w<
eerzien
Verdwenen beroepen... de veerman
VSBfonds,
^Zeeland
Monuta Helpt
Kijk uit naar
de volgende
editie
Colofon
Zeeuws Weerzien verschijnt in
maart, juni, september en
december. Van alle eerder
verschenen edities kunt u, zo
lang de voorraad strekt, een
gratis exemplaar ophalen bij
'Het Zeeuws Kado', Kreukelmarkt
12 in Goes (geopend op dinsdag
en op donderdag t/m
zaterdag van 11.00-17.00) en bij
het Zeeuws Archief, Hofplein 16
in Middelburg (geopend op
dinsdag t/m vrijdag 10.00-17.00).
Drs. P. bezong het beroep in zijn lied Veerpont (heen en
weer): 'De oever waar we niet zijn noemen wij de overkant.
Die wordt dan deze kant zodra we daar zijn aanbeland.'
De meeste lezers zullen op
het schoolplein van de
lagere school nog wel
eens gezongen hebben: 'Schipper
mag ik overvaren, ja of nee?
Moet ik dan ook tol betalen, ja of
nee?' Bij het spelletje over-
lopertje, dat hierbij hoorde,
bepaalde de 'schipper' die de
anderen moest tikken vervolgens
hoe er overgestoken moest wor
den. Mochten er nog kinderen
zijn die dit spel nu nog spelen,
dan zal het beroep van veerman
hen in ieder geval nog weinig
zeggen. De kleine overzetveren
zijn, behoudens de bootjes die
alleen in het toeristenseizoen
varen, inmiddels verdwenen en
vervangen door grotere schepen,
bruggen of snelle wegverbin
dingen. Toen Zeeland nog een
eilandenrijk was deden heel wat
veermannen hun werk in de
provincie, tot in de jaren zestig.
Onder veerman wordt hier
verstaan een beurtschipper,
maar ook wel zijn schip of
iemand die met een pont of
schouw mensen overzet. Dat
gaat niet over de kapitein van het
veer Vlissingen-Breskens of
Kruiningen-Perkpolder, maar
over iemand die in zijn eentje een
veerdienst onderhoudt. Die vaart
ook niet met een schip, maar met
een boot, die steeds dezelfde
overkanten aandoet.
Bargeboot
Zelfs tussen de steden Vlissingen
en Middelburg werd met de
Bargeboot rond 1890 nog een
veerdienst onderhouden over het
Kanaal door Walcheren, net als
tussen vele andere plaatsen in
Zeeland. Tot na de oorlog waren
er bijvoorbeeld veerdiensten
tussen Oud- en Nieuw-Vosse-
meer, St. Annaland - Bruinisse,
Anna-Jacobapolder - Zijpe, Katse
veer - Kats, Zierikzee - Colijns-
plaat, Stavenisse - Ouwerkerk,
Wolphaartsdijk - Kortgene en
Gorishoek-Yerseke, om er enkele
te noemen. Die veerdiensten
waren aanvankelijk eenvoudige
houten bootjes, zoals die van de
Arnemuidse veerman J. la Soe die
voor de oorlog de visleursters uit
het dorp over de Arne bracht,
zodat ze naar de Middelburgse
markt konden. Later werden dit
grotere gemotoriseerde vaar
tuigen waarmee ook een of
enkele auto's meegenomen
konden worden, want de veren
waren er niet alleen voor
personen, maar ook voor
goederen en diensten.
Veerman J.C. Boomsluiter,
onderhield rond 1960 de
veerdienst Stavenisse - Hoek van
Ouwerkerk voor voetgangers,
rijwielen en motorrijwielen.
Destijds de kortste verbinding
tussen Tholen en Schouwen-
Duiveland. Veerman Kees
Noordhoek nam in 1948 de
veerdienst Katseveer-Kats over
van Jaap van Wieringen. De daar
gebruikte vijf ton zware en
veertien meter lange motorboot
Katsplaat was afkomstig van de
Rotterdamse Droogdok Maat
schappij. Zijn zoon Cor was de
laatste veerman op deze veer
dienst, die opgeheven werd bij de
opening van de Zandkreekdam.
De functie van veerman ging,
zoals dat bij andere beroepen ook
gebeurde, soms over van vader
op zoon. Ook schipper Herman
Berrevoets nam het stokje nog
begin jaren zestig over van zijn
vader Jacob. Beiden onderhielden
de veerdienst tussen Zierikzee en
Colijnsplaat. Schipper Gerard M.
Larooy was eind jaren vijftig zelfs
de zoveelste telg in het bedrijf
van zijn familie dat het veer
Gorishoek-Yerseke sinds 1792
onderhield. Nog in september
1959 verhuisde hij naar
Scherpenisse om daar de
veerdienst met De Zeemeeuw en
de Wuta (Wacht Uw Tijd Af) in de
drie zomermaanden te onder
houden. Dit veer werd in 1962
opgeheven.
