w.
tJioraphte
Van volleyballen tot schatgraven
Kleppermars van Zeeuwse componist
J
eerzien
Verdwenen beroepen 'Organisator van strandspelen'
ft
Boer-eiers
w
Op de lagere school in Terneu-
zen speelden we in de pauze
meestal 'Boer-eiers'. Dit was
een soort tikkertje, maar dan
anders. Eén persoon 'was 'm'
om te beginnen. Zodra hij
iemand anders had getikt, riep
hij 'boer'. Hand in hand ging dit
duo vervolgens op jacht naar de
volgende 'boer', om daarna met
z'n drieën hand in hand verder
te gaan. Zodra de vierde 'boer'
een feit was (iedereen riep dan
heel hard 'Boer-eiers'), werd er
in twee duo's gesplitst. Het werd
natuurlijk voor de kinderen die
moesten worden afgetikt, steeds
moeilijker om de duo's en trio's
te ontlopen, zeker als die samen
werkten. Het spel betekende wel
dat er heel veel werd rondgerend
op het schoolplein.
(Margreeth Ernens)
Colofon
Zeeland
Het organiseren van
strandspelen is eigenlijk geen
officieel beroep, maar er
waren mensen die dat er wel
van maakten, zeer profes
sioneel met megafoon en
spelattributen te werk gingen
en jaarlijks tientallen spelen
organiseerden.
door: Johan Francke
Nog maar kortgeleden,
zo'n jaar of twintig
terug, werd het orga
niseren van strandspelen en
sporten sluipenderwijs uit
handen genomen van deze
onbaatzuchtige vrijwilligers.
Lokale VVV's en strandex-
ploitatie kwamen door fusies
in handen van grotere orga
nisaties die meer financiële
armslag bezaten.
Tegelijkertijd trad in de maat
schappij individualisering op en
was er een professionalisering
in de dienstverlening, waaron
der de toeristische sector. Op
Schouwen-Duiveland moest je
voor het houden van strandspe
len in de jaren '80 officieel zelfs
al een vergunning aanvragen,
hoewel niemand dat deed. Voor
activiteiten en evenementen
werden voortaan recreatieteams
en evenementenbureaus inge
huurd.
Die recreatieteams bestonden
aanvankelijk nog uit rijwilligers,
zoals in West-Zeeuws-Vlaan-
deren waar in de jaren '70 een
groep van veertig nog stude
rende jongeren aan de slag ging
voor een interkerkelijke recrea
tiecommissie in Cadzand-Bad,
Nieuwvliet en Breskens. Toe
risten vonden het een gemis
jflk.
Hf
r\
aan de vakantiebeleving als de
teams er niet waren. Zo had elke
badplaats in Zeeland wel zijn
vrijwilligers, van Cadzand-Bad
tot Breskens, van Vlissingen
tot Vrouwenpolder en op de
Schouwse stranden.
Anders dan tegenwoordig waren
bestuursleden van de VVV's
hierin zelf nog actief, zoals
eind jaren '70 in Groede. In de
zomermaanden organiseerden
ze op zaterdagmiddag wedstrij
den in schatgraven, zandfiguren
maken en een estafetteloop waar
wel honderd kinderen aan mee
deden maar ook de 'papa's en de
mama's' bij werden betrokken.
Tussen 1963 en eind jaren '80
organiseerden oud-marineman
Marinus Olivier en zijn vrouw
gedurende meer dan 25 jaar
strandspelen voor de jeugd op
het westerstrand van Zoutelan-
de. 'Ome Rinus en tante Marie',
zoals iedereen hen kende, orga
niseerden bijvoorbeeld volley
balwedstrijden, schatgraven en
zeskamp. Daarbij werd gestre
den met strandattributen als
emmers, ballen, luchtbedden en
reddingvesten. VVV-directeur
Koevoets huldigde het echtpaar
in 1973 en noemde hen 'beste
ambassadeur van Zoutelande.'
Bij het schatraven werden door
de organisatoren al in de ochten
duren labeltjes in een met linten
afgezet stuk strand begraven,
zodat de kinderen niet tevoren
al wisten waar te graven. 's Mid
dags kwamen de jonge kinderen
met hun ouders en hun schep
naar het strand. Wie de 'schat'
in het zand opgroef mocht een
prijs uitzoeken; niet zelden een
strandset met schep.
Nog altijd spelen kinderen op
het strand, worden er grote
zandkastelen gebouwd en
strandspelen georganiseerd,
maar het vrijwilligerswerk zoals
dat tot in de jaren '80 overal be
stond is grotendeels verdwenen.
