En dat wil dan zeggen, dat we er niet slechts
naar moeten staan, voor de kinderen der gere
formeerde kerken calvinistische scholen te stich
ten en te onderhouden, maar dat we voor dit
beginsel ijveren al3 het zuiverste beginsel voor
alle schofen.
Voor de gereformeerden zei ven allereerst. Wan
neer we denken aan plaatsen, waar de gerefor
meerden hun kinderen nog naar een openbare
school moeten zenden, waar wel natuur maar
geen Schriftuur erkend wordt, dan bloedt het
hart daarbij. Denkt eens aan Schipluiden b.v.
waar de kleine gereformeerde kudde haar lam
meren aan den Roomschen hoofdonderwijzer der
openbare school moet toevertrouwen! Denlat
eens aan zoo menige pfcaats, waar een volsla
gen ongeloovig man de jeugd moet onderwijzen!
Zulke toestanden mogen immers niet bl\jven
bestaan?
Maar indien de scholen, waarin het Woord
Gods zijn plaats niet heeft, voor ons niet deu
gen, dan immers ook voor anderen niet.
Zeker, we verwerpen de calvinistische over-
heidsscholen, omdat de overheid geen scholen
moet oprichten, en dwang op het gebied der
beginselen niet naar het Evangelie is.
Maar we ijveren dan ook voor vrije scholen,
opdat op dien bodem der vrijheid het calvinisme
naar zijn beginsel in ruimte scholen kan bouwen
en aanbieden aan het volk, als het beste wat op
onderwijsgebied aangeboden kan worden.
En we twijfelen er geen oogenblik aan, of
de ontwikkeling en opvoeding, die het calvi
nisme op schoolgebied bieden kan, zal onder
den zegen des Heeren door velen als het voor
treffelijkste voor de jeugd en invloed en vrucht
worden aangenomen.
Indien de scholen slechts waarlijk calvinis
tisch zijn in inrichting en onderwijs, calvinistisch,
niet methodistisch, niet ethisch, niet doopersch.
Calvinistisch. Naar de zuivere lijnen der ge
boden, der ordinantiën, der openbaring Gods.
Alle krachten behooren daarom aan de open
bare scholem onttrokken te worden.
Omdat die scholen Gods Woord als de fakkel
des levens verwerpen, en een natuur, een waar
heid, een leven onderwijzen buiten verband
met de komst, het koninkrijk en de genade
van Christus, zijn zij uit den leugenleeren zij
slechts den leugen, en maken zij de leerlingen
ongelukkig, omdat zij alle dingen rukken uit
het verband waarin ze door de schepping en
door de genade Gods staan. Een leerling der
openbare school is, tenzij hij door een andere
ontwikkeling terecht gebracht wordt! voor
zijn leven lang ongelukkig omdat hij op het
gebied der onderscheiding alle dingen verkeerd
ziet! Hij moet alles anders leeren zien, zal hij
in al zijn wegen de vreeze, den vrede en den
zegen des Heeren niet missen. En in den
regel blijft hij voor de rechte leiding in het
leven, op welk gebied ook, ongeschikt, - omdat
hij in de war is.
Terwijl, tenzij Gods genade hem omkeert,
zijn weg in eeuwige duisternis uitloopt, dewijl
hij in gansch verkeerde richting geleid is.
Alle kracht, worde daarom aan de openbare
school onttrokken en aan de school van calvi
nistische beginselen gewijd.
Bij veelszins bewegelijke tijden gaan we voor
de scholen eene schoone toekomst tegemoet,
indien de gereformeerden werken willen voor
calvinistische scholen
De dagen der openbare school in Nederland
korten op. De pacificatie, waarvan ook wij ons
reeds voorlang losmaakten, vindt zelfs haar
nauwst verwante verdedigers niet meer. De
school volkszaak, dat wordt na de kieswet
een der ernstigste eischen, en zelfs de vrien
den der staatsschool zullen na bittere teleur
stelling voor dien eisch wijken.
Maar dan?
Dan zal het olijken, wie scholen kan op
richten, inrichten en besturen. Dan zal het
blijken, wie een beginsel heeft, waaruit waarlyk
een schoolwezen, een school-organisatie, een school-
model kan opkomen.
Slechts drie beginselen zullen dan kunnen
blijven kampen om den prijs:
Socialistische scholen, Roomsche scholen en
calvinistische scholen.
Drieërlei wetenschap, drieërlei pers, drieërlei
volksbeweging, drieërlei levensinrichting, drieër
lei invloed op alle gebied zal daaraan beant
woorden. Of we eindigen in een grenzelooze
verwarring in bloed en tranen, in de klauwen
van een dwingeland.
Daarom is ons spreken van calvinistische
scholen niet een klank of leus, maar eene ern
stige gedachte.
