blijft, maar daardoor heftig
wordt aangegrepen en ontroerd. Maar tot dien
mensch komt dan ook en dat is het tweede
het apostolisch vermaan zoo dan mijne geliefde
broeders, zijt standvastig, onbeweeglijk ... In die brochure schrijft deze man, die zoo n
diepen blik had in het Woord Gods en die
tot in 't diepst van z'n ziel ontroerd was door
de verschrikkingen van den wereldoorlog het
volgende, op bl. 11
Een zestal van de door hem gehouden preeken
werd nu bij J. H. Donner te Rotterdam uitge
geven onder den titel„Van het groote goed".
Deze titel, ontleend aan de tweede predicatie
over Ps. 31 20a ... Zendingsposten betalen en drie ker
ken bouwen. Maar Tsjingtau bleef Duitsch ge
bied tot in den wereldoorlog, toen het door
Japan werd veroverd.
Hoe heeft in onzen menschenleeftijd de groote
wereldoorlog de velden rood gekleurd van bloed.
En al was het dat er in ons land nog geen hon
gersnood was, toch is het wel zóó geweest, dat
het koren ... En tot die ootmoedige erkenning der zonden
moge dan dringen het tweede, dat het Woord
Gods ons hier leert, als het verband legt tus
schen de drie laatste ruiters en den eersten, die
zat op het witte
Er is nog een tweede reden te noemen. Het
feest bij de kroning van Salomo droeg al aan
stonds deze vrucht, dat Adonia en zijn handlan
gers begrepen, dat er voor hen geen kans was,
zoodat ze van alle ... Zij tot haar kinderen. Opbeurend
en vertroostend. Wie denkt hier niet aan de
tijden van watersnood en wereldoorlog. Hoe
openbaarde Zij ook hier karakteradel, door niet
uit de hoogte met een vriendelijke
Opmerkelijk was dan ook het verschijnsel
dat tijdens de wereldoorlog, vooral in het begin,
zoovele menschen weer grepen naar het Evan
gelie, dat ze verworpen hadden. En opmerkelijk
was het in de ... eigenwillige gods
dienst en een directe zonde tegen het tweede ge
bod. Ik weet wel, dat er ook gevallen zijn b.v
in gezinnen met jonge kinderen, waar geen hulp
aanwezig is, dat het onmogelijk anders kan, dan
dat
moeten be
talen voor wat deze tweede wereldoorlog materieel
gekost heeft.
tijdens het „duizend
jarig rijk", om dan, als ze den proeftijd van dit aardsche
leven niet goed doorstaan heeft, nogmaals gelouterd te
worden. Deze tweede beproeving en loutering is Reel
wat lichter dan de ... eerste, hier op aarde, want in het
„duizendjarig rijk" is de duivel aan banden gelegd.
Zoo komt de ziel dan zeer gemakkelijk in den hemel.
De zeer weinige zielen die ook deze tweede beproeving
niet goed
, de rokende resten
van deze wereldoorlog, zal dan de antichrist wel
zijn rijk bouwen.
... In de tweede plaats moet men wel goed be
denken, dat het „vrede op aarde" niet ergens
gezongen is in een conferentiekamer van een
vredespaleis, maar in Bethlehem. En ter gelegen
heid van de geboorte
schaduw van deze derde wereldoorlog zijn
stakingen, corruptie, ambtenarij en egoïsme even
zoveel barricaden op de weg naar de vooruit
gang, blijven honger en armoede ons aangrijnzen
met starre ogen, en zit ... verschillen hierin wel heel erg van het geslacht,
dat de eerste wereldoorlog overleefde. Vooral
van het jongere geslacht van toen. Zij zouden
een betere wereld bouwen. Wat er gebeurd was
aan
Een vaart door „de huidige samenle
ving" na de tweede wereldoorlog is geen
vacantietrip. Daar moet u „Gereformeerd
Weekblad" maar eens op nalezen. Dr
N. J. Hommes schrijft daar over die
„huidige
Nog vóór de tweede wereldoorlog heb
ben generale synodes zich met deze nete
lige kwestie bezig gehouden. Als ik me
niet al te erg vergis, is er toen sprake
geweest van het advies: ruilen!
waren uitgebroken. In deze eeuw,
en sinds de 2e wereldoorlog, is deze vraag
meermalen aan de orde geweest. En
dan.het rampjaar 1953
...
lijkt het wel eens, of de dingen van Gods
koninkrijk wat op het tweede plan staan.
