De VOORZ.: Tholen is een stad met
stadsrechten! Tholen heeft ook een brug en
bruggeld! Ik wou dat we ook zoo'n brug
hadden! (Vroolijkheid.) Na eienlge be*
spreking, wordt tot het maken van een be
en met een stercke Muyr omtogen, versien met heerlijcke poorten eni
groote valbruggen." Ongeveer in het jaar 1330 verkreeg deze plaats reeds
stadsrechten. Wanneer men Goedereede binnenkomt, krijgt
Een plechtige boodschap van de Ge
meenteraad van Bolsward bij gelegen
heid van de herdenking van het feit dat
in 1455 de Vroedschap van Bolsward
zijn stadsrechten vaststelde;
Viering zilveren huwelijksfeest gaat gepaard met
herdenking verkrijging stadsrechten 650 j. geleden
Vorstelijk paar herdacht en tegelijk, dat het 650 jaar ge
leden is, dat Goedereede stadsrechten verkreeg. (Het besluit over de muziek
tent hebben wij in ons vorig nummer reeds opgenomen).
Goedereede verschillende stadsrechten
... ze een deel hunner rechten
aan de plaatselijke, door hen zelf 'be
noemde 'bestuurders: de stadsrechten
gaven aan de steden een eigen bestuur
Schout en schepenen werden zelfstan
diger en naast hen
feit, dat onze plaats in 1312
stadsrechten kreeg en voor de jongeren
lijkt het me gewenst er nog eens op te
rug te komen.
Goedereede verkreeg
650 jaar geleden stadsrechten
... De heren van Voorne verleenden 650
jaar geleden stadsrechten; men kreeg
het recht om muren en poorten te bou
wen. Jammer genoeg heeft men deze
oude bouwwerken afgebroken. Water
vloeden, branden
Na de buitengewone raadszilttingr, ter herdenking dat 650 jaar geleden aan de
oude stad Goedereede stadsrechten zijn verleend, had de opening plaats van
het geheel gerestaureerde Hotel „De Gouden ... De commissaris Mr. Klaasesz hield
een belangwekkende rede en confron
teerde zijn gehoor met het verleden. Op
7 mei 1312 werd door de lieren van
Voorne aan Goedereede stadsrechten
verleend; spreker
laatste tijd is bewezen,
dat de Romeinen er een nederzetting
hebben gehad. (Flandria) In elk geval
was Vlaardingen van ouds een vissers
stad, Floris V gaf in 1273 stadsrechten
en andere privilegiën. Vooral
. werd de Chr. Land-
bouwhuishoudschool te Ouddorp in ge
bruik genomen Zaterdag 8 sept. werd
te Goedereede feestelijk herdacht dat
het 650 jaar geleden stadsrechten ver
kreeg Zondag 9 sept. had de beves
de Zuidelijke Ne
derlanden en daarom werden Klundert
en Willemstad vestingen. Het laatste
kreeg in 1586 stadsrechten en kreeg zijn
naam naar Willem van Oranje. Daar is
in 1610 het eerste kerkgebouw
de bevrijding van de Spaanse be-
kting niet veel meer te merken is.
[Leiden is een oude stad, die reeds in
3 van Floris V stadsrechten ontving.
bank zij de lakenindustrie beleefde Lei-
len in de
Later werd er een klooster gebouwd,
allengskens groeide het aantal inwo
ners; in 1217 werden stadsrechten ver
leend. Willem II, roomskoning gaf or
der de Abdij verder uit te bouwen, zijn
stoffelijk
Bij het snuffelen in oude papieren
ontdekte ik dat Vlissingen in 1315 van
Graaf Willem III (uit liet Henegouwse
huis) stadsrechten heeft gekregen. Dat
is dit jaar dus 650 jaar geleden, van
daar een
stadsrechten gekregen
*an onze prins Willem I. In dat jaar
"^loest het Spaansgezinde Middelburg
Zich na een lang beleg overgeven aan de
"Buzen. de troepen van de Prins. Arne-
Jimden had tijdens dat beleg altijd
uitmondt
ten einde Amstelland tegen het IJwa-
ter te beschermen bij hoge stand. Dat
zal geweest zijn in de buurt van de
plaats waar nu de Dam is. In 1300
kreeg Amsterdam stadsrechten. Het ont
wikkelde zich
veel bezocht. Bij privilege
van 7 mei 1312 werd aan Goedereede
op deze datum door Gerard van Voorne,
burggraaf van Zeeland, stadsrechten
verleend. Hoewel van deze belangrijk
heid niet veel meer is
Op 7 december 1366 heeft Jan van
Blois, Heer van Tholen, aan Tholen
stadsrechten verleend.