We hebben nu jaren lang scholen met den
bijbel, zelfs kweekscholen gehad, maar tot een
klare ontwikkeling der schoolgedachte, der
schoolorganisatie, van de paedagogiek en het
schoolwezen uit een eigen beginsel is het niet
gekomen.
Zulk een ontwikkeling had de openbare school
wel, al was het een verwerpelijke. Zulk een
ontwikkeling kan de Roomsche school door
haar hiërarchie wel bieden, al is zij tegen
Gods Woord. Zulk een ontwikkeling bereidt
het katheder-socialisme reeds wetenschappelijk
voor en zal zijn organisatie weten te vinden.
Maar de christelijke school zal dit niet vermo
gen, tenzij ze een weldoordacht en geformuleerd
beginsel aanvaardt, uit een belijdenis wil leven,
en haar beginsel weet uit te werken.
Onze belijdenis biedt ons, gereformeerden,
het calvinisme als schoolbeginsel. In dat be
ginsel zit een pasdagogiek, zit een schoolorga-
nisme, zit een schoolwezen, zit een schoolwereld,
en een school-organisatie.
En naar we van heeler ziele overtuigd zijn,
ait in dit calvinisme als de zuiverste be
schrijving van het licht, dat de Heere schonk,
het beste, het edelste wat op schoolgebied
gelden kan.
Maar nog eens, daarom is ons pleiten voor
calvinistische scholen ook een conscientieroep tot
de Gereformeerden, om hun akker te bereiden
en hun zaad te zaaien; een aangrijpende drang,
om te werken.
De „Staat" doet het niet voor ons, gelijk voor
de liberalen. De „hiërarchie" doet het voor
ons niet, gelyk voor de Roomschen. Een
wereldverband als het socialisme, hebben wij
niet. Wij, calvinisten, moeten de vrijheid aan
durven als David met zijn slinger en Gideon
met zijn keurbende. Wij moeten in het geloof
zeiven ons schoolwezen tot ontwikkeling brengen.
Onze universiteit wat de wetenschappelijke
voorlichting betreft, en onze schoolverenigingen
wat de organisatie aangaat. En we moeten dat
doen, terwijl in die aanvankelijke organisatie
elk het woord heeft, de krachten ongeoefend
en velen onkundig zijnja, zij het ook te
goeder trouw zonder te weten wat ze doen,
het leven in den weg gaan staan. En de
achterlijken vormen veelal de meerderheid.
De school volkszaak.
Ja, dat is calvinistisch. Dat is ons uit het
hart. Daar zullen we mee voer ijveren.
Maar indien het calvinistisch volk niet den
ernst van zijnen dag bekent, en, wars van alle
methodistische luchthartigheid, de wegen kiest,
die naar het beginsel zijn en die ruimte tot
ontwikkeling van het begingsel, tot organiseering
en samenbinding geven, dan zal datzelfde be
ginsel „de school volkszaak" de dood zijn voor
cd onze scholen, één alleen" verzinkt! en
slechts voer Rome en den antichrist is dan
de school der toekomst.
Zou dat de vrucht zijn van onze belijdenis
calvinisten?
Van de genade, die de Heere ons schonk?
(Overgenomen.) Z. H. K. S.
Beroepen te Charlois J. D. v. d. Yelden te
Middelburg, te Hyken J. C. v. Mantgem te Bor
ger, te Heldor C. W. E. Ploos v. Amstel te
Zwolle, te Culemborg W. J. de Haas te Hattem,
te Groningen (B) P. A. E.Sillevis Smitt te Mon
ster, te Holwerd H. Meijer Cand. Y. U., te Wad
dingsveen C B. Schoemakers te Souburg, te
Overschie W. H. Gispen Cand. Y. U.
Aangenomen naar Bentheim door G. Bangen
Cand., naar Deventer door A. Brummelkamp
te Purmerend, naar Valthermond door E. Bos
man to Waardhuizen.
Bedankt voor Oostzaan door A. P. Lanting
tc Taummarum. Yoor Boornbergum door O.
Casimier te de Krim, voor Winsum door J. P.
Hania te Oosterbierum.
Door de Classis Amsterdam der Geref. kerken
is beroepbaar gesteld de heer W. H. Gispen,
cand. a. d. Yrije Universiteit.
De Chr. Geref. gemeente die zich voor een
jaar ongeveer van de Geref. kerk A te Sneek
had afgezonderd, is thans weer bijna geheel
opgelost. Nu er met de maand Mei een en
ander betaald moest worden, waren er slechts
weinigen die zin hadden hun deel te dragen.
Anderen zijn bij de gemeente A teruggekeerd
met het oog op de komst van Bs. Impeta van
Leeuwarden. Naar het zich laat aanzien, zal
het bestaan eener Chr. Geref. gemeente alhier
weldra tot de geschiedenis behooren.
