p.j.
TE F ACHTEN
Z Hectaren BOUWLAND,
OOK IN RUIL
Officiëele Berichten.
Verantwoording van Liefdegaven.
Advertentiën.
voor zeven jaren
Notaris HUVERS,
Het Hart des Menschen.
SMITH. Wat is Calvinisme.
Een samenspraakmet aanbevelend woord van
Ds. M. J. v. d. HOOGT. f -,40.
Vorstenhuis en Vaderland.
Lange Breestraat 0157.
Middelburg.
Ruim gesorteerd in HAARDEN,
KACHELS en FORNUIZEN,
gepoetste en in vuur gelakte.
Tevens eene groote partij
gebruikte, in aUe soorten, alle
zoo goed als nieuw, aan niterst
lage prijzen.
Reizend prediken, schoolonderwijs, landont-
ginning, het vormen van Christen dessas, ook
het verleenen van medische hulp, doch geen
dezer pogingen heeft tot nog toe aan de ge
koesterde verwachting beantwoord en van geen
dezer manieren kan men zeggendat is nu de
beste, de voor Java meest geschikste gebleken.
En men kan wel zeggen, dat men van oor
deel is, dat de medische zending een goede
toekomst voor de eigenlijke zending zal openen,
maar dat is dan nog niet meer dan een per
soonlijke meening, die wat Java aangaat, niet
op feiten of alleszins betrouwbare gegevens is
gegrond.
Op de zesde conferentie van Zendelingen op
Java werd wel de wenschelijkheid erkend van
't zenden van missionaire dokters, maar op de
vraag: Is de komst van missionaire genees-
heeren op Java urgentantwoordde de confe
rentie neen-
Voor alle bovengenoemde middelen en wijzen
van doen is wat te zeggen en elk van dezen
geeft op zijn tijd en plaats vrucht.
En we voeren dit dan ook alleen maar aan,
- om te doen uitkomen, dat het niet goed en niet
voorzichtig is, om hooge j verwachtingen te
koesteren van den medischen dienst op Java.
Vooral voor de Gereformeerde kerken is het
ongeraden zich groote resultaten voor te stellen,
om meer dan eene reden, maar o. a. óók, om
dat heel haar arbeid nog zoo weinig georgani
seerd is en in een overgangstijdperk verkeert.
Onder hen, die met menschen en zaken op
de hoogte zijn, zullen er dan ook niet velen
zijn, die niet met bezorgdheid de mededeelingen
van Dr. Scheurer in het laatste nommer van
„de Heidenbode" zullen gelezen hebben.
Het is naar onze bescheiden meening de
zeer ernstige vraag, of onze Geref. kerken nu
reeds kunnen en mogen besluiten tot het op
richten van een hospitaal onverschillig waar
of zij nu reeds een f 20.000 minstens voor deze
onderneming mogen wagen
De* arbeid van onzen uitgezonden dokter zal
natuurlijk de oprichting van een hospitaal met
ter tijd wel noodzakelijk maken, maar zoover
is het nu nog niet, naar onze meening.
Er is in al deze zaken nog heel wat te on
derzoeken, te overleggen en te beraadslagen,
eer men handelen kan.
En de vraag is nog zoo dwaas niet, die ons
oniangs gedaan werdof, indien er niet reeds
by overname van den arbeid een reeds gezon
den dokter in dienst der kerken ware geko
men, het den kerken dan wel aan te raden
zou zijn, reeds nu den medischen dienst aan te
vangen
Het is echter ook in deze zaak gelijk in an
deren, de kerken hadden te aanvaarden, wat
zy vonden en dit brengt haar op sommige
punten tijdelijk wat in moeielijkheid.
Met voorzichtig en bedaard overleg en beleid
is dat echter best te boven te komenmaar
met haast schept men stellig op menig punt
een chronisch lijden.
"Wij zouden daarom zoo wenschen, dat men den
tijd tot de komende Groninger Synode gebruikte
voor overleg en onderzoek en voorbereidingen
voor ordening van het bestaande, aan welke
taak men de handen vol zal hebben, wil men
goed klaar komen. en dat men dan de
kerken zelvevergaderd in Synode, over de groote
vraagstukken liet beslissen.
Klaarhamer.
