Een nieuw Kerkgebouw te Brigdamme,
Beroepen te Groningen (B) C. L. F. v.
Schelven. Te Nunspeet S. Oudkerk te Zalk.
Te Woerden J. W. Gunst. Te Rhoon. Te
Delfshaven C. J. I. Engelbrecht te Op- en
Neder-Andel.
Aangenomen naar Waddingsveen door T.
de Jager te Opeinde Nijega.
raren toch arbeidden met vrucht ook in deze
laatstgenoemde landen.
Hare stichting en haar 39-jarig bestaan
werden aan den avond van den 6 December
1.1. herdacht. Herdacht door hare leeraren
en studenten die met den rector, Docent L.
Lindeboom, waren saam gekomen. De rec
tor sprak, als naar gewoonte, zijne rectorale
rede uit. „Godgeleerden", alzoo luidde het
onderwerp der rede.
Thans is deze rede in het licht verschenen,
en dus voor een ieder verkrijgbaar. Voor
slechts 75 cent wordt deze belangrijke, door
wrochte rede, die, met hare aanteekeningen,
84 bladzijden druks beslaat, verkocht. Reeds
eenige weken ligt ze ter recensie op mijne
schrijftafelmaar de geachte lezers van deze
Kerkbode en de geachte schrijver houden het
mij ten goede dat ze eerst nu, nu de arti
kelen over de »weezenverpleging" geplaatst
zijn, door mij besproken wordt.
De Theologische School heeft heden rijke
stof tot dankbare vreugde," zeide de spreker.
»In '54" zoo ging hij voort »door en
kele tientallen Gemeenten gesticht, wordt zij
thans reeds door 700 Geref. Kerken de hare
genoemd. Bij de vereeniging der C. G. en
der N. G. Gemeenten werd o. a. overeen
gekomen, dat de Kerken geroepen zijn eene
eigene inrichting te hebben voor de opleiding
van hare bedienaars des Woords, althans
wat de Godgeleerde vorming betreft. En de
Generale Synode, onlangs gehouden, heeft
alle onzekerheid en misverstand opgeheven
en onomwonden verklaard
»dat de Theol. School, thans gevestigd te
Kampen, de eigene inrichting" van de
Oeref. Kerken is, en dat het in geenen deele
de bedoeling is, deze op te heffen." Ook
heeft zij haar karakter en roeping duidelijk
omschreven door de verklaring
»dat zij onder eigene inrichting" verstaat:
»een kweekschool van Dienaren des Woords,
geheel en alleen van de Kerken uitgaande
en door haar verzorgd en bestuurd, die de
geheele opleiding kan geven, of, indien te
eeniger tijd scheiding van de voorbereidende
en de Theol. studiën geheel of ten deele
noodig of nuttig mocht worden geoordeeld,
ten minste voor de geheele Theologische vor
ming, dat is, de vorming door de wetenschap
pelijke studie der Theologie en de practische
toebereiding voor de heilige bediening, heeft
te zorgen."
»De overweging der Synode, dat een
heid in de opleiding zooveel doenlijk moet
bevorderd worden," kan zoowel der School
als der Theol. Faculteit der Vrije Universi
teit, met welke de Synode het vroeger ge
legde verband heeft gehandhaafd, ten goede
komen. Maar dan is dit wel allereerst noo
dig, dat de School door de Kerken voortdu
rend van al het noodige worde voorzien, en
dat zij zelve steeds meer haar plaats in
en haar roeping voor de Gemeenten zich
helder bewust worde.
De naam dezer School is Theologische"
d. i.Godgeleerde School. Ieder kind onder
ons kent dien naam. En toch is er wel
reden voor de vraag, wat dat Theologisch"
beduidt. Als ik u slechts herinner dat o. a.
ook een tijdschrift, hetwelk eene gansch an
dere leer verkondigt dan deze School, zich
den naam Theologisch" toeeigent, dan hebt
gij mij wel reeds begrepen. Wat meer zegt:
ook in onze eigene kringen heerscht nog
geene volkomene eenstemmigheid, wat door
Theologisch, Theologie, Theologen zij te ver
staan. Dit heeft mij op de gedachte ge
bracht, dezen avond tot u over Theologen
of Godgeleerden te spreken. Niet slechts om
de beoefening der Godgeleerdheid, maar om
de kweeking van Godgeleerden door haar, is
deze School gesticht en door de Synode be
krachtigd.