Dinsdag 4 Juni zal te Utrecht de 2e alge-
meene Vergadering van de Vereeniging tot be
vordering van Geref. Ziekenverpleging in Neder
land gehouden worden in het Milit. Tehuis
Wed. Volgens mededeefing van het Bestuur
hebben onderscheidene Kerkeraden hun belang
stelling betuigd en sommigen een jaarlijksche
gift of collecte toegezegd.
De particuliere Synode der Gereformeerde
Kerken in Noord-Brabant en Limburg zal ge
houden worden te 's Hertogen boech op Dinsdag
en Woensdag 18 en 19 Juni 1895.
Krachtens besluit der particuliere Synode
van 1894 is aan deze Synode verbonden een
Pvo\hi cialeZendingsdagwelke zal wor
den gehouden op Dinsdag 18 Juni a. s.
AGENDUM van deze Zendingsdag
I. Middagzitting; aanvang te één ure.
a. Opening.
b. Rapport van Deputaten in zake Zen
dingsdag.
c. Referaat van Ds. Feringa: „Wat is
Zending en welke plaats moet de
Zending innemen in den arbeid der
geïnstitueerde kerken
(Moet zij uitgaan van „de geheele
kerk, van elke Kerk" of van alle
kerken?") (Met Debat.)
d. Referaat van Bs. MULDER: „Het be
lang der Zending voor de zendende
kerken". (Met Debat.)
e. Sluiting.
II. Avondzitting; aanvang 7V2 ure.
Hid/uur roor de Zending.
SPREKERS: Ds. J. A. GOEDBLOED,
van Nimwendijk
Ds. A. SCHOUTEN Wz.
van Willemstad..
(Collecte voor de Zending.)
Moge in eene groote opkomst veler belang
stelling blijken in het groote werk der Zending.
Namens Kerkeraad der roepende Kerk,
J. M. MULDER,
'sHertogenbosch, 28Mei'95. v. d. m.
Woensdag werd in de Gasthuiskerk te Mid
delburg de eerste Classikale Zendingsdag der
Geref. kerken gehouden.
De morgen-vergadering werd door Ds. Hal-
sebos geopend met de lezing van Ps. 72 en
gebed en een welkomstwoord aan de verga
dering.
Daarna sprak ds. v. d. Velden een schoon
openingswoord, waarin hij de Zending liet
uitkomen in het licht van het stuk der dank
baarheid voor de verloste Kerk van Christus.
Achtereenvolgens werd gelegenheid gegeve»
aan de heeren Ds. A. Littooij, Ds. Oosten en
Ds. Bouma, tot het houden der verschillende
referaten, met stellingen.
Van de aangeboden gelegenheid tot debat
werd doer verschillende sprekers gebruik ge
maakt.
De namiddag-verg. had plaats onder leiding
van Ds. Littooy, en Ds. Gommer sloot deze
Zendingsdag met een woord van dank aan de
sprekers en hoorders.
Zeker tot aller teleurstelling, kon Ds. Lion
Cachet van Rotterdam niet tegenwoordig zijn,
door verzetting van den dag der samenkomst.
Ons is een verslag toegezegd van het ver
handelde, dat wy in een volgend no. hopen
op te nemen.
De morgen-vergadering was schaars bezocht,
de middag-vergadering beter.
Worde deze eerste Zendingsdag door meer
deren gevolgd en werke zij steeds meer liefde
voor den Zendingsarbeid in de Geref. Kerken.
Dit doel zal vooral dan bereikt worden, wan
neer op zulke dagen geen kerkrechtelijke of
diepere vraagstukken behandeld worden, maar
gerekend wordt met de bevatting der hoorders.
Gaarne voldoen wij aan het verzoek om
onderstaand Programma op te nemen.
Mogen velen zich opgewekt gevoelen om de
vergadering bij te wonen. De dag is goed
gekozen. Velen, vooral op Walcheren, staken
dan toch den arbeid. En waar wij mogen
vertrouwen, dat jongelieden van Gereformeerde
huize zich niet zullen bezondigen aan het
ijdel kermisvermaak, ringrijden en wat dies
meer zij, daar radeh wij hun sterk aan, een
uitstapje naar Goes te maken. Zij zullen daar
een genoegelijk en tevens nuttig samenzijn
hebben.
De Agenda is rijk voorzien van goede onder
werpen, zoodat de bespreking leerzaam kan zijn.
Edoch, niet alleen jongelingen moeten er heen
gaan, ook ouderen in jaren, mannen met onder
vinding en ervaring.
O. i. mogen de Ambtsdragers, de Opzieners
onzer Gereformeerde Kerken niet ontbreken,
ook omdat het meerendeel der jongelingen
onder hun opzicht is gesteld.
Onze jongelingen hebben raad en leiding
noodig, vooral in een tijd als deze, waarin zij
