Jacomina Elizabeth Frederika Dietz,
bediening deszei ven hebben kan, zal verzegeld
worden, en in art. 57, dat de dienaars des
Woords hun best zullen doen, en daartoe arbei
den, dat de vaders hun kind ten doop presen
teeren.
Moet men nu, na dit alles overwogen te
hebben, niet zeggen, dat het zondigen is tegen
ten Heere om te wachten met zijn kind te
Fresenteeren voor den doop tot de moeder
Idaarby tegenwoordig kan zyn, al duurt het
Ëan ook niet alleen dagen, maar soms weken,
Eer men het teeken en zegel der belofte uit
[dankbaarheid aan zijn kind wil zien toedienen,
f Eindelijk komt hier nog by, dat men heeft
teroepen in het jaar 1886, en later, toen vele
kerken uit het Genootschap zyn getreden, dat
ben zich weer verbond voor de belydeüis aan
Be formulieren van Eenigheid en voor de kerk-
Eezeering aan de Dordtsche kerkenorde van 1619,
Ipdat deze de kerke Christi de lijn zou aan
geven, waarnaar ze waardiglijk door Christus'
Imbtsdragers kon worden bestuurd.
Ds. Littooy zegt, dat de Heere door middel
lan Zyn Sacramenten, die Hij tot versterking
|an het geloof geeft, de geloofsverzekering in
te harten der geloovigen werkt, en dat daaraan
lok de moeder behoefte heeftdoch dat gebruik
take de moeder van haar eigen doop. Wy
tellen ons toch naar onze belydenis tevreden
tec een eenig doopsel, dat niet wordt herhaald.
Onder het oude verbond was de moeder
lomtijds tegenwoordig bij de besnijdenis. Doch
Iraarom Niet omdat zij er by moest zyn,
laarvan staat niets in de Heilige Schrift, maar
lenvoudig, omdat de besnydenis aan huis plaats
lad; en een eenvoudig Oostersch huis door
gaans maar uit een groot vertrek bestond. Zie
latth. 5 15.
I Tegenwoordig, nu de besnijdenis in de syna-
loge geschiedt, is de moeder er dan ook niet
Ij. De moeder van een zoontje is voor de wet
frem, niet slechts 7, maar 40 dagen, naar
lev. 12 4 en ook al lag ze als wellicht
liizabeth te bed in de kamer waar 't kind
gesneden werd, sloot toch hare onreinheid haar
Igenlyk van de heilige handeling uit.
I Ds. Littooy houdt maar volals in Gods
woord niet duidelyk staat, dat de moeder er
Ikt by tegenwoordig mag zyn, dat hy zich
laa aan het tegenovergestelde houdt. Ik meen,
la: de tegenstanders van den kinderdoop net
Eo redeneeren. Ook ben ik het eens met onze
Ideren, die zich hielden aan de uitspraak der
lerk, en niet aan die van een enkelen leeraar.
[Laat ons voorts den Heere smeeken, dat
ftj ons licht en kracht geve om vooral in Zyn
lerk naar Zyn Ordinantiën te leven, en niet
I zeer te luisteren naar de stem van het
■voel.
lik zal, zoo er somwijlen op dit myn schryven
Is antwoord komt, niet terugschryven, daar
I dit dan wil overlaten aan mannen, die de
Iheologie bestudeerd hebben, hopende dat in
Ize zaak steeds helderder licht zal ontstoken
■orden tot Eere van Hem, wien men alle aan
leiding en dankzegging verschuldigd is, en tot
lei! van Zyn Sion op aarde".
Mijne lezers zullen wel begrypen, dat ik,
Ij het lezen van het pleidooi van mijn hoog-
Hachte ambtsbroeder en mederedacteur, wel
Ir weinigtje myne vingeren voelde jeuken,
Bh net toen ik de pen wou opvatten, kwam
Ir man uit het volk met bovenstaand zaak-
Ik artikel, en vroeg er een plaats voor. Ik
lef dit nu in stede van het myne, na de
lijheid genomen te hebben, het hier en daar
Ir weinigje meer vloeibaar te maken, en op
Bkele puntjes wat in te korten of aan te vullen.
B wil ik er nog by zeggen, het vertolkt, ook
I den toon, vry goed dep indruk der artikelen
Br br. L., die ik waarnam by tal van jongere
ledikanten en kerkelyk meelevende gemeen-
Beden. Ook zal het wel wat feministische
Brkbeeld van een dames-gravamen by onze
Beformeerde vrouwen weinig instemming
Bden. En dit niet alleen om den vorm. Doch
Br ditmaal genoeg. Wellicht worden we later
Bnoopt, dóór te debatteeren. Want in dit
Bidooi voor een verloren zaak zal Ds. L. het
B'stc- woord niet hebben. Nu eindigen we
B: over te drukken de authentieke tekst van
B&el 57 der Dordtsche Kerkenorde van 1574
B?. L. Rutgers, Acta van de Nederlandsche
Broden der 16e eeuw, bl. 146:
B"et verbondt Godts sal in den kinderen soo
B81 als men den Doop Christelicken becomen can,
den Doope vereeghelt worden, ten sjj saecke
m< - eenighe sware oorsaecke sjj, om den Doop
BeD tydt langh wt te stellen, van welcke de Con-
B°r'° oordeelen sal. Maer die affectie der ouderen,
B,,den Doop harer kinderen begheeren wt te
B,ea ter tjjdt toe dat de moeders selve haer kin
deren presenteeren, ofte op die gheuaders langhe
wachten, en achten de broeders gheen wettelicke
oorsaecke te syn om den Doop wt te stellen."
