gelijk afschrikkend werkt, haalde de heer Rengers
het volgende voorbeeld aan:
Het is in Indie gebleken hoe schijnbaar onverbeter
lijke sujetten, op wie de vroeger toegepaste dwang
middelen, als cachot en kromsluiting, geen invloed
gehad hadden, b|j plaatsing in de 2de klasse van
discipline, waar rottingstraf zelfs op de geringste
overtredingen is gesteld, zich van het wangedrag ont
hielden waarvoor ze vroeger aanhoudend straf hadden
ondergaan, en soms na een halfjaar werden ontslagen
zonder een enkel vergrjjp tegen orde en tucht te
hebben gepleegd.
Uit zulke feiten bljjkt dat de lijfstraf voor die in
dividuen een heilzaam tuchtmiddel is, en dat men
zich niet door overigens te waardeeren begrippen
van menschelijkheid, die op eene minder juiste
kennis van den waren toestand berusten, moet laten
weerhouden om eene straf voor bedoelde gevange
nen toe te passen, die strekken kan om de veilig
heid en het leven der beambten te behoeden, die
dagelijks met de ergste misdadigers moeten omgaan,
en op welke gevangenen bqna geen straf meer kan
worden toegepast om hen van het plegen van kwaad
terug te houden. Zedelijke middelen blijken voor
dezulken, helaas, geheel onvoldoende.
Naar aanleiding van het gebeurde met den
ambtenaar Croll, die wegens de betrekking, waarin
hij tot de Sociaal Democraten staat, door den
Minister met ontslag is bedreigd, is heel wat storm
ontstaan. De vrijheidsliefde van ons Nederlandsche
volk heeft zich, ook in dat opzicht weer niet ver
loochend. Adressen zijn geteekend, moties aange
nomen, petitionnementen op touw gezet, waarin men
z|jn diep leedgevoel in de hoogdravendste bewoordingen
heeft uitgesproken over het onrecht dien ambte
naar aangedaan en over de verkrachting der bij de
grondwet gewaarborgde vrijheid van spreken en
schrijven. Tot hiertoe heeft men bijna algemeen
de handeling van den Minister gelaakt, maar zouden
de redenen, waarnaar hjj gehandeld heeft, dan in
geen enkel opzicht den toets van recht en wet
kunnen doorstaan? Naar ons inzien is dat ontslag
niet zoo ongemotiveerd, als door sommigen wel be
weerd wordt. Immers, men moge al overtuigd zijn
van de uitstekende ambtenaarsbekwaamheden van
dhr. Croll, men moge volhouden, dat het iedereen
inz|jn vr|jen tijd ook vrij staat voor vereenigingen of
bonden te doen wat hij wil, niet te miskennen is
het, dat hij door zijne vurige gehechtheid aan de
socialistische beginselen die lijnrecht tegenover het
belang en het welzijn van den Staat staan, door
zijne ambtenaarsbetrekking, in welke hij het be
langen het welzijn van den Staat moet meehelpen
bevorderen, al zij het dan in nog zoo geringe mate,
tweeërlei werkkring heeft, die, in welk ander geval
die ook heel goed samen kunnen gaan, in dit bij
zondere geval elkander uitsluiten. Het belang der
Sociaal Democraten is niet het belang van den Staat*
Dat hetgeen hij in het belang der socialisten doet,
niet ten goede van zijn ambtenaarswerk komt,
spreekt van zelf, maar eveneens spreekt van zelf,
dat wél omgekeerd zijn arbeid in zijne hoedanigheid
van rijksbeambte het socialisme ten goede komt.
Dat zijne liefde tot het socialisme grooter is dan
z|jne liefde tot zijnen ambtenaarswerkkring, blijkt
uit zijne houding.
En waar nu de Minister aan de eene zijde de
socialisten bestrijdt als gevaarlijk voor de rust van
den Staat, is hij daar niet consequent als hij zulke
personen, die zich publiekelijk daaraan wijden, ook
niet in Staatsdienst gebruiken wil
De Tweede Kamer heeft bij motie van orde
een zeer scherpe afkeuring uitgesproken over de
houding van den Minister van Waterstaat in zake
de concessie-aanvrage van de heeren Hartsen c. s.
betreffende een spoorweg Amsterdam IJmuiden.
Zonder den zegsman te noemen heeft de
Stand, ons bericht dat de werkl. Vereen.
»Luctor et Emergo» zich tot het verbondsbestuur
van ^Patrimonium» heeft gewend met verzoek nog
iets anders dan »onveranderd behoud» aan de
Regeering te doen hooren, overgenomen, en daarbij
vermeld dat L. et E. te Goes leefde.
Dat laatste is niet juist.
