Officiëele Berichten.
nog lang voor elkander ten zegen zijn
Kampen. H. Bavinck.
(1) En zoo kan er aan worden toege*
voegd als de deputaten voor de vereeniging
der Kerken zich bij de samensprekingen voor
deze vereeniging hebben voorgesteld, en daarna
de Generale Synode, in overeenstemming met
evengenoemde deputaten, aannam. Uitgaande
van die gedachte werd het getal der collecten
verminderd, of, wat op hetzelfde neerkomt,
werden de collecten gedeeld.
(2) Ja, als voor het verkrijgen van contri
buanten gemeenschappelijk wordt gewerkt, dan
ia de schade tengevolge van de vermindering
der collecten, weldra ingehaald en gedekt; en
ook de noodwendige vermeerdering der uit
gaven daarenboven mogelijk gemaakt.
Dat is ook rechtimmers, indien voor beide
inrichtingen gecollecteerd wordt, moet ook voor
beide gecontribueerd wordentenzij men de
collecten weer vermeerdert. Doch niet zonder
reden ziet men tegen vermeerdering van col
lecten op. Daarenboven is nu het contribueeren
aan den loop.
(3) Zoo is het. Als er gewerkt wordt.
(4) De Wekker is altijd op den uitkijk. Het
verdeel en heersch tracht ze nog weieens in
toepassing te brengen.
(5) Wij danken prof. Bavinck voor dit goede
woord. Zijn vertrouwen, dat men de Theol.
School niet zal laten wegkwijnen, door gebrek
aan belangstelling worde niet beschaamd
En dat zal niet beschaamd worden, als er
gewerkt wordt. Littoolj.
Aan welke zijde de redactie van De Middel-
burgsche courant op godsdienstig gebied zich
schaart, komt uit, zoo dikwerf als zy zich
hierover uitlaat. Het kwam dus ook weer
uit, toen zij sprak over hetgeen voorviel in de
Tweede Kamer, bij gelegenheid dat met den
Minister van Marine door eenige Kamerleden
gesproken werd over de godsdienstoefeningen,
die aan boord onzer oorlogschepen gehouden
worden.
De Minister nam, gesteund door den heer
Lohman, het standpunt in dat het bywonen
dezer godsdienstoefeningen verplichtend is,
voor hen die daartegen geene gegronde be
zwaren hebben ingebracht.
Tot geen „Kerkgenootschap" te behooren of
godsdienstige bezwaren tegen het bijwonen er
van te hebben werden als geldig erkend, zeide
de Minister.
Nu moet men weten, dat er sprake was van
godloochenaars, en ook dat de heeren, die den
Minister ter verantwoording riepen, het voor
hen opnamen. Zij behoeven de godsdienstoe
feningen niet bij te wonen, indien zy hunne
„godsdienstige bezwaren" den commandant
hebben kenbaar gemaakt, 'tls goed, dat nie
mand gedwongen wordt.
Doch dat de atheïsten „godsdienstige be
zwaren" hebben, is wel een weinig onbegrij
pelijk. Bezwaren, om zich godsdienstig te
toonen, of om zich met den godsdienst in te
laten; dewijl zij hem onnoodig, onwaar of ver
derfelijk achten, kunnen wij althans beter be
grijpen omdat het naar wij meenen, helaas,
zoo bij deze heeren is. Humaan zijn, tegen
over menschen hun plicht betrachten en voor
het sociale leven een open oog hebben, dat
noemen zij, met De Middelburgsche Courant,
die zich aan hunne zijde schaarde, godsdienst.
Maar dat is geen godsdienst. Gods dienst
toch is God te kennen, te erkennen en te
eeren. Het humanisme van onzen tijd leeft
zonder godsdienst. Het staat den godsdienst
tegen, het tracht hem uit te roeien.
De opposeerende heeren, de socialisten en
radicalen, later in bond met de Middelburgsche,
waren dan ook niet tevreden met de vrijheid,
die de Minister gaf. Zy wilden eigenlyk niet,
dat de regeering van de gedachte uitging, dat
er godsdienst zyn zal aan boord, voor allen
die tot een „Kerkgenootschap"behooren en geene
bezwaren tegen de bijwoning inbrachten. Zon
der opgaaf van redenen moest men er zich
aan kunnen onttrekken.
Het standpnnt door den Minister en den
heer Lohman ingenomen, wraakten zij. Het
komt hierop neer: de Overheid moet zich ten
opzichte van den godsdienst onverschillig be-
toonen, dus als zoodanig godsdienstloos zijn.
In Indië mag zy helpen, uit politieke bere
kening, den afgoden offers en eere te brengen
maar den eenigen waren God eeren, dat mag
zij niet.
Eene Overheid, eene regeeering en een volk
zonder God en godsdienst is, helaas, het jam-
merlyk streven van deze volksvertegenwoordi
gers en hunne medestanders in de pers. Littooij.