Het is begrijpelijk, dat onze Kerken
zich met deze vragen moeten bezig hou
den. Wij kunnen wel zeggen, dat sinds
de tweede wereldoorlog heel dit pro
bleem naar voren komt en ook om een
beantwoording ... eerste be
weging sluit volstrekt allen uit, die bij
de wereldraad behoren, en is niet uit
sluitend kerkelijk. De tweede beweging
laat vrijzinnigen in volle rechten toe,
zodat deze aansluiting niet zonder
wereld, niet van de wereld,
het is een opmerking die sinds de eerste
wereldoorlog nogal opgang maakte. In
verband met ons onderwerp bedoel ik
er alléén mee te zeggen, dat de Kerk
zich in het brandpunt van ... Dan is er nog een tweede reden.
ingesteld. Wij noemen één
van dc jongere theoriën over het ont
staan van de evangeliën, de zogenaam
de „Formgeschichtliche methode", deze
methode, die opgekomen is tussen de
eerste en de tweede-wereldoorlog
Rusland na de tweede
wereldoorlog in een onverwacht snel
tempo plaats vond geen sprake meer
kan zijn" (blz. 19).
... Ten tweede mag van de school wor
den verwacht, dat zij haar pupillen
„leert studeren". Want studeren is ook
rende de laatste wereldoorlog en ten
aanzien van de jodenmoord fout is ge
weest. Bij het lezen van Hochhuths'
drama en bjj dat wat de Lange in de
Volkskrant schrijft, komen twee vra
gen boven; de ... eerste, die ook de Lange
stelt: „hoe is het mogelijk, dat iemand,
die de naam plaatsbekleder van Chris
tus draagt bij deze ontzettende moord
moedwillig gezwegen en toegezien
heeft De tweede, naar
Vooral na de tweede wereldoorlog,
toen de overheid een totaal ontredderde
maatschappij tegenover zich vond, heeft
deze beschouwing het veld moeten rui
men voor geheel andere opvattingen.
De Overheid ... tot een tweede definitie, die
als volgt luidt
daarvan ligt in 't feit, dat voor velen,
jongeren, maar óók ouderen, de zo juist
genoemde tweede wereldoorlog, een
dermate grote incisie in de tijd bete
kent, dat 't hun eenvoudig onmogelijk
is over ... Nederland, in de jaren na
de laatste wereldoorlog aan de gang is,
onder de loupe neemt. Hij schrijft (pg
42): „Het jongere geslacht heeft er de
grootste moeite mee, zich z'n afkomst
uit Afscheiding en
Wat dat betreft is er na de tweede
wereldoorlog wel wat veranderd. De
z.g.n. leerdiensten genieten nu niet be
paald aller belangstelling en interesse.
In plaatsen waar de Catechismus per
manent in de ... tweede plaats en dat speelt een
kwalijke rol bij de naoorlogse genera
tie worden leer en leven tegen elkaar
uitgespeeld. In een preek van Ds.
Toornvliet las ik eens, dat we vroeger
tegenover de
Het was kort na de tweede wereldoorlog, en iedereen wist, dat de beslissing
in die oorlog al ver voor het einde was gevallen. Men kan de invasie in Nor-
mandië noemen, 6 juni 1944, bijna een jaar
Na de Tweede Wereldoorlog is de
situatie ingrijpend gewijzigd. Atoom
bommen en vergelijkbare moordwape
nen deden hun intrede. En daarmee is
het motief „naastenliefde" wel in een
vreemd licht komen te ... Prof. Verkuyl vertelt ergens, dat
toen de bommen op Hiroshima en Na
gasaki een einde maakten aan de Twee
de Wereldoorlog in het Verre Oosten
hij in een Japans gevangenkamp ver
bleef. Op de
Alle chauvinisme is daarom belache
lijk. Om van het imperialisme maar te
zwijgen Een Duitser zei eens het
was vlak vóór de tweede wereldoorlog:
„Ik ben jaloers op jullie, dat je in zo'n
klein land ... Een tweede overwinning voor onze
stamverwante broeders uit Suid-Africa.
opnieuw in zijn wereldse samen
leving tegenover zijn gezin, werk,
fabriek èn tegenover God. Want dit
blijft de spanning van bijv. het eerste
en tweede gebod. Nog even actueel als
altijd. En dit gaat mee ... 3. Een gemeenschappelijke vijand
moet gevonden worden in de dreigende,
niet alleen fatale maar ook demonische
derde wereldoorlog en een gemeen
schappelijke taak in de bestrijding van
armoede en
gedragen. Historici van hun vak
rekenen de duur der 19e eeuw tot de
eerste wereldoorlog 1914-18.
... Maar ik bedoel het zo: God is niet
tevreden met de tweede plaats in ons
leven.
geallieerden na de tweede
wereldoorlog gehandeld en nu ook in
Vietnam, tegen he:t verbod van God in.