Wij hadden ons voorgenomen, na de Gene
rale Synode van Middelburg, die (hoe goed ook
in andere opzichten en hoe verblijdend ijverig
ook ten aanzien der Zending) aan onze Zending
zoo bedroevend veel schade heeft berokkend,
en nog bezig is haar te schaden, over deze
onderwerpen liever te zwijgen. Het gaat toch
niet over gelijk krijgen maar over het welzyn
der zaak. En de Kerken hébben nu eenmaal
gekozen, hoe verkeerd dan ook die keuze was.
Wy hebben dan ook tot dusverre gezwegen,
hoewel van uit Indië dringend aangezoeht tot
spreken. En zelfs gezwegen toen onze voor
malige mededeputaten Ds. J. N. Lindeboom in
„De Roeper" en Ds. F. Lion Cachet in „De Hei
denbode", hun zeer juiste bedenkingen, vragen
en beschouwingen ten beste gaven, en evenals
de Utrechtsche Kerkbode, wel werden weer
sproken, maarniet weêrlegd.
Het hier overgenomen stuk dringt ons echter
een oogenblik dit zwijgen te verbreken. Eener-
zyds om Ds. Klaarhamer te steunen in zyn
vermaan tot bedachtzaamheid en in zyn plei
dooi tegen het maken van Djokjokarta tot
ons Zendingscentrum. Men wachtte zich toch
voor zoodanige beslissingen stelle de Kerken
niet (met grooter maehtsaanmatiging dan ooit
de oude Zendingsdeputaten zouden gewild of
vermocht hebben) in deze zoo bedenkelijke
zaak voor een fait accompli.
Anderzijds echter om een tweetal bedenkin
gen te uiten
Onze Broeder bespreekt de vraag der wen
schelijkheid van Medische Zending op Midden-
Java en de vraag of de Kerken nu wel zulke
Zending zouden hebben begonnen? Daarom
sta hier even de opmerking, dat wij toen nog
een niet geheel krachtelooze Zending hadden
met vooruitzichten en vermogens die na ge
noemde Generale Synode verloren zijn. Toen
was dus alleszins gerechtvaardigd wat thans
vreemd mag heeten, en ingeval van concen
tratie der Zending zelfs bedenkelijk of verkeerd.
In verband hiermede wordt de plicht van
„inkrimping" aangedrongen. Hiertegen sta ons
nadrukkelijk protest. Niet door inkrimping
ons in het bestaande schikken is onze roeping.
Dat ware plichtverzuim prijzen als plichtsbe
trachting. Maar met dieper verootmoediging
voor God middelen en wegen van God begeeren
om de beloften in Indië en in Europa gedaan
te kunnen nakomen.
Concentratie en inkrimping zouden zeer wijs
en kostelijk zijn, zoo er geen aangegane ver
plichtingen waren. Maar die zijn er nu een
maal. En schrijver dezes, die namens de Ker
ken mede, die verplichtingen met zijn hand-
teekening bekrachtigd heeft, mag op den duur
niet zonder, althans een enkel woord van pro
test het op zyde schuiven dezer belofte aan
zien. We zijn niet vrij in de keuze van onze
methode of van ons arbeidsveld. Indien dit de
bedoeling onzer Kerken geweest ware, hadden
zij ons moeten gelasten, dit rondweg uit te
spreken dan ware de Ger. Zending-Yereeniging
blijven bouwen (hoe gebrekkig ook), wat men
langs den weg van 1896 eenvoudig gaat sloopen.
Want langs dezen weg is het gewordenAan
genoemde Vereeniging haar werk afnemen.
En beloofd washet over te nemen.
Men keere dan nog, en dwale ten minste
niet verder op de reeds nu zoo bedenkelyk ge
bleken paden. Het volgens (nauwkeurig nage
leefd) mandaat gegeven woord bindt de eere
en de trouw onzer Kerken aan deze zaak. Zoo
niet, het woord van een enkele moge mach
teloos zijn, het sta hier dan tochWij hebben
dan onze ziel in dezen bevrijd. En God er-
barme zich over ons arm Midden-Java
Feringa.
Naar men ons bericht zal Ds. A. L. Ruys van
Serooskerke D. V. op 21 Nov. a. s. zijn afscheid
nemen van de geref. Kerk aldaar om den
daarop volgenden Zondag zijn intrede te doen
in de Geref. Kerk van Ooltgensplaat.
