Ch r is tel ijh- h is tor is ch blad voor Xeeland
Dinsdag- 23 Augustus.
N\ 792.
BINNENLAND;
I «81.
H 1
Ifl nob -9- AC Itó I iéüJ &K I Ifc# 0,f 'fC;: 1 4 '9 fc
Verschijnt eiken Maandag, Wdensdag en. Vrijdag
avond ten 8 ure, behalve op Christelijke feestdagen
p**ijs per driemaanden francof 1,50.
Enkele nommers - 0,05.
UITOAVRVAN
G. WIJTMAN, tc Middelburg
Wed. A. C.
JONGE, te
Prijs der Advkrtenttën:
Per regel 10 ets.; Familie-berichten van 16
ƒ1,Iedere regel meer 15 cents.
Liefdegaven 6 cents per regel.
De week van 17 Augustus, sinds drie jaren als
collecte-week., voor de school met den,-Bijbel geken-,
merkt is voorbij, jen, we, gelooven ons niet aan over
drijving schuldig te zullen maken,, ale we zeggen dat
de collecte,, opnieuw uitnemend is geslaagd. Vooral
dit jaar is de collecte rustig en kalm, vrij van alle
reclame en opwinding gehopden, en te pordeelen. naar
hetgeen we van yele plaaten hebben vernomen, zal het
bedrag, opnieuw dat van 1880 overtreffen. Vooral
Amsterdam met zijn f 11,120 waaronder eene,gift van
f 5000 maakt een prachtig figuur.,
Dankbaarheid aan God, i die zoo vele duizenden onzer
landgenooten een hart geeft voor de christelijke,school
mag ons wel in de. eerste plaats bezielen.. Op deze
wijze zal de strijd voor het christelijk onderwijs, dat
onder de verdrukking groeit, een zegen voor Neder
land in de toekomst zijn. Een zegen door God op
zijn dienst beloofd - een zegen ook voor de veer
kracht en toewijding onzer natie, die daardoor tot
arbeid en gebed en geven wordt aangespoord. En niet,
minder een zegen voor de christelijke school zelve,
die zich bewust van de belangstelling en offervaardig
heid van zoovelen, genoopt zal zien hare hooge roeping
nimmer uit het oog te verliezen.
Iedere christelijke school zij meer en meer een dam
tegen het ontbindend en verwoestend ongeloof, dan
brengen de christenen in Nederland, in klimmende
mate, eene ervaring van 25... jaren heeft., het
geleerd hun goud eD zilver aan dan wint de
christelijke school meer en meer een plaats in .hun
hart. v
De Protestantsche Noordbrabander- bevat, naar aan
leiding van den bekende vragen door de Minister of
door het schooltoezicht gedaan, de volgende' lezens
waardige regelen.
De vragen zijn deze
1. Zijn er in uw district openbare of gesuba. bijzon
dere scholen, waar kruisbeelden of andere kerkelijke
emblemata worden aangetroffen.
2. Waar de Bijbel gedurende den schooltijd gelezen
wordt.
3. Waar gebeden gedaan worden ^strijdig met den
eerbied, verschuldigd aan de godsdienstige begrippen
van andersdenkenden.
Dat de bekende interpellatie-De Jonge in de Tweede
Kamer, en het gebeurde te Slenaken den Minister
aanleiding gegeven hebben deze drie vragen ter beant
woording aan de distriets-schoolopzieners voor te leggen,
valt niet te betwijfelen, zegt de P. N.
Bij eene oppervlakkige lezing zou men denken dat
het den Minister ernst wordt om de absolute neutra
liteit der openbare school te gaan handhaven, want
de vragen zijn kennelijk gedaan met het oog op den
feitelijken toestand van vele openbare soholen in
Noordbrabantj Limburg en Gelderland.
Bij eenig nadenken krijgen wij echter den indruk
dat deze vragen eer van radeloosheid dan van moed
getuigen, dewijl het middel dat de Minister beproeft
om zich van- de neutraliteit-der-openbare-school "te
overtuigen, geheel onuitvoerbaar is.
Wij betwijfelen het daarom zeer of er één school
opziener zal gevonden worden, die zich iu staat .ge
voelt om deze vragen naar eisph te beantwoorden.
Of er Christusbeelden in de school aanwezig zijn
is gemakkelijk te onderzoeken. Toch is het weLopmer-
kelijk dat deze tot hiertoe aan het oog der schoolop
zieners ontsnapt zijn. Dat deze voortaan geene genade
zulten vinden en uit de school verwijderd zulten
worden valt niet te betwijfelen.
Wat zal de Minister echter bevelen wanneer hij
verneemt dat de leerlingen der openbare school, pater
nosters bij zich hebben Zal men hnn deze ontnemen
of verbieden mede: te brengen
Of er/-gedurende den schooltijd in den Bijbel gele
zen wordt, is reeds miet. zoo gemakkelijk tób beant-n
woorden., Al heeft een schoolopziener bij zijn scffóolbpek
ook .nimmer een, Bijbel in de school gezien of daarin,
zieq, lezen, -zoo ken hij toch niet verzekerd zijn dat
dit nooit geschiedt. Wij kennep ten mipate eene
openbare school, waar de., Bijbel sedert meer dan
twintig jaar .geregeld, gelezen werd, zolder dat de
sohoojopziener bijzijn ,be?oek er ooit iets van gemerkt
heeft.
