VARIA,
De weldadigheid in Middelburg.
licht in en vat aan de barmhartigheden, goe
dertierenheden en „gerechtigheden" Godsook
aan de gerechtigheden, gelijk die in Christus,
die voor de zonde heeft genoeg gedaan, ons
de genade en de hulpe Gods waarborgen.
Is dat ons alles duideiyk geworden, heeft
God ons daar gebracht, dan bidden wij met
diep ontzag, met heiligen ernst en kinderlijke
onderwerping: „o Heere, hoor, o Heere, ver
geef, o Heere merk op en doe het, vertraag
het niet. Om Uws zelfs wille, o myn God."
Nog eens. Wordt dat ingezien, en alzoo ge
beden, dan vragen de broeders en zusters
in diepen ootmoedlaat zulk een dwang, dat
wij als Israël, en als weleer, ons land en onze
vrijheid verliezen, voor ons niet noodig wezen.
Zyn z\j daar heilig bang voor, na de rekening
met God door Zijne genade vereffend te heb
ben, gewis, dan is er hope. Hope op de over
winning. God toch kan hen, die met tien
duizend uittrekken, op honderd duizend en meer,
de zege doen bevechten. Als Hij met ons
is, wie zal dan tegen ons zijn
Daniël mocht de waarheid van 's Heeren
Woord bij Jesaja ervaren „Eer ze roepen zal
Ik antwoorden." Een bode toch van den hemel
zeide dezen gewenschten man terstond de ver
lossing toeeen verlossing, die rijker en heer
lijker was, dan door hem, althans met volkomen
bewustheid, was gevraagd.
De Heere toch gaf, zooals Dan. 9 20 v. v. ons
leeren, boven bidden en denken.
Op dit een en ander nu hebben wy ons ver
oorloofd onze lezers te wijzen, niet omdat wy
meenen, dat ons Nederlandsche volk in al het
genoemde minder schuldig staat voor God, dan
het Transvaalsche en Vrystaatsche volk. Veel
eer gelooven we, dat wij, wat onzen afval van
God betreft ons volk in z\jn geheel geno
men nog veel dieper schuldig staan, dan
ooit het ons stamverwante volk in Zuid-Afrika
gestaan heeft. Ja ook wat onzen zendingsar-
beid aangaat, mogen wij ons wel in zak en
assche vernederen voor het aangezicht des
Heeren.
Op de zonden onzer stamverwante broede
ren en zusteren wezen wij slechts, teneinde
te doen uitkomen dat wij niet alleen de zege
voor en met hen moeten afsmeeken van den
Heeremaar, dat wij ook voor hen van den
Heere onzen God moeten bidden, dat Hij hun
de genade geve, die noodig is, om als Daniël
voor Zijn aangezicht te verschenen; en ook,
opdat wij in ons gebed voor hen, als Daniël,
ons zouden verootmoedigen, belijdende, in ons
gemeenschapsgevoel met hen, ook hunne zonden.
Littooij.
Een blok van een boek is uitgekomen, dat
zich aandient als Gids voor de Nederlandsche
weldadigheid. Een wonderlijke titel! Het is
een boek vol statistische gegevens.
Omtrent Middelburg vermeldt het wat volgt.
Hier zijn niet minder dan 35, zegge vijfen
dertig corporaties, die er weldadigheid uitoe
fenen.
Dit zijn allereerst de Diaconieën.
Harer zijn er negen.
De Ned. Hervormde, de Waalsch Hervormde,
de Ev. Luthersche, de Doopsgezinde, de En-
gelsch Gereformeerde, die der „Gereformeerde
gemeente" en dan laatst niet minst de
diaconieën der Gereformeerde kerk A, B en C.
Nu - hunlieder arbeid loopt vry evenwijdig
en hunlieder arbeidsveld blijft goed uitelkailr.
De Hervormde diaconie ondersteunt in geld
en natura bij voorkeur personen van hooge
jaren, ziekelyken toestand,aan ziels- of lichaams
gebreken lijdenden en weduwen met jonge
kinderen. Geen minderjarige weezen. Die ko
men in de weeshuizen terecht.
Dan heeft ze een vasten maatstaf van be
deeling. B. v.
Een behoeftige weduwe beneden 50 jaren
krygt één kwartje in de week en voor
3 kinderen er nog een schelling by, doch als
ze met 5 kinderen zitten bleef 9 stuivers.
Samen dus 14 stuivers in de week!
Of hierby komt vrye woning meldt de sta
tistiek niet.
Ze verhaalt, dat als een kostwinner sterft
en de weduwe biyft met 5 kleine kinderen in
armoede achter, de kerk van Christus die we
duwe en hare weezen verzorgt met één dub
beltje 's daags
En als 't kooitje nog grooter is en er zijn
6, 7, 8 kleintjes beneden de 12 jaren, dan klimt
de wekeiyksche onderstand tot 85 heele centen
Zoo staat 't in deze Gids.