Heel wat Zeeuwse veermannen
ontleenden aan hun beroep ook
hun bijnaam. In 1889 begon
veerman Quist het overzetveer
tussen Duiveland en Nieuw-
Vossemeer. Hij zou dit een
kwarteeuw volhouden. Met grote
welwillendheid hielp hij zijn
klanten door ijsgang en ruw weer
het water over. Hij werd
bijgestaan door de bekender
geworden 'Piet de Veerman,' die
tussen 1878 en 1914 actief was als
veerman. Deze man - type ruwe
bolster, blanke pit - stond bekend
om zijn eeuwige gemopper, maar
was toch altijd op zijn post en
bereid mensen over te zetten.
Waarschijnlijk stonden de meeste
veermannen onder de bijnaam
Piet de Veerman bekend, want
ook Piet van de Bogaard deed
rond 1935 onder die naam zijn
werk op de veerdienst tussen
St. Annaland en Bruinisse. In
1920 stopte veerman P. Overbeeke
met het overzetten van mensen
in Oud-Vossemeer. Ook hij stond
bekend als Piet de Veerman.
Haventje de Val
De meeste veermannen staakten
hun beroep in de jaren zestig.
Zeeland was met wegverbin
dingen grotendeels ontsloten.
Toch werd nog in 1959 aan het
haventje de Val een nieuw
wachtlokaal gebouwd voor de
veerdienst Zierikzee-Kats. Amper
zes jaar later zou de Ooster-
scheldebrug er liggen. Die trok
meteen zoveel gebruikers dat het
wachtlokaal in functie bleef als
restaurant met terras met uit
zicht over de Oosterschelde, en
die functie heeft het gebouw nog
steeds, waarmee het een
herinnering is geworden aan
verdwenen veerdiensten en veer
mannen.
door: Johan Francke
ZEEUWS
Zeeuws Weerzien is een gratis krant
vol verhalen over het Zeeland van de
vorige eeuw. Om zelf te lezen, of als
aansporing om samen met anderen
herinneringen op te halen. De krant
verschijnt 4X per jaar in een oplage
van 50.000 exemplaren en wordt
verspreid in heel Zeeland: in de
vestigingen van Bibliotheek Zeeland,
zorg- en welzijnsinstellingen,
gemeente- huizen, wachtkamers van
huisartsen en fysiotherapeuten,
musea, boekhandels en bij diverse
lokale ondernemers. Een overzicht
van distributiepunten, alsmede een
digitale versie van de krant, treft u op
onze website. De krant komt tot stand
dankzij de inzet van een groot aantal
vrijwilligers en i.s.m. Stichting Feest
van Herkenning, die bijeenkomsten
organiseert waarbij het delen van
herinneringen centraal staat.
Uitgever
Stichting Zeeuws Weerzien
Voorzitter Frans van de Velde
Postbus 33, 4350 AA Veere
www.zeeuwsweerzien.nl
secretariaat@zeeuwsweerzien.nl
Eindredactie
Jan van Damme
Redactie
Peter Blom, Zeeuws Archief
Johan Francke, ZB| Planbureau
en Bibliotheek van Zeeland
Vormgeving
Leo Minnaard
Ramon de Nennie, decreet
Druk en advertentieverkoop
Meulenberg Media, Patrick Joossens
verkoop@meulenberg.nl
Coördinatie
Hanneke de Vroe, Zeeuws Weerzien
redactie@zeeuwsweerzien.nl
Bij het samenstellen van deze krant is met
zorg getracht alle rechthebbenden m.b.t.
beeld- en archiefmateriaal te achterhalen.
Mochten personen of instanties
desondanks van mening zijn dat
(foto)rechten zijn geschonden, dan kunnen
zij zich wenden tot de redactie via
redactie@zeeuwsweerzien.nl
Deze editie is mede mogelijk gemaakt door
Provincie
iedereen doet mee
stichting
BRENTANO'S
steun des ouderdoms
J^uiiilirfuubs
Hnrgronjr
STICHTING HET R.C. MAAGDENHUIS
Schipper Kees Noordhoek op de Katsplaat, verzorgde de veerdienst tussen Kats en Katseveer Foto:Jaqueline Midavaine, 1961, ZB, Beeldbank Zeeland, recordnr. 91061
Vader op zoon
Bronnen: ZB, Krantenbank Zeeland
(Zierikzeesche Nieuwsbode, 27 maart 1914
en Ierseksche en Thoolsche Courant,
20 maart 1920), en Beeldbank Zeeland.
ScUpp
ik o