Big het lezen der derde vraag zal menig schoolop
ziener. zich bitter yerlegep gevoelen om, de?ft,paqr eisoh
te ,bepntwqo:rd.epV;
Of er gebeden, vfordt zal hij zelfs moeilijk te weten
kunnen komen. Het, gebeurt,, toch., zelden dqt een
schoolopzier, juist bij het, begin of einde,,der lessen
tegenwoordig is. En al ware het, de gawooptp van
den onderwijzer, .zoo zqu hfj ditmaaj. van deze ge
woonte wel eens kunnen afwijken. A£par hoe hij de
vraag beantwoorden zal of er gebeden worden gedapn,
strjjdig met den eerbied, aan and,e?sdenkepden kupjieq
wij ,pns, uipk -vaorstellen.
Hpt,,bidden, zelf, hoe dan ook, is reeds iets onge
rijmde, in ^et oog, vau allen, die hup geloof aan een
persoonlijken Gpd, verlorpp.,,hebben. Zoodra er due
gebeden wordt, doet men iets. dat strijdig ia met den
eerbied aan andersdenkenden verschuldigd..
Laat men het bidden na, zoo kwetst men het
godsdienstig gevoel van hen die aan een levenden,
persoonlijken God gelooven, van wien enkel zegen
afdaalt.
Zppijde onderwijzer bidt in den naam van Jezus
Christus jZpo is .hij dep Jopd en zelfs menig Chris.tpp
tot ergerpisj.en laaf ,Jjrij,,dit na,,zoo ergert zioh in geen
geringe omt? dat gedeelte der Nederlaqdsche natie
dat aan de eer des Bijbels vasthoudt.
Wij meenen dus niet te veel te zeggen wanneer
wij beweren dat er door geen enkel openbaar, onder
wijzer -een gebed,gedaan, kap worden zopder aanstoot
te geven .aan ondersdenkpiiclen.
Maar hoe zal de schoolopziener, die voor deze vraag
gesteld wordt, zich nu vergewissen aangaande den
inhoud van de gebeden,, die in. de- school gedaan
worden? Zal hij dep onderwijzer, verzoeken, eens te
willen bidden in zijne-tegenwoordigheid .En zoo deze
hieraan voldoet en dit gebed zijne goedkeurjng weg
draagt, zal hij zich dan verzekerd kunnen-houdefrdat
dit steeds het geval zal zijn Hoe wij die vraag
aangaande het gebed ook bezien, het is en blijft in
ons oog een redelooze vraag.
En waafrtoemoet nu dit alle9 dienen? Om voortaan
de absolute neutraliteit der openbare sohool streng te-
handhaven? Wij betwijfen dit zeer,- de schijn moet
gered wezen.
Zoo de Minister nog aan eene mogelijke neutrali
teit op schoolgebied gelooft, zullen de antwoorden
mits naar waarheid gegeven, hem wellicht de
overtuiging geven dat er op dit gebied geene neutra
liteit bestaat noch bestaan kan.
Wij zouden het echter billijker en redelijker achten
zoo deze vragen rechtstreeks aan de onderwijzers zelf
gedaan werden, met verzoek om deze volgens hnn
geweten te, beantwoorden.
Dat er vele openbare onderwijzers zijn, die met
hunne neutraliteit dweepen, weten wij, maar kennen
er ,ook, die zich zeer goed bewust zijn, dat zij geen
neutraal onderwijs geven en zioh ook niet schamen dit
uittespreken, hun getuigenis zou den Minister wellinbt
tot beter inzicht kunnen brengen.
Hoe beter de Regeering met den feitelijken toestand
der onpenbare school bekend wordt, hoe meer het
haar duidelijk, kan gorden, dat zij eene onuitvoerbare,
taak op zich heeft genomen, door scholen te stichte»
welke voor alle kinderen zonder onderscheid vaa
godsdienstige, gezindheid toegankelijk zijn dewijl geen
openbaar .onderwijzer in staat is om aan het voorge
schreven?. in Arf,. 33b te voldoen. De geichiedenif
van het schoolgebed zal dit op nieuw duidplyk maken.
Nopens den dijkval van 11 Augustus deelt liet
bestuur van den polder Oud-Noord-Beveland
mede, dat die des morgens omtrent 7 uren heeft
plaats gehad en dat over omstreeks 207 strek
kende. meters zeedijk zijn weggevallen., Men berekent,
dat ongeveer 3 hectaren slikken, dijklichaam en bin-
nepgrond zijn weggevallen, uitmakende ongeveer
37,0,000 kubieke meters grond.
Nadat dopr de ingelanden in beginsel was beslotea
om niet ferug to trekken pp den inlaagdijk van 1829,
mapr zooveel mogelijk de. kujp te behouden, werden
achtereenvolgens aangenomen de navolgende voorstellen
vaphet, .djjkbestppr, r
lq. Om ip,de kuip aan te leggen een nieuwen zee
dijk, ter, lengte van ong$v,eer 370 .strekkende meters,
vak af 55 meters bewesten den duiker in den inlaag-
dijk, noordwaarts naar den Noordhoeksnol, bij dijk?
paal 8
2o. om de door de doorbraak gevormde nollen af te
vlakken en in staat van verdediging te brengen;
(Een en ander uit te voeren bij dadelijke aanbeste
ding en op te leveren voor of op 1 December 188L)
3o. om onder goedkeuring van bevoegde macht
gaandeweg de fondsen van het reservefonds te gelde
te maken, en beschikbaar te stellen yopr bovenga
noemde werken
4p...om, conform eene voorloopig met de pachters
der geïnundeerde gronden aangegane overeenkomst,
hun eene paehtvermindering van f 1405 toetestaan.,