»Luctor et Emergo» is de naam der Middelburg-
sche afd. van »Patrimonium», de eenige afdeeling
in Zeeland die er nog een afzonderlijken naam op
na houdt.
De Tweede Kamer heeft Woensdag een voor
stel van den heer Haffmans, om dadelijk te beslissen
dat het onderwqs-hoofdstuk zal voorafgaan aan de
overige voorstellen tot grondwetsherziening, verwor
pen met 51 tegen 34 stemmen.
Daarop is aangenomen met 78 tegen 6 stemmen
een voorstel van den voorzitter om over de volgorde
eerst te beslissen bij de algemeene beschouwingen.
De Kamer zal met de behandeling der grond
wetsherziening aanvangen op Woensdag 17 Maart?
en aanvankelijk alleen de laatste drie dagen der
week daartoe bestemmen, om de overige aanhan
gige wetsvoorstellen, enz. te behandelen op de eerste
drie dagen der week.
Voor den aanvang der behandeling van de Grond
wetsherziening zal beraadslaagd worden over de vol
gende motie door mr. Keuchenius voorgesteld
»De Kamer, lettende op het door de Regee
ring erkende feit dat de Tweede Kamer der
Staten-Generaal 9 leden minder telt dan waaruit
zij ter voldoening aan art. 77 der Grondwet be
hoort te bestaan, en van oordeel dat onder
zulke omstandigheid het in overweging nemen van
de regeeringsvoorstellen tot herziening der Grond
wet op het tegenwoordig oogenblik eene miskenning
zjjn zoude van 's volks recht en belang, in strijd
bovendien met de Grondwet, gaat over tot de orde
van den dag.»
In de centrale kiesvereeniging van anti-revolu
tionairen, te Hoogeveen gehouden, is tot candidaat
voor de Tweede Kamer gesteld de heer jhr. mr. M.
A. De Savornin Lohman te 's-Hage, vroe
ger officier vau justitie te Assen.
Tot definitieven candidaat van de liberale kies
vereeniging te Meppel is geko/.en mr. PI. Smeenge
te Meppel.
De heer Kappeyne had voor de aangebodene can-
didatuur bedankt.
Bjj tot standkoming der voorgestelde conver
sie van de 4 pets. N. W. Schuld in een 3l/2 pets.
fonds ligt het in de bedoeling van den minister van
financiën eene overeenkomst te sluiten, waarbij de
3l/2 pets. schuld wordt overgedaan aan een syndicaat
van bankiers, onder voorbehoud dat de houders van
4 pets. schuld in de gelegenheid worden gesteld tot
vrijwillige conversie hunner vorderingen tegen 3l/a pets.
nationale schuld. De min. verwacht van dien maat
regel den geheelen afloop van conversie der geheele
4 pet. schuld binnen een betrekkelijk korten termijn.
UNIEBLAADJE.
(Slot.)
De school te Franeker is nog in hare opkomst
en zal vooral in Friesland moeten werken en steun
zoeken. Friesland heeft zich op het gebied van het
Chr. Onderwijs nooit onbetuigd gelaten, maar eene
kweekschool was daar dringend noodig en wanneer
men dan hoort, dat de inkomsten der Franeker
school ruim f3000.bedragen, terwijl men door
zuinig beheer nog juist 118,81 kon overhouden, dan
verbaast het ons niet, dat er gevraagd wordt uit
Franeker: «geeft ons toch jaarlijks een f1400.a
f1500.meer.» De school kan een zegen voor
Friesland worden, wanneer Friesland veel aan haar
denkt eh veel aan haar schenkt; veel voor haar
spreekt en veel voor haar smeekt}
6o. De Amsterdamse he kweekschool (Hoofdon
derwijzer-Directeur: de heer H. Bijleveld) behoefde
bij hare oprichting niet naar leerlingen te vragen.
Zij vond die reeds wachtende. Het getal der Dia
coniescholen te Amsterdam was in de laatste jaren
z#er belangrijk toegenomenreeds moet er eene
negende school worden opgericht. Zooveel scholen
eischen heel wat onderwijzers. Van waar die altijd
te vinden? Tot nog toe gaven de hoofdonderwij
zers der verschillende scholen de noodige lessen aan
de kweekelingen, doch dit ging niet langer. Er
moest eene atzonderlijke kweekschool komen. De
Vereeniging voor Christelijk Nationaal Schoolonder
wijs begreep dit ook en beloofde eene jaarlijkschf
subsidie te geven, gelijk aan die, welke Doïtincherr A
en Nijmegen genieten. Ook het Amsterdamsch M
Locaal-Comité der Unie gaf een deel der Augustus-^
collecte en weldra werd de nieuwe school geopend.