Oudere weduwen hebben meer. Een weduwe
van 65 jaar krygt 2 kwartjes een oudje van
75 heeft 'tnog beter en krijgt 13 stuivers per
week
En twee oudjes sadm krygen nog meer, wel
80 heele centen
Deze Hids is zeker niet betrouwbaar.
Anders is het te verstaan, dat de socialisten
zich zoo bitter kunnen uitlaten over de barm
hartigheid der christelyke gemeente
Verder is deze onderstand voorwaardelijk.
Voorwaarde voor den onderstand is het min
stens eenmaal per week bijwonen van de open
bare godsdienstoefeningen in een van de ker
ken der gemeente.
Ook plaatst de diaconie voor hare rekening
bedeelden in het Oude Mannen- en Vrouwenhuis.
Over de verzorging der kranken meldt de
Gids niets naders.
De Ev. Luth. diaconie verleent 't is heel
mal uitgedrukt onderstand aan alle soor
ten van armoede
Ze steunt ook door uitbesteding van oude
lieden.
De overige diaconieën hebben de gevraagde
inlichtingen niet gegeven. Alleen de diaconie
der Gereformeerde Kerk (C) verhaalt, dat zij
ook onderstand verleent aan alle soorten van
armoede't Is anders juist de kunst om niet
de armoedemaar de armen te voeden en wel
zóó, dat gij de armoede vernietigt.
Doch deze verkeerde uitdrukking zal wel
komen voor rekening van de redactie van den
Gids en niet van onze diaconiën.
De gemeente is verdeeld in wijken. Onder
zoek wordt ingesteld, indien noodig ook door
de echtgenooten van de diakenen. Geregeld
huisbezoek heeft plaats.
Voorts geen nieuws en heelemaal geen cijfers
De Roomsche Kerk heeft zoo geen diaconie.
Wel een Armbestuur met vry willige mannelyke
bezoekers, die 't onderzoek instellen.
Met haar werkt een afdeeling van de H.
Vincentius-vereeniging vooral daar, waar op
zedelyk gebied mogelykheid tot verbetering be
staat. Deze vereeniging geeft levensmiddelen
en deksel, zorgt voor onderwys en ambachts-
onderwys; staat naar wettiging van ongewet
tigde samenwoning. Ze heeft spyskokerij en kin
dervoeding en kleedermaèazyn. Ze oefent ge
regeld huisbezoek. By verharding in onzede
lijkheid wordt de onderstand ingetrokken. Ook
kinderen worden verzorgd.
Onze Middelburger Joden bedeelen hunne
arme stamverwanten met huishuur, paasch-
brooden en moltonnen dekens. Paaschbrood
krijgen ook de zieke soldaten en zelfs de ge
vangenen. Geldbedeeling overschreidt een daal
der niet. Vaste bedeeling krijgen alleen
gevaccineerde godsdienstige gezinnen
In de derde plaats zijn er in Middelburg
particuliere fondsenals b. v. het familiefonds
Hurgronje, dat de kassen van andere instel
lingen fourneert en het Schorerfonds.
Ten 4o zyn er vereenigingen, en wel eene
vereeniging tot het bezoeken der armendie
wekelyksch giften rondbrengt en by besmette
lijke ziekte of om de wille der zedeiykheid
wel eens beddegoed geeft. Ze helpt aan een
broodwinning en verleent geneeskundige toe
stellen, als houten beenen, enz. Naar kerkelijke
gezindte wordt niet gevraagd.
De christelijke Volksbond heeft een kamer van
navraag met een stamboek. Hierin worden
opgeteekend alle bedeelden, behalve die van
de „Christelyke Gereformeerden."
Nu dit laatste zal wel uitkomen, want die
zijn er, Gode zij dank, in ons goede Middelburg
niet. Bedoeld zullen zeker de Gereformeerden
zyn, A B en C? Hoe 'tzy, deze fout van de
kamer van navraag is dwaas genoeg.
Ook is er een vereeniging tot verbetering der
armenzorg, doch die heeft de gevraagde in
lichtingen niet verstrekt en mag nu zich zelf
wel verbeteren.
Een Nieuwjaars-collecte wordt almede ge
houden. Doch de Gids verneemt er niets na
ders van.
Nu treedt de Zeeuwsche Dorcas op, die vrou
wen en kleine meisjes helpt aan kleeren, bedde-
lakens ensloopen. Enkelen krygen jaariyksche
gitten. Maximum f3.50. Godsdienst is geen
bezwaar, wel dronkenschap. Weduwen van
50 jaren en daarboven en vrouwen van dertig
en meer jaren kunnen geholpen worden. Men
wil blykbaar vroege huwelyken niet aanmoe
digen.
Ten vyfden krygt ge de spjsuitdeelingen. Een
kaart geeft recht op 44 achtereenvolgende
porties soep. Particulieren koopen deze kaarten,
armbesturen krijgen ze cadeau.
