Wi ft 4) A eerzien Verzamelen? Ik kan niks weggooien Speciaal voor de verzamelaar Verdwenen beroepen. Colofon ^Zeeland fïy Hij haalde allerlei tex tiel op - waarvoor hij ook betaalde - waarna hij dit sorteerde in de catego rieën wolgebreid (dat bracht het meeste op), katoen, laken en jute. Om zoveel mogelijk vod den te verwerken werden deze in een zak aangestampt, hetgeen nogal een stoffig karweitje was. Die zakken met lompen werden weer naar een groothandel gebracht voor verder hergebruik, zoals de papierindustrie of de productie van papiergeld. De productie van papier gebeurde steeds vaker op basis van hout. Reden waarom de voddenboeren vanaf de jaren vijftig en zestig overgingen op het verzamelen van oudpapier, dat ook werd her gebruikt voor papierproductie. 'Vodduh' Voddenboer A.W. van de Engel uit Vlissingen ging met zijn koperen bel luid klingelend de deuren in de wijk af. 'Vodduh riep hij dan luid. De aangeboden vodden werden door hem met een unster (een weegapparaat met ongelijke armen) gewogen en vervolgens in klinkende munt vanuit zijn knipbeurs aan de aanbieder uitbetaald. Hugo van Son (twaalf ambachten, dertien ongelukken), een Rotter dammer, streek voor de oorlog via Goes in Middelburg neer en was in de ganzenstad actief als lompenhandelaar. Hij werkte aanvankelijk met paard en wagen. Dat had als voordeel dat zijn hulpje 'Oom Piet Mieras' kon worden thuisgebracht, als deze in de bak zijn roes lag uit te sla pen. Toen na de oorlog de handel opbloeide ten gevolge van de materiaalschaarste ging Van Son over op bakfiets en vrachtwagen. Voor en na de oorlog waren er in tal van plaatsen in Zeeland voddenboeren. Zo had je in Middelburg Kees van Tol en de lompen- en metaalhandel van de gebroeders Polak. Hondenkar De familie Kaljouw wist in de twintigste eeuw zelfs een heel bedrijf rond de lompenhandel op te bouwen. Jan Kaljouw senior begon rond 1897 zijn handeltje in lompen en oude metalen vanaf de Groote Abeele in Oost Souburg met een hondenkar en later paard en wagen. Honderd jaar later reden de vrachtauto's van kleinzoon Wim met oud papier over heel Walcheren. De nering van lompen en metalen was tijdig verschoven naar oud papier, dat vanaf de jaren zestig meer opbracht. Onderduiken Een mooi staaltje naastenliefde liet de Colijnsplaatse vodden- boer Kees Groenleer zien. Hij liet de familie van zijn joodse collega Polak uit Middelburg in de oorlog bij hem onderduiken. Vader Arjaan (1913-2003) en zoon Piet Groenleer, spruiten uit deze familie, vestigden zich na de oorlog als voddenboer in Arnemuiden, waar de laatste in 2011 nog actief was. Metaal-recyclingbedrijf Groen- leer komt voort uit de lompen handel van Leen Groenleer die vanaf 1938 met een transportfiets lompen en metalen ophaalde in Zierikzee. Maar deze successen zijn toch eerder de uitzondering dan de regel. Het beroep had geen hoog aanzien. In het tijdschrift Nieuw Zeeland schreef Jan Bruins: je kreeg haast geen meisje als je voddenboer was. Daar stond tegenover dat er ook mensen liever voddenboer dan boerenknecht waren, omdat je dan ten minste eigen baas was. Omdat de vodden steeds minder opbrachten, werd het ophalen steeds vaker gedaan door vrijwilligers van charitatieve instellingen die daarvoor een vergunning kregen. Maar het kan verkeren, want toen de textielprijzen in de jaren negentig stegen werd het op halen (er werd in 1998 inmiddels een gulden per kilo gegeven!) opeens een markt waarin ook criminelen participeerden, die illegaal textiel verzamelden. door: Mieke van der Jagt Ik ben een hoarder. Daar is geen Nederlands woord voor. Vroeger noemden wij zo iemand een gek. Het heeft niets te maken met verzamelen. Een verzamelaar besluit iets te gaan verzamelen en zoekt ernaar, geeft er desnoods best een hoop geld voor uit. Een hoarder doet gewoon nooit iets weg. Soms lijkt het op verzamelen. Ooit nam ik eens een souvenirtje mee uit Salamanca: een kikker tje. Toevallig kreeg ik in die tijd ook een kikkertje van iemand cadeau. En toen begon het: met twee kikkers in de vensterbank moest ik wel een kikkerverzame laar wezen. Ze kwamen met bosjes binnen, rijp en vooral groen. Geen haar op mijn hoofd die eraan dacht die kikkers weg te doen, tot er eens iemand zei: ,,Goh, verzamel jij ook kikkers? Ik ookDat was het moment om ze allemaal in een tas te stoppen en mee te geven. Gillend gek Ieder mens met een moderne smaak (minimalistisch, strak en zwart-wit) zou gillend