nederbuigende werkzaamheden, te aanbidden,
te loven en te prijzen, 't Ia deze wetenschap,
die hen hunnen weg kinderlik aanvaarden en
gewilliglijk gaan doet. Ze willen geen anderen
weg. Al wat hun Vader doet, ia welgedaan.
Met Jeremia zien zij in, dat al de moeilijk
heden op hun weg in verband ataan met hunne
peraoonlijke en gemeenschappelijke zonden, ja,
dat ze hun toegezonden worden om hen te
reinigen en te heiligen; om hen hunne bestem
ming in dit leven te doen bereiken, en daaraan
te doen beantwoordenen om hen voor- en toe te
bereiden voor de zalige eeuwigheid.
De wetenschap, dat by den mensch zijn weg
niet is, geeft hun uitzicht en hope in de bangste
en donkerste tijden van het leven. Zij deed,
naar vs. 24, Jeremia tot den Heere komen en
biddenwant met Hem had hij eigenlijk en
ten laatste alleen te doen immers, met evenveel
recht als van Israël zelf mocht het ook van
zyne vijanden, de Babyloniërs gezegd worden,
dat bij den mensch zijn weg niet is. De Heere
gebruikt hen en laat hen geworden, om zijn doel
te bereiken.
Babel zal ten ondergaan en over Israël zal
de Heere zich nog ontfermen, zie, alzoo bidt,
hoopt en gelooft de profeet.
Wij, Nederlanders, hebben veel over voor ons
zoo zwaar getuchtigd broedervolk in Afrika;
doch niet het minst zullen wij dat betoonen,
indien wij voor hen van den Heere bidden, dat
zij, als Jeremia, mogen komen en zeggenIk
weet, o Heere, dat by den mensch zyn weg
niet is.
Deze wetenschap toch zal ook hen doen inzien
en erkennen, dat zij met den Heere te doen
hebben, dat Hij over hen bracht, hetgeen Hij
in Zyne liefde en wijsheid over hen bescheiden
had, dat Hij hun nog eene toekomst boven
hunne verwachting geven kan, en op Zijn tijd
den Engelschen vergelden zal, wat zy tegen
hen misdreven hebben. Deze wetenschap des
geloofs zal meer op hen uit- en gelukkiger op
hen inwerken dan al de liefde en de hulp, die
.zij van ons ontvangen.
Dat bij den mensch zyn weg niet is, heeft
ook Jhr. Mr. T. A. J. van Asch van Wijck vóór
zyn heengaan van deze aarde ervaren. Gewis
is hij gekomen tot eene eere en eene positie,
die hij zich nauwelyks heeft kunnen voorstellen,
toen hij om zijne belijdenis van den Christus
veracht en gesmaad werd. Maar daartoe gekomen,
moest hij bij vernieuwing ervaren, dat by den
mensch zijn weg niet is. De Heere had wat
anders, dan hij zich, Minister geworden, had
voorgesteld. Doch ook hij heeft geloofdhij
mocht zich met Gods weg en wil vereenigen,
en, naar het getuigenis van Dr. Kuyper op zijn
graf, heeft hij gesproken van de vreugde en
heerlijkheid, die hem in den hemel was bereid
en wachtte. Moge ook zijne diepbedroefde we
duwe in haar rouwe en verbreking des harten
in den geest van den profeet kunnen zeggen
„Ik weet, o Heere, dat bij den mensch zyn
weg niet is".
Dit zy ook het voorrecht van den Minister
van Binnenlandsche Zaken, die, vooral thans,
in het wegsterven van dezen zijnen vriend
zooveel verliest. Ook voor hem is er, met het
oog op dit verlies, en op zooveel meer, reden
om in de wetenschap des geloofs het woord
van den profeet te doen hooren„Ik weet, o
Heere, dat bij den mensch zijn weg niet is".
Zoo kan en mag ook wel het volk zeggen,
dat, om de belijdenis van Jezus Christus, zoovele
jaren miskend en achteruitgezet is geworden
in den landeja, dat kan en mag het zeggen,
gedachtig aan hetgeen reeds in de laatste jaren
geschied is, en deze week in de troonrede
aangekondigd werd. Het zou een zegen wezen,
als ook de liberalisten tot het inzicht en de
erkentenis kwamen, dat „bij den mensch zijn
weg niet is".
Inderdaad, daar is reden voor, want het gaat,
gewis, zoo geheel anders, dan zy het zich
hadden voorgesteld. Littooij.
VELERLEI,
Generale Synode van de Gereformeerde
kerken in Nederland te Arnhem.
(Slot.)
Donderdag 4 September.
Heel deze Synodedag wordt gewijd aan de
behandeling van bezwaarschriften en tuchtza-
ken. Ook hiervoor had een praeadviseerende
commissie avond aan avond gezwoegd. Onder
deze stukken was 't bekende bezwaarschrift van
br. K.W. en de vraag uit Zeeland inzake het al of
niet geoorloofde voor de Kerken om te beslis"
sen in het door de overheid gesloten huwelyk
tusschen een vrouw en den broeder van haar
overleden man. Als de Acta verschenen zijn,
kunnen we wellicht bericht van 't beslotene
geven aan belangstellende lezers.
