eerzi
onder ons
gezegd,
toch maar
Een sportprijsvraag in 1958 met:
Kieken op de vlierink column Rinus Willemsen
De dag van de kaffers en boerentrienen
4
In 1958 hield dagblad de Stem
een prijsvraag over de Tour de
France die dat jaar verreden
werd. Dat ging er nog heel
wat minder gecompliceerd
aan toe dan tegenwoordig.
Nu moet je als deelnemer
elke dag de renners die
voorin de koers rijden
goed raden. Destijds volstond
het goed hebben van de winnaar
en de eindtijd van de winnaar in
de -320 kilometer lange!- slot
etappe van Dyon naar Parijs. Je
zou als prijs iets verwachten in
de trant van een wielertricot of
racefiets, maar niets is minder
waar. In een tijd dat - althans
door de fabrikanten - roken nog
als een gezonde bezigheid werd
beschouwd, was niet-roken de
uitzondering op de regel. De
winnaars van deze sportieve
wielrenprijsvraag werden dan
ook beloond, met sigaretten.
Heel veel sigaretten. Sloffen vol
sigaretten. Een tafel vol met
sloffen sigaretten, waarvan je
jaren roken kon. Tegenwoordig
zou je alleen voor deze prijs al
een jaarinkomen aan belasting
afdragen. De winnaars uit Hulst
betoonden zich tevreden rokers,
want zoals Nederland tien jaar
later leren zou, 'dat zijn geen
onruststokers.'
Oe lange moej noe eigenlijk
nieuwjaor wènsen? vraagt
d'r iemand an me as ik in de
wachtkaomer van de dokter zit.
Ik kèn de man niet, mao die moet
zeker wel uut de buurte kom
men. Ie spreekt teminsten de
gewone taole van ons durp.
Vroeger, gaot ie vèder, dan deeje
da 'êêl de maond jannewaorie.
Jao, dat is best een probleem. Je
stiert familie en kènnissen een
kaorte. Mee een paor regels dr'op
voo Kerstdag en nog een paor
voo 't nieuwe jaor. Somtemets
kommen d'r dan nog een paor
krabbels bie om d'r toch een per
soonlijk tintje an te geven. En
dan je naome d'r onder. Kom je
nu die zelde mènsen toch weer
tegen, begin je dan wee opnieuw
mee je nieuwjaorspraotje?
't Is Kootje uut de polder. Noe 'èn
'k 't in de gaoten. En binst an 'k
het docht, zei ik het ook. Ja, zo is
dat mêêstal met mii. Êêrst kèn ik
de mènsen nie en as ik ze dan
erkèn, dan zegge kik udder
naome bots 'ardop. Zonder d'r
bie na te dienken. Mao soms zitte
kik d'r ook wel 's neffest. Dat ei
hie toch ook wel 's? Of nie soms?
Oud worren ee?
Bie de dokter ruukt het altied nao
pillen en poeiers. Ik kan 't eigen
lijk nii zo percies zeggen 'oe de
reuke is. Toch speciaol ee. Is
judder dat ook wel 's opgevallen?
As kind most 'k 's mee 'n kapotte
knie nao de dokter. Gevallen op
straote en m'n knie goeng mao
nii dichte. In 't sodaowaoter. Op
m'n lienkse bêên staon. Mee m'n
rechtse knie (gebogen bêên) in
een pannetje mee lauw sodao-
waoter. Nao 'n weke zei m'n
moeder: Me gaon 's daomee nao
de dokter.
En van dien tied is die reuke van
de wachtkaomer me biegeble-
ven. Mao 't was nog vee èrger in
die spreekkaomer. 't Leek wel as
in 't zieken'uus. Ik ruuken 't nog
in m'n gedachten.
Maor ook mee nieuwjaorswao-
feltjes bakken. Zo'n zoete weeïge
lucht. Ons 'êêl 'ruukende d'r nao.
Wel twêê weken lange. Mao dat
was noe gêên slechte reuke.
