eerzien
'Bij Zijpe rook ik weer het zilte Zeeland'
Onvergetelijke data
V i V 1
De veldwachter vuurde
twee lichtpijlen af
I ,t
mÊi
5
Herinnering aan de bevrijding door
Tannie Stoutjesdijk-Wilbrink (84)
door: Ali Pankow
„Mamma, ik ruik Zeeland weerDat riep ik uit op de boot naar Zijpe.
Die heerlijke zilte geur gaf zoveel herkenning", memoreert Tannie
Stoutjesdijk-Wilbrink (84) uit Zierikzee. Zij was elf jaar toen het gezin
Wilbrink in augustus 1945 met negen kinderen terugkeerde na ruim
anderhalf jaar evacuatie in Lochem. Wegens de inundatie van het
eiland door de Duitsers moesten de meeste bewoners naar elders
verkassen.
,,Het was geweldig om weer thuis te komen, maar echt heimwee heb
ik niet gehad.'' Tannie verwijst naar de veerkracht en de gretigheid
van alle nieuwe indrukken die je als kind hebt. ,,Ik had geen idee hoe
groot de wereld buiten Schouwen-Duiveland was tot die dag van de
evacuatie.'' Haar vader, kruidenier in Zierikzee, wist met hulp van zijn
familie in De Achterhoek in 1944 zijn nering in Lochem tijdelijk voort
te zetten. „Natuurlijk waren er ook angst en zorgen. Ik was bang van
die V1's die overkwamen. We hadden te eten uit de gaarkeuken, maar
echt honger hebben we niet gehad. Ondanks alles was het voor ons
ook een ongestructureerde en zelfs onbezorgde tijd. Op je buik op de
slee door een besneeuwd bos had ik nog nooit meegemaakt."
Beelden van de Bevrijding op 5 mei 1945 staan Tannie nog goed voor
ogen. ,,Het was ineens feest. De Canadezen reden op legertrucks door
de straten van Lochem. We stonden allemaal te zwaaien en als
kinderen mochten we een stukje meerijden op die trucks.''
Twee maanden later, een dag na thuiskomst in Zierikzee kreeg Tannie
difterie, maar is daar gelukkig snel van hersteld.
v
J
H
door: Ans van Nieuwenhuijzen
Belangrijke dagen die de geschie
denis van de Tweede Wereld
oorlog markeren, zijn 6 juni en
17 september 1944 en 5 mei 1945.
Zo staat 6 juni voor D-day, de
invasie in Normandië, ook
bekend als de operatie Overlord.
De operatie Market Garden of de
nogal noodlottige slag om
Arnhem wordt 17 september
herdacht. Onbetwist hoogtepunt
is natuurlijk de bevrijding van
Nederland op 5 mei.
In mijn familie hebben die data
nog een andere betekenis. Om
het chronologisch te houden:
mijn grootmoeder van moeders
kant - Jans, naar wie ik ben
vernoemd - was jarig op 6 juni.
Oma Rachel trof de minder glo
rierijke datum van 17 september
als geboortedag, maar uiteraard
lang voor de slag om Arnhem.
En dan mijn ouders, getooid met
de oer-Hollandse namen Jan en
Marie. Zij trouwden op 5 mei
1943. In mijn schooltijd, de jaren
vijftig en zestig, werd Bevrij
dingsdag nog elk jaar gevierd en
was ik die dag vrij. En bij ons
thuis was het dan natuurlijk
altijd dubbel feest.
door: Albert Kort
Vorig jaar verscheen zijn boek Nieuwdorp in
oorlogstijd. De inmiddels 80-jarige Adri van Oosten
uit 's-Heer Hendrikskinderen maakte het als kind
van vijfjaar in Nieuwdorp allemaal mee. Hij mocht
toen wel een klein jongetje zijn, er gebeurden
dingen die hem altijd zijn bijgebleven.
Adri's boek heeft tot veel reacties geleid. Tijd
genoten herkennen veel van wat hij in zijn boek
vertelt en dit jaar heeft hij een aantal keren een
lezing gehouden over de oorlog. Genoeg redenen
dus om Adri te interviewen. En vertellen kan hij. Zo
hield hij tijdens de dodenherdenking dit jaar een
'praatje' over de afschuwelijke dingen in de oorlog.
Nieuwdorp lag in 1944 in de frontlinie, beschoten
door zowel de terugtrekkende Duitsers als de
aanstormende Engelsen en Schotten. De school die
door een explosie in vlammen opging, de enorme
luchtdruk die het glas uit de sponningen deed
trillen: dit alles heeft op hem indruk gemaakt.
Aan tragische gebeurtenissen ontbrak het niet.
Neem die geestelijk gehandicapte jongen van
Walcheren, die vanwege de inundatie eind 1944 met
zijn vader en moeder een veilig heenkomen had
gezocht in het 'veilige' Nieuwdorp, en die door
de Engelsen wegens 'verdacht' gedrag werd aan
gehouden. De jongen werd verhoord, slaagde erin
te ontsnappen, maar werd door de Engelse kok
doodgeschoten omdat hij een tweetal
waarschuwingsschoten had genegeerd.
Op uitnodiging van het Bevrijdingsmuseum in
Nieuwdorp vertelde Adri op 5 mei jongstleden over
de bevrijding, die hij op een wel heel vreemde ma
nier meemaakte. Op een zondagavond trokken de
Duitsers zich terug achter de Sloedam en het gezin
Van Oosten ging naar bed, de ouders in gewone
kleding, je kon tenslotte niet weten wat er volgende
dag stond te gebeuren. Adri sliep de hele nacht
door en de volgende ochtend kreeg hij van alle
kanten te horen: ,,We zijn bevrijd, we zijn bevrijd."
De jongen rende naar het dorp en zag overal
vlaggen. Soldaten deelden sigaretten en chocolade
uit!
Op 5 mei 1945 werd de bevrijding nog een keer
herdacht. Wie denkt dat dit uitgebreid gebeurde,
vergist zich. Spectaculair vuurwerk hadden de
dorpelingen tijdens de oorlog al genoeg gezien.
Nu was het de veldwachter die twee lichtpijlen
afvuurde: een rode en een groene. En dat was alles.
W ZEEUWS
ft s£
<4 jT
JU