Nieuwe Goesche Courant,
Ckristelijk-historisch blad voor Zeeland.
rl«82.
Dinsdag 16 Mei.
N°. 904.
BINNENLAND.
I HET ZUIDEN,
Verschijnt eiken Maasdag, Woensdag en Vrijdag-
vond ten 8 ure, behalve op Christelijke feestdagen
Prijs pe» drie maanden francof 1,50.
Enkele nommers- 0,05.
P. G.
UITGAVE VAN
WIJ HUI, te Middelbuig
Wel A. C. DE JONGE, te Goes.
Prijs der Advertenties:
Per regel 10 ets.; Familie-berichten van 1-6
regels ƒ1,Iedere regel meer 15 cents.
Liefdegaven 6 cents per regel.
Agent voor Dordrecht en Omstreken: de heer H. J. KOEBRTJGrGrE.
Het schijnt dat Z. M. het ontslag door het
ïinisterie aangevraagd geweigerd heeft..
Dientengevolge had eene bijeenkomst van den
ïinisterraad plaats, die besloot de aanvraag te
erhalen.
De eedsquaèstie in Nederland bevindt zich sedert
inige dagen in eene geheel nieuwe phase.Natuurlijk zal
dereen, even als wij, bij het vernemen van de opzien
barende rechtspraak van het Haagsche gerechtshof in
akeder eedsweigerin g van den modernen predikant
Reyers gedacht hebben, dat er nog wel een en
heler zou volgen; dat die zaak in geen geval zóó
:on afloopen. Van den minister Modderman inder-
laad mocht niet verondersteld worden, dat hij na
ijn schitterende verdediging van den eed, de af-
chaffing er van of, wat geheel op hetzelfde neer-
tornt, het zuiver facultatief stellen van den eed
n de practijk zou goedkeuren of begunstigen. Ook
yij hadden daarom ten stelligste verwacht, dat aan
iet Openbaar Ministerie van hooger hand zou ge-
ast zijn, cassatie aan te vragen. Volgens de be-
ichten evenwel heeft het Openbaar Ministerie ver-
daard in de uitspraak van het Haagsche gerechts-
ïof te berusten.
Ongerekend de gevolgen welke deze uitspraak
«getwijfeld hebben zal, kan deze tweede eedswei-
;ering evenmin als die van den heer Heys te Assen
•nze sympathie wekken
De bezwaren van den heer R. tegen het eedzwe-
en, schijnen blijkens niet tegengesproken couranten
berichten van zeer jongen datum te zijn. De Trot.
oordbrabander geeft in zijn laatste nommer in de
rolgende woorden onder den titel »Eedgeknutsel"
mze gedachten over deze zaak terug.
»Toen de heer Reijers is toegelaten tot de Evan
geliebediening heeft hij afgelegd de navolgende
belofte en verklaring, en die met zijn onderteekening
aekrachtigd
Wi] verklaren bij dezen oprechtelijk dat wij
baar het grondbeginsel der Christelijke kerk in 't al-
remeen en der Hervormde kerk in 't bijzonder Gods
leilig woord, in de Schriften des Ouden en Nieuwen
Ferbond vervat, van ganscher harte aannemen en op-
lechtelijk geloover.dat wij deszins en willens zijn
len geest en de hoofdzaak der leer, welke in de aan-
jenotnen formulieren van Eenigheid der Nederduitsche
ïervormde Kerk begrepen is getrouwelijk te handhaven
hit wij mitsdien den ganschen raad Gods, inzonderheid
fijne genade in Jezus Christus als den eemgen grond
Ier zaligheid ernstig en van harte aan d: gemeente
mllen verkondigen, mar de gaven ons gegeven, enz.
Welnudeze belofte, plechtig afgelegd, wordt
loor de modernen, dus ook door den heer Reijers,
liet gehouden. Zij schenden die dagelijkswant zij
•lijven in de Kerk. Zelfs beproeven zij niet meer
,oor allerlei spitsvondigheden en uitvluchten de be-
;ekenis aan die belofte te ontnemen, vermits zij
ilven op afschaffing van dien eed of die belofte aan-
ringen,
Die predikanten, dus ook de heer Reijers, hun
beroep en hun landstractement niet willende prijs
geven, schikken zich tot tijd en wijle in het onver
mijdelijke. Zij doen erger. Zij blijven in de kerk
om haar zoodanig te ondermijnen, dat de leden
der kerk zelve eindelijk met het geloof der kerk
zullen hebben gebroken. Zij bewerken dus met op
zet juist datgene, wat de Kerk door het afnemen
der belofte bedoelde te weren.
Dat de modernen dus ook de heer Reijers
zich volstrekt niet bewust zijn van het onzedelijke
dier handelwijze, dat hun geweten op dit punt
zwijgt, willen wij aannemen. Zoovele »fatsoenlijke"
lieden handelen immers evenzoo en bediening en
landstractement eraan te geven, dat doet, leert ons
Ds. Buijtendijk, een verstandig predikant, zelfs al
ware hij rechtgeloovig. niet licht. Wij oordeelen niet
noch veroordeelen, wij constateeren alleen de feiten
Maar, vragen wij, hoe komt nu plotseling dat
geweten zoo luide te spreken bij den heer Reijers,
nu er niets te verliezen isnu het verzet tegen eene
landswet alleen dit gevolg heeft, dat de persoon,
die zich verzet, wellicht eenige verwaandheid ver
krijgt en zich beroemen zal mogen tot de vrijgees
ten te behooren!