Typerend is dat de Limburgse
toeriste mevrouw Hermans al
in 1995 klaagde dat er in Cad-
zand-Bad te weinig voor de
jeugd werd georganiseerd in
de vorm van strandspelen of
graafwedstrijden. 'Wat wordt er
eigenlijk met de toeristenbelas
ting gedaan', vroeg zij zich af,
waarmee ze impliciet aangaf dat
strandspelen professioneel geor
ganiseerd zouden moeten zijn.
door: Mieke van der Jagt
Hoor je wel mijn kleppers gaan/k heb het pas
geleerd/ kreeg het bijna niet gedaan/ almaar ge
probeerd/ Klepper-de-klepper-de klep-klep-klep/
Klepper-de-klepper-de klep-klep-klep/k Ben zoo
blij dat ik,k Ben zoo blij dat ik,k Ben zoo blij
dat ik ze he-heb (bis)-
Ongeveer eens per jaar was het plotseling
kleppertijd. Dan namen er een paar hun
kleppers mee naar school en in een mum
van tijd klonk de kleppermars over het
schoolplein. Veel kinderen waren hun klep
pers van vorig jaar kwijt geraakt en moesten
aan nieuwe zien te komen. Bij ons werden
dan snel wat stukjes van rachels gezaagd,
waarna je uren met een schuurpapiertje
in de weer was om ze glad en splinterloos
te krijgen. Even snel als die gekomen was
M,
verdween de kleppertijd weer.
De Kleppermars is geschreven door de
Zeeuwse componist Jan Morks. Toen ko
ningin Wilhelmina en prins Hendrik op 12
september 1907 hun opwachting maakten
in Middelburg, werden die Kleppermars
uitgevoerd. Zijn muziekstukken hebben de
ritmisch krachtige melodieën met elkaar
gemeen. Die liggen goed in het gehoor,
waardoor mensen ze gemakkelijk onthou
den. Hij schreef ook de muziek van het
Zeeuws Volkslied.
ZEEUWS
Zeeuws Weerzien is een gratis krant
vol verhalen over het Zeeland van de
vorige eeuw. Om zelf te lezen, of als
aansporing om samen met anderen
herinneringen op te halen. De krant
verschijnt 4X per jaar in een oplage van
40.000 exemplaren en wordt verspreid
in heel Zeeland: in de vestigingen van
Bibliotheek Zeeland, zorg- en wel-
zijns-instellingen, gemeentehuizen,
musea, boekhandels en bij diverse
lokale ondernemers.
Een actueel overzicht van distributie
punten evenals een digitale versie van
de krant, treft u aan op onze website
Zeeuwsweerzien.nl. De krant komt tot
stand dankzij de inzet van een groot
aantal vrijwilligers en i.s.m. Stichting
Feest van Herkenning, die bijeenkom
sten organiseert waarbij het delen van
herinneringen centraal staat.
Uitgever
Stichting Zeeuws Weerzien:
Voorzitter Frans van de Velde,
Postbus 33, 4350 AA Veere;
zeeuwsweerzien.nl;
secretariaat@zeeuwsweerzien.nl
Redactie
Peter de Jonge (hoofdredacteur),
Margreeth Ernens (website,
eindredactie), Allie Barth, Peter Blom
(Zeeuws Archief), Jan van Damme,
Johan Francke (ZB| Bibliotheek van
Zeeland), Mieke van der Jagt, Albert
Kort, Ans van Nieuwenhuijze, Ali
Pankow, Willem Staat, Peter
Verdurmen.
Vormgeving
Leo Minnaard
Illustratie voorpagina
Doeken van Yan/
Maryanne van Winden
Druk en advertentieverkoop
Meulenberg Media, Patrick Joossens:
drukkerij @meulenberg.nl
Projectcoördinatie
Hanneke de Vroe:
redactie@zeeuwsweerzien.nl
Bij het samenstellen van deze krant is met
zorg getracht alle rechthebbenden m.b.t.
beeld- en archiefmateriaal te achterhalen.
Mochten personen of instanties desondanks
van mening zijn dat (foto)rechten zijn ge
schonden, dan kunnen zij zich wenden tot de
redactie via redactie@zeeuwsweerzien.nl
Deze editie is mede mogelijk gemaakt door:
gw. Provincie
FRITS LENSVELT STICHTING
FONDS
SLUYTERMAN VAN LOO
OUDERENPROJECTEN
Vergunning
r
Kinderen spelen op 18 april 1991 een wedstrijdje skilopen op het strand van Renesse|
Foto: Pieter Honhoff, ZB Beeldbank Zeeland
Ome Rinus en tante Marie
Vrijwilligerswerk
Tijdens het koninklijk bezoek aan Middelburg op 12 september 1907 werden de
cantatine 'Welkom' en de Kleppermars in de Abdij uitgevoerd j Prentbriefkaart uit de
historisch-topgrafische atlas Zelandia Illustrata van het KZGW
Jan Morks bespeelt het carillon van de
Lange Janj Foto: Zeeuws Archief,
Verzameling Beeld en Geluid
