Vee bekieks
mee m'n jojo
eerzien
Je ziet ze steeds minder, kleine dorpswinkeltjes waar van alles
te koop is. Met name in kleine dorpen komt het verdwijnen van
het laatste winkeltje hard aan. De neergang is al decennia aan de
gang. Het artikel over dorpswinkels ('Voortbestaan op het spel'),
waaruit hieronder een gedeelte, verscheen vrijdag 15 oktober
1982 in de Zeeuws-Vlaamse bijlage van de PZC. door: Peter Verdurmen
JT o de Blok heeft nooit anders geweten. Ze is op
gegroeid in een winkel. Het is de enige kruide
nierszaak in Vogelwaarde. Er is letterlijk van
es te krijgen: naast 'gewone' kruidenierswaren
ook textiel, potten, pannen, speelgoed en snuiste
rijen. En natuurlijk niet te vergeten de roddeltijd
schriften en een krant, in dit geval de Volkskrant
('Die loopt hier niet zo goed'). Jo de Blok is niet aan
een bepaalde inkoopcombinatie gebonden. Vroeger
was ze aangesloten bij de VéGé, wat haar maar
matig beviel. ,,Ze zeiden dat ik alles bij hun moest
kopen. Daar voelde ik niet veel voor."
Sinds de komst van grote supersmarkten hebben
deze kleine dorpswinkels het zwaar te verduren. Jo
is realistisch. ,,De mensen stappen in hun auto en
rijden naar een supermarkt in Hulst of Axel. Zelf
zou ik het ook doen. Tenslotte kan ik met m'n prij
zen nooit tegen een supermarkt op."
De dorpsbewoners die al hun boodschappen nog
bij haar kopen zijn op één hand te tellen. Er is veel
veranderd in vergelijking met vroeger, constateert
de kruidenierster. „Toen bijna nog niemand een
auto had, bleef je voor je boodschappen in eigen
dorp. Er waren toen trouwens veel meer winkels
dan nu."
Een verschijnsel dat ook nagenoeg verdwenen is, is
poffen. ,We doen het nog voor een paar klanten. De
rest betaalt zo", aldus Jo.
Om het hoofd boven water te houden moet een
dorpswinkelier tot heel wat bereid zijn. Jo de Blok
bijvoorbeeld bezorgt nog steeds boodschappen aan
huis. Gratis. ,,Het is te begrijpen dat ik voor een
tientje boodschappen niet langs kom.'' De ope-
ningsuren van winkels zijn vastgelegd in een win-
keltijdenbesluit. „Godzijdank", verzucht Jo de Blok.
„Vroeger kwamen er tot negen, tien uur 's avonds
klanten. Je had nooit rust."
Het is bijna onmogelijk om van een dorpswinkel als
deze te leven, meent de onderneemster. ,,Deed ik
het louter voor het geld was ik er allang mee ge
stopt."
De dokter had tegen Marie de Nijs, inmiddels 73,
gezegd: als jij je winkel niet meer hebt ga je dood.
,,En zo is het ook", aldus Marie. Haar kleine winkel
tje in het buurtschap Driewegen bij Biervliet is een
echte 'winkel van sinkel'. Noem een artikel op en
Marie heeft het: koffie, thee, suiker, soep, waspoe-
der, maar ook handdoeken, pannen, kopjes en wol.
Ook zij voelt de druk van de supermarkten. ,,Wat
men in de supermarkt vergeet, haalt men bij mij."
Ze snapt het ook wel: in de 'super' betaal je voor een
pakje boter 20 cent minder. ,,Dat is mijn inkoops
prijs."
De bewoners van weekendhuisjes in en om Driewe
gen weten het winkeltje goed te vinden. ,,Die dur
ven gerust om twaalf uur 's nachts nog om een krat
bier te komen." Dat ze volgens de winkelsluitings
wet op dat tijdstip officieel dicht moet zijn, zal haar
eerlijk gezegd een zorg zijn. ,,Zo gaat dat hier nou
eenmaal."
Op controleurs heeft Marie het niet begrepen.
