Uit Kerk en School.
Rome en wij
Voor eenige maanden hebben wij uit een
Roomsch blad een stukje overgenomen, waarin
•op de zwakheid en verdeeldheid der Protes
tanten werd gewezen. Wij hebben toen aan
getoond, dat men zich zeer vergiste, en het
Protestantisme door Gods goedheid veel ster
ker was dan daarin was voorgesteld. Maar,
dat anderzijds de critiek in dat stukje op het
leervrije Nederlandsch Hervormd Kerkgenoot
schap geleverd, maar al te bedroevend juist
is. Of het Genootschap sints uitwendig ge
beterd is (inwendig verbeteren kan het niet,
want het is slecht in wezen), daarover aan
stonds nog een enkel woord. Maar dat Rome
geen recht heeft, zich zoo groot er tegen
over te stellen, is bekend voor wie zich niet
laat vervaard maken door onbewezen groote
woorden. Een goede bijdrage heeft De Stan
daard" voor 13 December geleverd in het vol
gende stukje
Verdeeldheid.
»Naar aanleiding van het feit, dat een
adellijke familie, die in Engeland aan de prac-
tijken der High-church was gewend, tot het
Roomsch-Catholicisme is overgegaan, wijst
men ons in Roorasche organen op der Pro
testanten verdeeldheidals oorzaak van hun
zwakheid.
Dit klinkt fraai, maar is het een waar
achtig oordeel?
Is metterdaad het volksleven, dat geheel
onder Roomschen invloed staat, zoo sterk en
omgekeerd het volksleven, dat zich kenmerkt
door Protestantsche verdeeldheid, zoo zwak
Is het Protestantsch zoo sterk verdeelde
Noord-Amerika zoo zwak, het geheel Room-
sche Zuid-Amerika zoo sterk
Toont Brazilië, Argentinië, en welke staat
ge maar wilt, meer eenheid dan de Vereenigde
Staten
Staan de zuidelijke, geheel Roomsche sta
ten ook in Europa zoo sterk Is Italië zoo
sterk, het Protestantsche Pruisen zoo zwak
Wint Oostenrijk het in kracht van het schis
matieke Rusland? Is Spanje, is Portugal u
een toonbeeld van die hooge kracht, die deze
volken aan de Roomsche eenheid dank weten
Is financieel het crediet der met Rome's
eenheid gezegende landen zoo sterk, tegenover
het crediet van Engeland, Pruisen, Zweden
en Nederland
Ja, wat die eenheid zelve betreft, is Rome
één Zijn de 25 millioen Roomschen van Ita
lië werkelijk niet gedeeld Is er eenheid of
gedeeldheid in België, in Frankrijk, in Beie
ren, in Oostenrijk
Maar immers, schier bij elke vraag schijnt,
in het onvermij delijk antwoord, onze Protes
tantsche verdeeldheid veeleer onverwinbaar
machtig tegenover de zwakheid van alle le
vensuiting, waar Rome's kerk haar eenheid
instand hield.
Juist in protestantsche landendit erken
den we steedsen zoo ook ten onzent, heeft
de Roomsche kerk van haar eenheid al het
voordeel, zonder veel in de schaduw te wor
den gesteld.
En toch, ook ten onzent bracht de statis
tiek ons soms opmerkelijke cijfers,
Zoo zeggen de Jaarcijfers ons, dat het
aantal veroordeelden, ingedeeld naar de gods
diensten, tot deze uitkomst leidt
Op de 1000 gerekend, waren er onder de
veroordeelden 39,3 pet. protestanten, tegen
over 55,3 pet. Roomsch-katholieken en 14,0
pet. Joden.
Zoo althans was het in 1892.
En die verhouding der cijfers schijnt vrij
wel stationair te zijn.
