Nieuwe Goesclie Courant,
Chris tel ij k-h is tor isch blad voor Zeeland*
Verschijnt ^lken Maanoog, Woensdag en Vrijdag
avond ten 8 ure, behalve op Christelijke feestdagen
Prijs pe* drie maanden francof 1,50.
Enkele noraraers- 0,05.
UITGAVE VAN
r. fi. WIJ TAAN, te Hiddelbuig
en
Wed. A. C. DE JONGE, te Goes.
Prijs der Advkp.te vtiën:
Per rege^ 10 ets.; Familie-berichten van 16
regels 1,Iedere regel meer 15 cents.
Liefdegaven 6 cents per regel.
De Kosten onzer Staatshuishouding.
We zonden dan eens nagaan wat de huishouding
ran ons Nederlaudsche volk kost. Natuurlijk voor
t gemak in ronde cijfers. Wilde men alles op een
na uitrekenen, dan zouden wij zeker al de
van ons blad van een heel jaar vol te
ichrijven hebben, vooral als wij ook de uitgaven
n aanmerking moesten nemen, die door provin
cn gemeen te-besturen gedaan worden.
In hoog en droog gelegen streken en plaatsen,
kan men 't met veel minder doen dan in laag
streken, en in met havens en grachten
handelssteden, waar dijken, kaden en
groote uitgaven uit de algemeene kas
vorderen. Wij behoeven slechts even te wijzen op
le telkens door zee- en rivierwater bedreigde pol
in welker wegen een wagenvracht grint niet
meer is dan een klontje suiker in de pap, om
vale lezers, als ze 't soms vergaten, te herinneren
tan hetgeen zij nóg bij andere dan rijks- en ge
te brengen hebben.
We blijven dan vooreerst bij de gelden, die uit
's Rijks schatkist komen moeten, en dus telken
ook er >n.
Het eerste hoofds uk der staatsrekening betreft
Hunt <lcs Küiiihjx.
Het i.-komen des Konings bedraagt j 600.000,
behalve hetgeen Z. M. als opbrengst van het kroon
domein trekt; dat van den Kroonprins f 100.000.
grondwet veroorlooft hoogstens f 50.000 jaar
lijks te besteden aan de koninklijke zomer- en
winter-verblijven. Hoofdstuk I bedraagt dus
zoolang deze Koning en Kroonprins leven,
750.000 of 4 niillioen.
't Lijkt veel, dat een klein volk zulk eene som
oor de hofhouding in deu Haag en op 't Loo
ïoet afzonderen, doch een gevestigd en om vele
Henen bemind vorstenhuis kan Diet gauw te duur
etaald worde Vooral op de schijnbaar goedkoope
publiekea, met haar heirleger telkens afwisselende
nooit te verzadigen baantjes-gasten, behoeveu
e niet jaloersch te zijn.
Hoofdstuk II, linage Co'legiën van Staat en
abiuci rins Konings, komt op de rekening voor met
600.000. Ook niet te veel. De helft daarvan is
reis- en verblijfkosten der Kamerleden. De
2000 gulden, door elk der leden van de Tweede
mer getrokken, zijn nauwlijks voldoende, in aan-
srkiug genomen den tijd, dien zij in het dure
gsche leven hebben door te brengen. Het ge-
ge «her som beperkt niet weinig de keuze der
izers. Het overige gaat weg aan de Rekenkamer,
ie der nuttigste instellingen om op de kleintjes
assen, nauw toeziende op elke rekening, maar
bij machte om de begrooting binnen de perken,
ring binnen de grenzen der nering te houden,
er aan deu Raad van State, bestemd om
jestelde wetten en besluiten met de bestaande
botsingen te vrijwaren. Spottend noemt men
d wel eens 't oud-mannenhuis der uitge
diende ministers, maar juist die oude heeren zijn
't best geschikt om aan hunne opvolgers, bij 't
afbreken van oude wetten, te zeggen wat ijzer-
wat kopervast was.
De uitgaven voor 't Kabinet des Konings en de
beide ridder rden, Nederl. Leeuw en Milit. Wil
lemsorde (de Eikenkroon is een Luxemburgsche
orde), komen mede onder het tweede hoofdstuk.
Hoofdstuk III, Buitenlandsche Zaken, brengt 'j' rail-
lioen op de rekening. Natuurlijk moeten we door
gezanten in betrekking blijven met andere natiën,
maar toch is millioen wel wat veel voor hetgeen
j wij buiten de grenzen iu de melk te brokken heb
ben, of te weinig, om overal wakkere mannen te
hebben die goed uitkijken naar NederlandscLe
j belangen in den vreemde.
Hoofdstuk IV, Justitievraagt 5'A millioen2
j millioen voor de rechters, ruim 2 millioen voor de
gevangenen, 1 millioen voor de kosten van 't mini-
I sterie en voor pensioenen van rechters enz. en '/s
j millioen voor de ruspoli tie.
Met het oog op de voorbereidende maatregelen
voor de invoering van 't nieuwe strafwetboek, mogen
we over deze groote som voor gevangenen en ge
vangenissen niet klagen, toch is het diep te betreuren
dat er 5 -2 millioen gulden noodig is, om de per
soonlijke veiligheid van 4 millioen meuschen te
verzekeren.