Waarom heeft de heer Reijers niet ook in dezen
gepoogd eene formule zóó uit te leggen, dat hij er
zich bij neerleggen kon Daartoe was immers veel
minder kunst noodig dan vereischt wordt voor zijne
stelselmatige terzijdestelling van kerkelijk geloof en
Heilige Schrift.
De heer Reijers heeft dat niet beproefd, maar het
tegendeel gedaan. Hij heeft getracht in den eed te
leggen wat er niet uitdrukkelijk in staat, teneinde
zich te kunnen verzetten. De eedsformule toch
luidtZoo waarlijk helpe mij God Almachtig
Zoo waarlijk dus als men de waarheid spreekt,
rekent men ook op de hulpe van den Almachtigen
God, èn thans èn in het vervolg van zijn leven.
Wij hebben nimmer van moderne zijde principiëel
bezwaar hooren maken tegen het steunen op Gods
hulp. Integendeel is dit..zelfs eene geliefkoosde uit
drukking. Van Gods wraak is geen sprake. En
evengoed als eeu moderne zich een liefderijken God
die ook tegén den zon laar niet toornen kan, ver
mag voortestellen, kan hij zich een God denken,
die altijd steunt en nimmer zijn steun onttrekt (of
»zich wreekt.")
In het eene geval waar eeds wei gering slechte
gevolgen zou hebben legt men den eed af, doch
houdt er zich eenvoudig niet aan.
In het andere waarbij niets te verliezen valt
zoekt men, om ook eens van gewetensbezwaren te
kunnen spreken, voorwendsels ten einde den eed te
kunnen weigeren.
Wij noemen dat een armzalig geknutsel met den
eed!"
aldus erkennen, dat hunne prediking
standplaats de gemeente Kapelle, A. G. Merens,
candidaat-notaris te Tholen.
Tot burgemeesters :van St. Maartensdijk N. Polder
man, secretaris dier gemeentevan Scherpenisse V.
V. R. C. R. baron van Heemstra, en van Hoede-
kenskerke J. Welleman, secretaris dier gemeente.
Het gewone jaarverslag der Kamer van Koop
handel en Fabrieken te Middelburg heeft ditmaal
weinig bemoedigends.
Stilstand, eer dan vooruitgang, zegt het verslag, is
het doorgaande beeld dat handel,nijverheid en scheep
vaart den opmerker hier ter stede te aanschouwen ge
ven. Graanmarkt, veemarkt en vischmarkt bleven wat
zij vroeger waren. Terwijl het aantal hier thuis be-
hoorende zeeschepen verminderde, evenals de aan
voeren van goederen uit zee, had daarentegen de
industrie zich over 't algemeen niet te beklagen;
enkele sedert kort hier opgerichte fabrieken zagen
haren werkkring op bevredigende wijze uitbreiden.
De export-maatschappij Zeeland zette hare opera
ties op denzelfden voet voert als in het vorige jaar.
De handel in oesters breidde zich aanzienlijk uit.
Het getal hier aangekomen binnenvaartuigen be
draagt met de beurt- en marktschepen 980. Het
aantal aan de loskade binnengekomen en vertrok
ken zeeschepen bedroeg 30. Het Prins-Hendrik-dok
was door een grooter aantal schepen bezet dan in
het vorig jaar, namelijk 26. Op de vier scheeps
timmerwerven was het gansche jaar door geregeld
werk. De Middelburgsche kunstboterfabriek breidt
hare relatiën bij voortduring uit, evenals de beide
steenbakkerijen.
De heer H. J. Kremer, medicinae doctor en arts
te Groningen, heeft zich aangemeld voor de Neder-
landsche Noordpool-expeditie (station Dicksonhaven),
Blijkens eene advertentie in de Ter Neuzensche
Loura7it zal heden de aanbesteding plaats hebben
van eene inlaagkade met duiker en het graven van
eene geul, alles ten behoeve der oesterteelt aldaar.
kt die belofte in strijd is.
Bij Zr. Ms. besluit van 12 dezer zijn benoemd tot
notaris binnen het arrondissement Middelburg, ter
Het Algemeen Nederlandsch ïPerkliedetioerbond zal
op 28 en 29 Mei e. k. te Rotterdam zijn jaarlijksche
algemeene vergadering houden en dan o. a. behan
delen een voorstel van öf geheele óf gedeeltelijke
kosteloosstelüng voor min- of on vermogenden van
het onderwijs op de hoogere burgerscholen.
Hoe krijgt men het in het hoofdWelk min- of
onvermogend werkman zal zijn kind, nadat het op
de lagere school genoegzaam is voorbereid, om de
II. B. S. te kunnen bezoeken, nog eens gedurende
drie of vijf jaren den kost kunnen geven en daarbij
alles wat voor het doorloopen van een cursus der
H. B. S. noodig is, zooals boeken, teekenbehoeften,
alsmede kleederen enz., betalen kunnen
Of moet daarin ook van Staatswege worden
voorzien
En wat zullen de jongelieden aanvangen, die