Uit Kerk en School.
•ergernis. De menschen geheel ander3 ne-
mende dan zij zijn, de sociale toestanden in
•den regel niet kennende noch bestudeerende,
slechts groote woorden bezigende, bybel-
teksten lemelende, zich beroepende op Eze-
chiël, door alle poriën Christelijkheid uit-
zweetende, zouden deze mannen en vrouwen,
zoo men ben liet begaan, onze maatschappij
•brengen tot de grootste ellende."
Zoo ziet men, het lijkt slechts zoo, dat de
redeneering cynisch was, inderdaad is alles
tot aller welzijn. Al moge men het eens zijn,
dat de tegenwoordige toestand de mannen
demoraliseert, de vrouwen niet beter maakt
en tal van ongelukkige kinderen in de wereld
brengt, de maatschappij wordt er beter door.
Het is een zonderlinge logica, maar zij is
gangbaar en dus goed, niet waar Het
is zoowat geredeneerd als die kleine koopman
deed, die zijn koopwaar ver beneden de
waarde verkocht om zijn marsje spoedig leeg
te hebben.
Men bracht hem onder het oog, dat hij
weldra arm zou worden, omdat hij op ieder
stuk zooveel verloor »Ja maar," riep hij met
stralenden blik, »ik win op het geheel!"
Volkomen juist geredeneerd, is het zoo
niet M. P.
De Heere geve dat het verontwaardigd
»Aeen' op deze laatste vraag niet maar een
woord of een gevoelsopwelling zij maar een
daad worde in krachtige toewijding aan de
zaak der zending Feringa.
De poging van Dr. H, Franssen en van
den ondergeteekende om Ds. Sikkel terug te
brengen van zijn verlangen dat de Classicale
vergaderingen getrouwheid zullen hebben om
te besluiten, dat zij voortaan zeiven het prae-
paratoir examen zullen afnemenheeft niet
mogen baten,
In De Zuid-Hollandsche Kerkbode van ver
leden week neemt onze geachte broeder van
ons schrijven eenige notitie, doch handhaaft
zijne opwekking aan de classicale vergade
ringen.
Dit doet ons leed.
Dat het eenparig genomen besluit der
Generale Synode, waarbij bepaald werd dat
de door de Kerken benoemde curatoren het
praeparatoir examen aan onze Theol, School,
althans, tot de a. s, Synode zullen afnemen,
eene zóó aanwijsbare zonde is, dat de das
sen met ter zij destelling er van handelend
moeten optreden, wijst onze broeder niet aan.
Evenmin maakt hij de citaten krachteloos die
Dr. Franssen ter lezing en overdenking
aanbooden hoezeer dat niet geschiedt,
wordt des alniettemin met de slotwoorden
van Dr, Franssen geene rekening gehouden.
Deze slotwoorden luiden: Ik wijs op het
bovenstaande om te manen tot temporiseeren
nu de bestaande regeling van de Theol. School
voor dj ie jaren bestendigd is en het deugdelijk
en formeele recht der classis niet zonne klaar
en daghelder boven allen wettigen twijpel ver
heven is."
Ds. Sikkel temporiseert niet; Ds, Sikkel
houdt er geen rekening mee, dat de bestaande
regeling voor drie jaren bestendigd is en
evenmin daarmede dat zelfs het deugdelijk
en formeele recht der classis niet zonneklaar
en daghelder boven allen wettigen twijfel
verheven is,
Het deugdelijk en formeele recht der clas- j
sis staat voor Ds, Sikkel als een paai boven j
water. Slechts over het door mij gebezigde
woord, »dat de Generale Synode niet onder
de Kerkenorde slaat" wijdt Ds, Sikkel uit
maar wat ZEerw, daarvan zegt, zijn in het
algemeen en in gewone gevallen genomen, jj
voor mij waarheden als koeien. Immers, dat j
onze Kerken volgens hare credenticbrieoen
zich ook aan de Kerkenorde verbonden heb- j
ben, weten wij allen.