Enfin, als PincofFs en Engels gepakt waren zou
't bedrag nog hooger zijn
Hoofdstuk V, Binnenlanisch" Zaken, eischt voor
binuenlaudsch bestuur één millioen. De gezondheids-
politie kost ook bijna een millioen, daarvoor hebben
we toezicht op genees- en levensmiddelen, en waak
zaamheid tegen besmettelijke ziekte. Tegen de be
smettelijke bemoeizucht en de besmettelijke inhalig
heid der »liberale" partij moet ieder, die er van te
lijden heeft, zichzelven maar zien te beschermen
I zoo goed en kwaad hij kan, en intusschen onder
protest meê betalen aan de som van bijna 10 mil-
j l oen, verslonden door het onderwijs. Van 't hooger
onderwijs, dat met meer dan 1 millioen heengaat,
komt nog wat ten goede van alle richtingen, maar
de andere miilioeneu worden zóó besteed, dat de
«liberale" partij er alleen door gebaat wordt; komt
j er hier of daar nog iets van teu goede aan andere
partijen, dan is 't per ongeluk. Voor kunsten en
wetenschappen wordt ook nog eeu goed half mil
lioen besteed. Samen dus nagenoeg 12' millioen.
Volgens hoofdstuk VI eu VIII kost het heele
krijgsicezen, ter zee en te land 35 millioen. Er zijn
in ons land omstreeks 800,000 huisgezinnen,
daaronder natuurlijk heel wat mingegoede, zoodat
meu niet eens bijzonder rijk behoeft te zijn om,
steeds trouw betalende, en dus nooit een garnisair
krógende, toch een heelen soldaat het heele jaar
door kost en logies te verschaffen.
Het Vile hoofdstuk, dat der Financiën handhaaft
ziju geldel ijken naam onder al die hoofdstukken
van millioenen op klinkende wijze. Kijftig millioeu
I worden onder dit hoofdstuk in rekening gebracht,
waaronder dertig voor interest van schuld, 't Is
goed dat er voor sommige zaken geleend wordt,
onmogelijk als het is om voor groote en buitenge
wone uitgaven het geld in eens uit den zak der
burgers te heffen, maar als er dikwijls ach ter elkander,
zoo telkens weer geleend wordt, dan wordt het
cijfer der op te brengen rente al spoedig ontzettend
h"Og.
Van de 20 overige millioenen, betaalt het Rijk
er 9 aan de gemeenten.
Een soort van goocheltoer
De huishouding der gemeenten steden en
dorpen is duur. Hieven de plaatselijke besturen
zooveel aan belastingen a!s zij noodig hadden, dan
zouden de burgers de gemeenteradeu te veel op
i de vingers zien, en mogel.jk b:j de eerste de
I beste verkiezing reeds heel anders handelen
dan zij 't nu volgens der «liberalen" zin
doen. Tegen 't Rijk, dat groote Rijk, durft men
zoo niet op. De $/<7a£sbegrootiiig gaat men zoo
niet na, en daarom vordert het rijk gelden in, om
ze met inbegrip van 4 millioen voor onderwijs,
dus iu 't geheel 13' millioen, aan de gemeente
uit te keeren, als eene soort van gunst, doch waar
lijk enkel en alleen geput uil de beurzen der burgers.
Onder 't hoofdstuk voor financiën komt verder
voor: 2 millioen voor eerediensten 1 millioen voor
pensioenen. Het overige is voor bezoldiging van
ambtenaren op rijkskantoren enz. en daaronder
5 millioen aan kosten op het invorderen der be
lastingen zelve Het innen der belastingen door
ontvangers, controleurs en ambtenaren (commiezen)
kost ruim 3' pet van de heele te ontvangen som.
Hoofdstuk IX, Wate.rii/ant. Hand,'/, en Nijverheid
verhoogt de rekening met bijna 32 millioen. Rekent
men daaraf 14' voor spoorwegen, die waarde
houden, een kleine 6 millioen voor post en telegraaf,
die zichzelven wederom bedruipen, dan is het overige
niet te veel voor het onderhoud van ons waterland
met zijne vele stroomen, bruggen, wegen en menig-
werf geteisterde dijken, die niet alleen door polder
besturen en waterschappen te houden zijn, en het
opzicht eischen van een legertje beambten.
Voor Koloniën (Buitcnlandsche Bezittingen) komt
in Nederland onder h ofdstuk X iets meer dan 1
millioen in rekening. Dit sommetje komt dubbel en
dwars terug als O >st en West wiusten opleveren,
wat iu den laatsten tijd niet liet geval was. De
Oost vraagt om geld, dat, geleend, den reutelast
weder zal verhoogen.
Achter de lange reeks van meer dan 136 milli
oenen, die voorbijtrekken, gaat hoofdstuk XI,
Onvoorziene Uitgaven, om 't vertoon te maken dat
het nu klaar is Het bescheiden half tounetje,
dat de mogelijk voorkomende gaatjes stoppen zal,
neemt misschien schrik baren «I m wasdom toe. terwijl
het vooruitdringt naar hoofdst uk IX of X, wanneer
het «stelselmatig net van twamwegen" of de «vre
destoestand" in Atjeh zijne hulp inroepen.
Het slot van de rekening is dus, dat ieder, groot
en klein, van de 4 milloen Nederlanders moest elk
