eerzien
Verdwenen beroepen
Kijk uit naar
de volgende
editie
k x*rpm
Colofon
10081. IbMnd
3
Krantenjongen Loek
Barendregt bezorgde
het proefnummer van Zeeuws
Weerzien in het Provinciehuis.
De krant verschijnt in maart,
juni, september en december.
Clonic
Fnnrk
Wie heeft er in zijn jonge jeugd op een warme zomerdag
nooit om een ijsje gejengeld bij zijn ouders? Gelokt door
het geklingel van de bel van de ijscoman sprintte je met
een gulden in je vuist geklemd de straat of het strand op.
Het was zaak vader of moeder zo snel mogelijk over de brug
te laten komen met de pecunia, want groot was het leed
als het geluid van de ijscoman wegstierf en deze uit het
zicht verdween.
door: Johan Francke
Ko de Laat omschreef in
zijn gedicht 'ijscogevoel'
kernachtig de mooie en
pijnlijke herinneringen die de
ijscoman ook na de kindertijd
nog oproept:
Je hóórt de bel wel van de ijscoman
Maar kunt niet plaatsen waar ie nou
vandaan komt
Het lijkt of ie er om het hoekje aankomt
Of is het toch nog één blok verder dan?
Je zoekt, men wordt weer een beetje
kind
Je voelt een haast vergeten soort
sensatie
En des te zoeter is de zelf-traktatie
Wanneer je dan die ijscowagen vindt
Soms herbeleef je ook het kleine lijden
Als je te laat bent en 'm weg ziet rijden
Hoewel de ijscoman of -vrouw
strikt genomen geen verdwenen
beroep is blijkt het vak, behalve
op het strand, langzaamaan uit
het straatbeeld verdwenen. Een
van de langst verkopende ijsco
mannen moet Piet van Paas-
schen zijn geweest, die bijna 55
jaar ijsverkoper op het Veerplein
van Kruiningen was, voordat hij
in 1990 zijn bel aan de wilgen
hing. Op zomerse dagen en bij
evenementen trok de ijscoman er
op uit met zijn kar. De kist van de
ijskar bestond uit wit triplex dat
binnenin met 'piepschuim' was
geïsoleerd, want de koeling van
het schepijs moest nog met ijs-
elementen gebeuren. De kar was
soms van aluminium (delen) en
had bovenop doorgaans twee
grote verchroomde deksels met
een grote bol erop. De ijscoman
zelf had een nette witte jas en een
platte witte pet met zwarte klep.
IJscoman Goedegebure uit Sint
Annaland, die ijs ventte voor de
firma van M.J. van der Maas, ge
bruikte voor de oorlog nog een
gewone werkmanspet. Het ijs
werd in een van biscuit gemaakt
bekervormpje geschept. Door
gaans waren die van Loose's Bis
cuit dat in de herkenbare rode
kartonnen dozen met blauw-wit
opschrift werd geleverd. Voor de
oorlog verkocht ook de firma
Victoria ijsbiscuits.
IJs koop je tegenwoordig in de
supermarkt of bij de snackbar en
op het strand bij een electrisch
aangedreven wagentje dat ook de
koeling van de daarop geplaatste
vrieskist verzorgt en moeiteloos
over het zand voortbeweegt.
Daar moesten ijsverkoper, paard
en pony vroeger heel wat meer
noeste kracht voor leveren. In
Cadzand-Bad werd eind jaren
zestig ijs aan het strand en op de
campings verkocht met behulp
van een pony die een wagen met
één as voorttrok waarop een ijs-
kist en parasol waren geplaatst.
In de jaren vijftig trok ijscoman
Piet Minderhoud over het strand
van Domburg met zijn paard
Sannie. Deze viervoeter was dit
soort zware arbeid gewoon, want
ze deed ook dienst voor een
groenteboer uit Goes. IJscoman
Ko van der Meule liet zijn ijskar
in de jaren zestig door zijn Bel
gisch trekpaard door het mulle
zand van het Domburgse strand
ploegen voor uitbater Goedhart.