Prof. J. Woltjer hield bij de opening dezer Gere
formeerde Kweekschool eene belangrijke rede, on
langs verscheneo, en toonde daarin hare noodzake
lijkheid en haar eigenaardig karakter aan. Of zij
hulp noodig heeft? Zeer zeker zij leeft van liefde
gaven, gelijk de geheele Diaconie waaruit zij voort- 1
spruit. Amsterdam, dat voor halt Nederland ge
woonlijk giften geelt en waar alles heentrekt om
te collecteeren, zal echter geene giften buitenaf
willen vragen. Dat zij daarom onwelkom zullen
zijn wie zal het beweren?
7o. Ten slotte nog gewezen op eene inrichting,
die slechts ten deele het Chr. onderwijs behartigt,
n.l. de Chr. opleidingshnizen voor meisjes, te Zetten
en te Hemmen (Directeur: Ds. H. Pierson, Direc- I
tricesMej. J. A. Tromp en Mej. J. M. C. Ledeboer A
waar van de 18 personen altijd eenige kunnen wor-
den opgeleid voor het lager onderwas, wanneer zij
daartoe aanleg hebben. Deze inrichtingen, in 1880
en 1882 gesticht, hebben voor het onderwijs nog
geene vruchten opgeleverd, maar hopen weldra eene
eerste kweekelinge te zien slagen.
De lezer bemerkt dus, dat er ook op dit gebied
niet weinig gedaan is en gedaan wordt. Wij ver
wijzen voor de adressen van al die inrichtingen naar
den Almanak cDe Unie», waarin men er meer van
vindt, ten gerieve van hen, die b. v. kweekelingen
aan eene dier inrichtingen verlangen te plaatsen.
Doch ook hierbij bleef het niet.
In sommige dorpen en steden, zooals in Den Haag,
Rotterdam, Utrecht, Delft, enz. heeft men getracht
ook zonder kweekscholen in de behoefte aan onder
wijzers te voorzien en wel door Normaalfessen, waar
van het getal reeds 22 bedraagt, die door 290
kweekelingen worden bezocht. Eenige onderwijzers
aan Scholen met den Bijbel verbonden zich, om:
aan de kweekelingen hunner scholen en aan ande
ren, die zich voor het Chr. onderwijs willen bekwa
men, eenige uren in de week onderwijs te geven,
en verdeelden onder elkander de verschillende vak
ken, die het examen eischt, zoowel als die, welke
op de Christelijke school verlangd worden. Om
deze Normaallessen te bevorderen wordt door de
Vereeniging voor Christelijk-Nationaal Schoolonder
wijs of Gereformeerd Schoolonderwijs voor eiken
kweekeling f 15. per jaar uitgekeerd.
Te Amsterdam is daaruit de zooeven onder punt 6
vermelde kweekschool ontstaan en dezer dagen ver
namen wij, dat ook in Den Haag hetzelfde plan
bestaat, zoodat weldra het getal kweekscholen weder
met een vermeerderd staat te worden.
Te Rotterdam worden die Normaallessen nu
sedert bijna 4 jaren gegeven, onder leiding van den
Heer J. Jansen (Oppert 63) met een 4- of 6-tal
andere onderwijzers. Er zijn in die inrichting drie 1
klassen: eene voor de jongste kweekelingen, eene!,
voor oudere en eene derde voor de oudste of liever
voor hen, die het naast aan het examen staan. Er
waren volgens het laatste verslag in die drie klassen
10, 10 en 3 leerlingen. De lessen werden getrouw
bijgewoond.
Daarenboven bestaat te Rotterdam eene Chr.
Vormschool voor de kweekelingen der 6 Nederd.
Herv. Diaconiescholen.
Het heeft wel zijn nut, om van zulke Normaal-M
lessen kennis te nemen, want in bevolkte streke'B
is het ook ten platten lande niet onmogelijk zulkM
inrichtingen tot stand te brengen. Men bedenk®
evenwel, dat er kosten aan verbonden zijn en d-U
de arbeider ook zijn loon waardig is. Te Rottf^B
dam b. v. betaalde men aan de onderwijzers II
die Normaallessen in het laatste jaar ruim t'10^|
uit; voor lokaalhuur had men f200. noo^B
De onkosten werden voor een deel uit de scl
gelden gevonden (voor ieder leerling f25.de!H
ook uit giften met aangewezen bestemming in I
Unie-collecte en uit een toelage van f400.ói^Ê
de Vereeniging voor Christelijk-Nationaal School«fl
derwijs gegeven. Men heeft natuurlijk ook uit^|
ven voor vuur en licht, boeken, kaarten enz.
het voordeel is dan ook, dat de kweekelingjj®
ouderlijk huis kan blijven wonen en hFdffl
weinig uitgaven heeft te doen, terwijl jjB
len die zich tot zulke NormaaHeJj®
niet om geschikt personeel verle^|jfl