Nieuwe Goesche Courant,
Vhr is tel ijk'his tor isch blad voor Zeeland
Dinsdag 28 Februari.
N°. 8 /^T^
Verschijnt eiken Maandag, Woensdag en Vrijdag
avond ten 8 ure, behalve op Christelijke feestdagen
pr;js pe- DRIE MAANDEN francof 1,50.
Enkele nommers- 0,05.
P. C.
UITGAVE VAN
WIJTBAS, le Hifldelbaig
Bed. A. C. DB JONGE, le Goes.
Prijs der Advertentiën:
Per regel 10 ets.; Familie-berichten van 1—8
regels ƒ1,Iedere regel meer 15 cents.
Liefdegaven 6 cents per regel.
Agent voor Dordrecht en Omstreken: de keer Hi. J. KOEBR1JQGE
BINNENLAND.
Een debat over het goed recht der
Christelijke School.
Ieder dieóf Dinsdag jl. te Groede, of Donderdag jl.
te Aardenburg tegenwoordig was bij de verdediging
der stellingen betreffende ,/de school met den Bijbel*
door dea heer Gerth van Wijk, predikant te 's Graven-
hagezal zeker opgemerkt hebben met welk eene belang
stelling de betrekkelijk talrijke schare de uiteenzetting
van het goed recht der Christelijke school door ge
noemden heer volgde. Duidelijk bleek uit de aandacht
der aanwezigen, dat hier niet eene que9tie van weinig
gewicht, maar eene zaak van hooge waarde, een
volksbelang besproken, eene vraag des tijds toegelicht
werd, die met steeds meerdere bewustheid de hoofden
en harten van ons gaosche volk vervult. Maar niet
het minst was het kloeke woord, het krachtig pleidooi
voor de School met den Bijbel, door den Heer Gerth
van Wijk met den gloed eener besliste overtuiging
uitgesproken, in ataat, de hoorders en hoorderessen
tot luisteren te dwingen en te boeien.
Nadat een Psalmvers gezongen was, en spreker
's Heeren zegen afgebeden had, begon hij met de
mededeeling, dat eens op de vraag Wat wenrcht gij
mettertijd te worden? aan een 3000 meisjes te Parijs
gedaan, van zoovelen het antwoord luidde Wij wen
schen onderwijzeres te zijn. 't Scheen velen hunner
heerlijk toe, zich naderhand in den pretligen kring
der kinderen te kunnen bewegen, maar hoevelen
hunner zouden zich teleurgesteld gevoelen, bij de
ervaring van den strijd, die op het gebied van dat
onderwijs door gansch Europa en Amerika gestreden
wordt. Want, dat er een schoolstrijd is, een diep
gaande strijd, een strijd, die 't harte raakt en over
de heiligste beginselen gevoerd wordt, valt niet meer
te loochenen. Meer en meer geldt het de beantwoor
ding der vraag: Welke waarde moet aan Godsdicust,
Christendom, Bijbel toegekend worden bij de vorming
van 't kind op het gebied van 't onderwijs.
Spreker las daarna de 3 stellingen voor, die hij
zich voorgenomen had te verdedigen1ste Eene
School met den Bijbel" is noodig voor wie de
eischen der opvoeding naar de Heilige Schrift wil
behartigen.
2de. De onbelemmerde oprichting van de „School
met den Bijbel" ware voor geheel ons volk van on
loochenbaar belang.
3de. Ondanks de onbillijke belemmering, die de
School met den Bijbel oudervindt, kannen wij met
goeden moed, biddende voortarbeiden aan haren bloei.
Wij wenschen eene „School met den Bijbel" zoo
begon 6preker. Niet zulk eene school voor hen, die 't
met dien Bijbel oneens zijn, die dien Bijbel geen ge
zag toekennen over hun hart, die van dien Bijbel niet
zijn gedimd, wij willen niemand eene School met den
Bijbel opdringen en vragen alleen ook vrijheid en
erkenning van 'tgoe:l recht voor „de School met den
Bijbel". Wij wenschen eene school, waarvan Je Bijbel
grondslag, Christus het middelpunt en 't leven met
God einddoel van de opvoeding door onderwijs is. Wij
beweren, dat zij, die een huis met den Bijbel, eene
kerk met den Bijbel willen, ook eene school met den
Bijbel hebben moesten, opdat er eenheid in de opvoe
ding zij.
Tot dusver vindt deze wensch, zoo op zijne plaats
in 't vrije Nederland, bestrijding, miskenningde
staatsbemoeiing, het opdriugen aan de Natie van eene
school zondei Bijbel wordt in bescherming geno.nen.
