Classis Klur.dert.
Aangezien de geneesheeren verklaren, dat Ds.
Adriaanse lichamelijk niet bestand is tegen het
Indisch klimaat, heeft Z. W. E. aan de Kerkte
Utrecht emeritaat aangevraagd als Dienaar voor
den arbeid op M. Java. Een Kerk in Nederland
.zou hij echter waarschijnlijk wel kunnen dienen.
W.
Te Goes, waar sinds 50 jaar een Chr. School
bestaat, zal een tweede Chr. School verrijzen,
uitgaande van Hervormde zijde. Een comité is
reeds gevormd, waarvan ds. G. Boersma voorzitter is.
Te Schoondijke wordt door voorstanders van
Chr. Onderwijs pogingen aangewend om tot op
richting van een Chr. School te komen.
Veere. Het Bestuur der Vereeniging voor Geref.
L. O. alhier, besloot tot den bouw van een nieuwe
woning voor den Hoofdonderwijzer.
Genderen. Tot onderwijzer aan de Geref. School
alhier is benoemd den heer Voorsluis van
Nieuwendijk.
Een nieuwe Gereformeerde Kerk.
Het nieuwe kerkgebouw, gelegen aan de Plan-
ciusstraat, te Amsterdam, ten dienste der Gerefor
meerde Kerk, nadert zijne voltooiing Eenvoudig
en doelmatig ingericht, zal het plaats bieden aan
een 11 a 1200 personen.
Naast het kerkgebouw is een kosterij met
twee verdiepingen opgetrokken, dat tevens dienst
zal doen voor Wijk-lokaal, tot het houden van
vergaderingen en catechisatiën.
De architect, de heer Tj. Kuipers, en de aan
nemer, de heer G. W. Veenemans, zullen, wanneer
dit gebouw gereed is, met voldoening tot hun werk
kunnen opzien.
Op Zondag 3 April zal het kerkgebouw voor
den dienst gereed zijn, en zal op dien datum de
eerste Godsdienstoefening plaats hebben.
Het kerkgebouw zal den naam dragen van
Planciuskerk.
OFFICIE EL E BERICHTEN.
Vergadering van den Ring Middelburg op
Donderdag 18 Febr., 6 uur, in Concordia.
1. Opening.
Notulen.
3. Ingekomen stukken.
4. „Jong-Ver. en Huisgezin", in te leiden door
den afgev. van Veere.
5. Schakespeare's „Othello", door P. J. Kögeler.
6. Verkiezing van een anderen voorz.
"7. Rondvraag.
87 Sluiting.
M. Meeuwse, Waarn. Secr.
Tholen. De Kerkeraad bericht, dat het adres
wan de Geref. Kerk B alhier is Ds. G. Verry.
De quaestor der classis Klundert heeft de eer
te berichten dat de navolgende collecten bij hem
zijn ingekomen
Hulpbeh.
Theol. Inw. Kerken in de
School. Zending. Classis.
Breda f 4.70
Willemstad - 5.45 f 5.93 f 6:36®
Raamsdonk - 3.605 - 12.01 - 4.18*
Fijnaart - 7.32 - 8.- 3.86
Klundert -26.21® - 20 415 - 19.31
Zevenbergen - 18.96 - 4.28
Dinteloord -14.04 - 6.- 5.51
Moerdijk - 5.39 - 3.14 - 4.18
In de maand Maart moet voor de Theol School
en in April voor de Theol. Faculteit der V. U.
worden gecollecteerd.
Namens de classis, E. Zwiers.
Aanstaande Dinsdagmiddag om twee uur hoopt
Ds. Kouwonhove van Leiden in de Geref. Kerk
te spreken in het belang der Theologische School.
Namens den Kerkeraad,
Meliskerke. K. Houterman.
CLA.SS18 ZIERIKZEE,
Kort verslag van de Vergadering der classis
Zierikzee, gehouden 3 Febr. 1904.
I. De assessor der vorige vergadering, ds. C.
Staal Fzn., opent de vergadering met gebed,
nadat gezongen is Psalm 25 2 en gelezen
Psalm 130.
II. Uit de lastbrieven blijkt, dat alle kerken
tegenwoordig zijn.
III. Als moderamen nemen zitting: ds. G. de
-Jager praeses, ds. P. J. Baay assessor en ds. C.
-Staal Fzn. scriba.
IV. De notulen worden gelezen tot de in de
vorige vergadering in comité behandelde tucht-
zaak inzake een dienaar des Woords en geappro-
beerd
V. Ingekomen stukken:
a. Verzoek van dhr. Horjus, beroepen predikant
van Brouwershaven, om een vervroegde classicale
vergadering, dit verzoek wordt in verband met de
instructie van Brouwershaven toegestaan.
b. Een schrijven van br. J. Muller te Bruinisse,
kennisgeving van zijn ontslag als classicaal-penning
meester voor 't fonds van behoeftige krankzinnigen.
