ZUIDEN,
Nieuwe Goesche Courant,
Christelijk-h is tor is c h blad voor Zeeland.
S
BOTSING.
Dinsdag' 23 October.
N0. 819.
BINNENLAND.^ t
18151
Verschijutelkea Maandag, Woensdag eu Vrijdag-
ivond tea 8 ure, behalve op Christelijke feestdagen
fMjs per drie maanden francof 1,50.
Enkele nommers- 0,05.
UITGAVE VAN
G. WIJ TH AN, te Hiddelbmg
en
A. C. DE JOKE, te Goes.
Prijs der Advertentiën:
Per regel 10 ets.; Familie-berichten van 1-
•ogels ƒ1,Iedere regel meer 15 cents.
Liefdegaven 6 cents per regel.**-
Van oude dagen af is de vriendschappelijke
verhouding van predikanten en onderwijzers niet
zeer geroemd. Langzamerhand is de minder
vriendschappelijke houding van veleu overgegaan
in volslagen oorlog. De openbare school staat
in onze dagen schier algemeen als vijandin tegen
over de Kerk. Zij die de kerk dienen, zoowel
als zrj die de school als hun terrein verdedigen
beschuldigen elkander in 't openbaar van aller
lei ondeugden. Niet onvermakelijk zou wellicht
een bloemlezing zijn uit de polemiek tegen de
Kerk en hare dienaars, b. v. door het Week
blad voor Zeeuwseh- Vlaanderen geleverd. Men
zou daaruit op duidelijke ook op ruwe
wijze kunnen leer en welke grieven de mannen
der openbare school hebben tegen de kerk. En
tevens zou men ontdekken hoe eenzijdig men
van de zijde onzer tegenstanders den strijd door
de anti-revolutionairen aangebonden, beschouwt.
De kerk zoowel als de christelijke school zijn
dat is de grondtoon van bijna alle beschouwin
gen in liberale" bladen instrumenten tot
bereiking van politieken invloed, niets meer,
niets minder. De afkeer van een orthodoxen
predikant, in wien men ten allen tijde en over
al uitsluitend een politiek tegenstander meent te
zien, gaat dan ook dikwijls zoo ver als betame
lijkheid en beschaafde vormen maar eenigszins
toelaten. Dat de Kerk het oude beproefde evan
gelie predikt zich rusteloos beijvert om den
Heiland en Verlosser aan vermoeiden en belas
ten te prediken dat de Christelijke school
wordt gesticht om onze kinderen en de
kinderen onzes volks den eenigen troost in leven
en sterven te brengen daarvoor heeft het
liberalisme geen oog.
Politiek en niets dan politiek is haar wacht
woord, dat is haar idéé fixe.
En overmits politiek bestaat in de kunst van
schipperen en plooien is in de ongelukkige wet
van '78 een artikel opgenomen, waarby aan gods
dienstleeraars vergunning wordt verleend in het
schoollokaal godsdienstonderwijs te geven.
Alsof de godsdienstleeraar behoefte aan een
lokaal voor zijn onderwijs had
Van art. 22 wordt tot heden toe bijna geen
gebruik gemaakt op art. 22 wordt door de
liberale" pers echter gedurig gewezen.
De heeren dr. G. J. Brutel de la Rivière,
predikant te Krabbendijke en dr. G. Steynis,
modern predikant te Beerta hebben de houding
der predikanten tegenover art. 22 verdedigd,
door te wijzen op de vijandige houding door
verreweg de meeste onderwijzers tegenover de
Kerk aangenomen. Treffende daarom geen
nieuwe staaltjes van verachting van Kerk,
prekery, catechisatie enz. worden door die heeren
medegedeeld, en niet minder treffende even
min nieuwe bewijzen van de onkunde dei-
meestal jonge menscben, dis het wagen den staf'
te breken over eene hun totaal onbekende in
stelling.
Ziedaar eene botsing die den edelen strijd om
beginselen, den strijd voor waarheid en recht niet
zelden doet ontaarden in kleingeestig gekibbel,
in het toedienen van speldeprikken wederzijds.
Als bijdrage tot den voortgang der verdraag
zaamheid door de openbare school gekweekt^ heeft
de lectuur van beschouwingen als we daar noemden
ongetwijfeld waarde, want de kansen dat onver
draagzaamheid tusschen school en kerk in ver
draagzaamheid veranderen "zal, zyn voorloopig
nog gering.
Tengevolge van de schoolkwestie die Nederland
nu een kwart eeuw beroert, ziet men aan de eene
zijde onverschilligheid, minachting voor Chris
tendom, godsdienst en kerk toenemen, aan de
andere zijde ziet men een ijver tot behoud van deze
machtige factoren in het leven zich ontwikkelen,
die niet zelden in zichzelf het kenmerk der bui
tengewone omstandigheden draagt.