Naar w\j vernemen heeft Dr. L. H. Wage
naar van Arnhem het beroep naar de geref.
Kerk van Middelburg (C) aangenomen.
Oud-V'osmeer. D. V. hoopt Ds. O. Los Zon
dag 24 Oct. alhier zijn afscheid te preeken en
Zondag 7 Nov. te Scherpenzeel zijn intrede te
houden.
Dinteloord. Na 's morgens gesproken te heb
ben over de onverhoorde bede van Mozes, nam
ds. Yoogel des namiddags van Zondag 17 October,
van zijne gemeente zegenend afscheid met een
leerrede over de verhoorde bede van Mozes,
naar aanleiding van Num. 27 15—17.
Ds. J. D. v. d. Velden, beroepen predikant
bij de Geref. Kerk te Klundert, hoopt Zondag
28 Nov. afscheid te nemen van de Geref. Kerk te
Middelburg C en den daarop volgenden Zondag
intrede te doen in zijn nieuwe gemeente bij
welke gelegenheid als bevestiger zal optreden ds.
A. Schouten van Willemstad.
Donderdag, 4 November 1897, vergadering
van deputaten voor de hulpbehoevende Kerken
in de classe Middelburg, des voormiddags te
elf ure in de consistoriekamer der Noorderkerk
te Middelburg.
Hulpbehoevende Kerken, die steun verlangen
voor het volgende jaar, worden verzocht hunne
aanvragen met de noodige inlichtingen verge
zeld, door afgevaardigden op deze vergadering
in te dienen.
Vlissingen, 20 October 1897.
Namens Deputaten,
J. Hulsebos.
wijs, waarop de Heere in vriendelijke gunst
moge nederzien.
De Kerkeraad voornoemd
J. D. v. d. Veldin, h. t. Pr.
C. Verhage, h. t. Scr.
Door den boekh. der K. Kas in dank ont
vangen uit de collecte voor Diakon. Hulpbet.
f 0,30door tusschenkomst van Ds. J. D. v. d.
Velden van N. N. f2,50 voor de plaats; door
Br. K. Le Cointre van M. f 1 voor de plaats
bezorgd by den koster f2,00 voor de Kerk van
G. J- I. de Wolff.
Door Brs. Diakenen met hartelyke dankzeg
ging ontvangen uit de collecte 17 Oct. jl. een
Bankbiljet groot f25.
ii. de Wolff, Diak.-Boékh.
Vlissingen B. De buitengewone collecte voor
de armen bedroeg f 19.03Va- In dank ontvan
gen voor de Zending: van A. C. 562 postze
gels, contributie fl.25.
Namens den Kerkeraad,
P. G. Laernoes, Jr. Scriba.
Idiotengesticht 's Heeren Loo
Met vriendelijken dank ontvangen voor de
geldleening f 200. Volgens bericht van het
Bestuur is nu voor ruim 40000 gulden inge
schreven en is den aanbouw aanbesteed.
K. Le Cointre, Diak.-Corr.
DIACONAAL HULPBETOON.
Met hartelijken dank ontvangen van Mej. N.
6 Moltonnen dekens en door dhr. Fanoij f 2.50.
Mej. Verhage.
J. A. DEKKER
en
S. C. REMEEUS
hunne Vijfentwintigjarige Echtver-
eeniging te herdenken.
^8 Hunne kinderen.
Middelburg.
aan den Tolweg te Biggekerke, in pacht ge
weest bij JOHs. KLAASSE, In 4 perceelen, direct
te aanvaarden. Inschrijvingen worden inge
wacht vóór of op I November 1897, ten kan
tore van den
te Middelburg.
Voorhanden in den Boekhandel van K. LE
COINTRE te Middelburg
J. HULSEBOS, Gedachtenis-Leerr. f—,20.
W. H. OOSTEN. Afscheidsrede, f —,25.
Een tempel Gods of een Werkplaats des Satans.
In 10 figuren, zinnebeeldig voorgesteld, f —,30.
Voorts blijft de inteekening opengesteld op het
zoo zeer geroemde en degelijke werk
Compleet in 12 afl. a f 40.
Met groote ingenomenheid bericht de kerke
raad der geref. Kerk alhier C, dat de j.l. ge
houden Unie-colleete heeft opgebracht de som
van f 70.70Vj. Een zeer verblydend bewys van
de belangstelling in de zaak van 't chr. onder