Althans de tabel biedt deze percentage
1887 Protestanten 39,2 Roomsch-kathol. 53,5
1888 39,1 51,3
1889 40,3 55,8
1890 40,3 52,3
1891 39,0 51,7
1892 39,3 55,3
Een uitkomst der statistiek, waaruit we
nu geen conclusie trekken, maar die toch als
tegenwicht dienst doet, nu de Roomsche pers
zoo op de schadelijke gevolgen van Protes
tantsche verdeeldheid, en op de prijslijke ge
volgen van Roomsche eenheid wijst."
Toch is hierin voor ons geen oorzaak,
om gerustelijk op onze lauweren in te slui
meren. Integendeel. Rome heeft den steun
van vele booze neigingen in het hart van
den natuurlijken mensch. Rome heeft den
schijn van indrukwekkende eenheid. Rome
heeft nog allerlei Christelijks overgehouden,
waardoor het tegenover het openlijke onge
loof werkelijk gunstig afsteekt, voorzoover
het zich in Protestantsche landen als door
zekere Concurrentie genoodzaakt ziet, zich
van zijn besten kant voor te doen. En in
Rome zijn er (en gewis velen), wien het in
teederen ernst om heilige belangen te doen
is. Een en ander maakt Rome tot een niet
te verachten macht en tot een met innig
mededoogen te aanschouwen voorwerp van
heilige deernis. Colportage, prediking, en
alle ander behoorlijk middel dient dus zeer
ernstig en met aanhoudend gebed aangewend.
En niet minder dan naar buiten, dient ook
binnen in eigen kring gearbeid opdat niet
onze gebreken Rome sterken en onze ver
keerdheden ons beletten voor de arme ver
doolden op Rome's dwaalweg een liefelijk
lokkend, en den rechten weg wijzend licht
te zijn.
Met het oog op dien arbeid naar buiten
dienen vooral Noord-Braband en Limburg
gesteund te worden. Met het oog op dien
arbeid in eigen kring is elke Kerk in geheel
Nederland tot waken en bidden geroepen.
Rome's onjuist roemen verschrikke en ver
blinde ons nietmaar evenmin doe het
beter inzicht in deze onze Kerken verslap
pen in de van den Koning der Kerk haar
gegeven taak om den in deze onwetenden
het ware Evangelie te prediken en om de
dwalenden tot jaloerschheid te verwekken.-
Verbeterd
De z. g. Algemeene Synode van het
Nederlandsch Hervormd kerkgenootschap heeft
aan het Classicaal Bestuur van Haarlem
doen weten, dat het met de manier, waarop
Ds] Bax van Zaandam het Socialisme voor
stond niet erg was ingenomen. Men heeft
hem niet doen afzettendat doet men alleen
geloovigen.
Men heeft niet hem, maar zijn aanklagers
beknord. Maar men heeft dan toch den
moed genomen om heel zachtjes en met veel
zoethout om de pil toch eventjes te zeggen,
dat het voor een predikant niet erg netjes
stond om Socialist te zijn. De zaak des
Heeren mocht hij vrij aanranden, daar
voor was leervrijheid. Maar de zaak der
heeren o, foei dat natuurlijk niet.
Of het geholpen heeft
Genoemd Classicaal Bestuur, terecht be
grijpend dat de tegen Koning Jezus opge
stane Haagsche »Synode" aan opstand tegen
aardsche Koningen moeilijk veel doen kan en
bovendien wel wetend, dat zij niet Gerefor
meerd zijn maar slechts ongeloovig (wat in
't Genootschap niet zoo erg is), heeft een
voudig geantwoord, dat het deze manier van
bestraffen niet netjes vond en getoond er
zich niet aan te zullen storen. Zoo glijdt
de valsche Genootschapseenheid steeds verder
af. Wanneer zullen de nog daarin beklemde
Kerken en geloovigen eens wakker worden
Och of de Heere al Zions gevangenen
wederbrachtFeringa.
De ondergeteekende kreeg meer dan
een verzoek, om mee te deelen, hoe de chris
telijke school, die spnds vele jaren uitging
van de Kerk, die hij dient, School van eene
Vereeniging is geworden of worden zal. Het
kwam hem gemakkelijk en goed voor in De
Zuider-Kerkbode overeenkomstig die ver
zoeken, nu de statuten der Vereeniging voor
mij liggen, hierover een en ander te berichten.