gek worden in mijn huis. Het staat vol dingen waarvoor ik moet zorgen. Ze hebben een naam: het kastje van Tante Dirkje, de stoel van Tante Jane, de vaas van Opoe en de naaidozen van talloze over leden tantes en buurvrouwen. Het kan niet eerder weg dan dat er een zus, een zoon, dochter, neef of nichtje plotseling belang stelling toont. Ze krijgen het meteen mee of regelen een busje. Het behoeft geen uitleg dat een hoarder op een goed moment in de problemen komt en een kenmerk van de hoarder is dat hij dat niet kan oplossen. Mijn boekenkast raakte vol. Gauw een extra kastje in de gang geflanst. En eentje boven in de logeer kamer. Maar die raakten ook allemaal vol met dwars bovenop de boeken, andere boeken. Neem maar mee Opruimen dus, het moest maar een keer. Het enige boek dat weg kon was de handleiding voor MS Dos, een voorwereldlijk computersysteem. Maar als iemand in mijn kast een boek ziet wat hem bevalt; hij mag het zo meenemen. Ik ben zelfs geneigd mensen boeken op te dringen. Omdat ik ze zelf mooi vind, niet eens om ervan af te raken. Je bent een hoarder of je bent het niet. Zondagsschool, catechisatie, wierook en kaarsen Het geloof speelde een grote rol in ons leven. De afstand tussen protestant en katho liek was groot. Je deed je boodschappen bij de kruide nier die van jouw kerk was. En verliefd worden op iemand van een andere kerk was inge wikkeld. Herinneringen aan geloof en kerk staan centraal in het decembernummer van Zeeuws Weerzien. Een bijzondere vertelling op de zondags school, de geur van wierook en kaarsen. Welke herinneringen koestert u? Deel het met ons via redactie@zeeuwsweerzien.nl of stuur een briefje naar Stichting Zeeuws Weerzien, Postbus 33, 4350 AA Veere. De voddenboer is een echte verzamelaar, want het beroep werd vaak gecombineerd met de handel in oude metalen en oud papier. ZEEUWS brengt Brylcreem dit jaar 2exclusief ontworpen Brylcreém Sint Nicolaas speldjes. Vraag Uw winkelier naar de pot van 3.95 (met jute zak) of de pot van 2,25 en n kunt uw eigen keuze maken. Zeeuws Weerzien is een gratis krant vol verhalen over het Zeeland van de vorige eeuw. Om zelf te lezen, of als aansporing om samen met anderen herinneringen op te halen. De krant verschijnt 4x per jaar in een oplage van 50.000 exemplaren en wordt verspreid in heel Zeeland: in de vestigingen van Bibliotheek Zeeland, zorg- en welzijnsinstellingen, gemeentehuizen, musea, boekhandels en bij diverse lokale ondernemers. Een actueel overzicht van distributie punten evenals een digitale versie van de krant, treft u aan op onze website Zeeuwsweerzien.nl. De krant komt tot stand dankzij de inzet van een groot aantal vrijwilligers en i.s.m. Stichting Feest van Herkenning, die bijeen komsten organiseert waarbij het delen van herinneringen centraal staat. Van alle eerder verschenen edities kunt u, zo lang de voorraad strekt, een gratis exemplaar afhalen tijdens openingsuren bij ZB| Plan-bureau en Bibliotheek van Zeeland, Kousteense- dijk 7, 4331 JE Middelburg. Uitgever Stichting Zeeuws Weerzien Voorzitter Frans van de Velde Postbus 33,4350 AA Veere www.zeeuwsweerzien.nl secretariaat@zeeuwsweerzien.nl Redactie Peter deJonge (hoofdredacteur), Margreeth Ernens (website, eindredactie), Allie Barth, Peter Blom (Zeeuws Archief), Jan van Damme, Johan Francke (ZB Bibliotheek van Zeeland), Mieke van der Jagt, Albert Kort, Ans van Nieuwenhuijze, Ali Pankow, Willem Staat, Peter Verdurmen. Vormgeving Leo Minnaard Ramon de Nennie, decreet Illustratie voorpagina Maryanne van Winden Druk en advertentieverkoop Meulenberg Media, Patrick Joossens drukkerij@meulenberg.nl Projectcoordinatie Hanneke de Vroe redactie@zeeuwsweerzien.nl Bij het samenstellen van deze krant is met zorg getracht alle rechthebbenden m.b.t. beeld- en archiefmateriaal te achterhalen. Mochten personen of instanties desondanks van mening zijn dat (foto)rechten zijn geschonden, dan kunnen zij zich wenden tot de redactie via redactie@zeeuwsweerzien.nl Deze editie is mede mogelijk gemaakt door: vJW Provincie ■ijl: Stichting deCodshuuen stichting BRENTANO'S steun des ouderdoms STICHTING HBT R.C. MAAGDENHUIS FONDS SLUYTERMAN VAN LOO OUDERENPROJECTEN Vod Vodd door' Tohan Francke Lompen- en metalenhandelaar A.W. van de Engel uit het Havendorp in Vlissingen, ca. 1968. foto:A. van Wyngen, ZB| Beeldbank Zeeland, recordnr. 33898.

Krantenbank Zeeland

Zeeuws Weerzien. Feest van herkenning | 2021 | | pagina 3