Wat boeit de mens van na de tweede
wereldoorlog in Kafka
... Kafka sterft in 1924 maar het duurt
jaren voordat hij eigenlijk .ontdekt"
wordt. Hij heeft dit gemeen met Dosto-
jewski, die omtrent 1920 dus direct
na de eerste wereldoorlog opnieuw stuk
gelezen
Uit de notulen blijkt, dat er vóór 1914 een „Zeeuwsch Kerkblad" heeft
bestaan èn een „Zuider Kerkbode". Deze zijn in het beginjaar van de eerste
wereldoorlog samengesmolten in een uitgave: „de ... Dat de gevolgen van de eerste wereldoorlog zich ook deden gelden in deze
uitgave, blijkt uit de klacht, dat er te weinig advertenties binnenkwamen, daar
de winkeliers hun artikelen toch wel kwijt
bespaar ons een derde wereldoorlog
... Een tweede boekje, dat op bespreking
wacht, is van de hand van Sipke van
der Land: Hoe zit dat Ondertitel (er
schijnt tegenwoordig geen boek meer te
kunnen verschijnen zonder ondertitel
voorlichting
In tegenstelling met de jaren vóór de tweede wereldoorlog zien onze kerkelijke
prominenten het belang van een medium „krant" als een aangelegenheid van secun
daire orde. Wanneer Redacteur en Uitgever ... van het C.W., volgt. Maar daarbij wordt hij bijge
staan door vele anderen, die ten eerste wat te zeggen hebben en
ten tweede: schrijven kunnen.
Ten tweede geven wy de verzekering, dat deze
overdenkingen, voorzoover wy van den inhoud
kennis namen, zeer in den smaak van oud en
jong zullen vallen.
... Beteekenis van het feit, dat Turkije meedoet
in den Wereldoorlog voor de Zending
boekje uit met den vlammenden
titel: „De Dagon onzer dagen (de afgod van
Asdot waaraan de Evangelische Gezangen niet
ongelijk zijn), gevallen voor de ark des Heeren,
en weder opgericht, valt voor de tweede ... „Men heeft gepoogd de oorzaken en de aan
leiding van dezen wereldoorlog duidelijk te
maken. De Duitsehe godgeleerden en zendings
mannen hebben gepoogd de Engelsche broeders
daarvan te overtuigen, dat
De eerste maand van het tweede
oorlogsjaar.
... Het eerste jaar van den wereld-oorlog.
Windessisch leesboek van
Zendeling J. A. v. Balen is een tweede druk
ter perse.
... Of er dan geen enkele gezegende invloed
van den wereldoorlog op de wereldzending is
Ach! men tracht wel zegenrijke gevolgen van
den oorlog in 't algemeen op te sommen en
sojnmigen daarvan ook op de
gewjjd aan den praeses van
Zendingsdeputaten. Ds. Ingwersen geeft een
tweede artikel over Sadrach, dat we met groote
belangstelling lazen, zoowel zyne meedeeling
omtrent S. geheimleer als omtrent zyne per ... wereldoorlog
levert stof voor beschrijvingen van personen,
volkeren, feiten, enz. In Memoriam worden ge
leverd over bekende personen, die ontsliepen,
byv. Bettex. Aangrijpend is de eerste blydzyde
van 252: By 't
Een mooi en belangrijk boek, op welks in
houd we later nog terug hopen te komen, ver
scheen bij den heer W. Kirchner te Amsterdam,
n.l. de Handelingen van het Tweede Congres
voor Gereformeerde ... Tegenwoordig is Constantinopel, in den hui-
digen wereldoorlog opnieuw de aandacht der
wereld trekkend, het politieke centrum van
den Islam, terwijl de sultan het kalifaat be
kleedt. De geschiedenis
Hadden wij toen kunnen bevroeden dat de
wereldoorlog van zoo langen duur zou zijn,
dan zouden wy het ongetwijfeld noodzakelijk
hebben geacht, dit Evangelisatiewerk onder
de Belgen in Nederland geheel ... Bjj het eerste gesprek maakte deze onbekende
den indruk een hoogst ontwikkelde leek uit
Rome's kerk te zijnmaar bij het tweede of
derde bezoek maakte hij zich als Roomsch
priester bekend. Als
Ja, Gij zult in 't groot heelal
't Rijk der duisternis beschamen
Tot het niet meer wezen zal",
trad de tweede spreker voor de inmiddels nog
aangegroeide schare op Ds. Sikkel van Klun-
dert, met het ... tegenwoordige wereldoorlog"
ds. F. Kramer van Beverwijk over „de ver
schillende behandeling der Oud-Test. proble
men bij ethischen en gereformeerden" prof.
dr. H. H. Kuyper van Amsterdam over „revo
lutie en
zoogenaamd® Universahstenof voorstan
dera van de leer dor algemeene verzöeniog, zich
beter op dat Schriftwoord konden beroepen.
