Ik wens je een aardig ventje
met een goed tractementje
Weerzien
11
Het had wel altijd iets plechtigs.
door Peter de Jonge
Ze legden de gelofte af van
eeuwige kuisheid, leefden
celibatair maar werden tot
mijn verbazing bruidjes van
God genoemd.
Wat ik altijd curieus heb ge
vonden was de mededeling dat
tante Betsie trouwde met God. Ik
begreep dat de familie haar op
de dag van de plechtige profes
sie, waarmee je je voor heel je
leven verbindt aan de algehele
toewijding aan God, beschouw
de als Zijn bruidje. In gedachten
zag ik haar voor me in een witte
bruidsjurk, de handen devoot
gevouwen, schrijdend naar het
eigen poëzie-albums. Want
reken maar dat ze daar trots op
was.
vond. Was het voor Marcel
Proust de geur van madelei-
nekoekjes die hem naar zijn
jeugdherinneringen terug
bracht, voor mijn moeder was
dit ongetwijfeld het bladeren in
haar poëzie-album.
Riet de Rooy: Lieve Constans,
Hoe de storm ook mag woeden,
Op de reis naar de eeuwigheid,
Jezus is de trouwe bootsman,
Die ons altijd veilig leidt, Blauwe
ogen, Roode mond, Lieve Stan-
sie, Blijft gezond.
omdat daar tante Betsie elke dag
haar leven met woord en daad
wijdde aan God. Bezoeken aan
haar waren schaars, hoewel ze
niet tot een strenge orde behoor
de die het leven achter tralies
doorbracht.
Tante Betsie was kloosterzuster,
in de volksmond een nonnetje.
Van de Orde der Franciscanes
sen. Ze was kleuterjuf met een
religieuze naam: soeur Angeli
na. Het was in dat tijdsgewricht
- halverwege de vorige eeuw -
een eer voor een familie als één
van de kinderen in het klooster
ging, zijn of haar leven richtte
tot God. Het verhaal gaat dat
mijn opa, overleden in het jaar
dat ik werd geboren, bijna trot
ser op haar was dan een vader
die zijn kind tijdens het huwe
lijk naar het altaar begeleidt.
laatste keer dat ik haar zag liet
zien, dateert uit 1937, toen ze
twaalf jaar was en in de laatste
klas van de lagere school zat.
Haar moeder mocht er als eerste
in schrijven, daarna volgden de
zusjes, tantes, buurmeisjes en
tenslotte de schoolvriendinne
tjes.
Uit de meeste verhaaltjes blijkt
hoe belangrijk kerk en geloof
in die tijd waren. Haar vriendin
over haar tijd als schoolmeisje in
Bergen op Zoom en de vrien
dinnetjes die ze daar allemaal
had. Met welke klasgenootjes en
meisjes uit de buurt ze omging
en welke tantes ze het aardigst
Geen proza of poëzie van hoog
niveau, maar gewoon leuk voor
meiden van die leeftijd. En net
als na de oorlog, ook toen al
overgeschreven uit een Poëzie-
versjesboek. Het leukst van zo’n
poëziealbum waren de mooie
plaatjes die er in stonden. Som
mige daarvan waren zo mooi,
dat je ze eigenlijk niet wilde
weggeven. Het was tenslotte
nog maar de vraag wat je ervoor
terugkreeg.
altaar. Stiekem keek ik naar haar
vingers om te zien of ze ook een
trouwring droeg.
hadden bepaald dat ook voor
hen liefde van binnen zat en niet
van buiten.
Nog altijd richt ik mijn blik op
de A58 ter hoogte van het Lies-
bosch net voor Breda even naar
de kerk en het kleine klooster,
dat nu bezit is geworden van
The Makers: volgens de Kamer
van Koophandel een groothan
del in kledingstoffen en fourni
turen.
Maar ook de albums waarin
we onze suikerzakjes en siga
renbandjes hadden gestopt,
waren bij haar in goede handen.
Kussens met speldjes van
alle automerken, sleutelhangers
met poppetjes van stripfiguren
zoals Mickey Mouse, poppetjes
van dieren bekend uit de Fabel
tjeskrant, je kon het zo gek nog
niet bedenken, of zij wist er wel
een plekje voor te vinden.
Een aparte plaats hadden haar
vrijwel Toen ik vele jaren later naar
de albums vroeg, raakte ze in
verrukking en begon te vertellen De tijd waarin ze opgroeide
mocht dan grotendeels in het
teken van armoede hebben
gestaan, het waren wel de jaren
waarin zij jong was en het leven
aan haar voeten lag.
Het poëzie-album dat ze mij de
Ze woonde in verschillende
kloosters in West-Brabant. Na
men als Biezenmortel, De Hout
en Liesbosch hadden een wel
haast heilige klank in de familie, Aanbellen bij de - in mijn her
innering - zware eikenhouten
deur, een ogenblik van gewijde
stilte en daarna een zuster die
je door de gang hoorde aan
komen, open deed en met een
vriendelijke glimlach het bezoek
voor zuster Angelina naar een
zijkamer begeleidde. Daar
converseerden we en kregen we
een royale maaltijd die tante bij
hoge uitzondering samen met
ons mocht gebruiken. Want nor
maal at ze in de refter, de eetzaal
die voor gewone stervelingen als
wij verboden terrein was.
Aanvankelijk droeg ze het zware
habijt en een zwarte sluier, maar
gaandeweg werd zwart ook grijs
en uiteindelijk ging tante soeur
of Angelientje, zoals we haar
ook wel noemden, gekleed in
een fleurig jurkje, want de regels
waren versoepeld. Ze mocht
ook af en toe op bezoek naar de
familie in Zeeland. Dat maakte
haar in mijn beleving een stukje
minder echtgenote van God,
maar de zusters Franciscanessen
Op mijn vraag welk plaatje of
verhaaltje haar meest favoriete
was, aarzelde ze geen moment.
Het dierbaarst was dat van haar
moeder, zeker nadat die in 1968
was overleden. Het was voor
haar een blijvend aandenken,
aan haar moeder, maar ook en
vooral aan haar jeugd.
Maar ook praktische aanwijzin
gen voor de toekomst ontbraken
niet. Zo schreef haar buurmeisje
Nellie Huigens: Ik wens je een
aardig ventje, met een goed
tractementje. Een huisje won
dermooi, ’s Morgens laat uit de
kooi. Een varken in ’t zout, en
honderd jaren oud.
T k had een moeder die bijna
alles bewaarde zoals de
M foto’s van de belangrijke
momenten uit haar leven.
door Albert Kort
//ziZ
/ZaZ- ZZ^-J>x- 'xZZ
Bruidje van God
Zuster Angelina (plm. I960)
B A ZEEUWS
Kerk en geloof
Overgeschreven
Trotse opa Janssens met dochter Betsie als kloosterlinge
Foto’s: Fotoarchief| Peter de Jonge en
Leon Janssens
Terug naar haar jeugd
Schaarse bezoeken
Zwart, grijs en fleurig
Moeder van Albert Kort
Fotoarchief: Albert Kort
