w,
eerzien
Chauffeur uit Clinge lust
een paar pintjes teveel
Kijk uit naar
de volgende
Zeeuws
Weerzien
Dit jaar verschijnt de krant in
maart, juni, september en
december.
Eind jaren zestig doofde
het laatste kolenvuur in
de Nederlandse huiskamer.
Toen het gas in de huis
houdens kwam, verdween
de kolenboer.
De kolenboer kwam uiter
aard alleen in de herfst-
en wintermaanden,
's zomers hadden de mensen
geen kolen nodig. Er werd nog
niet gebarbecued. De kolen-
drager of -sjouwer bracht de
eierkolen, briketten, cokes en
antraciet aan huis. Omdat de
schoorsteen er bij hem niet het
hele jaar van kon roken was het
vaak een gecombineerd beroep.
De Zeeuws-Vlaamse kolenboer
Kees de Smet uit Pauluspolder
had bijvoorbeeld een transport
bedrijfje, maar runde naast zijn
kolenbedrijf ook een melkhandel
De kolenboer zag zwart van de
kolenstof en was vaak zo sterk als
een beer. Vanaf de vrachtauto liet
hij de zakken op zijn nek vallen,
waar ze bij de punt werden vast
gepakt. Vandaar liep hij naar de
kolenbunker, het kolenhok,
de schuur of een betonnen
kolenstort in de tuin, want het
was natuurlijk niet de bedoeling
dat met deze vol kolenstof
zittende zakken door het net
geboende huis werd gelopen.
Ter plaatse werd de zak leeg
geschud en vulde de ruimte zich
met kolengruis en stof. Met de
kolenkit, een soort smalle hoge
emmer die door een hengsel als
schep gebruikt kon worden,
haalde je de kolen in huis om zo
de enige aanwezige kachel in de
huiskamer brandende te houden.
De overige kamers in huis waren
nog onverwarmd en slechts
voorzien van enkel glas van zes
of acht millimeter dik, zodat er
in de winter ijsbloemen op de
ramen stonden.
Wanneer de eerste steenkolen
boeren in Zeeland begonnen zijn
is moeilijk te achterhalen. Steen
kool werd hier al aan het begin
van de achttiende eeuw gebruikt.
Toen de steenkolenboer begin
20ste eeuw voor het eerst in de
provinciale kranten werd ver
meld was het duidelijk dat het
om een al ingeburgerd beroep
ging. In de literatuur komt de
kolenboer er niet altijd best af.
Bekend is de kolenboer uit de
Vlissingse verhalen van Geert
van Oorschot. Deze liet iedereen
weten dat het gezin schulden
had, waarna de jonge Van
Oorschot er 's nachts samen met
zijn moeder op uit trok om de
fruitbomen in de tuin van de
kolenboer om te zagen.
Een mooie anekdote speelde zich
tijdens de oorlogsjaren af in
Zuidzande, waar het varken van
de bakker moest worden gekeeld.
De lokale slager wilde daar in
1943 illegaal een varken slachten,
maar ongelukkigerwijs hield de
CCD (de Crisis Controle Dienst)
die dag juist controle in het dorp.
Om de slacht niet in de smiezen
te laten lopen zorgde de slachter
er voor om de drie kwartier ach
terom naar huis te gaan en overal
een praatje te maken zodat de
controleurs dachten dat hij thuis
aan het werk was. Nadat het
varken was geslacht moest het
thuis naar de bakker en nog een
ander adres worden gebracht.
Daartoe werd de plaatselijke
kolenboer Bram Neuféglise inge
schakeld. Het geslachte varken
werd in doeken gewikkeld op
zijn kar gelegd en de kolen-
zakken er overheen gestort. Daar
zou de CCD toch immers geen
vlees onder vermoeden. Zo werd
het illegale vlees veilig naar de
plaats van bestemming gebracht
en mocht het geslachte dier met
recht een zwart varken worden
genoemd.
De Rijkspolitie in Zeeuws-Vlaanderen
volgde op 22 oktober 1956 de slinge
rende sporen van een vrachtwagenchauf
feur, nadat zij die eerst aan had willen
houden en deze doorreed. De Clingenaar
die de vrachtauto bestuurde zat even later
een kop koffie te drinken in een café. Daar
vonden agenten hem doordat het spoor
van de auto voor het café stopte en de
'camion' er geparkeerd stond.
Aangeschoven bij de chauffeur bleek die
weliswaar koffie te drinken, maar het daar
eerder op de dag niet bij gelaten te heb
ben. De inwoner van Clinge morste de
meeste koffie op zijn broek terwijl hij de
agenten te woord stond. Die rekenden de
chauffeur vervolgens in. De advocaat van
de verdachte, Mr. Tichelman, verklaarde
dat het in Oost-Zeeuwsch-Vlaanderen
traditie was elke transactie op de markt te
bezegelen met een paar pintj es of een paar
neutjes. De krant sprak van 'alcohol en ver
keer verdragen elkaar niet. Zij zijn als twee
soorten chemicaliën, die bij vermenging
bruisend uiteenspatten.' Er werd een maand
rijontzegging en een maand onvoorwaar
delijke celstaf door het openbaar ministe
rie geëist. De politierechter legde twee
weken gevangenisstraf en acht maanden
rijontzegging op.
Strenge straf voor een
dronken doorrijder
rfp 3llr.PP7 iï:h t.viphi «hte: riliLJLLtifcr L km lL lIiiuJ-
Iuuj Jt j-il'Ii jpJ-ir:lIj Li ir T' I nn ijH CöÊfit. -fc- fliC L«1
Lat v-ir?I:J3111«v-"-:MIJ kr y IMviJ^-bun,
PP?
