Feest
Het wonder van Tholen
Babydekentje met slangen
Wolphaartsdijk Ned. Herv. Kerk
van Herkenning
Ruim 6500 Zeeuwse foto's en prentbriefkaarten, gemaakt tussen 1919 en 1982.
Dat is de collectie Torbijn. Vele dorpsgezichten, cafés, winkels, campings,
strandtaferelen. Een prachtig beeld van hoe Zeeland ooit was: voor de oorlog
bijna zonder auto's, na de oorlog met steeds massaler toerisme.
Jacob Torbijn (1892-1962) begon rond 1911 in de Ganzepoortstraat 22 in Goes
een winkel in papier- en schrijfwaren. Fotografie was nog niet zo gewoon.
Hij ontdekte dat veel ondernemers gek waren op foto's van hun dorp. Die ging
hij leveren. Torbijn kocht een goede camera, een statief en een auto, zijn klanten
kring werd heel Zeeland en West-Brabant. Restauranthouders, winkeliers
en campingbazen kregen de mogelijkheid om bestellingen voor ansichtkaarten
van hun bedrijf te plaatsen.
Ze konden ze in de toen bekende kaartenmolens op hun toonbank zetten. Zijn
twee zoons Jan (1913-1973) en Johan (1914-2000) namen na de oorlog het bedrijf
over. In 1973 deden zij het bedrijf over aan Henk van der Graaf. Die sloot de
deuren in 1999. Het Zeeuws Archief in Middelburg heeft de foto's gedigitaliseerd.
Kijk op archieven.nl en zoek op Torbijn, dan kunt u alle foto's bekijken.
Schuitutolsiraal,
Achter 'het wonder van
Tholen' schuilen geen
huilende Mariabeelden of andere
onverklaarbare religieuze ver
schijnselen. Het wonder van
Tholen is de omschrijving voor de
eerste naoorlogse rijpe oogst.
Tholen was na de oorlog, met uit
zondering van de stad zelf, nog
geïnundeerd gebied. Het zoute
water werd in het najaar van 1944
en de lente van 1945 weggepompt.
Het water overstroomde 't land
Het zilte vocht doordrong de klei
Maar toch geen plaats voor wanhoop,
want
Nee, zei de boer, ik vecht mij vrij.
De zilte percelen konden door de
regenval nog op tijd ingezaaid
worden, vooral met zomergras en
gerst, hoewel er een verbod op het
zaaien van graan was ingesteld. Die
zomer regende het overvloedig,
waardoor er veel zoet water door
de grond spoelde. In juli 1945
stond de tarwe manshoog met
volle zware aren op de velden en
een opbrengst van 75 mud per
hectare. Ook de aardappelen en
peulvruchten lieten een onge
kende oogst zien. Die oogst was zo
onverklaarbaar groot dat in de
krant Opbouw van 14 juli voor het
eerst van het 'wonder van Tholen'
werd gesproken, al begreep men
toen nog niet hoe de gewassen zo
goed hadden kunnen groeien op
de zilte grond.
In het Mededeelingenblad voor het
eiland Tholen van 17 augustus werd
de oorzaak in het hogere gezocht.
Daarmee werd onbedoeld de spij
ker op de kop geslagen: "t is precies
of er een laag kunstmest van de beste
soort op 't land is uitgestrooid.'
Door het zilte water afgezet
organisch materiaal was gaan
rotten en had op die wijze als mest
gewerkt. De vergane algen en wie
ren voegden een extra laag stikstof
toe aan de grond en hadden zo een
bijzonder vruchtbare bodem
gevormd. De stikstof bevorderde
de sterke groei van het gewas
terwijl het zout ervoor zorgde dat
dit niet te snel gebeurde, waardoor
een goede oogst ontstond.
Landbouwers leerden hiervan gips
in de zoute grond te verwerken,
maar in 1947 keerde dit zich juist
weer tegen de landbouwproductie
toen er een droge en zeer warme
zomer kwam. Het wonder van
Tholen bleek door de natte zomer
een eenmalige gebeurtenis die zich
de daaropvolgende jaren niet
herhaalde.
De oogst van 1945 was bijzonder goed op Tholen.
Foto: ZB, Beeldbank Zeeland, recordnr. 47757
Het patroon van dit baby
dekentje is gebaseerd op een
patroon van een Arnemuidse
visserstrui. In Arnemuiden is dit
bekend als het Slangenpatroon. De
meisjes zongen vroeger: 'Een trui
met slangen doet mijn hartje naar
verlangen'.
Visserstruien werden in heel
Zeeland gedragen tot circa 1950.
Daarna verdwenen ze uit het
straatbeeld. In het boek 'Truien bij
de vleet; Zeeuwse visserstruien in
verhalen en patronen' van Anja
Geldof en Stefanie Huibregtse
wordt de geschiedenis van Zeeuwse
visserstruien uit de doeken gedaan,
inclusief patronen om deze truien
opnieuw te breien.
Het patroon van het babydekentje
met slangenpatroon is gratis te ver
krijgen bij aankoop van garen bij
Atelier Jaffari aan de Markt in
Arnemuiden.
Gevangen
in een
ansichtkaart
De Nederlandse Hervormde kerk te Wolphaartsdijk, voor mei 1989. De Schuitvlotst
Bron: Zeeuws Archief, Zeeuws Genootschap, Zelandia Illustrata, Aanwinsten, nr 142-22
Foto:
Stefanie Huibregtse