Ook een avondzitting hield ditmaal de Synode.
Hierby werd besloten, dat voortaan aan de
classis 'sGravenhage zélve is opgedragen om
biddagen uit te schrijven.
Het Kerkblad zal een smakelijk macmdblad
worden. Ds. B. van Schelven zeide zijn goede
hulpe hierbij toe.
De kosten, die door de Curatoren en de De-
putaten voor 't verband gemaakt zijn bij 't ont
werpen van het bekende Concept-Contract zullen
uit den Synodalen omslag worden vergoed.
De vergaderkosten der Synode worden hoog
geraamd, ook omdat de gastvrijheid der Synodale
kerk niet groot genoeg is gebleken om al den
leden een tehuis aan te bieden in een vriende
lijk gezin, noch de offervaardigheid om 't logies
in de hotels te betalen, zoodat de Synode wel
4 of 500 gulden zal moeten by passen. De fiscus
der Synode, de heer M. de Jonge, spreekt hier
over een hartig woord.
Vrijdag 5 September.
De laatste Synodedag
Ds. van Andel stelt voor om Deputaten te
benoemen, die de volgende Synode een ont
werp aanbieden van eene betere regeling van
de samenroeping der classen in particuliere Sy
noden. Dit wordt met.23 tegen 15 stemmen
aangenomen.
Voorts kwamen nog in behandeling de gewich
tige voorstellen, reeds in 't begin der Synode
door een' praeadviseerende commissie ter tafel
gebracht, voor 't geval dat de Synode niet op
de samenbrenging der beide scholen ware in
gegaan.
Voorgesteld was de Theol. School als de eigen
inrichting der Kerken voor de opleiding tot den
dienst des Woords te handhaven en te bevestigen.
Ds. van Andel heeft hiertegen consciëntiebe
zwaar en wil lezen: de Synode besluit, datgene
te doen, wat in de tegenwoordige omstandigheden
tot handhaving der Theol. School vereischt wordt.
Aangenomen met 24 tegen 14 stemmen.
't Commissie-voorstel luidde verder, dat door
Curatoren en Deputaten, naar een herziene lijst
zoo spoedig mogelijk in plaats van prof. D. K.
Wielenga een opvolfer benoemd wordt, die. bij
name de kerkgeschiedenis en het kerkrecht zal
hebben te doceeren.
Ds. van Andel wil ook hierin een verande
ring brengen en lezen in plaats van zoo spoedig
doenlijk met bekwamen spoed.
Aangenomen met 26 tegen 12 stemmen.
Eindelijk was voorgesteld ora jaarlijks twee
collecten te houden tot instandhouding der school.
Ds. van Andel wil dit alleen toestaan, als er
ook voor de opleiding aan de Vrije Universiteit
voortaan twee verplichte collecten zullen zyn.
Hy wil door de Synode laten uitspreken de ge
lijkheid der zedelijke verplichtingen,
die de kerken gezamenlijk hebben voor de beide
opleidingen, die historisch door de twee saam-
smeltende groepen in het éene kerkelijk samen
leven zijn meegebracht.
Dies wordt nu eerst aan de orde gesteld het
Rapport van Deputaten voor 7 Verbanddat
onze Kerken oefenen met de Theol. faculteit
der V. U.
Deputaten worden gedechargeerd en geconti
nueerd en op voorstel van Ds.van Andel wordt be
sloten het contract, door de Kerken met de
j Vereeniging in 1892 aanvaard, te bestendigen
en in verband hiermee te bepalen, dat jaarlijks
door de kerken twee afzonderlijke collecten voor
de opleiding tot den dienst des Woords aan de
Theol. fac. der V. U. zullen worden gehouden.
Ds. Bos eischt, dat dan ook de Vereeniging
ter dechargeering rekening en verantwoording
I zal doen.
Ds. v. Schelven acht het voldoende, dat slechts
I blijke, dat niet meer van de kerken isontvan-
I gen, dan er aan tractement is uitgegeven aan
I de Theol. professoren.
?t Amendement-Bos wordt verworpen met 22
I tegen 15 stemmen.
I 't Amendement van Andel aangenomen met
I 27 tegen 10.
I Nu wordt unaniem goedgekeurd, dat er ook
I tweemaal gecollecteerd zal worden voor de
I Theologische school.
Zeer belangrijk was nog 't besluit genomen
I in zake 't Gymnasium.
Dit bekomt zyn 6-jarigen cursus en zal trach-
I ten 7 jus promovendi te bekomen. Voorts ont-
I vangen Curatoren volledige machtiging om het
I zoo spoedig doenlijk over te dragen aan een
I Vereeniging enkel onder voorwaarde, dat het
onderwijsjvcU het Gereformeerd karakter betreft
sta onder toezicht van dm Kerkeraad ter plaatse
en natuurlyk aan de verkregen rechten van
derden niet worde getornd, waarvoor een sub
sidie kan worden bedongen.