De datum van 7 december 1366 heeft
men nu als vaststaand aangenomen,
dat Tholen stadsrechten kreeg en dit
jaar bestaat Tholen 600 jaar als stad.
Omdat 7 december valt in een „dure"
tijd (vlak na St
Toch is Domburg een stad, een zoge
naamde smalstad; het had geen afge
vaardigde in de Staten van Zeeland,
zoals de andere grote Zeeuwse steden.
Wel stadsrechten, maar geen muren,
wallen, grachten en
Maar Veere weigerde beslist het be
vel op te volgen, het beriep zich op zijn
stadsrechten. Ging het niet goedschiks,
dan maar kwaadschiks. Middelburg
wapende zich om met geweld Veere
te dwingen en De
Dit jaar bestaat Middelburg als stad
750 jaar: in 1217 kreeg het stadsrechten.
In juni wil men dit historische feit op
sobere wijze herdenken, voor een uit
bundige feestviering heeft men geen
geld
, waarbij Goe-
ereede stadsrechten verkreeg.
In de artikelen 9, 11, 12 en 35 komt
[elkens de visserij ter sprake, waarvan
rellicht het meest frappant is, dat toen
leds in maatschap werd gevaren, het-
een
De geschiedenis verhaalt dat op 9
april 1355 graaf Willem V stadsrechten
gaf aan Enkhuizen.
Jr waren ook nog andere steden,
pnalsteden genoemd. Ze hadden vroe-
wel stadsrechten gekregen, maar
laren van minder betekenis en hadden
leen medezeggenschap in de regering
In Zeeland. Het waren
: ze hadden wel stadsrechten van de
landsheer gekregen, maar hebben nooit
een afgevaardigde in de Provinciale
Staten van Zeeland gehad.
Het meest begeerde voorrecht ont
vangt de plaats in 1374: Reimerswaal
krijgt stadsrechten. Van een onbemuur-
de plaats, een z.g. vrijheid, kan het een
stad worden als men muren en schans-
torens
Hulst is een oude stad, reeds in 1180
kreeg het stadsrechten.! Omstreeks het
jaar 1400 was de stad al in het bezit
van een primitieve gracht met een
aarden wal er omheen. Door de uit
vinding van liet
De stand is al eeuw oud. Reeds m
wordt ze genoemd. Daarna kreeg
stadsrechten. Ze werd een zeer bedrU'
ge Hanzestad. Druk verkeer van kooP'
uitgroeide tot een
stad. Men liet de hond uit de naam weg
en sprak eenvoudig van „de Dam". Het
is een flinke stad geworden: Damme, dat
reeds in 1180 stadsrechten kreeg, hon
derd jaar voordat Jacob van Maerlant ... , die stadsrechten aan de plaats
gaf, Margaretha van Vlaanderen, Karel
de Stoute.
Het hoogtepunt van de ontwikkeling
is het verkrijgen van stadsrechten op 1
april 1375. Vanaf die datum mocht Rei
merswaal zich dus een stad noemen en
zich ook als stad inrichten met wallen,
muren
De steden werden steeds sterker,
mochten zich door muren omringen en
grachten graven. De drie grootste kre
gen stadsrechten: Middelburg 1217,
Vlissinigen 1315, Veere omstreeks 1350.
