Eêst en vooral nao de kapper
6
Weerzien
Bouw van de zeesluis
haarscherp in beeld
- - ar
zat op ‘n banke uut de gymmes-
tiekzaol. ‘n Bitje in ‘t midden. ‘k
Weten nog percies ‘oe dat gieng.
Oom Aart was een verwoed en
niet onverdienstelijk amateurfo-
tograaf. Mijn vader maakte wel
eens kiekjes van ons, maar over
het algemeen waren die niet
al te scherp en soms waren de
personen ‘onthoofd’. Oom Aart
maakte dia’s van ons, in kleur,
terwijl we aan het spelen waren.
Zo maakte hij een prachtige
serie van mijn toen eenjarige
broertje dat geheel onbekom
merd zijn eigen gangetje ging,
zich niet bewust van de camera.
Kleurendia’s die voor die tijd al
bijzonder waren.
Bovendien maakte oom Aart
mooie dia’s van het werk van
mijn vader, die bloemist was.
Als hij bruidswerk maakte,
werden de bruidsboeketten
D’n andere weke dêlende de
mêêster de foto’s uut. Die zaoten
stonden dan ook vaak mensen
voor de etalage naar de diashow
te kijken. En dan hebben we het
over begin jaren zestig, dat was
toch wel iets bijzonders in die
tijd.
De aankoop van de projector
betekende natuurlijk ook dat er
regelmatig een ‘dia-avond’ bij
ons thuis was.
De verzameling familiedia’s
groeide gestaag en als kind vond
ik het grappig om te zien hoe
je op die plaatjes, die bijna le
vensgroot op een scherm te zien
waren, zomaar groeide.
Buuten, boven de voordeure
‘ieng ‘n ouwe schoolfoto. Ik
dienken van zo’n ‘onderddèrtig
jaor geleejen. De mêêster mee al
de kinders. ‘n Prachtige plaote
van wè twêê bie drie meter. A je
verbie de schoole riejt, dan kiek
je mee respect nao die foto. En
ikke nie allêêne; iederêên die de
schoole passeert.
Toen ‘k daor zo stoeng te kieken,
most ik dienken an m’n eigen
schoolfoto’s. En nog wel dien
êênen. Me stoengen ook voo de
schooldeure. Ook de mêêster
an de butenkant. En ikke? Ik
wisselen met het meisje met die
mooie witte strik?” zei hij dan
vriendelijk tegen een meisje. En
zo ging dat een paar keer. Toen
ging hij achter zijn toestel staon
en wudder keken nieuwsgierig
nao die vrèmde vint. Zo goeng
dat twêê kêêr. Knip, knip.
In de lieste
vakkundig gefotografeerd. Zo
ontstond al snel een enorme
verzameling. Mijn vader en mijn
oom vonden dat ze daar iets mee
moesten doen, dus werd een pe
perdure projector aangeschaft.
De ‘bruidswerkdia’s’ werden
geplaatst in een rol-slee (geen
doorsnee platte diaslee dus), de
projector werd in de etalage van
de bloemenzaak opgesteld en de
dia’s werden op een matglazen
ruit geprojecteerd. Omdat de rol
automatisch doorklikte, was er
zo een doorlopende vertoning
van bruidswerk, en ’s avonds
Tiet alleen de familie
I^LI Abrahamse legde oom
JL Aart vast voor het na
geslacht, ook bij de bouw van
de nieuwe zeesluis in Terneu-
zen heeft hij de talloze stadia
haarscherp in beeld gebracht.
Voor zijn werk aan de ka
naal- en sluiswerken ontving
hij zowel een Nederlandse
onderscheiding (Officier in
de Orde van Oranje-Nassau)
als een Belgische (Officier in
de Kroonorde van België). De
unieke beelden van zijn werk
in Terneuzen zijn onderge
bracht bij het informatiecen
trum Portaal van Vlaanderen
in Terneuzen, zodat iedereen
de foto- en filmopnames van
ruim zestig jaar geleden nog
steeds kan zien.
T oe was ‘k toevallig een
paor weken geleejen
JL op Driewegen, wao
kunstschilder Han ter Keurs
‘n tentöönstellieng van z’n
schilderieën ‘ieuw. Han weunt
dao mee z’n vrouwe in een
ouwe schoole.
Rinus Willemsen uit Biervliet is een van de
streektaalspecialisten in Zeeland. Speciaal
voor Zeeuws Weerzien klimt hij in de pen.
in een enveloppe met daorop de
priezen. Me vlogen d’r mee naor
‘uus. M’n foto.
An de schouwe ‘ieng een spiegel.
In de lieste d’rvan kwam de
foto. En ielke kêêr as t’r versiete
kwam, wier die foto uut de lieste
gepakt. Op d’n duur krullende
‘êêl dien foto’oek om. Noe ligt ie
plak in m’n album. Onvindbaar,
vandaar dat ik deze foto maar
even heb geleend.
De mêêster zei dat de schoolfo-
tograof de volgende weke zou
kommen. Me kregen allemaol
‘n blaodje dat netjes uut een
taolschrift was gescheurd.
Op bord schreef tie: „Geachte
ouders, volgende week woens
dag komt de schoolfotograaf.
Hoogachtend,” en dan kwam
z’n naome. Wudder mosten dat
overschrieven en meenemen.
Toen m’n moeder dat las, gaf ze
me ‘n kwartje en ik most bots
nao Peet Doens, de kapper. Dat
was geen straf ‘oor. Dao laogen
stripver’aolen over Billy Turf.
Plaotjes mee ‘n ver’aoltje. Prach
tig gewoon. Vee te vlug most ik
op dien ‘ooge kappersstoel gaon
zitten en zag ‘k in de spiegel ‘oe
Peet begon te knippen. Raoke-
liengs langst m’n ‘ooren. ,,Stille
zitten,” zei tie. En dat deed ik,
bange dat ie just m’n oore d’r
zou afknippen.
‘n Paor groote joenges uut de
zesde klasse mosten de ban
ken ‘aolen uut de gymzaole.
Toen onze klasse aan de beurte
was, tikkende de fotograof op
de ruute in de gangdeure en
mosten we gaon zitten op de
banke. Natuurlijk wou je naost
je kameraod zitten, mao de
fotograof schikkende ons op
een andere manier. ,,Wil jij eens
door Margreeth
Ernens-Abrahamse
ijn oom Aart van
Toor (1904-1983),
broer van mijn opa,
kwam eind jaren vijftig in Ter-
neuzen wonen, omdat hij als
hoofdwaterbouwkundige bij
Rijkswaterstaat projectma
nager werd van de kanaalwer-
ken en de nieuw te bouwen
zeesluis. In de jaren daarvoor
had hij zich onder meer bezig
gehouden met de droogleg
ging van Walcheren (hij komt
ook voor in het boek van A.
den Doolaard: Het verjaagde
water).
Voor mijn zus, broers en mij
hoorde hij er elke zondag ge
woon bij: samen naar de kerk,
daarna een borreltje drinken
met mijn vader en altijd blijven
eten natuurlijk. Gezellig.
Klassenfoto omstreeks 1956 van de klas van Rinus Willemsen. Foto Collectie Lijbaart
Etalage-show
Oom Aart in 1966. Maker
onbekend.
A ZEEUWS
Overschrieven
1959: Oom Aart maakte een kleurendia van de kinderen Abrahamse, die aan het spelen zijn
in de huiskamer Foto Aart van Toor, archief Margreeth Ernens-Abrahamse
Oom Aart legde de tijd vast
