Ne-
derlandse bevolking alsmede on
der Molukkers en Chinezen, tien
duizenden burgers vermoord
door
Muziek biedt de mooie kant van
het verhaal. ,,Muziek zit Molukkers in
de genen'', benadrukt Manuhutu. ,,Er
was eigenlijk altijd muziek, ik zong
... Molukkers
rijk was om er nu iets mee te doen
en ook dit verhaal te blijven vertel
len. En daarmee tegelijkertijd de
andere kant van de Molukkers be
lichten, dan het beeld rond die ka
pingen in Drenthe."
... Molukkers bij herdenking
watersnoodramp
NSB'ers, als heropvoedingskam
pen voor 'foute' Nederlanders en
later weer als onderkomen voor
Molukkers. Daarna zijn de meeste
barakken alsnog verdwenen, al
behielden veel plekken wel hun
„Vakmanschap, deze roman over
een gereformeerde jeugd en de
verbroken beloften van de
Nederlandse staat tegenover de
Molukkers.'' (Van Oorschot, €22,50)
antwoord' op het 'rechtse
klimaat': ,,In de jaren 70 waren de
Molukkers de slechteriken na de
treinkapingen. In de jaren 80 kwa
men de Surinamers, in de jaren 90
de kansarme Antillianen. Nu wor
den moslims
Reportagemagazine. 'Trots op
Massada.' Vijftigduizend mensen
juichten de Nederlands-Molukse
popgroep Massada toe na hun
optreden op Pinkpop in 1979, nu
veertig jaar geleden. Voor Molukkers
in
bij. ,,Je had de groepering Skyriders die vocht
met de Molukkers. Dat kwam tot hevige rellen, steek- en
vechtpartijen, vlakbij ons Corner House. Er waren ME'ers uit het
hele land naar Vlissingen gekomen
onsrestauratie, vanaf 13.30 uur. De
vorig jaar november geopende
eetgelegenheid van Dicky Watti-
mena is genoemd naar de na-oor-
logse 'noodwijk' Havendorp bij
Vlissingen. Daar kwamen vele
Molukkers terecht.
... herinneringen samenge
steld: De lange reis van de poesaka.
Daarin worden naar Nederland
uitgeweken Indiërs en Molukkers
en hun kinderen geportretteerd.
Simone is ook de drijvende kracht
achter de Indische Salons
den op Pinkpop in 1979.
Voor Molukkers een
emotioneel moment. De
gewapende acties voor
een vrije Republiek der
Zuid-Molukken zijn dan
achter de rug. In Andere
Tijden (4 december
NPO2, 21.15 uur) onthult
Maar dan moeten de derde en
vierde generatie wel aan de bak
voor de gemeenschap. Voor de
tweede generatie Molukkers is het
welletjes geweest. Al doen zij nog
steeds het meeste werk. Maar er
zijn er
De laatste keer dat Molukkers mas
saal de bergen in vluchtten, was
twintig jaar geleden tijdens de bur
geroorlog tussen moslims en christe
nen. Nu wordt de angst gevoed door
nepnieuws op sociale
situatie op de Molukken of over het
toekomstperspectief van Molukkers in Nederland.
... Tarika Malu
ku'. De titel 'Kaweng Lari' was
voor de editie van 2009. In het
historisch jaar 2011 van 60 jaar
verblijf Molukkers in Neder
belangrijk. Al mijn kinde
ren en kleinkinderen hebben een
tifa. Het is één van de basisinstru
menten van de Molukkers. Het
ondersteunt, het roept op, het is
een boodschapper. Niet alleen van
ritmes, ook van ... Molukkers in de jaren ze
ventig maakten. In 1985 ben ik ac
tief tifa gaan spelen." Hij speelt
elke dag, minstens een half uur,
liefst voor het slapengaan. ,,Ik heb
er heel veel. Mijn mooiste gebruik
ik altijd
Op zoek naar oude bekenden
bij reünie Molukkers Oostburg
... ken ingericht. Dat leidde weer tot
het verbreken van vriendschappen
en nieuw leed." De Molukkers
werden door heel het land ver-
In deze periode van de dekoloni
satieoorlog werden (Indische) Ne
derlanders, Molukkers, Chinezen,
Europeanen en pro-Nederlandse
groepen slachtoffer van een in
heems volkswoede. Duizenden
mensen
verzet van onder meer inheemse
KNIL-militairen die uit krijgsge
vangenschap werden ontslagen.
De bijdrage van Molukkers aan
het anti Japanse verzet was groot,
zeer groot. Ook het verzet tegen de
Begin jaren 50 kwamen er dui
zenden Molukkers naar Neder
land. De mannen, die in het Ne
derlandse leger hadden gevochten,
moesten Indonesië verlaten nadat
de voormalige kolonie onafhanke
lijk werd
Molukkers herdenken
uitroepen RMS
... .' Vanuit
Zeeland gingen tientallen
Molukkers ook naar de lan
delijke herdenking in Apel
doorn.
Sterke vrouwen en daarom heb ik
op het monument", ze wijst op de
tekening in het bronzen beeld,
,,Oosterse en Zeeuwse motieven
aangebracht als ode aan de vrou
wen." ,,Zoals veel Molukkers is
ook mijn ...
komst van de eerste Molukkers,
overgegeven aan de krachten van
de natuur. Elk jaargetijde ziet het
er weer anders uit. Regelmatig ga
ik kijken met mensen die het ver
haal niet kennen. De weersom
Schelde, de wederopbouw,
een ingerichte noodwoning, de
komst van Molukkers naar het
dorp en een oorlogsaquarium.
Begin jaren vijftig kwamen er
duizenden Molukkers naar Ne
derland. De mannen hadden in
het Nederlandse leger gevochten
en moesten Indonesië verlaten,
nadat de voormalige kolonie on
afhankelijk werd ... Molukkers die vanaf de jaren
vijftig in woonoorden in Oost
burg, Aardenburg, Breskens en
Groede woonden, zien elkaar
volgend jaar weer na een halve
eeuw. Tijdens een grote reünie.
Zes dagen nadat de voetbalbond
KNVB hem heeft uitgenodigd voor
Jong Oranje, stappen maandagoch
tend 23 mei 1977 negen Molukkers
in Assen in de intercity naar Gro
ningen. Sommigen hebben een wa
pen ... . Bij het gehucht De Punt trek
ken ze aan de noodrem en kapen de
trein. Tegelijkertijd gijzelen andere
Molukkers 105 leerlingen en vijf
leerkrachten op een basisschool in
Bovensmilde.
Binnen de lijnen laat Simon zijn
voeten spreken, als weerwoord op
de negatieve beeldvorming rond
Molukkers. Af en toe roepen tegen
standers lelijke dingen om hem uit
zijn spel te halen. Aad Kila van
Wat weet ik ervan af? Molukkers
woonden bij mijn broer in Assen
om de hoek. Als kind werd ik in
Amersfoort op de trein naar Assen
gezet als ik bij hem ging logeren.
Iedereen was blij dat ik niet in