In den winter weert zich ook de kindervoe
ding voor schoolgaande kinderen deze voeding
geschiedt niet op school, maar in een gehu urd
lokaal.
Een 6de byzonderheid is deze, dat afgevaar
digden van de diaconieën en vertegenwoordi
gers der verschillende gezindten zich vereenigd
hebben om 't Nieuwjaar-wenschen te vervangen
door een uitdeeling van eetwaren en brandstoffen.
Doen hieraan alle diaconieën meê?
6e. Gestichten.
Ryk aan hofjes is Middelburg niet. Maar het
heeft zijn Oude Mannen- en Vrouwenhuis met
menschjes van 65 jaar en daarboven, om van
enkele gebrekkigen niet te spreken door 't arm
bestuur of particulieren en diaconieën hier be
steld. Ook zijn qt weezen. 't Kostgeld is f 1.30
die 11.75 stort krijgt een vry kamertje en die
f2.25 geeft de voeding der bedienden. De an
deren hebben 'tdus minder goed dan de be
dienden.
De sexen worden gescheiden. Wordt ook 't hu
welijksleven ontbonden, of komt dat niet voor?
't Aantal verpleegden wisselt van 50 60.
Middelburgs werk- en armenhuis schonk geen
inlichtingen.
't Burgerweeshuis. Volgens den stichtingsbrief,
zoo verhaalt de Gids, mogen alleen wettig ge
boren kinderen opgenomen worden, die behooren
tot het Nederl. Óerv. Kerkgenootschap. Bestond
dit Genootschap er dan al by de stichting van
dit weeshuis? Dateert die van 1816 of later?
't Komt ons voor, dat hier een onrecht schuilt.
De ouders mogen nooit bedeeld geweest zijn of
gevonnisd. Er zyn een 20 weezen.
In 't Oude Mannen- en Vrouwenhuis zyn ook
heele en halve weesjes en verlaten kinderen,
onverschillig van welke gezindten. Ieder kan
er een wees plaatsen voor f120 in 'tjaar.
7e. Ziekenzorg. De zorg voor arme zieken
koestert het Stedelijk Gasthuis, waar allerlei
zieken, gekwetsten, schipbreukelingen, drenke
lingen en krankzinnigen worden opgenomen.
Middelburgers betalen f2, buitenboorlingen een
rijksdaalder 's daags.
Dan is er nog een „algemeene zaal", waar
men voor 15 stuivers of een gulden te recht
kan. Voor de gestichten is 't zelfs maar 13
stuivers.
Ook de burgerlijke gemeente oefent zieken- en
kraamvrouwenzorg uit door 3 geneesheeren en
2 vroedvrouwen
Een commissie voor spijsuitdeeling geeft de
zieken van Nov.—Juli middageten, melk en
eieren.
Moederlijke liefdadigheid verzorgt van kinder
goed gehuwde moeders van 25 jaar af, en
een Dames-vereeniging kookt kraamvrouwensoep.
De Eigenaresse van Westhove heeft in den
zomer 20 zwakkelingetjes te logeeren en 't is
een lust om te zien, hoe ze hier opknappen.
Ook schynt er in de stad een Tehuis voor
achterlijke kinderen te zyn.
Een blinden-werkinrichting onderwyst deze
ongelukkigen in een handwerk en in 't lezen
der Heilige Schrift door middel van den tast
zin. Manden en matten vlechten de blinden of
amper blinden.
De rei wordt besloten door Tesschelschade.
Als men deze lyst overziet, zou men licht
denken, als er goede correspondentie is tusschen
al deze corporaties en commissies, dan zal de
politiezorg over armen niet zeer groot zijn.
Toch is er een Burgerlijk Armbestuur, dat
wekelijksche uitdeeling doet in geld van 50 ct.
tot 2 gulden en dageljksche uitreiking oefent
van brood, ligging en deksel. Ook verpleegt
't in 't gasthuis zieken, brengt ouden van dagen
onder dak in O. M. en V. H., weezen in 't
Burgerweeshuis en heeft een corps wieders en
wiedsters voor straten en pleinen.
Dit is alles wat de Gids vermeldt. Er was
anders nog wel wat bij te vertellen, want de
erkenning door 'tB. Armbestuur van de dia
kenenen in hun ambt is nog iets calvinistisch.
't Zou voorts wel interessant zyn, de cijfers
te weten. Van 'tBurgeriyk armbestuur zyn
deze bekend. Ook van de diakonieën Dan zou
dit zeker biyken, dat er by de Gereformeerde
diakonieën beter verzorging en rykere bedeeling
is dan by 'tHerv. Genootschap. En dat dit ge
schied by degenen, die ook hun eigen kerkelijk
leven moeten bekostigen, dat is eene eere voor
de Vrye Geref. Kerk.
Voorts is de lyst incompleet, dewyi ook van
Gereformeerde zyde om kleeding en versterkend
voedsel te kunnen verschaffen door oud en door