Dr. W.
Na vijftig jaren.
Geheel omringd door Rome ligt in het hartje
van Brabant het bijkans uitsluitend protes-
tantsch dorpje 's Gravenmoer, met eene bevol
king van 1800 zielen. Reeds van de reforma
tie is het dat geweest en de enkele katholieken
hebben er nooit op geen enkel gebied eenigen
invloed uitgeoefend. Jaren en jaren kende men
er maar ééne kerk, de groote of hervormde
kerk geheeten. Vóór ruim een halve eeuw
brak daar ook de afscheiding door en zoo is
het, dat sinds 1850 ook eene gemeente onder
't kruis aldaar zetelde. In 1869 werd ook deze
eene Christelijke Gereformeerde gemeente en
is zulks gebleven tot 1892, toen ook deze ge
meente, zonder slag of stoot, werd de Gerefor
meerde Kerk van 's Gravenmoer.
19 Augustus 1894 doet Ds. Laatsman uit
Brielle zijne intrede bij de Geref. Kerk aldaar.
Van een ieder geacht en gezien, en toegerust
met vele gaven, was deze de rechte man op
de rechte plaats.
De talrijke jeugd lag ook na aan zijn hart,
en al spoedig kwam er sprake van eene Chris
telijke school. En zijne gemeente allengs daar
toe bearbeidende, werd in October 1896 reeds
een bijzondere school geopend met 40 leerlin
gen in het kerkgebouw der gereformeerde
gemeente. Ds. Laatsman en een ouderling
maakten het schoolbestuur uit en de heer
Modderkolk trad als hoofd der school op. Den
22 Mei d. a. v. werd echter deze bekwame
onderwyzer door den dood aan deze school
ontrukt en 12 Juli volgde de heer A. van den
Berg hem als schoolhoofd op. De behoefte aan
een eigen schoolgebouw deed zich al meer en
meer gevoelen. De kerkeraad stond een deel
van den tuin der pastorie daarvoor in bruik
leen af, en met vele gaven uit de gemeente
zelve zorgde een gevormde bouwcommissie
voor de tot standkoming ervan. Den 20 Dec.
'97 werd het nieuwe schoolgebouw in gebruik
genomen. Ging alles tot heden best, en klom
het getal leerlingen zelfs boven 80, het zou
spoedig anders worden. De onderwyzer ging
vele leden der inmiddels ontstane schoolver-
eeniging bewerken voor een uitgebreider be
stuur, legde voorts eenig wantrouwen in Ds.
Laatsman aan den dag, met dit gevolg, dat
Ds. Laatsman te spoedig het presidium van 't
schoolbestuur nederlegde. Wat verder al te
maal is gevolgd, is niet in een kort bestek te
beschryven.
Dat wantrouwen in Ds. Laatsman werd een
kerkeiyke zaak, eerst by den kerkeraad, toen
met genabuurde kerken en ten laatste bij de
Classe, welke deputaten benoemde om een en
ander in het reine te brengen. De afloop was,
dat Ds. Laatsman zyne gemeente moest mede-
deelen, dat hij onvoorzichtig had gehandeld
met het te spoedig neerleggen van 't presidium,
enz. Tevens moest de onderwyzer zyne aan
gevoerde argumenten omtrent de onbetrouw
baarheid van Ds. Laatsman terugnemen, het
welk helaas niet is geschied, alvorens het te
laat was en de gemeente door zyne retiree-
rende houding in opschudding gekomen was.
Twee kerkeraadsleden (later nog door één ge
volgd) verlieten hun ambt en Ds Laatsman
nam eene roeping naar de Belgische Christe-
ïyke Zendingskerk te Gent aan. De zaken
alzoo staande, moest noodwendig de kerkeraad
versterkt worden, en tegen de verkiezing daar
van werden door de vrienden van den onder
wyzer bezwaren ingebracht, bezwaren namelijk
waarop noch kerkeraad, noch Classe kon ingaan.
De Classe evenwel zocht een middelweg, welke
de kerkeraad wilde aanvaarden, doch de pro-
testeerenden niet. En hiermede was het tijd
stip eener nieuwe afscheiding aangebroken.
