loesche Courant,
m
Christ el ijk-historisch blad voor Zeeland.
!>insda.<r 24 Januari.
A*. aS7.
VOLKSHUISHOUDKUNDE.
m.
Verschijnt eiken Maandag, Woensdag en Vrijdag
avond ten 8 are, behalve op Christelijke feestdagen
^rijs pe~ drie maanden francof 1,50.
Enkele nommers- 0,05.
UITGAVE VAN
P. G. WIJ THAN, te Sliddelbaig
en
iVed. A. C. DE JONGE, te Goes.
Prijs der Advertentiën:
Per regel 10 ets.; Familie-berichten van 16
regels ƒ1,Iedere regel meer 15 cents.
Liefdegaven 6 cents per regel.
Asrent voor Dordrecht en Omstreken: de heer HL J. KOEBRTJGrGrE.
Wordt van de staathuishoudends of volkshuis
houdkunde gezegd, dat zij is de leer der maat
schappelijke goederen, dan gelooven wij dat
de leeraars, die in deze wetenschap onderwijs
te geveu hebben, tot deze verduidelijkende om
schrijving van hun leervak slechts de toevlucht
genomen hebben, gedrougen door hun opgelegde
neutraliteit. Wie alleen spreekt over geld en
goed, de verdeeling, het voortbrengen en het
verbruik daarvan, loopt niet zoo spoedig gevaar
andersdenkenden" te kwetsen, of het zouden
de communisten moeten zijn, die gereed staan
elk oogenblik aan de bezitters eene algemeeue
deeling voor te slaan. Toch kan men, het zij
men meer den nadruk op staat- of op volks-
huishoudkunde legge, toch het middendeel van
van het woord, volkshuishoudkunde niet wegcij
feren. De inenschheid kan in zekeren zin als
eene groote familie, ieder volk als een groot
gezin worden aangemerkt. Daarin heeft dan
ieder naar aard en gaven liet, zijne te doen,
daarin worden de jongeren door de oudereu
opgevoed, onderwezen en opgeleid. Geen wonder
dat daarbij geld en goed, de verdeeling, het
voortbrengen en het verbruik daarvan ter sprake
komen. Geen huishouding zonder huishoudelijke
zorgen Maar hoe nauwkeurig men ook lette
op al wat op de stoffelijke welvaart betrekking
heeft, 't is niet mogelijk deze te scheiden van
de personen.
Ondanks zijne bepaling, dat de volkshuishoud-
kunke eene leer van goederen is, moest Mr.
Tellegen wel tot de personen komen. Doch ver
der kwam liij niet.
't Is of hij in de wriemelende, sloovende en
zwoegende raenscuenmassa slechts voortbrengers,
of, beter gezegd, bewerkers van waarde hebbende
en door bewerking in gebruikswaarde toenemende
stoffen en voorwerpen zag. 't Is of hij er slechts
wezens in zag, die ook het voortbrengen van
nakomelingen te regelen hebben naar de behoefte
of naar de ruimte tot plaatsing in tamelijk
beperkteu kring. Zoo ongeveer als in dezen
zachten winter een fabrikant van wollen dekens
of siroop de punch het wat bedaard moet aan
leggen, zoo zouden de menschen zich ook in de
voortplanting moeten beperken.
Het beschouwen der raeuschheid als eene
menigte individuen (op zich zelf staande wezens),
als enkel voortbrengers en opeters en hiertoe
leidt ten slotte de uitsluitend stoffelijke opvat
ting der volkshuishoudkunde is door en door
revolutionair. Het is een revolutionair begrip,
dat de menschen slechts voor elkander werken,
in elkanders behoeften voorzien,volgens eene over
eenkomst als tegenwoordig bestaat tusschen baas
en knecht, tusschen vrouw en meid, volgens eene
enkel geldelijke overeenkomst, een contract; het
is een revolutionair begrip volgens hetwelk de
regeering, de zorg voor veiligheid zou worden
opgedragen aan eenigen zoolang het de overigen
goeddunkt, en bestuurders en bestuurden, slechts
als bij opzegbaar contract, door dienst tegen
loon zouden vei bonden zijn het leidt geheel
tot revolutionaire begrippen, wanneer men de
onderlinge verhoudingen der menschen als van
louter stoffelijken aard leert beschouwen.
Wij houden staande dat het huisgizin de
grondslag is van staat en volk, en niet de en
kele inensch.
Het huwen wordt volgens moderne staathuis
houdkundigebegrippen eerder een paren dan het
stichten van een gezin.