Ze werden later ... stemhebbende steden
in de Staten van Zeeland. Domburg en
Westikapelle kregen hierin geen stem,
ze werden smalstedert genoemd en had
den sinds 1223 stadsrechten. Arne'mui-
den kreeg dit recht pas in 1574 van
,,Als ik goed ben ingelicht, heeft Goe
dereede reeds in 1312 stadsrechten ge
kregen, 660 jaar geleden dus. Geen
wonder dat men in deze gemeente zo
veel begrip en respekt blijkt te hebben
voor hoge
In 1315 heeft Vlissingen stadsrechten
gekregen en enkele jaren later (1328)
werd deze kerk gebouwd; een kruis
kerk, aan Jacobus gewijd, daarom wordt
de Grote kerk ook wel St. Jacobskerk
genoemd. De
Deze steden hadden stadsrechten ge
kregen, ze mochten dan muren rond de
stad bouwen met poorten er in en grach
ten er rond. Ze konden zich dus goed
verdedigen tegen een miogelijke vijand.
... Er waren ook nog andere, kleinere
steden met stadsrechten, ze werden
smalsteden genoemd en hadden geen
vertegenwoordigers in de Staten (Dom
burg, Westkapelle, St. Maartensdijk,
Kortgene).
Deze steden hadden stadsrechten ge
kregen, ze mochten dan muren rond de
stad bouwen met poorten er in en grach
ten er rond. Ze konden zich dus goed
verdedigen tegen een m.ogelijke vijand.
... Er waren ook nog andere, kleinere
steden met stadsrechten, ze werden
smalsteden genoemd en hadden geen
vertegenwoordigers in de Staten (Dom
burg, Westkapelle, St. Maartensdijk,
Kortgene).
In 1183 had het stadsrechten gekregen
van Filips van de Elzas, graaf van
Vlaanderen. Biervliet was vroeger een
belangrijke handelsstad, waar behalve
kooplieden ook veel vissers woonden,
die als
Verscheidene eeuwen voor Domburg
1223 stadsrechten kreeg, bestond de
'laats al. In het begin van onze jaartel-
mg moet het een Romeinse nederzet-
mg zijn geweest, uit deze tijd zijn er
wmeinse munten
fvcnals Domburg kreeg ook Westka-
750 jaar geleden stadsrechten
iojji) Het werd een smalstad, kreeg
tene zitting in de Staten van Zee-
.,(1 Evenmin als bij Domburg horen
fiier van muren met poorten
Het was altijd een grote eer voor een
plaats wanneer deze stadsrechten kreeg.
Van een onveilig dorp veranderde men
dan in een veilige stad. Want bij deze
rechten was het geoorloofd in het ver
volg
. Maar Veere trok
er zich niets van aan, het beriep zich
op zijn stadsrechten.
Arnemuiden krijgt
stadsrechten
... het dorp Arnemui
den stadsrechten geschonken.
Behalve de zes stemhebbende steden
waren er in Zeeland ook smalsteden. Ze
hadden van de graaf eens stadsrechten'
verkregen, maar hadden geen wallen
of muren met poorten gebouwd. Even
min hadden ze ... Zo bijvoorbeeld Domburg en West-
kapelle, die in 1223 stadsrechten had
den' gekregen, imaar er uitzagen als ge
wone dorpen. Zo ig het nog. Op de plaat
van Domburg zien we een paar herders
met schapen
Een on-a£-zienbare mensenmassa was
zonda-s in deze stad (want Ri]ssen
Se rin Stadsrechten) waar te nenaen^
nfsch kerk met zijn 1300 zitplaatsen
was beide diensten boordevol. Vooral m
de middagdienst
bestaan. Ze
probeerden een zetel te krijgen in de
Staten van Zeeland, maar door de te
genwerking van Zierikzee gelukte dat
niet. Zulke steden werden smalsteden
genoemd: ze hadden wel stadsrechten,
maar