Welnu, dat doen zy ook inderdaad En in de
tweede plaats wil hy weten, hoe een ... Woordryvery wordt ge
waarschuwd, verloopt (men denke aan uitersten
als de dwaling van een Jan van Leiden, den
Koning van Sion, enz) in ongebondenheid, zoo
niet in ontucht. De tweede, de Woorddry very
(de
Op den eersten Kerstdag zal het nieuwe
en tweede kerkgebouw der Geref. kerk van
Amsterdam Zuid in dienst worden gesteld,
waarbij zal voorgaan ds. A. Dijken.
... Aldus de hoofdredacteur van het orthodox-
christelijke weekblad Timotheus, die er nogmaals
aan herinnert, dat de wereldoorlog, de wereld
revolutie en de volkerenbond in de Openbaring
zijn voorspeld
menige pikante uitlating gedu
rende den wereldoorlog. In een volgend num
mer zal de schrgver ons nader in aanraking
breDgen met dien gecompliceerden geest, en
van Christ, standpunt critiek leveren. Dan ... ," behandel! door M. Linde-
born, waarin aangetoond wordt welke nood
lottige gevolgen voor den zendingsarbeid gehad
heeft de wereldoorlog. De Zending moet volgens
den schrijver losgemaakt worden uit de nati
na het uitbreken v.id den
wereldoorlog dit onderwerp veelvuldig in de
bediening des Woords in onze Kerken is behan
deld. En als ik eens wijzen mag op publicaties
als Dr. Kuypers artikelen, over de ... In de middagvergadering, die precies twee
uur begint, hopen te spreken de heer J. v. d.
MoleD, lid der Tweede Kamer der Staten-Gene-
(over .Jeugdvorming en de kerk"), ds. A. de
Geus van De Lemmer
menschelijk leven gesteld, worden
geloochend en bestreden. Ook de jammer van
den wereldoorlog en zijne gevolgen heeft niet
tot bekeering geleid en werd veeleer aanleiding,
dat velen zich nog driester tegen de ... Ds. W. H. Gispen van Scheveningen en
ds. C. Goote van Oud-Beierland hopen in Nov.
hun zilveren ambtsjubileum te vieren, de eerste
den 24sten, de tweede, van Zeeuwschen bloede,
den 30sten.
Men verklaart dat en zeker niet ten
onrechte uit den geweldigen schok, dien
de wereldoorlog toebracht aan zooveel, dat
voor vaststaand werd aangezien, maar be
zweek. De zekerheid, die men voorheen ... Er is een tweede verschijnsel, dat in dit
verband de aandacht vraagt.
re
glementen. Hij kende ze niet, waarop de afwij
zing volgde een leeraar moest de reglementen
kennen. Ten tweede male bereidde candidaat
Van Raalte zich nu op het examen voor, maar
bij de bestudeering ... tengevolge van. het
wonen van den bisschop, want dit dateert pas
na den wereldoorlog, maar omdat de Hervor
ming hier zoo spoedig doordrong en in 1531 een
Theologische School werd opgericht. Papa is
een echte
Oorzaak dat de zaak goede vorderingen maak
te was... de wereldoorlog.
... Buitengewoon belangrijk is het tweede hoofd
stuk de oude begraafplaats in Ur.
Het zag er na den wereldoorlog in Italië el
lendig, diep treurig uit. Niet de regeering
heerschte maar een oproerige menigte. Recht en
wet werden geschonden. Leven en eigendom
werden niet beschermd ...
kwamen de tweede-klasse kamers aan de beurt,
die met matrassen en klamboes (muskietnetten)
maken de naaikamer nog druk werk gaven. Zus
ter Stolk, die hier tijdelijk tot de komst van
Zuster van de Waal
Sara was een kinderlooze weduwe, toen ze
met Brakel huwde. Maar in haar tweede huwelijk
werd ze moeder van een vijftal kinderen, waar
van twee vermoedelijk al bij de geboorte gestor
ven zijn, want ... in de
Dorpskerk een wapenstilstandsherdenkingsdienst
bij te wonen. De kerk was stampvol, ook de
oud-strijders uit de wereldoorlog, velen in uni
form en allen met hun oorlogsmedailles op de
borst waren
Drie weken later was Brakel weer in de bur
gemeesterskamer en legde daar een drievoudig
verzoek neer. Ten eerste, dat de zaak van de
preek zonder gevolg mocht blijven ten tweede,
dat hij copie mocht ... Daarna kwam de Europeesche wereldoorlog
en groeide onrustbarend het aantal zelfmoord
gevallen.
plaats gehad. Pas uit de barensweeën van den
dood, in de opstanding werd de tweede Adam,
de Godmensch geboren.3) Hier is weer geen
breede weerlegging noodig om aan te wijzen, dat
dit in strijd is met de ... wel een wereldoorlog kan worden genoemd,
tot verootmoediging leidt, dan heeft hij winst
gebracht. Anders alleen verlies. De volken gaan
door de smeltkroes van Gods toorn, zóó is het,
Dolf, en niet