't Is daarom dat ons gemoed opkomt tegen
de koude, materialistische, geheel stoffelijke re-
deneeriug der neutrale volkshuishoudkunde, en
daarom achten wij het noodig dat gezonde
volkshuishoudkundige begrippen onder het volk
worden verspreid tegenover de ongezonde.
Mr. Tellegen, hoe stoffelijk hij zijne taak bij
het opstellen van zijn leesboekje ook opvatte,
kon, al is het dan ook slechts in het hoofdstuk
over het verbruik van den rijkdomniet nalaten
het huisgezin als ter loops te bespreken, en wat
hij er van zeide ontlokte ons de woorden 't is
of de schrijver zachtkens naar het huisgezin,
dien grondslag van staat en volk, sluipt, om er
een trap op te geven, zooal hij werkelijk doet
door jongelieden, die huisvaders kunnen worden,
naar Malthus te verwijzen.
Er is nog een ander, doch veel minder ge
bruikt, leerboek der staathuishoudkunde, ge
schreven door Mr. E. J. Kiehl, toen hij aan de
hoogere-burger-school te Middelburg geplaatst
was. Deze eerste beginselen" dier wetenschap
leeren omtrent de maatschappelijke goederen
hoe zij worden voortgebracht, verdeeld, in om
loop gebracht en verteerd. Scheen de scbryver
vooreerst de bevolkingsleer en den regeerings-
iuvloed buiten beschouwing te willen houden,
toch heeft hij deze beide onderwerpen in zijn
hoekje behandeld, en daarin een icenk gegeven,
om de grondstellingen van Malthus, over de
verhouding tusschen de toeneming der bevol
king en de voortbrengende kracht van den
bodem, te wantrouwen.
Op gronden van eene doordravende bevol
kingsleer heeft men zelfcl de berichten der
Heilige Schrift tegengesproken. Het zou on
mogelijk zijn, zoo beweerde men, dat Palestina
eene bevolking zou hebben gevoed, zoo talrijk
als de opgaven omtrent strijdbare manschap
aangeven. Zoo leidt eene valsche wetenschap
tot gevolgtrekkingen, welke gemakkelijk weer
legd worden. De onderzoekingen naar de bouw
vallen in het Heilige Land hebben in de laatste
jaren bewezen, dat de bevolking er in verge
lijking mei andere landen buitengewoon groot
geweest is.
Gaat men de leer voorstaan dat er werkelijk
gevaar voor overbevolking bestaat, dat als
remedie voorzichtigheid in (immers niet anders
dan onthouding van het huwen behoort aan
bevolen te worden, dan ondermijnt men de
kracht van den staat.
De oudste staat, de staat in zijn begin, in
zijn ontstaan, is het aartsvaderlijk huisgezin.
Een staat, die in zijne wetten de vaderlijke macht
schrijft, verleent daar geen vaderlijke macht,
inaar erkent die, en het is dien staat tot eere,
dat hij het huisgezin, een staat in 't klein, waar
liefde en eensgezindheid tot gemeenschappelijk
nut en genot samenwerken, erkent en handhaaft.
De ouders hebben het meer in de hand daug-
zame geschikte burgers te kweeken, dan vorst
ot overheid, die slechts leidend kunnen optreden,
en slechts zorgen voor hetgeen door de ouders
niet kan worden gedaan of tot stand gebracht.
De zelfopofferende liefde der ouders overtreft
de beste zorgen der vaderlijkste regeering. De
alleen loopende, de ongehuwde loopt groot ge
vaar zelfzuchtig te worden. Wie niet leert wer,
ken uit liefde voor zijn gezin, zal niet zoo goed
leeren werken voor het heil zijns volks.
Het Fransche spreekwoordieder voor zich
zei ven, en God voor ons allen, is zeker nooit
het eerst uitgesproken door een zooa uit een
voorbeeldig gezin.
Voor een zeker aantal ongehuwden is er
plaats. Als dienstboden kunnen sommigen tot
in hun ouderdom in groote gezinnen van on
berekenbaar nut zijn. Er zijn van die familie
diaconessen, wier help in dagen van krankheid
en bezoeking niet genoeg kan gewaardeerd
worden. Leger en vloot kunnen ook een zeker
aantal ongehuwden plaatsen. Altoos zullen er
echter genoeg gevonden worden, om in deze
behoeften te voorzien.
Wie aan jonge mannen den raad geeft: weest
voorzichtig in 't huwen, in den zin van Mr,
Teliegen's boekje, wie een klein gezin voor 't be
waren van den nation alen rykdom
bewijst zyu land een riechten dienst^
de grootste gcziunen, waar allerlei
voor 't be-
ii aanpri^ffl