Colofon
fnud'. Zee. and
■ZEELpWS
Zeeuwse krantenjongen Loek
Barendregt bezorgde vorig
jaar zomer het proefnummer van
Zeeuws Weerzien in het Provincie
huis in Middelburg.
Verdwenen beroepen
de kolenboer
Kolenboer in Vlissingen in 1964 Fotoarchief PZC, ZB, Beeldbank Zeeland, recordnr. 143332.
Bron: ZB, Krantenbank Zeeland, Zeeuwsch Dagblad,
21 november 1956, pag. 2.
?-uii L-: bij nlJpjkHraiuiHj-tflHtraditie rr. trn^Adi^
j; Bllwuab 4jll.ii yjIiïIl II.
jijlapZ<löfc "Vf' -J| iZjrwi olctr-hrr vjm. -Ie Jiat n .ut Ir-l:JK-» n-v-1
Tm .VpMIUEfl Vlijn-letn. Ë-UjijLrEii:* Ip-Ll-fl i-ti LUI In..-.-. '1*J
ckc 'Jl- rH=L i1 Ki Ffra f r. Hnrifc :'Tt nvvvn hfh>fl
g7rfdtaVet li ti fiii.., j-u -n£i. Je rijkjiy.d.lÏE vc;ld Urcna
jittds ncr let nakencr- VFtrflr-' jv> riiT i uliv^r! Tr-Fn 3IJ
LMU '-t1| dt J. ,-:«i fcj L'. in ak 11 rpj rnl^Ki it-i -.i i n rjv- e T'iV
■T-rTiTi, e!.e tiwcitHi kr'-ifi-di öp daL v-btfjJ-: kmkn r»dili^*«hK
- .v-r, /m V- .HC ïjI hel chtUP^nrk-?, iwtlfrr bjfc d7m»flfa
ivilIii ^i'-llL*. MrL l^V, Ilttiï ii Jee* uNa ajrtufi
m&fïl vM-l-rp^i, |.„i iiii-i ihnt-jr. ~/r drtF l-M k-Hrrr vin Vin r,s
•Jl cnl ei -in iiilsXI11
"V rlkEJlb Üfe T.VtI Lrr.Z.h-1 r-:vljd mdr.ir. >JL..r rk 24 «IJ-I
a., .«1 r,T\ rrr.r k+r#mljk i- l^ix- neri** cLrn^rjiTt O* Hl
L T. iMtld.ï E-! Tl Kï .r fi'ir |V i - -r 11- r.- nr If jhPll
lir. ui. f xw. Iiiji, ÉL-.- I.r T.l+y. -M Khrh 4D IhJ.,l,-- I-...
H? HL^r.- ind,.Lj Jt. Jl- —na™ rn
hdnur hs-n M,|„ i mtmtp- HMKBJ CU
r 1 i-| 1 .LttJ-u*-rjp.-1-ït-Vlixr.- rlJp+'JJi L', in .1 r iVn-ili/i
itic". bccxcO |rpr.i cln r-lj qiib IrtfitafF 3iele. «TiI 'jp+Tlr-.--
i-rJn narkvr Edi- jnr a. m r ip. L't vCj't mii Ilti'ïi. nr. L
t-UlflLJ !i-rL mi-air B -'J -■ r' nu i'urfcw. N'l; T. L ITE LUrj
,-i-. Li UL1 Jjlh ,N Z.1-*. PLTOID ^n:izlii-r.:cii F7HJI
I Mj Ir, Tt -ir '/Ar j:il+. :.jji> jpLjk™ nn (i -thrtv. nlirli
T' rT T>ik Er ral -Inr rtr- nn lal ai T'i
TT—1 -A-kl 01 Hriiir bri 4
L*n iFJtmib «te rrcrlHS* meiei-
-".r V£«i' li.is rh- Uil
i:r -Ji:...- I.r-:
Foto: Fotoatelier Karin den Boer.
Uitgever
Stichting Zeeuws Weerzien
Postbus 33, 4350 AA Veere
www.feestvanherkenning.info/
zeeuws-weerzien
weerzien@feestvanherkenning. info
Eindredactie
Jan van Damme
Redactie
Peter Blom, Zeeuws Archief
Johan Francke, ZB| Planbureau
en Bibliotheek van Zeeland
Vormgeving
Leo Minnaard
Ramon de Nennie, decreet
Druk en advertentieverkoop
Meulenberg Media, Patrick Joossens
en Jerry Tupanwel
verkoop@meulenberg.nl
Coördinatie
Hanneke de Vroe,
Stichting Zeeuws Weerzien
weerzien@feestvanherkenning. info
Bij het samenstellen van deze krant is met
zorg getracht alle rechthebbenden m.b.t.
beeld- en archiefmateriaal te achterhalen.
Mochten personen of instanties deson
danks van mening zijn dat (foto)rechten
zijn geschonden, dan kunnen zij zich
wenden tot de redactie via weerzien@feest-
vanherkennniginfo.
Deze editie is mede mogelijk gemaakt door
Zeeuws Weerzien is een gratis krant
die 4x per jaar in een oplage van
50.000 wordt verspreid in heel
Zeeland, in alle vestigingen van
Bibliotheek Zeeland, zorg- en welzijns-
instellingen, wachtkamers van huis
artsen en fysiotherapeuten, musea,
boekhandels en bij lokale onderne
mers. Een overzicht van distributie
punten, alsmede een digitale versie
van de krant, treft u op onze website.
De krant komt tot stand in samen
werking met Stichting Feest van
Herkenning, die bijeenkomsten
organiseert waarbij het delen van
herinneringen centraal staat.