In zijn plaats wordt benoemd br. D. v. d. Berg
Wzn. te Bruinisse.
c. Circulaire Deputaten Synode inzake art. XIII
D. K. O. Daarover zullen eerst de respectieve
kerken oordeelen.
VI. Instructie's
a. Wissekerke verzoekt om steun uit de kas
voor hulpbehoevende kerken. Wordt toegestaan.
b. Haamstede ontvangt advies inzake eendoor
een lidmaat dier kerk aangenomen kind.
c. Vraag van Bruinisse:
„Wat beteekent in de classis Zierikzee roepende
kerk'?" Tevens verzoek, om vooraf een agendum
te mogen ontvangen.
VII. a. Ds. de Jager wordt gekozen voor
Deputaat tot approbatie van dienaren des Woords.
b. V oor kerkvisitatoren gekozends. P. J.
Baay en ds. F. Staal primi, ds. de Jager en ds.
Raman sec.
c. Benoemd tot classicaal penningmeester voor
het Emeritusfonds ds. R. Koolstra.
VIII. Na eenige deliberatie besluit de classis na
den middag in comité te vergaderen.
IX. Broeder Camau sluit de morgen vergadering
met dankzegging.
X. Opening der middagvergadering door ds. H.
Kramer Emer. pred.
XI. Collecten voor de Emeritikas en Hulpbe
hoevende kerken worden geind.
XII. Regeling vacaturebeurten
Brouwershaven ds. Baay
Geersdijk de Jager
Wissekerke Koolstra
Zonnemaire Raman.
XIII. Rondvraag naar art. 41 D. K. O.
XIV. De nog restende notulen der vorige ver
gadering worden gelezen en goedgekeurd.
XV. De tuchtzaak aangaande een dienaar des
Woords, werd bij vernieuwing in comité behandeld.
XVI. De volgende vergadering zal D. V. 2
Maart gehouden worden.
XVII. Lezing korte notulen.
XVIII. Na het zingen van Psalm 90 9 sluit
ds. G. de Jager de vergadering met dankzegging.
In naam en op last der classe
ds. G. de Jager praeses.
ds. C. Staal Fzn. scriba.
VERANTWOORDING VAN LIEFDEGAVEN.
Diakenen der Geref. Kerk te Middelburg C.
ontvingen door tusschenkomst van Dr. L H.
Wagenaar de navolgende giften: van br. U. f5
voor de armenvan br. S. f 5 voor de armen en
f5 voor de kerk; terwijl door een onbekende
aan huis werd bezord fl met bijschrift „Armen
Kerk Bogardstraat".
Hiervoor zeggen ze hunnen vriendelijken dank.
P. G. de Wolff A.Hz.,
Diaken-Boekh.
Nieuwdarp. De Geref. Vrouwen Vereen, hield
dezer dagen weder haar gewone jaarlijksche uit-
deeling van kleedingstukken.
Zij verdeeld© aan 39 huisgezinnen 170 stuks.
Zij brengt haren hartelijken dank aan de milde
gevers, die door hunne bijdragen haar hiertoe in
staat stelden. Moge het haar ook dit jaar aan
den noodigen steun niet ontbreken.
Het Bestuur.
BO EKBEOOR DEELING
C. E. v. Koetsveld. Het ontstaan, de beginselen
en de geschiedenis van onze politieke partijen.
J. C. v. d. Stal Utrecht.
Met een kijkje op het Binnenhof, op 't blauw
omslagblad, kijkt ons vriendelijk uitlokkend aan
de eerste der 35 afleveringen van Van Koetsveld s
„Onze politieke partijen.
Vroeger begonnen de historici bij het paradijs.
Zoo bont maakt van Koetsveld het niet. Doch
hij begint met de Batavieren, 't Is hem te doen
om overal na te speuren het gezag en aan te
toonen, dat de erkenning van 't gezag als van
Godswege, zooals thans door onze Christelijke
partijen in ons vaderland geschiedt, een historisch
verschijnsel is van de dagen der oude Germanen af.
't Komt mij voor, dat we hier een leerzaam
boek hebben, dat prettig leest. En Isings houtsnee
van de volksvergadering der Germanen is mooier
dan de groote, uitslaande titelplaat. Die
portretten hebben wel iets van de origineelea
(op Savornin Lohman en Talma aan) maar 't is een
gebrekkige gelijkenis. Seret lijkt wel een duiveltje
uit een doosje en onze vriend Krap een arme
blindeman. De houdingen lijken, maar de aangezich
ten, dat kon beterMisschien is 't moderne kunst.
Dan moet je eigenlijk niet kunnen zien, maar
dan moet je voelen, dat je 't bent.
We wachten voor nadere beoordeelingen de
volgende afleveringen af. W.
C. Lindeboom. Historisch-critisch Over
zicht van de Tractaat-uitgaven in Nederland.