Gelijkheid en mitsdien eeriyke concurrentie
op schoolgebied willen de liberalen, hoewel zy
zich vrijheidlievende noemen, ganscheiyk niet.
Voor de privilegiën, die zy zich hebben aan
gematigd en verzekerd, voeren zy een strijd,
eene betere zaak waardig. Dit komt gedurig
uit, wanneer er in raden en staten iets voor
gesteld wordt, dat hunne ongehoorde privilegiën
zou kunnen inkorten. Als er geld noodig is,
om de industrie te bevorderen, door bijvoor
beeld een eenig hoogen gasprys, (zooals die te
Middelburg) te verlagen, of om andere absoluut
noodige werken uit te voeren, dan mag toch
in geen geval het schoolgeld, voor hen die het
betalen kunnen, hoe laag het ook is, worden
verhoogd, en evenmin mag dan worden opge
heven, eene overbodige, dure, vermomde hoo-
gere burgerschool, die voor wat aanzienlijke
dametjes, natuurlyk mede ten koste van allen,
dienst doet.
Dat mag niet, al kunnen die dametjes, ge-
lyk te Middelburg het geval is, op andere stads
scholen of op het gymnasium, of op de Hoogere
burgerschool plaats vinden. Deze ongerechtig
heid moet blyven bestaan, al is het dat de
anti-revolutionaire en nog een paar eerlijke
liberale leden van den gemeenteraad er telkens
de aandacht op vestigen en er tegen opkomen.
Ook in Terneuzen is Leiden in lastomdat
er een voorstel in den gemeenteraad aanhan
gig is, om, ter verkryging van meerdere gel
den, het schoolgeld iets te verhoogen.
De Middelburgsche Courant bericht ons dien
aangaande, als volgt:
„De liberale Kies vereeniging te Terneu
zen besloot tot het zenden van een adres
aan den gemeenteraad, waarin wordt ver
zocht verwerping van het voorstel
Desbetreffende schoolgeldheffing (ten doel
hebbende verkrijging eener hoogere op
brengst). Dit acht de vereeniging tegen
het belang van het openbaar onderwys."
Natuurlyk, want dan moeten de gegoede
ouders wat meer over hebben en betalen voor
het door hen begeerde, hooggeloofde, neutrale
onderwijs. Daar komt by, dat dan de concur
rentie met de uitnemende christeiyke school
te Terneuzen eene kleine schrede op den weg
der eerlijkheid, der gelykheid en der vrijheid
zetten zou. Immers dan konden de burgers,
die betalen moeten, gemakkelijker kiezen tus-
schen „onze openbare" en de christelyke school.
De armen, die alleen hij ons" op algemeene
kosten gaan en de kleine luiden, die „by ons"
wat of niemendal betalen, hebben dan alleen
geen vrye keuze.
Waar het mogelijk is, moeten mannen in
den gemeenteraad gekozen worden, die, door
eene tamelijk goede schoolgeldheffing de con
currentie der scholen eeriyk makeneerlijk
maken voorzoover de wetten des lands het reeds
toelaten. Dat is in den geest van de wet, door
den Minister Mackay ons vóór eenige jaren be
zorgd.
Voorts behooren de wetten des lands nog zóó
gewijzigd te worden, dat de scholen op gelijken
voet behandeld worden, en alzoo alle ouders,
ook de armen dus, de volkomen vrije keuze
hebben. Littoolj.
VARIA.
Aangenomen naar Sneek door ds. D. P. Koop
man te Eenaar Wilnis deor J. van Lonkhuij-
zen cand. te Heteren.
Bedankt voor Boxum door ds. S. H. Groene-
velde te Marum voor Grootegast door ds. T.
Rispens te Oenkerkvoor Weesp B door ds. J.
v. Lonkhuyzen cand te Heterenvoor Buik
sloot door ds. W. F. S. v. Lingen te Lollum
voor Wyckel door ds. G. P. Oberman te Ylst.
Ds. P. van Son, predikant bij de Geref. Kerk
te Amsterdam, heeft, daar hij wegens familie
omstandigheden tot een anderen staat des le
vens wenscht over te gaan, aan den kerkeraad
dezer kerk medegedeeld, dat hij met 1 Febr.
1899 zijn ambt van leeraar zal neerleggen. De
kerkeraad heeft Z.Eerw. na goedkeuring der
classis eervol van zyn taak ontheven.
Ds. P. van Son, diende deze kerk sinds 31
Aug. 1873, hij zal 28 Febr. 1899 den dag her
denken, waarop hij voor 35 jaren zyn ambt
aanvaardde. Voor dien tyd stond hij Kethel,
Warmond en Nijmegen.
De classis verleende ook tegen 1 Febr. 1899
op diens verzoek eervol emeritaat aan ds. C.
A. Renier, mede te Amsterdam, wegens voort
durende ongesteldheid.