Wat de bedoeling der gewraakte woorden
was, wat de ondergeteekende er mee zeggen I
wilde, komt toch duidelijk genoeg uit, Lees j
ze nog maar eens in het verband, waarin ze j
voorkomen, ze luiden
•Bij het leveren zijner bewijzen zal onze
broeder, naar ik vertrouw, er wel aan den
ken, dat de Generale Synode niet onder de
Kerkenorde staat, zij kan die, zooals de Sy
node in Amsterdam en zoo menige Generale
Synode vóór haar heeft gedaan en nog wel
eens doen zal, wijzigen, of ook tijdelijk deze
of gene harer bepalingen buiten werking
stellen.
En met een besluit der Generale Synode
heeft onze broeder en hebben onze Classen
hier te doen en dus te rekenen, Aan het
Woord onzes Gods zijn onze Synoden gebon
den daaronder staan ze; daarvan mogen zij
niet afwijkendienovereenkomstig moeten
hare besluiten zjjn. Wijken zij daarvan af,
dan mogen en moeten wij en onze Classen
handelend optreden."
De Kerken in Synode saam vergaderd kun
nen haar wijzigen of tijdelijk buiten
werking stellen. Ze deden dat meermalen
en zullen het nog wel eens doen. Ze zijn
er niet aan gebonden als aan het Woord
baars Gods. Daar staan zij absoluut onder
dat mogen zij niet wijzigen noch een harer
voorschriften tydelijk buiten werking stellen.
Ziedaar, wat de ondergeteekende gezegd
heeft en zeggen wilde.
Immers te Amsterdam is het in betrekking
tot andere bepalingen ook geschied.
Gedroeg zich de Synode toen niet als eene
Kerkelijke Overheidmaar nu wel?
Deze bestaande regeling" vloeide daaren
boven ook uit de vereeniging voort,
Was zij voor den tijd, voor het jaar dat
zy gold geene zonde doch is zy dat n\i
geworden
Is zij dat nu geworden, hoewel de Synode,
na het eenparig praeadvies, met algemeene
stemmen tot hare verlenging besloot
Is zij dat nu geworden, al is het waar
dat de Synode haar niet als eene overheid
oplegde, maar naar aanleiding van verschil
lende voorstellen uit de Kerken opgekomen
en door haar ter Synode gebracht, besloot,
gelijk zij eenparig besloten heeft?
Daarenboven veroorloof ik my nog de vraag
Moeten de veranderingen die men te Kampen
wenschelijk acht, met zulk een spoed en
zulk een dwang worden geëischt en verkregen?
Moeten conflikten van onberekenbare gevol
gen in het leven worden geroepen, voor het
geen onze vaderen in de beste tijden niet
hadden en niet volstrekt noodig oordeelden
Komt daar niet bij en beteekent dat niets,
dat de Kerken door hare professoren en cura
toren het examen laten afnemen terwijl de
Classis zelve daarna nog het peremptoir exa
men afneemt
Conservatief" heeft Dr. Kuyper onlangs
de groep van broederen genoemd die niet
voor de concept-regeling waren, maar een
tegenvoorstel hebben ingediend. Die qualifi-
catie heeft velen en ook mij gehinderd. Wij
stonden met ons beginsel tegenover dat der
broederen. Dat is meer dan eens, ook door
mij nadrukkelijk uitgesproken op de Synode.
En het beginsel dat wij in zake de opleiding
zijn toegedaan en waarvoor wij zijn opgeko
men is alles behalve conservatief. Het is
sinds en met de vrije Kerken opgekomen.
Het is by vernieuwing uit de ontwikkeling
der vrije Kerken voortgekomen. Het is nieuw
in betrekking tot de eeuwen die achter ons
liggen. Naar de eerste eeuwen gaat het te
rug. Maar dat noemt Dr.* K. immers niet
conservatief?
Over de drie door Dr. K. genoemde dingen
ging de eigenlijke strijd op de Synode niet.
Dat weet, zou ik zeggen, een ieder.
Maar, omdat de concept-regeling van de
stelling uitgingdat er uit de zichtbare en
de geinstitueerde Kerken zich niets anders laat
afleiden dan dat er eene plaats van opleiding
beschikbaar moet zijn, doodde zij principieel
hetgeen verledene jaar verklaard was roeping
der Kerken te zijn, en daarom doodde zij op
den duur hetgeen wij tengevolge dier roeping
hebben zouden, namelijk, eene eigene inrich
ting voor de opleiding.
