BON voor fle vi Ie Zuiinr MMb
25 cents
Ons „Handboek".
Koppermaandag.
Niet om te twisten maar uit gewetensdrang.
Een zacht woord keert de grimmigheid af
maar een smartend woord doet den toorn
oprijzen
Aan de lezers van de Znider Kerkbode wordt bij dezen voor slechts
aangeboden
BKEDKE's geïllustreerde FAMILIEK.AI.ERIIÏ5UK.
met vele schoone Illuslraliën voor het jaar 1904.
Met gratis bijlage een Puzzle en een Portemonaie-
Almanak.
De Puzzle is een zeer aardige tijdpasseering voor kinderen.
na kalender ziet er mooi uit en is doelmatig ingericht. 1
De kalender z er iQ wQrden opgenomen. Het
ï°ngelwerk bevat veel goeds, ongeler een 30-tal bijdragen, verhalen m proza
eQ POëm "elrltralTnb?edintddt; voorzoover de voorraad strekt, gedurende
U dagToezeendTng naar huiten verhoogt den prijs met 1% cent Na ontvangst
van het bedrag verkrijgbaar uitsluitend bij den Uitgever van dit blad.
VERANTWOORDING VAN LIEFDEGAVEN.
Middelburg G. In dank ontvangen (gevonden
in de collecte): Van een zuster der gemeente voor
de armen f 1.—Voor de Kerk £0.50,
P. G. de Wolff, Diac.-Boekh.
Suppletiefonds Draagt elkanders lasten. Met
vriendelijken dank ontvangen (gevonden in de
collecte) f 0.35,
K. le Cointre, Penningm.
Vlissingen B. In dank ontvangen: Voor de
Zending (Heidenpenning) 300 postz. van D. b.
Een dankoffer voor de Kerk f 2.50.
Namens den Kerkeraad:
P. G. Laernoes, Scriba.
In dank ontvangen van C. Jdriemaandelijksche
crift, f 0.52 uit het busje van Corn. Schout t b.öO
Sit de catechisatiebus f 5.035 en een paar partijtjes
gebruikte postzegels.
Namens gecommitt.
J. van Aartsen Jz.
Penningm.
BOEKBEOORDEELING
Met zijn fijn en keurig kleedje kwam net op
tijd ons Handboek ten dienste van de gere
formeerde Kerken in Nederland voor het jaar 1904.
Reeds de 16e jaargang! De samenwerking
tusschen ds. L. en uitgever le C. duurt hier voort.
't Valt ons op, dat winste is gedaan met wen
ken, bij vorige gelegenheden gegeven.
De statistiek schijnt goed bijgehouden te worden.
Met blijdschap begroette ons oog onder de Wal-
chersche kerken voor 't eerst West-Kapelle No.
839 4 Febr. 1903. Zij ze eerlang van een
eigen Dienaar voorzien. Uit 't overzicht op blz.
214 blijkt, dat er in de classen Meppel, Harder
wijk, Enkhuizen, 's Gravenhage en Leiden geen
enkele vacature is en in onderscheidene
andere slechts één. Doch in de cl Gouda zijn er 8
Zeeland telt thans 56 kerken met 40 Dienaren
en 16 vacatures. De classen Goes en.Axei tellen
samen zooveel gemeenten als Middelburg alleen,
•en hebben zamen slechts 12 predikanten tegen
Middelburg 15.
Door ons gelijk stellen dezer classen is de
invloed en verantwoordelijkheid van predikanten
in kleine classen zeer groot.
Slechts op ééne plaats kwam in 1903 de kerk
tót ineensmelting te Dordt. 5 kerken kwamen
in dit jaar tot eigen gereformeerd kerkelijk leven.
De lm Memoriam's gedenken de predikanten
Sypkens, Raamsdonk, Donner, Van Goor en
Een woord ter herinnering aan ds. Louckhart
van Westerbork was niet te bekomen.
De Nederlandsche arbeiders- en schipperskerken
te Duisburg, Ruhrort en Homberg handhaven
zich. 't Adres der eerste is ouderling Roorda,
Hilferstrasse 72 dat der tweedeoefenaar Akker
huis, Ruhrortstrassedat der laatste ouderling
Laurens, Wyesberg.