Enkele centen duurder
Ook Cees Schoonenboom had in
de jaren vijftig en zestig vergun
ning om in Domburg ijs te
venten. Hij bezat de uitspanning
de Rode Leeuw aan de Markt in
Domburg. Zijn vrouw Leentje
ventte vaak met ijs bij de duin
overgangen. Dat ijs in Domburg
was in verband met de welge
stelde toeristen vaak enkele cen
ten duurder dan in de stad.
IJscoman Roelse reed heel West-
kapelle door en verkocht voor de
oorlog zijn ijsjes voor 2, 3, 5 of 10
cent stuk. Grote befaamdheid
verwierf mevrouw L. van Peene-
Huibregtse (beter bekend als
Leine de Kaks), die in de jaren
zestig in streekdracht met een
kar over strand trok en met haar
rokken om in de zomerhitte ijs
jes verkocht aan het heel wat
luchtiger geklede badpubliek.
Anders dan op strand werden de
ijskarren waarmee op straat werd
geleurd doorgaans verbonden
aan een rijwiel, zodat de verko
per bij het afnemen van klandi
zie zich snel enkele honderden
meters kon verplaatsen naar
nieuwe gegadigden. Voordeel
van zo een kar was natuurlijk dat
je deze bij elk evenement op de
perfecte locatie kon parkeren om
zo veel mogelijk ijsliefhebbers te
bedienen. De Vlissingse ijsco
man Jan van Ochten en zijn broer
trokken met de ijskar van Van
Hoeijdonk in de jaren twintig en
dertig zelfs buiten de grenzen
van die stad. Toch kon de ijsco
man van dit weer- en seizoenge
bonden werk de schoorsteen niet
het hele jaar laten roken. In
Yerseke combineerde ijscoman
Theeuw de Wee in de jaren
twintig het vak daarom met dat
van gemeenteomroeper. Voor
beide activiteiten kon hij op het
plein voor het stadhuis blijven.
Over de activiteiten van de
omroeper werd in het vorige
nummer van Zeeuws Weerzien al
bericht.
WfTEEÜW4
Zeeuws Weerzien is een gratis krant
die 4x per jaar in een oplage van
50.000 wordt verspreid in heel
Zeeland: in alle vestigingen van
Bibliotheek Zeeland, zorg- en welzijns-
instellingen,gemeentehuizen, wacht
kamers van huisartsen en fysiothera
peuten, musea, boekhandels en bij
lokale ondernemers. Een overzicht
van distributiepunten, alsmede een
digitale versie van de krant, treft u op
onze website. De krant komt tot stand
in samenwerking met Stichting Feest
van Herkenning, die bijeenkom
sten organiseert waarbij het delen
van herinneringen centraal staat.
Uitgever
Stichting Zeeuws Weerzien
Voorzitter Frans van de Velde
Postbus 33, 4350 AA Veere
www.feestvanherkenning.info/
zeeuws-weerzien
weerzien@feestvanherkenning. info
Eindredactie
Jan van Damme
Redactie
Peter Blom, Zeeuws Archief
Johan Francke, ZB| Planbureau
en Bibliotheek van Zeeland
Vormgeving
Leo Minnaard
Ramon de Nennie, decreet
Druk en advertentieverkoop
Meulenberg Media, Patrick Joossens
verkoop@meulenberg.nl
Coördinatie
Hanneke de Vroe, Zeeuws Weerzien
weerzien@feestvanherkenning. info
Bij het samenstellen van deze krant is met
zorg getracht alle rechthebbenden m.b.t.
beeld- en archiefmateriaal te achterhalen.
Mochten personen of instanties deson
danks van mening zijn dat (foto)rechten
zijn geschonden, dan kunnen zij zich
wenden tot de redactie via weerzien@feest-
vanherkennnig.info.
Deze editie is mede
mogelijk gemaakt door
Stichting
de Godshuizen
Ijscokar van Moggré van café Tramzicht, links Arie Bos, rechts Piet Minderhoud foto, 20 juli 1952, ZB, Beeldbank Zeeland, recordnr. 19540.
Wietske Kroonenberg krijgt een
ijsje op koninginnedag 1961, Markt
Goes foto: Sal Kroonenberg, ZB, Beeld
bank Zeeland, recordnr. 170050.
Bronnen: ZB, Beeldbank Zeeland, Beeld
bank Zeeuws Archief, Tijdschriftenbank
Zeeland, Ballustrada (oktober 2014) 54.