Oorspronkelijk was voorgesteld, dat 't Gym
nasium zou blijven ter plaatse van de Theol.
School en onder geestelijk toezicht van Curato
ren, gedeputeerd door de kerken.
Op voorstel van Ds. van Goor werd dit ge-
wyzigd als boven met 28 tegen 8 stemmen.
Nu werden nog de onderscheidene deputaten
gecontinueerd met enkele wijzigingen en aan
vullingen.
Als Deputaat voor de Hooge Overheid werd
Ds. J. H. Donner vervangen door A. Brummel-
kamp te 'sGravenhage.
Om art. 36 te herzien zal prof. Bavinck op
roepen Ds. T. Bos, Ds. H. H. Kuyper, Jhr. Mr.
A. F. de Savornin Lohman, Ds. A. Littooij, br.
M. de Jonge, en br. T. Tromp.
In de X Deputaten voor de Zending werd Ds.
T. Bos vervangen door Ds. H. Scholten.
In de Zendingsvakken zal geëxamineerd wor
den door Ds. Dijkstra en de professoren Bies-
terveld, Noordtzij, Geesink en H. H. Kuyper.
De nieuwe regeling der Emeriti-verzorging
zal worden voorbereid door prof. Rutgers, Ds.
J. H. Donner Jr., Dr. Renkema, br. Brugsmaen
Dr. W. H. Niewenhuis.
De herziening der kerkenorde en de indeeling
der particuliere Synoden zal worden voorbereid
door prof. Rutgers, prof. Bavinck en dr. Hania.
Met de curatoren zullen een Hoogleeraar be
noemen na praeadvies der professoren de Die
naren Notten, Honig, B. v. Schelven, J. van
Andel, R. J. van der Veen (Goes), Mulder, Al-
laart (Harlingen), Kuiper (Hoogeveen) en El-
zenga. Hunne respectieve secundi zijn J. C. v.
Schelven, Barger, Breukelaar, v. d. Linden, Hul-
sebos, J. A. de Vries fFijnaart), J. Dijkstra (Joure)
en Westerbeek van Eerten (Kampen).
De volgende Synode zal samenkomen te Ut
recht, desnoods vervroegd als minsten twee pro
vinciën zulks begeeren. W.
Tegen de bordeelen.
Middelburgs vrouwen, die strijden voor de
verhooging van het zedelijk bewustzijn, kwamen
tot de Overheid dezer stad met de bedever
bied toch de openlijke huizen van ontucht.
En al wat anti-revolutionair is in Middelburg
voelt op eens, dat het de roeping der Christe
lijke Overheid is, om uit te roeien en te weren
deze gruwel-tempels van Astaroth, Bacchus en
Mammon, waar om vuil gewins wil de gelegen
heid om te doen wat kwaad is in de oogen
des Heeren publiekelijk aan een ieder, die be
talen kan, gehuwd of ongehuwd, wordt aange
boden.
O, in het Bordeel is zulk een concentratie
van laagheden.
Daar is geen spraak van liefde. Daar zit de
hoer, d. i. de vrouw, die zich laat misbruiken,
door ieder die komt, voor geld.
Daar heerscht de ongebondenheid en dron
kenschap in allerlei vormen.
Daar komen gezelschappen van heeren en van
jongelingen, eerst om er den boel op te scheppen
in dolle uitgelatenheid, doch al dartelend leeren
ze er den weg des verderfs.
Daar wordt van zoo menig jongeling de ver
beelding voor heel zijn leven bezoedeld, de
achting voor de vrouw geleerd, de wellust
gevoed, want deze is een begeerlijkheid, die
door hare volbrenging niet gebluscht wordt,
maar gevoed!
De ontucht is een vuurdat verteert, hem,
die 7voedt!
Maar nu zeggen sommigen, die wijzer dan
God willen zijn, als ge die bordeelen verbiedt,
dan zal er nog meer kwaad gebeuren in stilte.
Er gebeurt in Middelburg reeds zooveel kwaad.
Doch dan zal dat nog veel erger worden.
Onzin
Juist de bordeelen, bevorderen de
stille ontucht. En dat door deze vyf-
voudige werking van 't daar gevoede kwaad.
Primo. Door de bordeelen toe te laten ver
zwakt de Overheid en met haar de publieke
opinie het besef van het gruwelijke der on-
tucht-zonden. De consciëntie wordt gesust door
'tfeit, dat de Overheid die inrichtingen toe
staat, alsof ze toch zoo erg niet zijnja ze
noodig keurt (immers door doktoren voorgelicht!)
als een noodzakeUjk kwaad, dat men soms voor
zijn gezondheid doen moet en dat daarom zoo
kwalijk niet genomen worden kan. Zóo ver
zwakt dit stelsel van door de Overheid erkende
publieke huizen den afschuw voor de zonde en
werkt daardoor de ontucht zeer in de hand.