Godgeleerden wat zijn zij, en wie mogen
dien naam dragen Tot beantwoording dezer
vraag moeten wij beginnen met het woord,
om alzoo te komen tot de zaak. Spreken en
samenspreken wordt spraakverwarring en
oorzaak van allerlei misverstand en twistingen,
zoodra de zelfde woorden, de zelfde namen,
bij den een deze, bij den ander die beteekenis
hebben.
Het woord is afkomstig van de heidenen,
en wel van de Grieken, 't Is samengesteld
uit twee Grieksche woorden. Het eerste be-
teekent Godhet tweede Woord. Theologen
noemden de Grieken de sprekers en schrijvers
over de Goden en hunne vereering.
De Romeinen hebben van de Grieken het
woord theologen of Godgeleerden overgenomen.
De Joden hebben dit woord niet. Hunne
onderwijzers in de goddelijke dingen dragen
den naam Schrif tgeleerden.
Door de Grieksche Kerkvaders is deze
benaming uit het Heidendom in de Christe
lijke Kerk gekomen.
Zij gaven dien naam echter niet aan allen
die zich bezig hielden met onderzoek of lee
ring van de zaken der goden ook niet aan
allen die onderwijs gaven in de leer van den
waren God. Dit woord, dezen naam, hielden
zij hoog. Zij noemden met dien naam al de,
door Gods Geest onfeilbaar gedreven, schrij
vers des O. en N Testaments, in 't bizonder
de Profeten en de Apostelen de mannen, die
door God over God hebben gesproken en
geschreven. Bij hen heeft deze naam dus
een gansch anderen inhoud dan bij de heide
nen, die zich zeiven goden maakten en de
verdichtselen van hun eigen verstand en hart
als de hoogste waarheid, als leer van God
verkondigden. Bij uitnemendheid noemden
zij den apostel Johannes »den Theoloog,"
gelijk hij ook aangeduid wordt in het opschrift
van de Openbaring in onzen Staten-Bgbel.
Deze eernaam is ook gegeven aan Gregorius
Nazianzenusuit dankbare waardeering van
zijnen strijd tegen de Arianen, die de God
heid van den Heere Jezus Christus loochen
den. Zoo is allengs deze naam overge
gaan op hen die onder de leeraars der Ge
meenten uitmunten in kennis en ijver, in
leering en verdediging der in de Schrift ge
openbaarde waarheid. Gregorius zelf stelt
hooge eischen aan hem die dezen naam be
geert. Met het verval der Kerk werd
dezen naam meer algemeen.
Yan de leer aangaande God ging de be
naming theologie allengs over op geheel de
Christelijke leer."
Littooij.
(Wordt vervolgd.)
1245. 1566. 1894.
Onvergetelijk zijn de dagen, toen er los
making van zondige banden mocht worden
gesmaakt en de tot gehoorzaamheid aan
haren Koning teruggekeerde Kerk, bij gemis
van hare eigene bedehuizen eene toevlucht
zocht in schuren en elders.
Wij behoeven slechts namen te noemen
als van het Schuttershof te Middelburg, het
Kolenpalchuis en daarnahet lokaal Bierkade
te Ylissingen en te herinneren aan de schuren
en andere gelegenheden ten platten lande,
om die dagen en het toen in de eerste liefde
genotene wederom voor de aandacht te roe
pen.
Het was evenwel roeping om, waar dit
kon, in het gemis van Kerkgebouwen te
voorzien, en zoo konden de tijdelijke toe-
vluchtsplaatsen wederom worden verlaten.
Toch zullen zij om den daar genoten zegen,
tot een liefelijk aandenken big ven. En de
houten noodkerken, hier en daar in der haast
opgeslagen, hoe ongeriefelijk ook met het
oog op de daarin zoo zeer merkbare wijzi
gingen van het klimaat, spreken ons nog van
eenen tijd van veel geestelijken zegen.