Belange nao nii. Mao da kwam
deu die smaoke van de dunne
lichtheele waofeltjes allicht.
Waofeltjes mee van die doenker
Rinus Willemsen uit Biervliet is een
van de streektaalspecialisten in
Zeeland. Speciaal voor deze krant
klom hij in de pen.
bruune plekken d'r op. Dan most
ik altied dienken an giraffes: ook
heel mee doenkere plekken.
Toch?
Dat waofeliezder dat 'èn 'k nog. 't
Eit 'n tiedje langst de trap han
gen. Daornao is 't nao de vlie-
rienk ver'uust. 'n Vuuf'èrte. Zo
noemden ze dat toch vroeher?
Mee twêê van die lange iesdere
stangen d'r an. Wudder bak
kende die op de kachel. Of
liever in de kachel. Op 'n
kook'aerd, mee 'n paor riengen
d'r af. 't Was nie moeilijk, mao je
most d'r toch 'andigheid in
kriegen. De êêste waofeltjes wa-
oren toch nii altied de schoonste.
't Is 'n 'andelieng en 'n weet.
Maor a je 't êên kêêr onder de
knie ao, dan goeng 't vrekte vlug.
Mao jao, da's mee alles zo, ee?
Nêê, bakken op 'n petroliestel,
dao 'èn 'k gêên weet mêêr van.
Oh jao, da moen 'k nog even
zeggen. Wudder deejen 't beslag
in 'n klein glimmeneerd
immertje mee 'n blauw biesje. En
dat immertje staot ook nog op de
vlierink.
Jao, a je wat bewaort, dan ei je
altied nog wa voo laoter, ee. Om
an terug te dienken.
En binst an 'k ^ere over zit te
fantaseren, 'oore kik ze al
ankommen. De dokter. Strekjes
zegt ze z'n naome. Ko. En daonao
bin 'k an de beurte.
Jan Vader (1875-1966) was
in Zeeland beroemd als
'schrijver van het Walcherse
volksleven'.
Hier volgt een fragment
uit zijn verhaal 'Nieuwejaers-
dunderdag', dat in 1965 in
het 'Neerlands Volksleven'
verscheen.
Een van de voornaamste jaar
lijkse feestdagen voor de
vroegere Walcherse landelijke
bevolking was de eerste donder
dag van het nieuwe jaar. Hij werd
de 'Nieuwejaersdunderdag'
genoemd.
De oude Nieuwjaarsdonder
dag was niet, gelijk de Liesjes-
dagen, een speciale feestdag voor
de ondergeschikten. Nee, de
eerste donderdag van een pas
begonnen jaar werd als een
algemene feestdag voor de Wal-
cherse bevolking beschouwd. De
stedelingen vierden wel geen
feest en noemden deze dag iet
wat minachtend 'de dag van de
kaffers en boerentrienen'.
Iedereen op de Walcherse dorpen
en van het platteland, die er de
kans voor zag, trok naar de stad.
Enkel de landarbeiders, de ach-
teruitgeschoven stumperds en
niet-mee-tellenden, bleven ach
ter. Grimmig of berustend, al
naar eigen aard en aanleg, zagen
zij de algemene uittocht aan. Zij,
die steewaarts trokken, dachten
geen ogenblik aan deze armen,
die toch óok mensen en naar
Gods beeld geschapenen waren.
Men was dat immers gewend.
Wat hadden dié te feesten!
Wz.ee Lr wfl
een opmerkelijke hoofdprijs
1-lriL iter IihhiIÏIjptIJïrfl Lil im-
'["■UT d<- F'rttKi.'-yrijuïTum
mi Sul n.ij.linl IL- Shin
De winnaars van de Tour de France prijsvraag van 1958 uit Hulst steken vergenoegd hun hoofdprijs aan.
Foto: Jacqueline Midavaine, ZB, Beeldbank Zeeland, recordnr. 143332.