Tractaatjes
Ja, die zijn er bij millioenen verschenen en
verspreid. Dag vlindertjes. Sneeuwvlokjes. Ge
lezen, weggeworpen, vergeten. Doch neen,
velen ook waren mannakorrels, die voedden.
Waren pijltjes, die wondden 't roekeloos zondaars-
hart. Ze hebben hun werk gedaan, eer ze ver
dwenen. Want verdwijnen, dat doen ze snel. Als
spelden.
Ds. C. Lindeboom heeft getracht een over
zicht te geven van wat er ai voor Tractaatjes
verschenen in Nederland. Doch eerst spoort hij
den oorsprong op van de gedachtebewerking der
zielen door godsdienstige blaadjes. Ds. du Toit
in zijn keurige dissertatie over 't Methodisme
wijst natuurlijk Wesley als den vader dezer ge
dachte aan. Ds. Lindeboom meent, dat Luther
door zijn stellingen de vader der tractaatlittera-
tuur mag heeten. Doch ieder voelt, dat dit heel
iets anders was. Zeker, die stellingen heetten ook
wel een tractaat en afdrukken werden heel Europa
door verspreid, doch 't was nu juist geen gods
dienstig blaadje tot bewerking der zielen, 't Was
een strijdschrift tegen de dwalingen in de kerk.
Een reeks Thesesacademisch van aard.
Interessant is Lindebooms mededeeling omtrent
den arbeid van Farel c. s. te Bazel en van Calvijn
te Genève tot 't uitgeven en verspreiden van
godsdienstige Tractaten. Toch komt 't me voor, dat
ook deze Tractaten toch iets anders zijn dan wat
wij tractaatjes noemen. Stelden zich Farel en
Calvijn niet ten doel om de publieke opinie te
bewerkenom 't volk te overtuigen van de dwa
lingen van Rome en 't goed recht der reformatie?
Behooren deze geschriften eigenlijk niet tot 't genre
Theologische verhandelingen, of ook polemische
geschriften? Ook in hun vorm immers niet
't blaadje, maar het boek?
Doch 't Methodisme strooide stichtelijke blaadjes
bij duizenden als zaadkorrels uit tot redding van
verloren, tot schokking van verharde, tot terecht-
brenging van verloren zielen. O. i. heeft Du Toil
gelijk. Toch danken we Ds. L. voor dit eerste
hoofdstuk.
Ook is zeer leerzaam wat de auteur meedeelt
over hetgeen aanleiding gaf tot de oprichting
van het Edinburgsche Traktaatgenootschap in 1796
en de Londensche Religious Tract Society in 1799.
In ons land was 't het in 1797 opgerichte
Nederlandsche Zendeling-genootschap (wat malle
naam tochdat zich nuttig maken wou „voor
den gemeenen man" en „kleine, in den volkstoon
vervaardigde, stichtelijke godsdienstschriften"
uitgaf onder den titel„Kleinestukjes". De titels
luidden o. a Evangelische herinnering aan kranken,
ITet nuttig kerkgaan, Heb ik genoeg voor de eeuwig
heid, Het beste Avondmaalskleed, Drie eischen van
H christelijk leven. Doch dit waren geen tractaat
jes, maar boekjes van 20 tot 100 bladzijden.
Het Londensche Tractaatgenootschap werd in
1820 overgeplaatst op Neerlands bodem; het
Nederlandsche Godsdienstig Tractaatgenootschap
werd geboren en dat gaf echte tractaatjes.
't Zou zeer belangrijk geweest zijn als Ds. Lin
deboom den geest had geteekend dezer bladekes,
a. vóór 't Réveil, b. onder den invloed van
't Réveil. In zijn overzicht van den inhoud let
de schrijver niet op den tijd.
Dat 't voor de latere jaren onmogelijk zal zijn
een volledig overzicht te bieden, is te verstaan.
Ons viel op, dat ontbreken de reeksen tractaatjes
uitgegeven door A. Jongbloed te Leeuwarden,
die 't eigenaardige hebben, dat ze vervolgreeksen
bieden. 14 over de 12 artikelen, 8 over 't Onze
Vader, 12 over de X geboden, elkens met inlei
ding en slot. Voorts over de lijdensweken en de
christelijke feestdagen.
Is dus o. i. 't Historisch-critisch Overzicht niet
historisch en niet critisch en niet breed genoeg,
voor wat de schrijver bood hebbe hij onzen dank.
Wat den vorm aangaat, Filippus had o. i. wel
mofen zorgen voor wat royaler formaat, en de
symbolische beteekenis van de moderne zonne
bloemen op den titel bleef me duister. Had dan
liever een overdrukje gegeven van 't vignet van
De Handwijzer of de Zaadzaaier, die ik me her
inner op de tractaatjes uit mijne jeugd.
Wagenaar.