Wij zijn voor dit onmisbaar Handboek, tot zóó
goedkoopen prijs verstrekt, zeer dankbaar. Het
bewijst werkelijk grooten dienst aan de Gereform.
Kerken.
Ik moet even mijn compliment maken aan de
jonge firma Oosterbaan Le Cointre voor e
handig vloeiboek met kalender, door haar aan
geboden aan haar clienteele. 't Is op de hoogte
van den tijd en een pronkstukje van drukwerk.
Wagen a ar.
CORRESPONDENTIE
Op mijn met een schreiende ziel neerge
schreven Oudejaarsavond woord, antwoordt Ds. 1/.
dat hii „op de onware, onbewezen beschuldiging
niet in zal gaan" Wat is geschil met broe
ders onuitsprekelijk pijnlijk. _Wij onzerzijds zullen
voortaan maar volkomen z\\ ijgend dragen.
W.
staan der Theol. School, doch wèl voor samen
brenging der beide Inrichtingen door God, die
wegen weet, ook waar wij geen weg zien. Wij
watrdeeren zeer dit vriendelijk-ernstig woord en
herinneren er aan, dat de Z.-K. vóór e yico
van Arnhem in liefelijke samenwerking aller drie
redacteuren in die richting heeft zoeken te leiden
doch men weet, hoe droef dit is gekenterd en
mislukt. Thans vinden wij het geraden een
afwachtende houding aan te nemen en te zien,
hoe de Heere ook de zaak leidt. Doch waartegen
Wij opkomen, is de verscheuring van ons
kerkelijk leven door de opkomende organisatie
d-r Wachter-groep. Dat is een organisatie in onze
Kerken en dreigt te worden een zich als de war e
Kerk aaneensluitende partij te midden van de
offleieele Kerken. Ziet men dan niet, welk groot
gevaar zich hier openbaart? Hoe wordt er met
reeds geleden in vele gemeenten. Och dat het
toch verre bleve van onze Zinder Kerken. Nu,
wij hebben gewaarschuwd. Prikkelde de wijze
waarop we het deden, te zeer, dan
we hierover ons leedwezen en zullen trachten
een heele poos te zwijgen, en brengen we dit
punt ooit weer ter sprake, dan zullen we het
doen met een gemoedelijken ernst, die volkomen
gespeend is aan alle satyre.
Aan ds. Westerhuis, die zijn stuk aan een
verkeerd adres zond, slechts het antwoord, dat
hij als oud predikant van de gemeente te Heeren-
veen dit buiten-kerkelijk optreden liever aan een
der andere propagandisten
En wat mijn positie aangaat, ik voel steeds die
per dat wij in 1902 gemorst hebben met het
wmord beginsel. Doch ds. Westerhuis wis zeer
wel wat hij nu ook schrijve om mij te treffen,
dat' al de principieele voorstanders der ^m ^re
opleiding toen het beginsel, waaruit ze leefden
Z waarvoor ze met geestdrift werkten met heb
ben verlaten voor een ander beginsel, doch
gebleven zijn bij de principieele over*u{g!n^ d!,e
ze voorstonden, al „legden ze er zich bij nee
dat de Kerken als beginsel aanvaardden de
roeping om een eigen In r i(h 1 n g o
opleiding harer leeraren te hebben. Dit is
onzerzijds een zwakheid geweest, dochf gepl^egd
uit liefde tot de broederen, en in hope, dat ze
zich straks zouden laten o v e r t u i g e n, dat hunne
door ons toegegeven eisch toch eigenlijk princi
pieel noch practisch juist was.
Helaas, deze verwachting is beschaamd doch
nu erkenne ds. Westerhuis, dat ik op elke kor-
kelijke vergadering, waarin ik zitting had-en in
eiken kring, waar ik mé uitsprak, den eisch dezer
eerlijkheid heb gesteld en gehandhaafd: dat wij
ons 'hebben te houden aan de zedelijke verplich
ting en dat 't er onzerzijds nooit op mag toege
legd dat de school door geldgebrek, omdat wij
niet' collecteeren, verdwijnen zou. Neen neen,
een man een man, een woord een woord. De
verzorging blij ve g e m e e n s c h a p p e 1 ij k. Edoch,
nnk zuiver k e r k e 1 ij k.