Het historisch verloop is als volgt
De Kerkeraad nam het initiatief. Hij
verzocht de manslidmaten der gemeente saam
te komen en zich uit te spreken over de
vraag of zij niet den tijd gekomen achten
om de School met hare lusten en lastenzoo
mogeljjk, aan eene Vereeniging over te dragen;
aan eene vereeniging bestaande uit vaders,
mannen en zonen, die de Gereformeerde leer
belijden Daar het antwoord toestemmend
was, werd eene voorloopige commissie be
noemd, met mandaat om dienovereenkomstig
werkzaam te zijn.
Met medewerking van de kerkeraden der
Kerken alhier kwamen de manslidmaten saam,
en besloten er 260 als leden der Vereeniging
voor Gereformeerd Onderwijsop te treden.
Sinds dat oogenblik mochten natuurlijk niet
meer de lidmaten der Kerken (A, B en C.)
maar moesten de leden der Vereeniging een
bestuur kiezen. Dat sommigen hierbij als
lidmaten der Kerk optraden, was niet goed;
doch daaraan is, toen het gezegd was, het
zwijgen toegedaan.
Een bestuur van zeven leden is benoemd
en tot het geven eener vrijwillige, jaarlijksche
contributie naar vermogen besloten.
Door het bestuur is reeds rechtspersoon
lijkheid aangevraagd. Ziehier wat in duplo
in duplo moet het aan H. M., onze
Koningin Regentes is opgezonden.
Statuten der Vereeniging voor
Geref. Onderwijs.
Artikel 1.
Er bestaat te Middelburg eene vereeniging
voor Gereformeerd Onderwijs. Haar doel is het
stichten en onderhouden van scholen voor
lager en uitgebreid lager onderwijs.
Art. 2.
De vereeniging is gegrond op Gods Woord
opgevat in den zin van de belijdenis der
Geref. Kerken, uitgedrukt in haar formulieren
van eenigheid.
Art. 3.
De kerker aden der Geref. Kerken in Mid
delburg hebben het recht tot toezicht, hierin
bestaande dat het onderwijs in overeenstem
ming is met den grondslag der vereeniging.
Art. 4.
Leden der vereeniging zijn allen die in
stemmen met art. 26 der statuten en eene
jaarlijksche vrijwillige contributie betalen.
Art. 5.
Het bestuur bestaat uit minstens 7 leden,
bij volstrekte meerderheid door de leden der
vereeniging te benoemen. Het bestuur regelt
de werkzaamheden onderling, jaarlijks
treden twee of drie bestuursleden af, maar
zijn terstond herkiesbaar. In vacatures wordt
voorzien op de eerstvolgende algemeene
vergadering.
Art. 6.
Het bestuur vertegenwoordigt de vereeni
ging, maar behoeft machtiging van de leden
bij besluit op eene algemeene vergadering
genomen, voor privaat-rechtelijke hande
lingen z. a. het aangaan van geldleeningen,
het koopen of verkoopen van onroerend goed
of het bezwaren van eigendommen.
Art. 7.
Het bestuur is verplicht in het eerste
kwartaal van ieder jaar eene algemeene leden
vergadering te houden, en bij die gelegen
heid een volledig verslag van den toestand
der scholen te geven, zoowel wat den gang
van het onderwijs, als wat den toestand der
financiën betreft.
.Art. 8.
De vereeniging wordt aangegaan voor den
tijd van 25 jaren, te rekenen van den dag
waarop de koninklijke goedkeuring op deze
statuten is verkregen. Zij kan voor dien
tijd niet ontbonden worden, tenzij op voorstel
van 't bestuur of van minstens 1/10 der leden
in eene leden-vergadering, daartoe opzettelijk
met schriftelijke opgave van redenen samen
geroepen.
Art. 9.
Bij ontbinding zal, na liquidatie, het eigen
dom der vereeniging gestort worden in