Het voor kerk ingerichte woonhuis te Brig
damme heeft om al deze redenen zijn aan
trekkelijkheid, hoe onvoldoende het ook mocht
zijn voor de samenkomsten der gemeente.
Desniettemin is het eene oorzaak van
dank en blijdschap, voor wie Gods Naam
lief hebben, dat er nu eene plaats wordt
bereid, uitsluitend met het oog op de be
hoeften van eene plaats der vergadering van
de gemeente des Heeren ingericht.
Brigdamme en St. Laurens vormen van
oude tijden af ééne Gereformeerde kerk.
Vergaderplaats was het kerkgebouw van St.
Laurens. Dit kerkgebouw, dat bij de refor
matie in 1889 door de Gereformeerden moest
worden verlaten, dagteekent van 1044, toen
het werd gebouwd op de fundamenten eener
veel oudere kerk, die in 1353 door Klaas
van Borselen, Heer van Brigdamme, was
gesticht.
Het is wel opmerkelijk dat nu voor de
Geretormeerde Kerk van St. Laurens en
Brigdamme een kerkgebouw verrijst te
Brigdamme.
Werd na de reformatie der zestiende eeuw
het kerkgebouw te St. Laurens vernieuwd, bij
de reformatie der negentiende geschiedt dit
met Brigdammes Kerk. Hier wordt wel niet
op de fundamenten der oude kerk gebouwd,
wier statige ruine in de nabijheid tusschen
het lachend groen de vergankelijkheid predikt
en lang vervlogen dagen representeert, maar
toch kan in anderen zin met blijdschap wor
den vermeld, dat de kerkbouw alhier ge
schieden mag op oude, onwankelbare funda
menten, ons bekend uit Godes Woord.
De oude kerk van Brigdamme werd ge
sticht in 1245. Waarschijnlijk gewijd aan
de H. Brigitta was zij een zeer schoon en
hecht gebouw van overharden st6en opge
trokken.
Uit de kerkelijke geschiedenissen van
Brigdamme is weinig bekend. Doch een
enkel feit is genoeg, om haar naam onver
getelijk te maken. Het dateert uit het ge
denkwaardige jaar 1566, toen alom in den
lande en ook in Zeeland de Reformatie met
kracht doorbrak, het jaar van den Beelden
storm, 1566.
Vlissingen en Middelburg hadden toen
eenen veel begaafden voorganger, een man
des geloofs, een man van Singuliere gaven
Jan Geleins de Hoorne. Te Middelburg was
de openbare prediking streng verboden. Toen
stroomde trots der Overheid verbod, het volk
ter poorte uit naar Brigdamme, alwaar de
Hoorne den 2 Juli de eerste openbare pre
diking hield en wel in de open lucht, het
was dus eene hagepreek. Weldra werd nu in
Middelburg gepreekt en wel in het pakhuis
achter den Gouden Leeuw in de Lange Delft.
En wel moest er nog een storm van benauwd
heid en vervolging over de jeugdige plan
tingen heengaan (1567-1574) maar het zaad
met tranen gezaaid droeg vruchten.
Heeft de kerk van St. Laurens en Brig
damme steeds mede geleund op den staats-
arm en hebben machtige edelen als de Bor-
selens hare kerken gebouwd, thans voorziet
de kerk zelf in hare behoeften en bouwt
haar bedehuis. Met belangstelling slaan
wij Brigdammes kerkbouw gade. Groeie en
bloeie aldaar de Kerk door Gods Geest tot
eere van Gods Naam. Hulsebos.
Er schijnt vóór dien tijd reeds eene kerk te
zijn geweest, genaamdde Martskintskerke.
Bedankt voor Bentheim door Ds. Schroevers
te Bunde.
KOEKBEQOUDEELIXU.
Neerbosch. Het rapport der Commissie,
besproken door H. Pierson\ directeur der
Heldring-gestichten. Ten voordeele van de
weesinrichting te Neerbosch, 's Gravenhage
W. A Beschoor 1894, prijs 10 cent.
Onze lezers zijn meest eenvoudige luijden,