Verdraagzaam is menigeen uit onverschillig
heid, mits de tegenstander even onverschillig
zij. Maar overal waar school en kerk evenzeer
recht van bestaan hebben, en zoolang deze beide
instituten een zoo belangrijken invloed op ons
volksleven uitoefenen, zal door vrijheid alleen de
door alle weidenkenden gewenschte verdraagzaam
heid worden gekweekt.
School en- Kerk beide zijn in onze dagen de
levendige, onwedersprekelijke getuigen van het
bevorderen der onverdraagzaamheid door het
kweeken van eene kunstmatige eenheid.
Ten koste van de vrijheid voor eigen begin
selen propaganda te maken is het streven van
nagenoeg iedere party .De lessen der ervaring, door
eene nuttelooze, vrije pers, vrije kerk en school,
zoo kwistig gegeven schijnen niet bij machte
te zijn om het streven naar kunstmatige eenheid
en het proefhoudende van souvereiniteit in
eigen kring te leeren. Eenheid heeft mr.
Lohman in de Vrije'^School voor •weinigp.-.Jhren
zoo schoon gezegd eenheid baart stftstand",
onverschilligheid, veinzerij daarna den dood.
Verscheidenheid doet werking, wrijving, twist
wellicht maar juist daardoor karakter, leven,
vooruitgang ontstaan.
Verdraagzaamheid is een gevolg noch van
eenheid noch van verscheidenheid,
liefde
gezond verstand.
Het vergunningsrecht voor den klein^thdel; in
sterken drank is bepaald op f 25 van iedere f 100
huurwaarde.
We zijn in den regel sober in het opnemen van
deze berichten, omdat de variatie in eene courant
daardoor meer bevorderd wordt dan de aangename
lectuur.
Men kan tegenwoordig geen courant in handen nenvaffi
of men lee3t daarin, dat deze of gene gemeenteraad
besloten heeft om het vergunningsrecht tot het hojëjjén
van herberg zoo of zoo hoog te stellen. Als^fet
maximum wordt geuomen, dan is dit wel ge
schikt oai vele kleine kroegen te;; doen verdwijnen.
In art- 2 der drankwet wordt ook eeö^- maximum
vastgesteld voor het aantal der in elk-e-^fcineente te
verleenen vergunniugen tot drankverkoop. Dit maximum
kan door den Koning worden verlaagd of verhoogd, -
op voorstel van den betrokkeD gemeenteraad. Thans
magiër slechts een herberg ziju op de 250 inwoners,,
n gemeenten beneden de 10,000 inwoners. De raad
va'j»pene kleine Friesche gemeente zou volgens de
we'P&rie vergunningen tot verkoopen van sterken
drank moeten verleenen, maar dat lichaam heeft thans
aan den Koning verzocht om het maximum voor die
Ieeute in dier voege te wijzigen, dat in geen geval
r dan twee kroegen kunnen worden toegelaten,
rij juichen dien stap van harte toe. Mochten v.le
Gemeenteraden haar navolgen. In eene gemeente van
bijv. 2500 inwoners nog 10 kroegen te moeten toe
laten is te veel.
Het recht van de overheicPöm het aantal gelegen
heden waar sterke dranken worden verkocht te be
perken, kan door niemand wordeH betwist. Wie bijv.
van een gemeenteraad alleen een soort administratief j
liohaauiièzoude willen maken, dat begrootingen opmaakt
en rekeningen goedkeurt, zonder hem vrijheid te
willen geven iels te doen voor h§g||felzijii van het
volk, we zouden zeggen, dat daarduor zijne roeping
miskend werd. Niet dat we zouden verlacgeü dat
de overheid de taak bijv. van de vereeniging tot
afschaffing van sterken drank" zoude overnemen. Maar
wel kan men van hate verlangen, dat zij, die ver
gunningsrechten verstrekt, de gelegenheid tot gebruik
van sterken drank zooveel mogelijk zal beperken door
die licenses" zoo sober mogelijk uit te geven.
Volgens door de Maatschappij Nederland uit Aden
ontvangen telegram, is den 4 Ootober de as van hat
stoomschip Koning der Nederlandenkaptein Bruyns,
op reis van Batavia naar Suez, op 5° Z.B. en 64"
O.L., in den achtersteven gebroken, en drong het
water binnen, waarna den volgenden dag het schip
verlaten moest worden en het vervolgens is gezonken.
Al de opvarenden hebben zich in tij.Is in de sloepen
begeven, geproviandeerd voor drie weken, en maakten
zeil naar de Cbagos-eilandcn. Den 11 October is de