Nog vóór te weten in welke richting men zou
gaan sturen, had door des onderwyzers vrien
den eene aanbesteding voor een nieuw kerk
gebouw plaats. Onderhandelingen met de Chris
telijk Gereformeerden werden aangeknoopt, en
het resultaat was, dat 30 Nov. 11. de predikan
ten Van Brummen uit Dordrecht en Bakker
uit 's Gravendeel overkwamen om de nieuwe
gemeente te stichten en een kerkeraad te doen
verkiezen, zonder dat deze heeren predikanten
de wederparty hebben gehoord. Des Zondags
daarop ging men reeds vergaderen en den 22
Januari 1.1. werd onder het lezen eener gele
genheidspredikatie over Haggaï 2 10a, het
nieuwe, van hout opgetrokken kerkgebouw in
gebruik genomen. Een derde deel der leden
van de Geref. kerk, waaronder juist de mannen
van geld (zoo zegt men daar) maakten zich
los van 't Geref. kerkverband, zonder dat allen
evenwel hunne verschuldigde zitplaats-gelden
voldeden. Eerst later volgde ook de heer Van
den Berg in het opzeggen van het lidmaatschap.
En alzoo staat in 's Gravenmoer de Geref.
Kerk thans herderloos en van vele stoffelyke
middelen ontbloot. Schenke de Heere er spoedig
een man om den herderstaf aldaar op te nemen,
opdat het overgebleven kuddeke ook niet
afdwaleJ.
BOEKBEOORDEELING.
SAMENWERKING.
Voorstel en proeve van regeling tot uit
voering van Art. 13 der Kerkenorde van
de Gereformeerde Kerken in Nederland,
ingezonden voor de aanstaande Generale
Synode met Memorie van Toelichtingen
Bijlage door de Classe 's Gravenhage.
's Gravenhage, J. van GOLVERDINGE Zn.
1899.
Deze, in duidelyken druk en handig formaat
verschenen brochure dient met ernst gelezen
en overwogen te worden, ten minste door alle
ambtsdragers en in de kerkeraden, classes en
synoden te worden besproken. De jongste rege
ling tot uitvoering van art. 13 K. O., hoe on-
berispelyk ook in theorie, wordt (niemand, die
hiervan niet overtuigd is,) in de praktyk door
vele bezwaren gedrukt. Het is het doel der
classe 's Gravenhage, en zy heeft daaraan niet
weinig moeite, arbeid en kosten besteed, de
kerkei eene betere regeling te bezorgen. En
hoewel wy hier geen oordeel over de voorge
steld regeling willen uitspreken, en er tegen
haar ook wel weder bezwaren zullen zijn in te
brengen (het volmaakte zal ook in dezen wel
niet te verkrygen zyn), zoo moeten wy, en velen
zullen er eveneens zoo over denken, hier open-
ïyk uitspreken, dat de nieuw voorgestelde re
geling reeds by eersten oogopslag veel goeds
bevat.
De inkomsten der kas worden gevonden uit
jaarlijksche bydragen der vrijwillig zich ver-
eenigende kerken, zynde een zeker percentage
der traktementen van de dienstdoende predi
kanten. Zyn er by de deelnemende kerken nog,
die beslist hulpbehoevend zyn, zoo worden deze
ondersteund door de classes.
De op het oogenblik van in werking treding
der nieuwe regeling genoten pensioenen, enz.
worden overgenomen.
By aansluiting op 1 Januari 1900 worden de
reeds verstreken dienstjaren der predikanten
(van die met de reformatie medegingen, dus
ook al hun dienstjaren) medegerekend. Het volle
pensioen wordt verkregen na veertigjarigen
drensttyd. By vroeger emeritaat door ziekte of
andere wettige redenen, wordt het berekend
naar het aantal dienstjaren, doch altyd zoo, dat
het niet beneden een bepaald minimum daalt,
gelyk het ook een zeker maximum niet mag
overschryden.
Ook voor weduwen en weezen heeft de re
geling milde en goede bepalingen.
Wy zouden verder nog veel goeds aangaande
de voorgestelde regeling kunnen mededeelen,
maar geven haar zelve nu liever aan de ernstige
overweging der lezers over. Hulsbbos.
Advertentiën;
Heden overleed Mejuffrouw
in den ouderdom van Zes en zeventig
jaar, ten huize van Mejuffrouw
C. S. O VERDORP—Simler.
Middelburg, 23 Febr. '99.
Voor de vele blyken van belangstelling by
ons Vijf- en twintig jarig Huwelijks-
feest ondervonden, betuigen wy by dezen on
zen harteiyken dank.
M. VAN DEN BROEKE,
L. DE VOOGD.
Vrouwepolder, 25 Febr. 1899.
Boekh. FANOY, Burg, Middelburg.
Flinke voorraad BIJBELS en KERKBOEKEN
in verschillende prijzen en formaten. Plaatsing
van ADVERTENT1EN in alle COURANTEN,
zonder verhooging. BIND- en DRUKWERK.
VISITEKAARTJES van af 40 cent de 100.
Levert de aanbiedingen van BOLLE, COHEN e. a.