Op dat standpunt blijft, 'bij onverholen pnn-
cipieel verschil, de vrede en de broederlijke liefde.
r Wagenaar.
Wanneer dit schrijven den lezers bereikt is
het jaar 1903 voorbij gegaan, ligt het achter
ons met al zijn lief en leed. Ook op persgebied,
met name voor de Zuider-Kerkbode. QA,
Een zeer droeve historie heeft het jaar IJUJ
voor de Kerkbode opgeleverd en daarvan moet
getuigd worden, dat ze veel nadeel heeft gebracht
aan de broederlijke liefde, dat ze tot schade van
ons kerkelijk leven was en er de naam des
Heeren door is gelasterd.
Waar deze Kerkbode quaestie metis beëindigd,
maar door de tegenpartij is doodgezwegen, is
't ons een behoefte thans den stand der zaak aan
te toonen en hiermede in deze Kerkbode er
afscheid van te nemen.
We weten wel, dat dit bij sommigen afkeuring
zal vinden, maar o. i. is deze zaak van te groot
gewicht en van te ernstige gevolgen om ze in
den doofpot te laten uitdooven.
Daarom zij hier verklaard dat van het zoo hoog
opgegeven en zoozeer verlangde eeregericht, waar
van men schreef het met beide handen te hebben
aangegrepen, niets gekomen is.
De Redactie van Zeeuwsch Kerkblad heeft, nadat
op haar verzoek door mij de zaak zoo was ge
regeld, dat een eeregericht kon worden saamge-
steld, meer dan 4 maanden het stilzwijgen bewaard,
en eindelijk, naar aanleiding van ons dringend ver
zoek om de zaak te beëindigen, op onwaardige
wijze de quaestie op de lange baan geschoven
en is alzoo schuldig gebleven mede te werken
een uitspraak te verkrijgen van het door mij
gevraagde eeregericht.
No<* telkens bemerkt en ondervindt onderge-
teekende de nadeelige gevolgen van wat geschreven
en gesproken is door de Redactie van Zeeuwsch
Kerkblad over de oorzaak van haar optreden.
We zullen hierop thans niet nader ingaan, maar
verklaren dat de uitgave van Zeeuwsch Kerkblad
met het oog op wat publiek gesproken en ge-
schreven is, verkregen is door onware voorstel
lingen, door verdachtmaking en leugen.
Eindelijk breng ik mijn dank aan de vroegere
Heeren redacteuren, die als één man allen het
tegendeel hebben verklaard van wat de nieuwe
redactie mij ten laste heeft gelegd, en voorts aan
Dr. Wagenaar, Ds. v. d. Kamp en de overige
heeren medewerkers voor hun belangeloozen arbeid
en steun, waardoor zij mede hebben geprotesteerd
tegen die onrechtvaardige handelwijze en voorts
aan allen, die mij hun belangstelling en sympathie
hebben betoond in deze droeve zaak.
Geve de Heere aan Redacteur en Medewerkers
licht en wijsheid en de noodige voorzichtigheid
om de Kerkbode zoo te redigeeren, dat zij tot
steeds meer nut en zegen voor de Kerken^en
ons volk mag verstrekken en worde het onder
getekende vergund daaraan nog lang te mogen
medewerken; dit is de ernstige wensch van den
Uit§ever K. le Cointre.
Dit stukje was voor een der vorige nos.
bestemd, maar moest wegens plaatsgebrek over
staan.
Een zeer hooggeachte zuster uit de groep van
'34, schrijft ons, naar aanleiding van ons weer
staan van het o. i. voor onze Kerken zeer scha
delijk agiteeren der Wachterdat zij met
ons dat drijven sterk afkeurt, doch ook in onze
bestrijding te zeer mist de liefde voor deze broe
deren en zoo gaarne zou zien, dat allen zich op
het standpunt konden plaatsen van ds. Wielenga
uit Delft, als deze schrijft, dat er geen behoefte
is aan bidstonden voor het afzonderlijk voortbe-