Vlissingen. Zondag 1 Januari zal in het kerk
gebouw (Geref. kerk Peperdyk) voor het laatst
worden gepreekt. Zyn wij goed ingelicht dan
is aan den heer G. Guillaume bouwkundige al
hier het maken van een plan en teekening voor
een nieuw kerkgebouw van 25 M. lang en on
geveer 12 Meter breed met kosters woning en
consistorie door den kerkeraad opgedragen.
Men zal nu, voordat het nieuwe kerkgebouw
gereed is, Zondagsmorgens in het verenigings
gebouw en des avonds waarschijniyk in het
kerkgebouw (Coosje Buskenstraat) vergaderen.
Scheurers Hospitaal!
Uit de classis Walcheren werden contributies
ontvangen alleen uit de navolgende kerken
Oostkapelle f 2,50, Meliskerke f 7,00, Middelburg
f51,00, O. en W. Souburg f8,50, Vlissingen
f46,75. Waar zyn de andere kerken
Opmerkelijk zijn ook de navolgende cijfers
uit de lyst der contributiën. Gouda f 10,00,
Haarlem f40,00, 'sGravenhage f 74,50, Utrecht
f82.50 en Enschedé f 132,50.
Hulsebos.
MARNIX GEHULDIGD.
Byna alie groote bladen hebben Vrydag of
Zaterdag een waardeerend artikel gewijd aan
de nagedachtenis van Marnix van St. Aldegonde.
Ook had Zaterdag te West-Souburg de
Vlaamsche betooging plaats, op de wijze als
reeds door ons werd beschreven.
In onzen geest was een en ander niet. Toch
verheugt het ons uitteraard Marnix, den grooten
Calvinist, ook door niet-geestverwanten dus ge-
eerd en gehuldigd te zien.
Stand. 20 Dec.
Middelburg C. Dinsdagavond hield „Diakonaal
Hulpbetoonin vereeniging met „de Zuster kring"
haar laatste samenkomst in 1898 ten huize van
Mej. Verhage.
Als naar gewoonte was daarbij vriendelijk de
kerkeraad uitgenoodigd, ten einde de beschik
bare goederen voor de meer behoeftige brs. en
zrs. aan brs. Diakenen te overhandigen.
Dankbaar werd van die uitnoodiging door de
meeste brs. gebruik gemaakt en de leiding van
dit samenzijn opgedragen aan den voorz. van
den kerkeraad Dr. L. H. Wagenaar.
Na Job 31 gelezen te hebben en de vergader
den te hebben opgedragen in den gebede, hield
Dr. Wagenaar een toespraak uit Lucas 2 7b
„En zy wond Hem in doeken
Spreker verplaatste ons in het achterhuis
eener woning uit Bethlehem, waarin, wijl voor
henlieden geen plaats was in de bovenzaal, de
geringe Davids dochter Maria heur Kindeke ge
baard had en wonderbaar gesterkt,— wond zij
't zelve in de windselen, waarin naar Ooster-
schen trant een pasgeboren wichtje stijf ge
zwachteld wordt, totdat 't als een kleine levende
mummie hangen kan aan een band, geslagen
om het hoofd of den schouder der moeder.
Hier is geen sprake van lompen. Er was in
dat achterhuis van Bethlehem geen bedelaars-
troep. Dergelyke overdryving blijve verre.
Doch dit is de groote vernedering van den
Zoon des Vaders, dat Hij zich zoo zeer vernie
tigde, dat hij als een machteloos verbloedend
kind, dat gereinigd en verbonden en gekleed
moest worden en dorstte naar de moederborst
eener vrouw ter wereld komen wou van den
aanvang af niet gehuldigd doch versmaad.
Over Jezus naaktheid als verdienende oor
zaak niet slechts der genade, die onze ziele
kleedt in de rechtvaardigmaking, doch ook die
in de heiligmaking ons de liefde inboezemt om
den Heiland nog aldoor in zyn zwakke en naakte
leden te verbinden en te bekleeden, weidde
spreker voorts uit en eindigde met een harte
lijk woord van waai;deering voor de liefeijke sa
menwerking van zoovele oude en jonger zus
ters, rijk of meedeelend van heur dagelijksch
brood, die onder de uitnemende leiding en dank
zij ook de veelomvattende voorarbeid van de
gastvrouw van dezen avond, zooveel kostelijke
kleedingstukken onzen diakenen kan aanbieden
voor de armen der gemeente.
Met de bede dat de Heere verder dezen ar
beid zegene, opdat zij waarlijk geschiede uit
wederliefde tot den Heere Jezus, eindigde Dr.
Wagenaar deze schoone toespraak.
Na het zingen van eenige liederen en het
houden eener kleine voordracht getiteld „barm
hartigheid" verkreeg de Diakonie-Voorzitter het
woord om in hartelijke en waardeerende woor
den voor zooveel liefdearbeid de zusters dank
te zeggen. De zeer vele goederen, geschonken
ter uitdeeling aan de minder gegoede brs. en
zrs. in onze gemeente, zullen met vreugde wor
den uitgereikt en ontvangen. Dit was ook het
liefeiyke in dezen arbeid, dat deze goederen