Het rechtsbesef slaapt Even als de Grieken van
hunnen God Jupiter vertelden, dat hij wel eens sliep,
zoo is ook het rechtsgevoel bij ons volk verstompt en
is men zich niet bewust, dat er groot onrecht aan
een aanzienlijk deel des volks wordt gedaan. Maar
over 25 jaar zal er geen enkele liberaal van naam
meer zijn, die onze schoolwetgeving in bescherming
zal nemen, die niet, bij erkenning van eigen dwaas
heid, het goed recht der „School met den Bijbel" zal
erkennen. Reeds beginnen, ook van liberale zijde de
oogen open te gaan. Een professor in de rechten,
onlangs benoemd te Groningen (Cort van der Linden)
heeft in zijne openingsrede net ronde getuigenis af
gelegd, dat het partijkiezen van den Staat op school
gebied even dwaas was, als wanneer zij het op 't
gebied der kerk zou doen. En waar in de dagen
der Afscheiding, door de regeering de bijeenkomsten
der Afgescheidenen uiteengedreven en zij zelfs met
boete en gevangenis gestraft werden daar is er
thans geen enkele meer, die de onrechtvaardige felheid
dier vervolging billijkt. Op dat punt is Jupiter wakker
geworden. Het recht der vrijheid heeft gezegevierd
Zou het u verwonderen, in Italië de school roomsch,
in 't land der Mohammedanen met een mohamme-
daanscben tint, in N. Amerika, het land van vrijheid
en van het protestantisme, de school Protestantsch te
vinden? Immers neen 1 En toch in Nederland
het protestantsche Nederland, wil men eene school
van haar protestantsoh karakter ontdoen. Eén school
voor allen. Eenheid
Valsche eenheid Onbestaanbaar met de werkelijk
heid Want, meer en meer dringt de vraag zich aan
aller hart op„Wat dunkt U van den Christus En
het antwoord op die vraag brengt een diepe scheiding
in 't geestelijke: óf, wij gelooven, dat de Heilige Schrift
ons den weg ter zaligheid aanwijst, óf wij ontkennen
haar gezag. Maar zoo wij ons geloovig aan die
Schrift onderwerpen, wordt het karakter der opvoed'ng
geheel anders en spreekt het Woord, dat alleen bindend
gezag heeft, van een gansch ander ideaal dan dat
der Wereld, waar het bijv. heet„Wat baat het een
mensch, zoo hij de geheele wereld gewint, en lijdt
schade zijner ziel
Ontegenzeggelijk rust op het huisgezin de taak, de
kindereu op te voeden. En als men in zulk een
huisgezin den Bijbel gezag geeft over het hart, dan
weet men er te gehoorzamen aan het goddelijk gebod
„Leer den jongen de eerste beginselen naar den eisch
zijns wegs" en verstaat de roepstem des Heilands
Laat de kinderkens tot h. ij komen Die opvoeding
is ook de taak der kerk, en diep medelijden heeft
spreker daarom met elke plaatselijke kerk, waar men
den kinderen steenen zou geven voor brood Maar
evenzeer is die opvoeding naar den eisch des Woordi
taak der school 1
Wat toch is de school! In dezen tijd, waarin men
de school als lastdier voor allerlei nuttige, noodige
wenschelijke zaken etc. gaat bezigen en van die
school wonderen verwacht, mag wel eens nuchter de
vraag worden beantwoord. Wat is toch de school!
En bij dat antwoord wenscht spreker bij niemand
achter te staan in waardeering der school, maar toch
moet hij zeggen wat wil men toch wel van de school
zijn eigen getuigenis zal spreker niet geven, maar
nu leest spreker een woord van een der bekwaamste
onderwijzers van ons land en komt tot de slotsom,
dat, tengevolge van de hooge eischen van onze samen-
gestelde maatschappij en het werkelijke leven, eene
„hulpinrichting voor het huisgezin* noodig was ge
worden, om aan te vullen, wat de ouders óf uit tijds
gebrek, óf uit onbedrevenheid, niet konden geven.
Dus de school „hulpinrichting voor 't huis*
gezin." En evenmin, als men de hoofdinrichting voor
't een en ander in Italië, de hulpinrichting in 't
koude Siberië zou plaatsen, evenmin konden huisgezin
eu school, hoofd- en hulpinrichting gescheiden worden.
Evenmin als men eene plant, die vochtigen grond
ncodig heeft, een gedeelte van den dag in besproeiden
bodem zal plaatsen, maar voor de rest in droge aarde
zal laten versterven, evenmin zal men, waar de hoofd-
iurichting, het huisgezin, het kind wenscht te doen
verkeeren in den geestelijken dampkring van de vreeze
des Heeren, voor de hulpiurichting, de school, zeggen
Nu komt het er minder op aan, in welken sfeer het
kind verkeert. Neen evengoed als de tuinman zijn
plant niet waagt aan zulk geknoei, zal ook den ouder,
die zijn kind naar den eisch des Woords wenscht op
ie voeden, maar eene keus resten „eene school met de
Bijbel"
Zou het er niet op aankomen Wanneer de groote
klokken ouzer torens zullen worden vervaardigd, wordt
de daartoe bereide klokkespijs in den vorm gegoten en
zoolang de vloeibare massa niet is gestold, zoolang
kan men door bijvoeging van edel metaal den zui
veren klank der klok versterken. Maar is eenmaal de
massa vast, dan baat geen bijvoegen van goud of zilver
de klok heeft zijn vasten vorm. Zoo ook bij het kind 1
Het brengt op school de ontvankelijkste jaren van
zijn leven door en het beste gedeelte van den dag.
Iu die jaren begint zich het karakter te ontwikkelen,
te vormen. En onwaarheid zou het zijn, te beweren
dat hel er minder toe doet hoe het kind leert cu wat
het leert, ouwaarheid, dat het kind slechts zoogenaamd
wetenschap leeren, kennis op moet doen, zijn verstand j
moet worden ontwikkeld, geen kinderhoofd maar eeu I
kind wordt ter school gezonden eu ueit het hoofd
maar het hart is 't levensmiddel punt bij den mensch
want daaruit zijn de uitgangen des levens 1
Zeker kennis is macht maar ten verderve,
z,o 't hart niet waarlijk tot God s bekeerd Men
spreekt van kennis, ontwikkeling, alsof er nieis hoogers
ware, maar de Rus, die een gebeelen spoortrein in de
lucht wilde laten vliegen, is ongetwijfeld knap en zeer
