Een begrafenis in
vroegere tijden
Monuta V
Adrienne Klein
Monut
zorgt in zeeland
Adrienn
f jBI-f*t
W - I-
mk\
Soms is het er ineens! De perfecte match
tussen een cliënt en een vrijwilliger. Omdat ze
dezelfde passie delen en daarin gelijkwaardig
zijn aan elkaar. Jan en Dirk vormen zo'n match.
Allebei houden ze van hardlopen, dus waarom
niet samen?!
Jan heeft dementie op jonge leeftijd en
volgde dagbehandeling bij SVRZ. 10 km
hardlopen vindt hij heerlijk. Maar alleen kan
hij niet zo ver lopen, want hij zou verdwalen.
Stafdirecteur Zorg Welzijn Dirk de Korne
loopt in zijn vrije tijd ook graag zo'n grote
ronde. Toen hij hoorde van de wens van Jan,
besloot hij met Jan te gaan lopen. Dirk: "We
vinden het allebei leuk om te hardlopen en
daarom is het voor mij geen enkele moeite.
Het voelt niet als vrijwilligerswerk, maar
gewoon als het uitoefenen van mijn hobby.
We zijn op zo'n moment gelijkwaardig."
Onlangs liepen Dirk en Jan samen een
halve marathon. Een knappe prestatie, van
allebei! Dat bleef niet onopgemerkt. Omroep
Zeeland maakte er een mooie reportage van.
Heb je die gemist? Kijk het dan zeker terug
op omroepzeeland.nl!
.d
m Bk - - fl
In Middelburg, Veere en Vlissingen
0118 - 412 760
www.monutaadrienneklein.nl
De steun bij ieder afscheid.
Een perfecte match tussen
cliënt en vrijwilliger!
svrz
Wat zijn, denkt u, de belangrijkste
gebeurtenissen in een mensenleven?
Ik denk de geboorte van een kind en
het begraven van een geliefde. Er komt
iemand bij in je leven. Er gaat iemand
weg. Vreugde en verdriet. Deze
emotionele momenten omgeven
mensen met allerlei gebruiken en
gewoonten. Sommige zijn van alle
tijden en sommige verdwijnen.
Sommige zijn streekgebonden, andere
van overal.
Liekdienaer
Tegenwoordig sturen we een rouwkaart
om een overlijden bekend te maken, of
plaatsen een advertentie in de krant.
Vroeger ging iemand door het dorp
om het te vertellen aan de mensen. Hij
moest de wete doen. Deze liekdienaer
zei iets als: "De fermielje N geeft bie
deze kennis dat ulder ...'eden ten dage
in den ouderdom van jaeren zacht
en kalm is overleje. En je ore beleefd
verzocht om anstaede te lieke te
kommen." De aankondiger werd voor
zijn diensten betaald.
Sterf'uus
In het huis van de overledene - het
sterf'uus - was aan alles te zien dat er
iemand gestorven was. De klok werd
stil gezet: de overledene was immers
'uit de tijd'. Schilderijen, foto's en
serviesgoed werden weggehaald uit de
kamer: wereldse zaken waren ongepast
en werden uit eerbied weggehaald.
Spiegels in huis werden omgedraaid.
Was dat laatste bijgeloof (kon de
overledene of een andere geest via
de spiegel in de kamer kijken?) of ook
symbolisch: de spiegel had geen nut
meer nu de bewoner was gestorven?
Symbolisch was in ieder geval het zand
dat op de vloer lag: beeld van het leven
dat ons als zand door de vingers glipt.
Ook van buitenaf was te zien dat er
rouw in huis was. De luiken gingen bijna
helemaal dicht, en dat duurde bij de
familie wel zes weken. Andere huizen
(van familie en buren) sloten ook de
luiken, maa r minder lang. Er is een tijd
geweest dat buiten voor de deur stro
lag. Rechts naast de deur voor een man,
links naast de deur voor een vrouw. De
bos stro was kleiner wanneer een kind
was gestorven.
Het sterf'uus was ook de plaats van
de samenkomst voorafgaand aan de
begrafenis. De familie kwam en zat aan
lange tafels en er was koffie en brood.
In sommige dorpen was er een speciaal
echtpaar dat bij begrafenissen zorgde
voor de maaltijden. Ook anderen uit
het dorp hielpen. De timmerman
had de kist gemaakt en naaste buren
waren de dragers, die de kist uit huis
moesten dragen en op de berrie, de
baar, plaatsen. Voordat zij dat deden,
las de dominee uit de bijbel en hield
een overdenking.
Rouwstoet
De stoet naar de begraafplaats werd
gevormd; oudtijds gingen enkel de
mannen mee naar het graf. Zij droegen
een rouwlamfer om de hoed, later een
rouwstrikje of -rozet op de pet of hoed.
Over de kist lag een kleed, de pille. Geen
bloemen, dat paste niet bij de leer van de
kerk, waarin een mens in alle eenvoud
moest worden begraven: stof tot stof.
De oudste drager las de begraefenisrolle
voor, waarin de volgorde van de stoet
was geschreven.
Dit verhaal wordt u aangeboden
door Monuta Adrienne Klein. Wij
helpen u graag bij het vastleggen
van uw uitvaartwensen - hoe oud- of
nieuwerwets die ook zijn. En we staan
uiteraard dag en nacht voor u klaar
wanneer een geliefde overlijdt.
Bronnen:
J. Vader, Een Walcherse begrafenis in 1880, in:
Neerlands volksleven 14 (1964) 1,39-48.
M. Evenhuis en P. Minderhoud, Begrafenis-
gebruiken op Walcheren, in: De Wete jaargang
26 nummer 3 (juli 1997)