Dit nu had tal van Kerken bedroefd en
verbaasd, ja, het was oorzaak dat de Synode
de geheele nadere regeling heeft moeten uit
stellen. Doch daarvan nu de schuld van zich
af en op anderen te werpen is al te naief. -
De ondergeteekende zoekt ze, als men zijne
meening weten wil, bij de opstellers der con
cept-regeling.
En wat het woord aderde deelbetreftr
waarop de Heraut ook weer terug komt, ja,,
het is door my uitgesproken, doch niet in
den zin waarin Dr. Kuyper het in De Heraut
aangehaald en besproken heeft. Toen de
broeders, die voorstellen in betrekking tot de
zaak der opleiding hadden ingediend, saam
gekomen waren, stond ik naast Dr. Bavinck,
en er was toen na de spanning reeds ontspan
ning gekomen, wij waren familiaar geworden
en bespraken wat de gevolgen zouden geweest
zijn van het staan blijven tegenover elkander.
By die gelegenheid nu heb ik tegen Dr. Ba-
vinck ten aanhoore van Dr. Kuyper, die bij
ons stond, gezegd, dat m. i. wel een derde
deel met ons op de bedingen zou blijven
staan. Maar daarmee was niet gezegd, veel
minder bedoeld, en zoo heeft Dr. Kuyper het
verklaard, dat slechts een derde deel der Ker
ken of lidmaten tegen de Concept-regeling
was. Naar mijne bescheidene meeüing was
meer dan de helft daar tegen. Velen toch
toch die het met Dr. Bavinck in beginsel
eens waren, waren er tegen, omdat ook zij
met ons geloofden, dat een jaar vroeger an
ders besloten was. Maar een derde deel was
en is het principieel wel met ons eens, en
dat deel zou dientengevolge den moed van
zijne overtuiging hebben gehad en getoond.
Doch dat woord was geen woord voor do
notulen en evenmin voor eene courant. Im
mers ik weet ook wel dat zulke berekeningen
kunnen mee en tegenvallen. Maar aan Dr.
K. moeten wij vrijheden veroorloven. Voor
eenige weken deelde onze hooggeachte broe
der wel iets mede, dat in comité behandeld
was, en vóór veertien dagen schreef Z. II. G.
dat te Kampen voor het admissie examen
iemand was aangenomen die daarvoor te Am
sterdam gezakt was. Nu dat is voor ieder
die weet dat men te Kampen met de littera-
rische studiën begint en daarom vier jaren
langer er moet wezen dan te Amsterdam zoo
verklaarbaar als iets. Men kan te Kampen
eer wezen, maar men moet er langer zijn.
Maar dat te Amsterdam, zooals men my ver
ledene weekte Kampen mededeelde, iemand
in eene Klasse werd geplaatst, waarvoor hij
te Kampen was afgewezen, weet Dr, K.
misschien niet.
Men kan, als men daarvoor gaven heeft,
personen, zaken en inrichtingen ophemelen,
maar ze ook in de schaduw plaatsen. Op
Kampen valt na de Synode schier enkel
schaduw. Dat neemt evenwel niet weg, dat
Kampen nog wel wat vrucht heeft afgewor
pen en voor een vergelijking in en met het
oog op de gemeente, naar het mij voorkomt,
nog niet zoo bevreesd behoeft te zijn.
Het spijt mij over dit een en ander te
moeten schrijven; doch de andere partij moet
ook gehoord worden. Voor een eenzijdig oor
deel moeten onze Kerken zoo mogelijk be
waard worden, Littooij.
Beroepente Waddingsveen T. de Jager
te Opeinde Nijega. Te Englewood (N. A.)
L. v. Dellen te Nieuwe-Pekela. Te Colijns-
plaat F. Moet te Opperdoes.
Aangenomen: naar Groningen A. J, Wester
huis te Heerenveen.
Bedankt voor Stad- en Ambt Vollenhove
door T. Rispens te Hijum. Voor Lutten
door Ds. Stroeven te Bunde.
Door omstandigheden buiten den wil van
den uitgever, kon dit no. voor Noord-Ba-
bant niet op tijd verzonden worden.