„Laatst kwam er iemand op woensdagmiddag bin
nen, die ik niet kende. Hij vroeg om sigaretten. Ik
dacht: mij zul je niet hebben mannetje. Ik vroeg:
ben jij misschien een controleur, en zo ja dan ver
koop ik je geen sigaretten. Ik heb namelijk geen zin
om 85 gulden boete te betalen, zie je."
Ik Zien 'm dao nog liggen.
Rechts achter 't glas. Die
schööne jojo. 't Was opeen
zaoterdagmiddag en ik dienken
dan 'k toen 'n jaor of achte was.
Dao waoren mêêr joengers in de
klasse die 'n jojo 'adden en die
speelden dao mee op 't school
plein. Natuurlijk mocht ik het
ook wel 's proberen, mao 't
lukkende me toch nie zö goed.
De vaort goeng t'r al rap uut. En
dan viel tie stille.
Izak Colijn was fietsenmaoker en
die verkocht ook van die jojo's.
Die weunde an de rand van
't durp in een 'outen nööd-
column: Rinus Willemsen
Rinus Willemsen uit Biervliet is een van de streektaal-specialisten in
Zeeland. Speciaal voor deze krant klimt hij in de pen.
weunieng. Achter êên van de
raomen was t'r een soort
etallaoge gemaokt en dao laogen
blienkende fietsbellen en ook die
jojo's. Da was alles. Noe was ik
daor alle daogen nao schooltied
wisten kieken en in m'n
gedachten zou 'k die rööd/groe-
nen zaoterdagmiddag gaon
kööpen. Juust, op zaoterdag,
want dan kreeg 'k altied m'n
zakgeld. En ik weten het nog as
de dag van gisteren: ik stoof de
deure uut, recht nao Izak Colijn
toe. Die was in z'n schuurtje 'n
band an 't plakken en ik vertel
lende m'n verhaol. Dan 'k om die
rööd/groene jojo kwam en m'n
dubbeltje 'aolend 'k alvast uut
m'n broekzak. 't Was zeumer en
ik stoeng daor in m'n korte broek
en in m'n kleffen 'and lag dat
dubbeltje te brannen. ,,Eêst dien
band klao maoken 'öör", zei tie
en rustig goeng tie vèder mee z'n
kerweitje. As tie even laoter nao
binnen goeng, stoeng 'k voo 't
raom en wees nao die rööd/
groene jojo. Die keek nog 's nao
me en ik knikkende van jao.
Zaoterdag, dao was toch gêên
schööndere dag in 'êêl de weke.
Nii nao schoole; d'n 'êêlen dag
speelende kik mee m'n jojo. In
't begin goeng da nog nie zö rap,
mao naor 'n uurtje viel tie nii
mêê stille. M'n èrm goeng lank-
zaom, dan we vlugger en soms
'êêl vlug op en nêêr. Mao moeg
wier tie d'r ni van. Da lusje rond
m'n middelvienger was lekker
ruum, mao toch was er 's
middags al een lienke te zien.
Jao, wa dienk je, a je d'n 'êêlen
dag mee dat dienk stao te spelen.
Binst 't eten mostie op taofel
liggen. Naost m'n bord. Zö
'öögvèèrdig was 'k d'r op. En 's
aovonds lag tie onder m'n kus
sen. Den anderen dag, 's
zondags, natuurlijk weer 'n
'êêlen dag in de weer mee m'n
jojo. Mao noe mee m'n lienksen
'and. En 's aovunds versierende 'k
de ziekanten mee een soort
krulle. An de rööie kant mee een
krulle van groen en an de groene
kant mee een dito van rööd. Mee
gluton plakkende 'k dat papier
d'r op vaste.
Noe wist ik zeker: morgen op
't schoolplein was t'r gêên êêne
die zö'n schööne jojo zou 'èn. En
dan nog wel mee al die kleuren
die anders zouen worren as tie
draoiende.
,,Je za bekieks 'èn joengen", zei
m'n moeder al. En jao 'öör, ze zat
d'r nii naost.
WitEU Wi
5
Louter voor het geld
moet je het niet doen
Foto's: Peter Verdurmen.
Inkoopsprijs